Một vài biện pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học

MỤC LỤC
 MỞ ĐẦU Trang
1. Lý do chọn đề tài ..02
2. Lịch sử nghiên cứu ...02
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 03
3.1. Đối tượng nghiên cứu: 03
3.2. Phạm vi nghiên cứu ....03
4. Phương pháp nghiên cứu .03
5. Đóng góp của Sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) ...03 
6. Cấu trúc của SKKN .....04
NỘI DUNG
Chương một
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học . 05
1.2. Nội dung, mục tiêu và yêu cầu dạy học các YTHH ở tiểu học và lớp 506
Chương hai
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH
LỚP 5 GIẢI BÀI TOÁN MANG NỘI DUNG HÌNH HỌC
	2.1. Các phương pháp phát hiện lỗi09
2.2. Sơ bộ phân nhóm lỗi ...10
 2.2.1. Lỗi về đo đại lượng hình học 10
 2.2.2. Lỗi khi giải bài toán cắt ghép hình ...12
Chương ba
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
3.1. Mục đích thực nghiệm 17
3.2. Cách tiến hành tổ chức thực nghiêm ..17
3.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm ....21
 KẾT LUẬN .22
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 23 
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Các yếu tố hình học (YTHH) là một trong những tuyến kiến thức cơ bản của chương trình môn toán của cấp Tiểu học (TH). Mục tiêu dạy học các YTHH là giúp học sinh (HS) bước đầu nhận dạng và làm quen các đối tượng hình học (HH) thông qua việc hình thành các biểu tượng và nhận dạng tổng thể, đồng thời xác định độ lớn của các HH. Việc học các nội dung HH vẫn là vấn đề khó khăn của HS tiểu học nói chung và học sinh tiểu học trên địa bàn huyện krông Búk, tỉnh Đắk Lắk nói riêng.
Các YTHH được trình bày xem kẻ với các tuyến kiến thức như: Đại số, số học, đại lượng và giải toán. Việc dạy các YTHH không chỉ cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản ban đầu mà nhằm phát triển tư duy cho trẻ, hình thành những kỹ năng thực hành cần thiết cho việc học nội dung HH ở các lớp trên, cũng như giúp trẻ vận dụng các kiến thức cho môn học và ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống; đặc biệt hình thành một số kỹ năng thực hành và năng lực tự học suốt đời cho học sinh.
Do tính trừu tượng của các YTHH và đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học (HSTH) nên việc tiếp nhận kiến thức trở nên rất khó khăn. Thực trạng một số trường Tiểu học trên địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk nói riêng và HSTH nói chung cho thấy: các em HS lớp 5 sau khi học xong Các YTHH trong chương trình môn toán nhưng gặp khó khăn khi nhận dạng hình hình học (HHH), khi vẽ hình còn nhiều sai sót, gặp lúng túng khi giải bài toán có nội dung HH, Vì vậy tìm hiểu xem các em học sinh thường mắc những lỗi gì? ở nội dung nào? khi học các YTHH. Để từ đó tìm ra những biện pháp khắc phục bằng các phương pháp dạy học tích cực nhằm từng bước nâng cao hiệu quả giáo dục là một vấn đề rất cần thiết và cấp bách.
Từ những lý do trên Tôi chọn đề tài “Một vài biện pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học” để nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu
Trước đây cho đến bây giờ đã có nhiều tác giả nghiên cứu về vấn đề này như:
[1] Phạm Đình Thực, Giảng dạy các YTHH ở tiểu học, NXB GD 2000.
[2] Phạm Đình Thực, 100 câu hỏi đáp về dạy toán ở tiểu học, NXB GD 1998.
[3] GS.TS Nguyễn Phụ Hy (chủ biên), Bùi Thị Hường, Bùi Thị Trang; Dạy học môn toán ở tiểu học, NXB ĐHQG HN, 2000.
[4] Trung tâm nghiên cứu bồi dưỡng giáo viên. Phương pháp dạy toán cấp 1. NXB HN, 1992.
