Giáo án Tự chọn môn Ngữ văn 6 - Trường: THCS Hồ Tông Thốc

Gi¸o ¸n Tù chän Ng÷ V¨n 6
Ngµy so¹n : 16/08/2010
 Chñ ®Ò 1 :RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n tù sù 
TiÕt 1 : ¤N TËP V¡N Tù Sù
A-Môc tiªu cÇn ®¹t .
-Gióp Hs béc lé vèn hiÓu biÕt tù nhiªn vµ X H quanh m×nh ,®ång thêi thÓ hiÖn kÜ n¨ng c¶m thô vµ tr×nh bµy mét sù viÖc mét c¸ch l« gic,cã ý nghÜa .
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u ,dùng ®o¹n trong mét bµi v¨n ,viÕt bµi hoµn chØnh .
-Gi¸o dôc Hs tù gi¸c tÝch cùc häc tËp ,ph¸t huy s¸ng t¹o .
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
1- KiÓm tra bµi cò 
Giíi thiÖu bµi :C¸c em ®· ®­îc häc c¸c c©u chuyÖn cæ ®ã lµ c¸c truyÒn thuyÕt thêi Hïng V­¬ng lµ c¸c v¨n b¶n tù sù .Em ®· häc tËp ®­îc ë c¸c c©u chuyÖn nµy c¸ch kÓ chuyÖn ntn? TiÕt häc h«m nay c« cïng c¸c em tËp kÓ mét c©u chuyÖn .
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
-Gv cho Hs nh¾c l¹i nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n tù sù .
?ThÕ nµo lµ v¨n tù sù ?
?Mét bµi v¨n tù sù cã bè côc mÊy phÇn ?Nªu néi dung c¬ b¶n cña mçi phÇn ?
?Theo em trong bµi v¨n kÓ chuyÖn cÇn vËn dông nh÷ng ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo ?V× sao ?
?Trong c¸c ph­¬ng thøc trªn ph­¬ng thøc nµo lµ quan träng nhÊt ?V× sao ?
-Tù sù lµ quan träng nhÊt .V× nã gióp ng­êi viÕt tr×nh bµy sù viÖc mét c¸ch ®Çy ®ñ .
Gv ghi ®Ò lªn b¶ng :
?TruyÒn thuyÕt b¸nh ch­ng ,b¸nh giÇy thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo ?v× sao?
*Hs suy nghÜ tr¶ lêi .
Gv gäi Hs nhËn xÐt bæ sung .
-Lµ v¨n b¶n tù sù .tr×nh bµy chuçi sù viÖc cã liªn quan víi nhau 
?§o¹n v¨n sau ®©y cã ph¶i lµ ®o¹n v¨n tù sù kh«ng ?v× sao ?
§o¹n v¨n: “Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒu h¬n tr­êng häc .Chóng th¼ng taychÐm giÕt nh÷ng ng­êi yªu n­íc ,th­¬ng nßi cña ta .Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong biÓn m¸u “
 (Hå ChÝ Minh)
-Hs suy nghÜ lµm bµi –Gv theo dâi 
-Hs nhËn xÐt bæ sung 
Gv chèt :§oan v¨n trªn kh«ng ph¶i lµ v¨n tù sù .
V× kh«ng cã nh©n vËt ,Kh«ng cã chuçi c¸c sù viÖc tr­íc sau 
I-¤n lÝ thuyÕt v¨n tù sù 
1-Kh¸i niÖm 
2-Bè côc :3 phÇn 
-Më bµi 
-Th©n bµi 
-KÕt bµi 
.3-Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t .
-Tù sù 
-Miªu t¶ 
-NghÞ luËn 
-ThuyÕt minh 
-BiÓu c¶m .
II-LuyÖn tËp .
Bµi tËp 1
Bµi tËp 2
3-Cñng cè –h­íng dÉn .
?Nh¾c l¹i ph­¬ng ph¸p chung lµm bµi v¨n tù sù ?
Häc l¹i ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n tù sù 
Ngµy so¹n : 23/08/2010
TiÕt: 2 Bµi 2: RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n 
A- môc tiªu cÇn ®¹t .
(-Gióp Hs biÕt thÓ hiÖn kÜ n¨ng kÓ vµ tr×nh bµy mét sù viÖc mét c¸ch l« gic,cã ý nghÜa .
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u ,dùng ®o¹n trong mét bµi v¨n ,viÕt bµi hoµn chØnh .
-Gi¸o dôc Hs tù gi¸c tÝch cùc häc tËp ,ph¸t huy s¸ng t¹o .
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
KiÓm tra bµi cò : 
Bµi míi :
Giíi thiÖu bµi :TiÕt tr­íc c¸c em ®· t×m hiÎu ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n tù sù .TiÕt häc h«m nay c¸c em sÏ t×m hiÓu tiÕp c¸ch lËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù .
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
GV ghi dÒ lªn b¶ng :
§Ò bµi :
 H·y kÓ l¹i truyÒn thuyÕt “ Con Rång ,ch¸u tiªn”b»ng lêi v¨n cña em 
Cho h/s ®äc l¹i ®Ò ,x¸c ®Þnh néi dung yªu cÇu cña ®Ò sau ®ã ®äc v¨n b¶n .
Cho h/s th¶o luËn nhãm .
T×m ý chÝnh cña v¨n b¶n .
§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy .
Gv chèt l¹i c¸c ý c¬ b¶n sau:
?Dùa vµo c¸c chi tiÕt trªn h·y kÓ l¹i truyÖn “ Con Rång ch¸u Tiªn” 
 ?Dùa vµo ý 1 phÇn th©n bµi em h·y viÕt thµnh thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh.
- Gv h­íng dÉn Hs viÕt
Yªu cÇu ph¶i kÓ b»ng lêi v¨n cña em, kh«ng ®­îc kÓ nguyªn vÑn nh­ v¨n b¶n v× vËy bµi lµm ph¶i cã sù s¸ng t¹o.
- Chó ý c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u chÝnh x¸c, cã c¶m xóc, lêi v¨n ph¶i trong s¸ng cã søc thuyÕt phôc.
- Hs viÕt bµi, Gv theo dâi.
- Gv gäi Hs tr×nh bµy bµi viÕt. Hs c¶ líp nhËn xÐt ­u khuyÕt ®iÓm.
Gv ®äc mét ®o¹n mÉu: “L¹c Long Qu©n th­êng lªn c¹n gióp d©n diÖt trõ yªu quai, cßn nµng ¢u C¬ xinh ®Ñp nghe nãi miÒn ®Êt l¹c ViÖt cã nhiÒu hoa th¬m cá l¹ bÌn t×m ®Õn th¨m. ë ®ã nµng gÆp L¹c Long Qu©n, hä ®em lßng yªu nhau råi 2 ng­êi kÕt duyªn thµnh vî chång hä sèng víi nhau h¹nh phóc trong cung ®iÖn Long Trang.
? H·y kÓ l¹i TruyÒn thuyÕt “Con Rång ch¸u Tiªn” b»ng lêi v¨n cña em.
Yªu cÇu: Hs viÕt bµi hoµn ch×nh vµo vë cã ®ñ 3 phÇn: Më – Th©n – KÕt.
Hs viÕt bµi – Gv theo dâi 
- Gäi 1 – 2 em tr×nh bµy bµi, Hs c¶ líp theo dâi, bæ sung.
II-LuyÖn tËp .
 Bµi tËp 3 :
* LËp dµn ý :
1 -Më bµi :Giíi thiÖu nguån gèc L¹c Long Qu©n vµ ©u C¬ .
2-Th©n bµi :
-L¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ kÕt thµnh vî chång ,sèng ë cung ®iÖn Long Trang .
- ¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng sau në thµnh tr¨m con trai ,lín nhanh ,kháe m¹nh nh­ thÇn .
-L¹c Long Qu©n kh«ng ë l©u trªn c¹n ®­îc ,hä bÌn chia ®«i sè con :Ng­êi xuèng biÓn ,ng­êi lªn rõng chia nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng .
-Ng­êi con tr­ëng cña ¢u C¬ lªn lµm vua lÊy hiÖu Hïng V­¬ng ,®Æt tªn n­íc lµ V¨n Lang .
3-KÕt bµi .
-Ng­êi ViÖt Nam tù x­ng lµ Con Rång ,ch¸u Tiªn.
 Bµi tËp 4:
ViÕt ®o¹n v¨n:
Bµi tËp 5:
3. Cñng cè – h­íng dÉn:
Gv cñng cè l¹i néi dung cña bµi häc
Hs tËp kÓ nhiÒu lÇn b»ng miÖng kh«ng dïng v¨n b¶n.
Ngµy so¹n : 30/08/2010
TiÕt 3 : RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n 
A-Môc tiªu cÇn ®¹t .
- Gióp häc sinh biÕt kÓ l¹i c©u chuyÖn s¸ch gi¸o ®· häc 
-RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc –kÓ –kÓ diÔn c¶m 
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
1- KiÓm tra bµi cò 
2-Bµi míi :
Giíi thiÖu bµi : .TiÕt tr­íc c¸c em ®· tËp t×m ý, lËp dµn ý, viÕt ®o¹n vµ tr×nh bµy bµi v¨n hoµn chØnh. TiÕt nµy ta tiÕp tôc tËp kÓ 1 c©u chuyÖn kh¸c vÉn chñ ®Ò kÓ chuyÖn ®êi th­êng.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
-Gv ghi ®Ò lªn b¶ng
*Gv h­íng dÉn Hs ®äc l¹i ®Ò, t×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i: tù sù
- Néi dung: TruyÒn thuyÕt “S¬n Tinh Thñy Tinh”
* Gv h­íng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý
? TruyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” cã bè côc mÊy phÇn?