Tuy nhiên, những tài liệu này giới thiệu một cách khái quát chung cho mọi đối tượng HSTH, chưa cụ thể hoá cho đối tượng trên từng địa bàn của địa phương và từng tuyến kiến thức cụ thể của từng khối lớp. 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh tiểu học khi học các bài toán mang nội dung hình học, quan tâm nghiên cứu một số lỗi thường gặp của HS lớp 5 khi học các YTHH để từ đó tìm ra biện pháp khắc phục.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
Chúng tôi đã nghiên cứu một vài biện pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học tại một số trường TH trên địa bàn huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Tôi đã sử dụng tổng hợp các phương pháp (PP): PP nghiên cứu lý luận, PP điều tra thống kê, PP phỏng vấn, PP dự giờ, phương pháp phân tích tổng hợp, PP thực nghiệm, 
5. Đóng góp của Sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) 
SKKN đã cung cấp một vài phương pháp pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học.
Mặt khác, SKKN góp một phần nhỏ vào việc cung cấp cơ sở lý luận dạy học các YTHH ở lớp 5.
Ngoài ra, SKKN này có thể làm tài liệu tham khảo cho người dạy, người học và những ai quan tâm đến giáo dục tiểu học.
6. Cấu trúc của SKKN: 
SKKN ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo còn có 3 chương : 
Chương một: Những vấn đề chung
Chương hai: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học (nội dung chính của SKKN).
Chương ba: Thực nghiệm sư phạm
NỘI DUNG
Chương một
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1.1. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học
Các nhà tâm lý, giáo dục đã khẳng định rằng: Muốn giáo dục đạt hiệu quả cao, thì việc dạy học phải nắm bắt được các đặc điểm tâm sinh lý của từng lứa tuổi, để từ đó có những tác động phù hợp tới học sinh nhằn nâng cao hiệu quả giáo dục.
Đặc điểm rất nổi bật về dạy học ở cấp Tiểu học là vừa dạy vừa dỗ đặc biệt đối với lớp đầu cấp lớp 1, lớp 2. Bước vào cấp học này học sinh chuyển dần từ hoạt động vui chơi là chủ đạo sang hoạt động học tập là chủ đạo.
Chú ý của các em chuyển dần từ chú ý không chủ định sang chú ý có chủ định, nhưng đối với các lớp đầu cấp chú ý không chủ định vẫn chiếm ưu thế. Chính vì vậy dạy học ở giai đoạn này đòi hỏi người giáo viên phải hướng các em vào các hoạt động học tập là nhiệm vụ hàng đầu.
Sự ghi nhớ của các em giai đoạn này theo 03 loại cơ bản đó là: Sự ghi nhớ bằng trực qua hình tượng thông qua các biểu tượng; sự ghi nhớ máy móc và ghi nhớ lôgíc nhưng ở hai loại ghi nhớ đầu vẫn chiếm ưu thế. Vì vậy, trí nhớ của các em giai đoạn này nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên. Ghi nhớ lôgíc bắt đầu phát triển ở các lớp cuối cấp (lớp 4, lớp 5). Do đó, việc dạy học ở giai đoạn này đòi hỏi giáo viên phải nhắc lại nhiều lần pheo phương châm “đọc nhiều sẽ nhớ, làm nhiều sẽ biết”, gắn với việc luyện tập tích cực mới đạt hiệu quả cao.
Lứa tuổi từ 6 đến 14 tuổi (lứa tuổi TH) là giai đoạn tư duy phát triển tương đối mạnh, nhưng trong một chừng mực nhất định nào đó chúng còn dựa trực tiếp vào các biểu tượng mà chưa tác động lên ngôn ngữ lời nói và các giả thiết bằng lời, người ta thường gọi đó là “tư duy cụ thể” Thông thường các thao tác phân tích tổng hợp còn sơ sài, rời rạc không có tính khái quát cao. Mặc dù vậy bước đầu đã có sự liên kết với nhau bằng tính thuận nghịch.
Sự nhận thức không gian của HSTH khi học các YTHH chủ yếu theo hai phương cơ bản đó là phương thẳng đứng và phương nằm ngang. Khi các em lên lớp 4, 5 thì 
bắt đầu nhận thức được không gian nhiều chiều thông qua các HHH như: Hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình trụ , và nắm bắt được mối liên hệ giữa hình này với hình khác và mối quan hệ nội tại trong một hình.
Ngoài những đặc điểm nói trên, thì năng lực Tiếng Việt cũng có tác động không nhỏ tới kết quả học tập cũng như sự phát triển tư duy của học sinh.
Trong quá trình dạy học giáo viên phải nắm bắt được các đặc điểm tâm sinh lý của HS để từ đó có những điều chỉnh phù hợp về nội dung, phương pháp truyền thụ từ đó từng bước nâng cao hiệu quả giáo dục và việc học tập môn toán mang lại nhiều điều lý thú và bổ ích cho học sinh.
1.2. Nội dung, mục tiêu và yêu cầu dạy học các YTHH ở tiểu học và lớp 5
1.2.1. Nội dung
Nội dung các YTHH đưa vào chương trình môn toán ở cấp Tiểu học được tóm tắt qua bảng sau:
Chức năng kiến thức
Nội dung YTHH theo từng lớp
Lớp 1
Lớp 2
Lớp 3
Lớp 4
Lớp 5
Nhận dạng tổng thể
1. Nhận dạng hình vuông, hình tròn, hình tam giác.
2. Điểm, đoạn thẳng.
3. Điểm ở trong, điểm ở ngoài một hình
1. Nhận dạng hình tứ giác, hình chữ nhật.
2. Đường gấp khúc, đường thẳng, ba điểm thẳng hàng
Góc vuông, góc không vuông, các yếu tố góc.
2. Ê ke vẽ đường vuông góc.
3. Điểm ở giữa, trung điểm
4. Hình tròn và các yếu tố hình tròn.
1. Góc nhọn, góc tù, góc bẹt.
2. Hai đường thẳng song song, hai đường thẳng vuông góc.
3. Hình bình hành, hình thoi.
4. Đường cao của tam giác.
Hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình trụ, hình cầu
Nhận dạng tổng thể và theo đặc điểm
Nhận dạng hình chữ nhật, hình tứ giác theo số cạnh số đỉnh
Hình chữ nhật, hình vuông, hình tròn và các yếu tố
Đặc điểm cạnh, góc, quan hệ giữa các cạnh của hình chữ nhật, hình vuông, hình thoi, 
Đặc điểm cạnh, góc, mặt của HHCN, HLP. Đặc điểm tâm, bán kính, đường cao, mặt bên. Hình trụ, hình cầu
Tính toán và đo lường
1. Điểm đo hình
2. Đo đọ dài bởi xentimet
1. Đo đọ dài đường gấp khúc
2. Chu vi tam giác, tứ giác. Các đơn vị đo độ dài, dm, m, km, mm.
1. Chu vi HCN, hình vuông (chưa nêu công thức)
2. Tính diện tích HCN, hình vuông.
1. Diện tích hình bình hành, hình thoi.
2. Công thức tính chu vi HCN, hình vuông, hình bình hành, hình thoi.
1. Diện tích hình tam giác, hình thang.
2. Diện tích hình hộp.
3. Công thức tính thể tích hình hộp, hình trụ, hình cầu.
Vẽ và xếp hình
1. Xếp, gấp , cắt hình.
2. Vẽ đường thẳng, vẽ trên giấy kẻ ô vuông.
1. Xếp hình
2. Vẽ hình theo mẫu, theo điều kiện cho trước.
Vẽ góc bằng thước và ê ke, vẽ đường tròn bằng thước và com pa.
Vẽ hình bằng thước, êke và compa.
Giải toán có nội dung hình học
1. Đo đoạn thẳng và ước lượng với đơn vị cm.
2. làm tính với các số đo theo đơn vị cm.
1. Đo ước lượng độ dài đoạn thẳng.
2. Làm tính với số đo theo đơn vị cm, dm, m, km.
Giải toán về chu vi, diện tích.
Làm tính với số đo diện tích theo đơn vị cm², dm², m², km².
Các bài toán về diện tích, thể tích.
1.2.2. Mục tiêu và yêu cầu:
Theo P. H Van Hile về các cấp độ tư duy trong nhận thức HH thì nhiệm vụ dạy học các YTHH ở cấp Tiểu học là phải giúp HS đạt được ở hai cấp độ: cấp độ 1 và cấp độ 2.
Cấp độ 1: xem xét các HHH trong tính tổng thể, phân biệt các hình trong tính tổng thể.
Cấp độ 2: Rút ra tính chất các hình bằng con đường thực nghiệm.
Dạy học các YTHH ở cấp Tiểu học nhằm đạt được mục đích và yêu cầu sau:
1. Có được những biểu tượng chính xác về HHH, làm quen với một số đại lượng HH thông dụng.
2. Rèn luyện một số kỹ năng như nhận dạng hình, sử dụng dụng cụ để vẽ hình và đo đạc, 
3. Hỗ trợ cho số học, đo lường và các môn học khác. Chuẩn bị cơ sở về kiến thức, thuật ngữ, ký hiệu, phương pháp tư duy, cho bộ môn HH ở trung học cơ sở (THCS).