? PhÇn më bµi giíi thiÖu c¸i g×?
? PhÇn th©n bµi cã nh÷ng néi dung nµo?
? PhÇn kÕt bµi kÕt thóc vÊn ®Ò g×?
- Hs viÕt bµi hoµn chØnh – Gv theo dâi.
- Gäi ®¹i diÖn Hs lªn tr×nh bµy – Gv h­íng dÉn Hs trong líp nhËn xÐt, bæ sung.
II. LuyÖn tËp: (TiÕp)
§Ò bµi: h·y kÓ l¹i truyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” b»ng lêi v¨n cña em.
1) LËp dµn ý
a. Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc.
b. Th©n bµi:
- 2 thÇn ®Õn cÇu h«n
- Vua Hïng yªu cÇu sÝnh lÔ
- S¬n Tinh mang sÝnh lÔ ®Õn tr­íc lÊy ®­îc vî, Thñy Tinh ®Õn sau kh«ng lÊy ®­îc vî, ®uæi theo ®¸nh nhau víi S¬n Tinh ®Ó c­íp l¹i MÞ N­¬ng.
- Cuéc giao tranh gi÷a 2 thÇn diÔn ra quyÕt liÖt. Cuèi cïng, Thñy Tinh thua ph¶i rót qu©n vÒ.
c. KÕt bµi: HiÖn t­îng lò lôt hµng n¨m x¶y ra
3) ViÕt bµi:
3- Cñng cè –h­íng dÉn .
- §äc 2 bµi trung b×nh, 2 bµi kh¸, 2 bµi giái.
- Cho Hs nhËn xÐt, so s¸nh, rót kinh nghiÖm cho bµi lµm cña m×nh.
- VÒ tËp viÕt bµi: KÓ l¹i truyÒn thuyÕt “Th¸nh Giãng”
Ngµy so¹n : 06/09/2010
TiÕt 4 : KÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng
A-Môc tiªu cÇn ®¹t .
-Gióp Hs béc lé vèn hiÓu biÕt tù nhiªn vµ X H quanh m×nh ,®ång thêi thÓ hiÖn kÜ n¨ng c¶m thô vµ tr×nh bµy mét sù viÖc mét c¸ch l« gic,cã ý nghÜa .
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u ,dùng ®o¹n trong mét bµi v¨n ,viÕt bµi hoµn chØnh .
-Gi¸o dôc Hs tù gi¸c tÝch cùc häc tËp ,ph¸t huy s¸ng t¹o .
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
1- KiÓm tra bµi cò (trong giê)
2-Bµi míi :
Giíi thiÖu bµi : TiÕt tr­íc c¸c em ®· t×m hiÓu ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n kÓ chuyÖn vµ lËp dµn ý cho bµi v¨n kÓ chuyÖn. TiÕt nµy chóng ta l¹i tiÕp tôc nghiªn cøu lËp dµn ý vµ viÕt bµi v¨n kÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
- Gv ghi ®Ò lªn b¶ng.
H­íng dÉn Hs t×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i tù sù:
Néi dung truyÖn Th¹ch Sanh.
H×nh thøc b»ng lêi kÓ cña em.
- Gv h­íng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý.
Yªu cÇu: Më bµi giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc
Th©n bµi kÓ diÔn biÕn truyÖn
?TruyÖn cã diÔn biÕn nh­ thÕ nµo?
? DiÔn biÕn truyÖn ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo? Tr×nh bµy diÔn biÕn truyÖn theo thø tù cña truyÖn.
? TruyÖn cã kÕt thóc nh­ thÕ nµo?
KÕt bµi: KÕt thóc c©u chuyÖn
Hs viÕt, Gv theo dâi
§Ò bµi: KÓ l¹i c©u chuyÖn mµ em biÕt trong cuéc sèng h»ng ngµy 
I/ T×m hiÓu ®Ò:
II/ LËp dµn ý:
1. Më bµi:.
-giíi thiÖu vÒ c©u chuyÖn vµ nh©n vËt , hoÆc sù viÖc mµ em biÕt .
2. Th©n bµi:
.nªu diÔn biÕn c©u chuyÖn 
3. KÕt bµi:.
- nªu kÕt thóc c©u chuyÖn vµ ý nghÜa .
III/ Bµi viÕt: Hs viÕt bµi
3- Cñng cè –h­íng dÉn .