4. Rèn luyện và phát triển các phẩm chất của tư duy (trí tưởng tượng không gian, năng lực phân tích - tổng hợp, ), tích luỹ những hiểu biết cần thiết cho cuộc sống và việc học tập của học sinh.
Chương hai
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH
 LỚP 5 GIẢI BÀI ... ện tích hai phần C, D là:
 (72 x 11) x 2 = 1 584 (m²)
* Muốn tìm cạnh của nhà thủy tạ có 02 khả năng xảy ra: một là chúng ta phải tính được diện tích của nhà thủy tạ; hai là tìm được diện tích của một hình chữ nhật có một cạnh là cạnh của nhà thủy tạ, ta thấy:
Ba hình chữ nhật A, B, E còn lại có chung một chiều rộng là cạnh của nhà thuỷ tạ, nên ta có thể cắt và ghép 03 hình này thành một hình chữ nhật mới như hình 2, có tổng số ba chiều dài là:
 11 + 11 + 72 = 94 (m)
* Ta coi hình này được ghép nối tiếp với nhau thành một hình chữ nhật có chiều dài 94 m, chiều rộng là cạnh của nhà thuỷ tạ. Hình chữ nhật này có diện tích là: 
 2 336 – 1 584 = 752 (m²)
* Cạnh của nhà thuỷ tạ dài là:
752 : 94 = 8 (m)
 Đáp số: 8 m
+) Tổng hợp bài toán (chính là trình bày lời giải)
Bước 2: GV định hướng cho HS tự học ở nhà thông qua các bài toán cụ thể, tăng dần mức độ từ dễ đến khó, với những bài tập tự luyện có định hướng của giáo viên. Đây là bước mang tính lâu dài có tính tự học của học sinh và có sự kiểm tra, giúp đỡ của GV.
Tiểu kết:
Ngoài những biện pháp chúng tôi đã nêu trên thì biện pháp lâu dài mang tính chiến lược là nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên Tiểu học, để thấy được mối quan hệ giữa kiến thức cơ sở trong chương trình đào tạo với nội dung SGK môn toán ở Tiểu học. Đồng thời giúp GV hiểu rằng: Từ những kiến thức cơ bản đến những giải pháp sư phạm dạy cho HS có một khoảng cách nhất định nào đó phải chấp nhận và hiểu thêm về các quan điểm dạy học các YTHH ở Tiểu học.
Chương ba
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
3.1. Mục đích thực nghiệm
Bất kỳ một giả thiết khoa học nào muốn thuyết phục được đều được kiểm nghiệm qua thực tiễn, để khẳng định tính đúng đắn và tính khả thi của chúng. Đó chính là mối liên hệ hữu cơ giữa lý luận và thực tiễn, giữa lý thuyết và thực hành. Với mục đích muốn kiểm nghiệm những giả thiết khoa học được trình bày ở chương 2 có khả thi hay không. Tôi đã tiến hành thực nghiệm tại trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám trong năm học 2008 -2009 (khi đó với cương vị là GV dạy lớp 5, tổ khối trưởng khối 5).
3.2. Cách tiến hành tổ chức thực nghiêm:
 Tôi đã thực nghiệm theo phương pháp chúng tôi đã trình bày ở chương 2, tại lớp 5E, trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám, và đối chứng với lớp 5D(không áp dụng phương pháp đã nêu) ; với điều kiện trước khi triển khai thực nghiệm thì trình độ hai lớp là tương tương nhau. Trong khuôn khổ SKKN này tôi trình bày 02 bài soạn: “Luyện tập về tính diện tích (tiếp theo)” SGK T5, tr 104 và bài “Ôn tập về diện tích, thể tích một số hình” SGK T5, tr 168, NxbGD, 2007. Sau đó tôi đã ra bài tập kiểm tra và đánh giá theo hình thức đối chứng. 