Gv thu tõ 3 ®Õn 5 bµi ®äc, nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm
? Nh¾c l¹i ph­¬ng ph¸p chung lµm bµi v¨n tù sù ?
Häc l¹i ph­¬ng ph¸p lµm bµi v¨n tù sù
Ngµy so¹n : 13/09/2010
TiÕt 5 : KÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng
A-Môc tiªu cÇn ®¹t .
-Gióp Hs béc lé vèn hiÓu biÕt tù nhiªn vµ X H quanh m×nh ,®ång thêi thÓ hiÖn kÜ n¨ng c¶m thô vµ tr×nh bµy mét sù viÖc mét c¸ch l« gic,cã ý nghÜa .
-RÌn kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u ,dùng ®o¹n trong mét bµi v¨n ,viÕt bµi hoµn chØnh .
-Gi¸o dôc Hs tù gi¸c tÝch cùc häc tËp ,ph¸t huy s¸ng t¹o .
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
1- KiÓm tra bµi cò 
2-Bµi míi :
Giíi thiÖu bµi :
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Gv ghi ®Ò lªn b¶ng.
-H­íng dÉn Hs t×m hiÓu ®Ò
? §Ò bµi y/c nh÷ng g×?
? ThÓ lo¹i: Tù sù
? N«i dung: KÓ vÒ 1 kØ niÖm ®¸ng nhí.
H­íng dÉn Hs t×m ý,lËp dµn ý,
? PhÇn më bµi nªu ®­îc yªu cÇu gi?
? Th©n bµi:diÔn biÕn c©u chuyÖn x¶y ra nh­ thÕ nµo?
? KØ niÖm Êy x¶y ra vµo thêi gian nµo?
? Nguyªn nh©n x¶y ra c©u truyÖn ®ã lµ g×?
- T©m tr¹ng cña em: Tr­íc, trong vµ sau khi x¶y ra c©u chuyÖn ®ã
? DiÔn biÕn c©u truyÖn
- T¸c ®éng cña c©u chuyÖn ®ã ®èi víi em
Hs viÕt, Gv theo dâi.
§Ò bµi: KÓ vÒ 1 kØ niÖm thêi th¬ Êu kh«ng phai mê cña em.
I/ T×m hiÓu ®Ò:
II/ LËp dµn ý:
a) Më bµi: Giíi thiÖu kØ niÖm tuæi th¬ cña em (Gîi ý: 1 lÇn ®i ch¬i, 1 lÇn ®­îc ®iÓm tèt, 1 lÇn g©y truyÖn hiÓu lÇm, .....)
b) Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn kØ niÖm
c) KÕt bµi: C¶m xóc cña em khi nghÜ vÒ kØ niÖm ®ã
III/ Bµi viÕt:
Hs viÕt bµi hoµn chØnh
3-Cñng cè –h­íng dÉn .
- Gv thu tõ 3 ®Õn 5 bµi ®äc tr­íc líp, h­íng dÉn Hs nhËn xÐt, söa ch÷a.
- VÒ nhµ lµm l¹i thµnh bµi hoµn chØnh.
 Ngµy so¹n :20/09/2010
 Chñ ®Ò 1 :RÌn kÜ n¨ng lµm v¨n tù sù 
TiÕt 6 : KÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng
A-Môc tiªu cÇn ®¹t .
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n tù sù: KÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng
- RÌn kÜ n¨ng kÓ chuyÖn, kÜ n¨ng s¾p xÕp c¸c sù viÖc theo tr×nh tù thêi gian.
- GD Hs ý thøc ®éc lËp lµm bµi
B-TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c hoat ®éng d¹y häc 
1- KiÓm tra bµi cò (trong giê)
2-Bµi míi :
Giíi thiÖu bµi : TiÕt tr­íc c¸c em ®· lËp dµn ý vµ viÕt bµi vÒ v¨n tù sù “kÓ chuyÖn sinh ho¹t ®êi th­êng”. TiÕt nµy ta vÉn tiÕp tôc theo chñ ®Ò nµy.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
- Gv ghi ®Ò lªn b¶ng
Cho Hs ®äc l¹i ®Ò.
? §Ò bµi y/c lµm g×?
? ThÓ lo¹i: Tù sù
? Néi dung: G­¬ng ng­êi tèt
Gv h/d Hs lËp dµn ý
Hs lËp dµn ý – Tr×nh bµy.
Dµn ý cña Hs yªu cÇu
? Më bµi
? Th©n bµi ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng néi dung nµo?
? KÕt bµi: t×nh c¶m, suy nghÜ cña em
Hs viÕt bµi, Gv theo dâi
- Bµi viÕt cña Hs yªu cÇu ®¶m b¶o ... inh: §äc tr­íc bµi.