3.2.1. Phụ lục bài soạn
To¸n
LuyÖn tËp về tÝnh diÖn tÝch 
	I. Môc tiªu:
	1. KiÕn thøc: - Gióp häc sinh thùc hµnh c¸ch tÝnh diÖn tÝch cña c¸c h×nh ®· häc nh­ : HCN, HTG , h×nh thang 
	2. KÜ n¨ng: - RÌn kü n¨ng chia h×nh.
	3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc häc sinh yªu thÝch m«n häc.
	II. ChuÈn bÞ:
	+ GV: B¶ng phô.
	 + HS: SGK, VBT.
	III. C¸c ho¹t ®éng:
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
1’
4’
1’
30’
10’
18’
2’
1’
1. Khëi ®éng: 
2. Bµi cò: LuyÖn tËp vÒ tÝnh diÖn tÝch 
Gi¸o viªn nhËn xÐt.
3. Giíi thiÖu bµi míi: “LuyÖn tËp vÒ tÝnh diÖn tÝch (tt) “ 
4. Ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng: 
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu c¸ch tÝnh.
Ph­¬ng ph¸p: Quan s¸t, thùc hµnh.
GV h×nh thµnh quy tr×nh tÝnh t­¬ng tù nh­ ë tiÕt 101
+ Chia h×nh trªn ®a gi¸c kh«ng ®Òu ® 1 h×nh tam gi¸c vµ 1 h×nh thang .
+ §o c¸c kho¶ng c¸ch trªn mÆt ®Êt , hoÆc thu thËp sè liÖu ë SGK/ 105
+ TÝnh diÖn tÝch tõng phÇn nhá, tõ ®ã suy ra ®iÖn tÝch cña toµn bé m¶nh ®Êt .
Ho¹t ®éng 2: Thùc hµnh.
Ph­¬ng ph¸p: LuyÖn tËp.
Bµi 1:
H­íng dÉn HS chia h×nh thµnh : 
+ 1 HCN vµ 2 HTG vµ tÝnh S tõng h×nh 
+ TÝnh S toµn bé m¶nh ®Êt 
Bµi 2:
Chän c¸ch chia h×nh hîp lý nhÊt.
	Ho¹t ®éng 3: Cñng cè.
Nªu qui t¾c vµ c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh tam gi¸c, h×nh thang.
5. Tæng kÕt – dÆn dß: 
¤n l¹i c¸c qui t¾c vµ c«ng thøc.
ChuÈn bÞ: “LuyÖn tËp chung”.
NhËn xÐt tiÕt häc.
H¸t 
Söa bµi nhµ 
Líp nhËn xÐt.
Ho¹t ®éng c¸ nh©n.
Häc sinh tæ chøc nhãm.
Nªu c¸ch chia h×nh.
Chän c¸ch chia h×nh tam gi¸c – h×nh thang .
Häc sinh lµm bµi.
Chia h×nh.
T×m S toµn bé h×nh.
Häc sinh chia h×nh (theo nhãm) 
§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸ch chia h×nh.
C¶ líp nhËn xÐt.
Chän c¸ch chia hîp lý.
TÝnh diÖn tÝch toµn bé h×nh.
Nªu c¸ch chia h×nh.
Chän c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó tÝnh.
Häc sinh nªu.
To¸n
¤n tËp tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch mét sè h×nh
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc: - Gióp häc sinh «n tËp, cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ tÝnh diÖn tÝch vµ thÓ tÝch mét sè h×nh ®· häc ( h×nh hép ch÷ nhËt, h×nh lËp ph­¬ng).
2. KÜ n¨ng: - RÌn cho häc sinh kü n¨ng gi¶i to¸n, ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch ®· häc.
3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc häc sinh tÝnh chÝnh x¸c, cÈn thËn.
II. ChuÈn bÞ:
+ GV:	- B¶ng phô, b¶ng hÖ thèng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch h×nh hép ch÷ nhËt, h×nh lËp ph­¬ng
+ HS: - SGK.
III. C¸c ho¹t ®éng:
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
1’
4’
1’
30’
4’
1’
1. Khëi ®éng: 
2. Bµi cò: LuyÖn tËp.
Söa bµi 4/ trang 167- SGK
Gi¸o viªn nhËn xÐt.
3. Bµi míi: ¤n tËp vÒ diÖn tÝch, thÓ tÝch m«t sè h×nh.
4. Ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng: 
 Ho¹t ®éng 1: LuyÖn tËp
Ph­¬ng ph¸p: luyÖn tËp, thùc hµnh, ®µm tho¹i
Bµi 1:
Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn nhãm ®«i c¸ch lµm.