 C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc
1. KiÓm tra bµi cò : Xen trong giê 
 2. Bµi míi :
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
 Néi dung cÇn ®¹t :
? Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ so s¸nh?
? Dïng phÐp so s¸nh nh­ vËy cã t¸c dông g× ? 
GV: §­a ra b¶ng phô cã kÎ s½n m« h×nh- h/s ®iÒn .
VÕ A
( Sù vËt 
®­îc so s¸nh )
Ph­¬ng diÖn so s¸nh
Tõ so s¸nh
VÕ B
( Sù vËt dïng ®Ó so s¸nh)
? M« h×nh d¹ng biÕn ®æi cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo?
 ? Cã mÊy kiÓu so s¸nh? 
Cã hai kiÎu so s¸nh 
? Cho vÝ dô vÒ so s¸nh ngang b»ng.
 Em nh­ c©y quÕ gi÷a rõng
th¬m tho ai biÕt ng¸t lõng ai hay
Cho Vd vÒ so s¸nh h¬n kÐm:
Con ®i tr¨m nói ngµn khe,
Ch­a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm
? C¸c kiÕu so s¸nh trªn cã t¸c dông nh­ thÐ nµo ? 
- T¹o ra nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ, sinh ®éng gióp ngêi ®äc, ngêi nghe dÔ h×nh dung vÒ sù vËt, sù viÖc.
- T¹o ra nh÷ng lèi nãi hµm sóc, gióp ngêi ®äc dÔ n¾m b¾t t tëng t×nh c¶m t¸c gi¶ göi g¾m.
? §iÒn tiÕp vÕ B vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh phÐp so s¸nh 
KhoÎ nh­ voi.
§en nh­ than.
Tr¾ng nh­ tuyÕt.
Cao nh­ nói.
 ? T×m nh÷ng c©u v¨n cã sö dông phÐp so s¸nh trong bµi S«ng n­íc Cµ Mau
- Cµng ®æ vÒ híng Mòi Cµ Mau th× s«ng ngßi kªnh r¹ch cµng bña gi¨ng chi chÝt nh­ m¹ng nhÖn 
- Bä M¾t ®en nh­ h¹t võng
- C¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh« lªn hôp xuèng nh ng­êi b¬i Õch
 * ®äc vµ tr¶ lêi c©u 1/42.
? T×m c¸c phÐp so s¸nh:
- Cã chiÕc tùa nh­ mòi tªn nhän: vÈn v¬.
 - Cã chiÕc l¸ nh­ con chim bÞ l¶o ®¶o
 - Cã chiÕc l¸ nh­ thÇm b¶o : hiÖn t¹i.
 - Cã chiÕc l¸ nh­ sî h·i:nh­ gÇn tíi mÆt ®Êtcµnh.
 ? T¸c dông cña so s¸nh ®èi víi miªu t¶ sù vËt, sù viÖc?
- PhÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n gióp ng­êi ®äc h×nh dung râ nÐt c¸c ®iÖu r¬i cña l¸.
- ThÓ hiÖn quan t©m cña t¸c gi¶ vÒ sù sèng vµ c¸i chÕt
A/ LÝ thuyÕt 
I. Kh¸i niÖm So s¸nh lµ g×?
à So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù vËt, sù viÖc kh¸c.
à So s¸nh lµm t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.
II. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh:
1. M« h×nh cÊu t¹o d¹ng ®Çy ®ñ vµ ®iÓn h×nh:
( SGK/ 24)
2. M« h×nh d¹ng biÕn ®æi:
Tõ ng÷ so s¸nh l­îc bít 
§¶o vÕ B lªn tr­íc vÕ A
III. C¸c kiÓu so s¸nh:
1.So s¸nh ngang b»ng:
 A lµ B
.2. So s¸nh h¬n kÐm (kh«ng ngang b»ng) 
A ch¼ng b»ng B.
IV. T¸c dông cña so s¸nh:
B. LuyÖn tËp:
Bµi 2 SGK/26.
.
Bµi 3/26/sgk
Bµi 1/tr/42/sgk
Bµi 2 SGK/26.
3. Cñng cè – H­íng dÉn 
? T×m c¸c c©u v¨n, c©u th¬ cã sö dông phÐp so s¸nh
( Ýt nhÊt lµ 5 c©u )
Chñ ®Ò 4
TiÕt 22: LuyÖn tËp vÒ phÐp tu tõ
nh©n ho¸.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
 Gióp häc sinh.
N¾m ch¾c kh¸i niÖm nh©n ho¸, c¸c kiÓu nh©n ho¸.
N¾m ®­îc t¸c dông chÝnh cña nh©n hãa.
BiÕt dïng c¸c kiÓu nh©n hãa trong bµi viÕt cña m×nh.