Þ Gi¸o viªn l­u ý: DiÖn tÝch cÇn quÐt v«i = S4 bøc t­êng + StrÇn nhµ - Sc¸c cöa .
Nªu kiÕn thøc «n luyÖn qua bµi nµy?
Bµi 2 :
GV cã thÓ lµm mét HLP c¹nh 10 cm b»ng b×a cã d¸n giÊy mµu ®Ó minh ho¹ trùc quan vµ cho HS biÕt thÓ tÝch h×nh ®ã chÝnh lµ 1 dm3 ( 1000 cm3 )
Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh suy nghÜ c¸ nh©n, c¸ch lµm
Nªu kiÕn thøc võa «n qua bµi tËp 2?
Bµi 3 : 
Gîi ý :
+ TÝnh thÓ tÝch bÓ n­íc
+ TÝnh thêi gian ®Ó vßi n­íc ch¶y ®Çy bÓ 
Ho¹t ®éng 2: Cñng cè.
Nªu l¹i c¸c kiÕn thøc võa «n tËp?
Thi ®ua ( tiÕp søc ): Ghi c«ng thøc tÝnh Sxq, Stp . Cña HHCN , HLP
Gi¸o viªn nhËn xÐt, tuyªn d­¬ng
5. Tæng kÕt – dÆn dß:
VÒ nhµ lµm bµi 3 / 168 – SGK
ChuÈn bÞ: LuyÖn tËp
NhËn xÐt tiÕt häc.
+ H¸t.
Gi¶i
DiÖn tÝch h×nh vu«ng còng lµ diÖn tÝch h×nh thang:
10 ´ 10 = 100 (cm2)
ChiÒu cao h×nh thang:
100 ´ 2 : ( 12 +8 ) = 10 (cm)
§¸p sè: 10 cm
 Häc sinh söa bµi
 Ho¹t ®éng líp, c¸ nh©n
Häc sinh ®äc ®Ò, x¸c ®Þnh yªu cÇu ®Ò
Häc sinh th¶o luËn, nªu h­íng gi¶i
Häc sinh gi¶i + söa bµi
Gi¶i
DiÖn tÝch 4 bøc t­êng c¨n phßng HHCN
( 6 + 4,5 ) ´ 2 ´ 4 = 84 ( m2 )
DiÖn tÝch trÇn nhµ c¨n phßng HHCN
6 ´ 4,5 = 27 ( m2 )
DiÖn tÝch trÇn nhµ vµ 4 bøc t­êng c¨n phßng HHCN
84 +27 = 111 ( m2 )
DiÖn tÝch cÇn quÐt v«i
111 – 8,5 = 102,5 ( m2 )
§¸p sè: 102,5 ( m2 )
TÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn HHCN.
Häc sinh ®äc ®Ò, x¸c ®Þnh yªu cÇu ®Ò.
Häc sinh suy nghÜ, nªu h­íng gi¶i
Gi¶i
ThÓ tÝch c¸i hép ®ã:
10 ´ 10 ´ 10 = 1000 ( cm3 )
Nõu d¸n giÊy mµu tÊt c¶ c¸c mÆt cña c¸i hép th× b¹n An cÇn:
10 ´ 10 ´ 6 = 600 ( cm3 )
§¸p sè : 600 ( cm3 )
TÝnh thÓ tÝch, diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh lËp ph­¬ng.
Häc sinh nªu.
Mçi d·y cö 4 b¹n.
Gi¶i
 ThÓ tÝch bÓ n­íc HHCN
 2 ´ 1,5 ´ 1 = 3 (m3)
 BÓ ®Çy sau:
 3 : 0,5 = 6 (giê)
 §¸p sè: 6 giê 
3.2.2. Phụ lục bài kiểm tra sau thực nghiệm
Bài 1: Cho một hình tam giác có đáy là 30,5 dm và chiều cao là 120 cm. Tính diện tích tam giác đó.
	A	 
 120 cm
	C B
 30,5 dm
Bài 2 : Một chiếc khăn trải bàn hình chữ nhật có chiều dài 2m và chiều rộng 1,5 m. Ở giữa khăn người ta thêu hoạ tiết trang trí hình thoi có đường chéo bằng chiều dài và chiều rộng của hình chữ nhật. Tính diện tích khăn trải bàn và hình thoi.
	 2 m
	1,5 m
Bài 3: Hãy tính diện tích phần đã tô màu của hình dưới đây	
 A 8 cm B
	 8 cm
 D 
3..3. Bảng thống kê kết quả thực nghiệm
Bài
Số HS làm đúng
Số HS làm sai
Số HS Không làm được
Lớp thực nghiệm
Lớp đối chứng
Lớp thực nghiệm
Lớp đối chứng
Lớp thực nghiệm
Lớp đối chứng
Bài 1
29/29 (100 %)
23/29 (76 %)
0/29 (0 %)
7/29 (23%)
0/29 (0%)
0/29 (3%)
Bài 2
27/29 (93 %)
24/29 (80%)
2/29 (6%)
5/29 (16%)
0/29 (0%)
1/29 (3%)
Bài 3
29/29 (100 %)
24/29 (80%)
0/29 (6%)
6/29 (20%)
0/29 (0%)
0/29 (3%)
3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm
Qua bảng thống kê trên cho thấy: nếu áp dụng một cánh linh hoạt các biện pháp nêu trên sẽ giúp được cho HS lớp 5 giải được các bài toán mang nội dung hình học một cách nhẹ nhàng, hiệu quả. Điều đó chứng tỏ rằng các biện pháp chúng tôi nêu trên chấp nhận được, có tính khả thi cao và bước đầu thực nghiệm cho kết quả rất khả quan.
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Trong SKKN này, tôi đã trình bày những vấn đề chung như: Đặc điểm tâm sinh lý, nội dung mục tiêu và yêu cầu khi giảng dạy YTHH ở cấp tiểu học và một số phương pháp điều tra khoa học, nhằm phát hiện lỗi của HS lớp 5 khi học các YTHH, tìm nguyên nhân gây ra lỗi và đã tiến hành khảo sát và thực nghiệm tại trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám, trong năm học 2008 – 2009 với cương vị là giáo viên dạy lớp 5, khối trưởng khối 5 và dựa vào kết quả tổng hợp qua các kỳ khảo sát môn toán lớp 5 trên phạm vi toàn huyện Krông Búk (với cương vị là chuyên viên tiểu học – Phòng Giáo dục và Đào tạo). Đặc biệt tôi đã mạnh dạn đưa ra một vài biện pháp giúp học sinh lớp 5 giải bài toán mang nội dung hình học, bước đầu thực nghiệm thu được kết quả rất khả quan. Chứng tỏ rằng những những giả thiết khoa học mà chúng tôi đưa ra là chấp nhận được.
Qua đây tôi thấy rằng: Nên tiếp tục mở rộng phạm vi nghiên cứu của đề tài, mở rộng phạm vi thực nghiệm để khẳng định những giả thiết chúng tôi nêu ra ở trên có tính khả thi cao và đặc biệt SKKN góp một phần vào lý luận dạy học các YTHH lớp 5 nói rêng và dạy học các YTHH ở cấp Tiểu học nói chung. 
Vì trình độ và khả năng có hạn nên không thể tránh khỏi thiếu sót. Kính mong được sự góp ý quý báu của quý thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để SKKN ngày càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành biết ơn! 
 Krông Búk, tháng 4 năm 2010
 Người viết
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trần Diên Hiển, 10 chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi toán 4, 5 tập 1, 2. Nxb GD, 2000.
	[2] Đỗ Đình Hoan, Toán 1,2,3,4,5; Nxb GD 2007.
	[3] Phạm Đình Thực, Giảng dạy các YTHH ở tiểu học; Nxb GD 2000.
[4] Phạm Đình Thực, 100 câu hỏi – đáp dạy học toán ở tiểu học; Nxb GD 2000.
[5] Phạm Đình Thực, tuyển chọn những bài toán cấp I; Nxb TP HCM; 1997.
[6]Vũ Dương Thuỵ (chủ biên), Toán nâng cao 5, tập 1,2 Nxb GD, 1999.
[7] Lê Lương, Phát triển năng khiếu về toán học, Nxb T, 1997.
[8] Đào tam (chủ biên), Phạm Thanh Thông, Hoàng Bá Thịnh; Thực hành phương pháp dạy học toán ở tiểu học, Trung tâm đoà tạo từ xa Đại học Huế, 2003.
[9] Tạp chí Phát triển giáo dục.
 	[10] Toán trẻ thơ;