Gi¸o dôc ý thøc sö dông phÐp nh©n hãa khi t¹o lËp v¨n b¶n
B. ChuÈn bÞ :
 Gi¸o viªn: SGK, SGV, S¸ch tham kh¶o, bµi tËp mÉu, b¶ng phô 
 Häc sinh: Häc bµi.
 C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc
1. KiÓm tra bµi cò Trong giê 
3. Bµi míi :TiÐt tr­íc c¸c em ®· t×m hiÓu phÐp tu tõ nh©n ho¸ . H«m nay c¸c em thùc hµnh «n tËp kh¸i niÖm còng nh­ ®Æt c©u ,viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸ 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Cho h/s ®äc khæ th¬ cña TrÇn §¨ng khoa 
? KÓ tªn c¸c sù vËt ®­îc nãi ®Õn ®­îc g¸n cho nh÷ng hµnh ®éng cña ngêi ? 
- Hµnh ®éng cña ng­êi chuÈn bÞ chiÕn ®Êu :
 + ¤ng trêi mÆc ¸o gi¸p 
 + MÝa móa g¬m 
 + KiÕn hµnh qu©n 
G/v Sù vËt ®­îc g¸n cho hµnh ®éng nh­ con ng­êi c¸ch gäi nh­ vËy gäi lµ phÐp nh©n hãa . 
? VËy em h·y nh¾c l¹i nh©n ho¸ lµ g×?
? Sö dông nh©n hãa cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? 
- T¸c dông lµm cho thÕ giíi loµi vËt, c©y cèi, ®å vËtTrë nªn gÇn gòi víi con ng­êi, biÓu thÞ ®­îc nh÷ng suy nghÜ t×nh c¶m cña con ng­êi
? Cã mÊy kiÓu nh©n ho¸ lµ nh÷ng kiÓu nµo?
.-> Dïng tõ ng÷ gäi ngêi ®Ó gäi vËt. 
->Dïng tõ ng÷ chØ ho¹t ®éng, t×nh c¶m cña ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña vËt
->Trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ víi ng­êi.
* C¸ch diÔn ®¹t:
§o¹n 1:
Dïng nhiÒu phÐp nh©n ho¸ nªn c©u v¨n sinh ®éng, giµu h×nh ¶nh vµ gîi c¶m h¬n.
§o¹n2:
 DiÔn ®¹t ®¬n ®iÖu kh«ng gîi ®­îc ë ng­êi ®äc sù t­ëng t­îng so s¸nh
* So s¸nh:
 §o¹n1: Dïng nhiÒu phÐp nh©n hãa, ngay c¶ tªn sù vËt còng ®­îc viÕt hoa nh­ tªn ng­êi lµm cho viÖc miªu t¶ chæi gÇn víi c¸ch miªu t¶ ng­êi. §o¹n v¨n do ®ã sinh ®éng, cã tÝnh biÓu c¶m cao.
 §o¹n 2: Miªu t¶ b×nh th­êng.
 §o¹n 1: V¨n b¶n biÓu c¶m.
 §o¹n 2: V¨n b¶n thuyÕt minh.
 * X¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp tu tõ nh©n ho¸ trong c¸c c©u th¬ sau :
a, Yªu biÕt mÊy nh÷ng con ®­êng ca h¸t
Gi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« non
 b, Xu©n ¬i xu©n vui tíi m«ng mªnh
BiÓn vui d©ng sãng tr¾ng ®Çu ghÒnh
 c, Buån tr«ng con nhÖn ch¨ng t¬
NhÖn ¬i, nhÖn hìi, nhÖn chê mèi ai
Buån tr«ng chªnh chÕch sao mai
Sao ¬i, sao hìi, nhí ai sao mê
A. Néi dung «n luyÖn 
I. Nh©n ho¸ lµ g×?
Vd:
KÕt luËn : Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt b»ng nh÷ng tõ ng÷ vèn ®îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ngêi.
II. C¸c kiÓu nh©n ho¸:
 B. LuyÖn tËp:
Bµi 1/ 58.
Bµi 2/58.
Bµi tËp bæ trî n©ng cao 
T¸c dông :Lµm cho nh÷ng c©u th¬ trë nªn sinh ®éng gÇn gòi víi con ngêi 
 3 . Cñng cè – H­íng dÉn 
? ThÕ nµo lµ nh©n hãa ? Nh©n hãa cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ?? Cã mÊy kiÓu nh©n hãa ? Ng­êi ta th­êng sö dông nh©n hãa trong nh÷ng tr­êng hîp nµo 
 * T×m thªm c¸c c©u th¬ cã sö dông phÐp nh©n ho¸ 
TiÕt 23,24 Chñ ®Ò 4
LuyÖn tËp vÒ C¸c phÐp tu tõ 
 Èn dô, ho¸n dô
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
 Gióp häc sinh
 - N¾m ch¾c kh¸i niÖm Èn dô,ho¸n dô c¸c kiÓu Èn dô, ho¸n dô .
- HiÓu vµ nhí ®­îc t¸c dông cña Èn dô,ho¸n dô . BiÕt ph©n tÝch ý nghÜa còng nh­ t¸c dông cña Èn dô, ho¸n dô . 
 - RÌn kÜ n¨ng sö dông phÐp tu tõ Èn dô, ho¸n dô.
 - Gi¸o dôc ý thøc sö dông c¸c phÐp tu tõ khi t¹o lËp v¨n b¶n 
B. ChuÈn bÞ
 Gi¸o viªn: SGK, SGV, S¸ch tham kh¶o, bµi tËp mÉu , b¶ng phô 
 Häc sinh:¤n hai bµi Èn dô vµ ho¸n 
 C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc
 1. KiÓm tra bµi cò : xen trong giê 
 2. Bµi míi : G/v giíi thiÖu : TiÕt tr­íc c¸c em ®· «n xong phÐp tu tõ so s¸nh, nh©n ho¸.H«m nay c¸c em «n tiÕp hai phÐp tu tõ n÷a ®ã lµ phÐp tu tõ Èn dô vµ ho¸n dô 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß 
Néi dung cÇn ®¹t
? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm thÕ nµo lµ Èn dô ? Èn dô cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? 
- Èn dô lµ gäi tªn sù vËt , hiÖn t­îng nµy b»ng tªn sù vËt hiÖn t­îng kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång víi nã.
t¸c dông : t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t.
? Cã mÊy kiÓu Èn dô ? Lµ nh÷ng kiÓu nµo?
?Nh¾c l¹i kh¸i niÖm thÕ nµo lµ ho¸n dô ?
T¸c dông cña ho¸n dô?
- Ho¸n dô lµ gäi tªn sù vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi víi nã.
T¸c dông :T¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m.
? Cã mÊy kiÓu ho¸n dô ?
a) Bµn tay ( mét bé phËn cña c¬ thÓ) dïng ®Ó thay thÕ cho ng­êi lao ®éng nãi chung.
à Quan hÖ bé phËn – toµn thÓ
 b, Mét, ba ( sè lù¬ng cô thÓ, ®­îc dïng thay cho sè Ýt vµ sè nhiÒu nãi chung.)
à Quan hÖ cô thÓ – trõu t­îng
 c, §æ m¸u ( dÊu hiÖu th­êng ®­îc dïng thay cho sù hi sinh, mÊt m¸t ) ®­îc dïng chØ chiÕn tranh.
à Quan hÖ dÊu hiÖu cña sù vËt – sù vËt.
 d, N«ng th«n – nh÷ng ng­êi sèng ë n«ng th«n.
 à Quan hÖ gi÷a vËt chøa ®ùng vµ vËt bÞ chøa ®ùng.
 - HS kÎ b¶ng so s¸nh:
* Gièng gäi tªn sù vËt hiÖn t­îng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn t­îng kh¸c.
* Kh¸c : 
So s¸nh Èn dô vµ ho¸n dô
Èn dô
Ho¸n dô
*Quan hÖ t­¬ng ®ång - VÒ h×nh thøc 
- VÒ c¸ch thøc
- VÒ phÈm chÊt 
- VÒ chuyÓn ®æi c¶m gi¸c 
* Quan hÖ gÇn gòi 
- Bé phËn – Toµn thÓ 
- VËt chøa- vËt bÞ chøa 
- DÊu hiÖu - sù vËt
- Cô thÓ – trõu t­îng 
A. Néi dung «n luyÖn 
I. Èn dô 
1, Kh¸i niÖm Èn dô 
- T¸c dông cña Èn dô 
2, C¸c kiÓu Èn dô 
- Èn dô h×nh thøc 
- Èn dô c¸ch thøc 
- Èn dô phÈm chÊt 
- Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c 
II. Ho¸n dô 
1, Kh¸i niÖm 
- T¸c dông
2, C¸c kiÓu ho¸n dô 
- LÊy mét bé phËn ®Ó chØ toµn thÓ 
- LÊy c¸i cô thÓ ®Ó gäi c¸i trõu t­îng 
- LÊy dÊu hiÖu cña sù vËt ®Ó gäi sù vËt 
- LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó gäi vËt bÞ chøa ®ùng 
3. Cñng cè –H­íng dÉn 
?T×m vÝ dô chØ ra sù kh¸c nhau gi÷a Èn dô vµ ho¸n dô 
TiÕt 25,26,27:
 C¸c phÐp tu tõ Èn dô, ho¸n dô
 (tiÕp) 
2.Bµi míi 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß 
Néi dung cÇn ®¹t
?T×m Èn dô ,nªu nÐt t­¬ng ®ång gi÷a c¸c sù vËt hiÖn t­îng ®­îc so s¸nh ngÇm víi nhau 
 a. + ¡n qu¶ - h­ëng thô thµnh qu¶ lao ®éng.
à t­¬ng ®ång vÒ c¸ch thøc.
+ KÎ trång c©y – ng­êi lao ®éng t¹o ra thµnh qu¶.
àT­¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt.
b. + mùc ®en- c¸i xÊu
+®Ìn s¸ng- c¸i tèt
àT­¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt.
c. + ThuyÒn – ng­êi ®i xa
 + bÕn- ng­êi ë l¹i
à T­¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt
d, + MÆt trêi - ¸nh s¸ng 
 + MÆt trêi – chØ B¸c Hå .NgÇm so s¸nh B¸c víi mÆt trêi .
T­¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt 
HS ®äc kü c¸c c©u th¬, t×m c¸c Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c(Tõ thÞ gi¸cà c¶m gi¸c, thÞ gi¸cà thÝnh gi¸c)
C¸c Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c: ch¶y(a), ch¶y(b), máng(c),­ ít(d).
T¸c dông: Gióp cho c©u v¨n ( th¬)sinh ®éng, h×nh ¶nh ®Æc s¾c vµ ngêi ®äc cã thÓ c¶m nhËn sù vËt,hiÖn t­îng mét c¸ch cô thÓ h¬n b»ng nhiÒu gi¸c quan
 H­íng dÉn h/s lµm bµi tËp 1- SGK*84.
? ChØ ra phÐp ho¸n dô vµ cho biÕt quan hÖ gi÷a c¸c sù vËt
Lµng xãm – ng­êi n«ng d©n
à vËt chøa ®ùng - vËt bÞ chøa ®ùng
M­êi n¨m – thêi gian tr­íc m¾t
tr¨m n¨m – thêi gian l©u dµi
à c¸i cô thÓ – c¸i trõu t­îng
¸o chµm – ng­êi d©n ViÖt B¾c
à dÊu hiÖu cña sù vËt – sù vËt
tr¸i ®Êt – nh©n lo¹i
à vËt chøa ®ùng – vËt bÞ chøa ®ùng
* LÊy thªm vÝ dô vÒ Èn dô vµ ho¸n dô 
1. Èn dô :
Ph­îng nh÷ng tiÕc cao, diÒu bay liÖng
Hoa th× hay hÐo, cá th­êng t­¬i
 (NguyÔn Tr·i)
TiÕc thay h¹t g¹o tr¾ng ngÇn
§· vo n­íc ®ôc l¹i vÇn than r¬m
 (Ca dao)
Giá nhµ ai quai nhµ nÊy
 (tôc ng÷ )
2. Ho¸n dô :
- Nhí ch©n ng­êi b­íc lªn dÌo
Ng­êi ®i rõng nói ttr«ng theo bãng ng­êi
- Nhí «ng cô m¾t s¸ng ngêi
¸o n©u tói v¶i ®Ñp t­¬i l¹ th­êng !
 (Tè H÷u) 
C¶ lµng quª ®­êng phè
C¶ lín nhá g¸i trai
§¸m cµng ®i cµng dµi
Cµng dµi cµng ®«ng m·i
 (Thanh H¶i)
? T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng :
a, + Nhãm tõ :
 N«ng næi, l«ng b«ng , S©u xa, s©u s¾c 
 + Ng÷ c¶nh:
§µn «ng ..giÕng kh¬i
§µn bµnh­ c¬i ®ùng trÇu .
 b, +Nhãm tõ 
 Tr¨ng non, tr¨ng giµ, tr¨ng treo , vÐo von ,dÞu dµng, rén rµng .nói non ,r¶nh rang,lanh l¶nh ..
 + Ng÷ c¶nh :
Tr¨ng bao nhiªu tuæi .
Nói bao nhiªu tuæi gäi lµ ..
Chim kh«n hãt tiÕng .
Ng­êi kh«n nãi tiÕng  dÔ ng he
B. LuyÖn tËp:
Bµi 2SGK/70
Gîi ý hai yªu cÇu:
T×m c¸c Èn dô
Nªu nÐt t­¬ng ®ång gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc so s¸nh ngÇm víi nhau.
Bµi 3SGK/70
Bµi 1/tr/84/sgk
3. Bµi tËp bæ trî vµ n©ng cao 
3. Cñng cè – H­íng dÉn 
- Häc thuéc c¸c ghi nhí trong hai bµi Èn dô vµ ho¸n dô 
- LÊy thªm vÝ dô vÒ Èn dô vµ ho¸n dô