Giáo án lớp 8 môn Vật lí - Tiết 1 - Bài 1: Chuyển động cơ học

Ch­¬ng I - C¬ häc
Ngµy so¹n: 15/8/2011 
Ngµy gi¶ng: 17/8/2011(8A)
 19/8/2011(8B)
TiÕt 1 
Bµi 1. chuyÓn ®éng c¬ häc
I. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
 - BiÕt chuyển động cơ häc của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.
 - Để nhận biết một chuyển động cơ, ta chọn một vật mốc.
 + Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc. 
 + Khi vị trí của một vật so với vật mốc không thay đổi theo thời gian thì vật đứng yên so với vật mốc.
 - HiÓu một vật vừa có thể chuyển động so với vật này, vừa có thể đứng yên so với vật khác. Như vậy, ta nói chuyển động hay đứng yên có tính tương đối và tính tương đối của chuyển động phụ thuộc vào vật được chọn làm mốc.
2. Kü n¨ng
 - Dựa vào sự thay đổi vị trí của vật so với vật mốc để lấy được ví dụ về chuyển động cơ trong thực tế.
 - Dựa vào tính tương đối của chuyển động hay đứng yên để lấy được ví dụ trong thực tế thường gặp.
3. Th¸i ®é
 - Cã ý thøc vËn dông c¸c kiÕn thøc trong bµi vµo cuéc sèng vµ thùc tÕ.
II. §å dïng d¹y häc
 - Tranh vÏ (H×nh 1.1 SGK-tr4),(H×nh 1.2 SGK-tr5).
 - Tranh vÏ (H×nh 1.3 SGK-tr6).
III. Ph­¬ng ph¸p
Sö dông ®å dïng trùc quan, thuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, gîi më. 
IV. tæ chøc giê häc 
Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng/ më bµi (4')
*MT: 
*§DDH: Tranh vÏ (H×nh 1.1 SGK-tr4).
*C¸ch tiÕn hµnh:
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- æn ®Þnh tæ chøc.
- GV giíi thiÖu c¸c kÝ hiÖu dïng trong s¸ch vµ néi dung chÝnh cña ch­¬ng 1.
- GV treo tranh vÏ (H×nh 1.1 SGK-tr4) lªn b¶ng.
- GV ®Æt vÊn ®Ò vµ giíi thiÖu bµi míi nh­ SGK-tr4.
- HS quan s¸t vµ theo dâi SGK.
- HS quan s¸t h×nh vÏ.
Ho¹t ®éng 2. Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt chuyÓn ®éng
hay ®øng yªn? (11')
*MT: - BiÕt chuyển động cơ häc của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.
 - Để nhận biết một chuyển động cơ, ta chọn một vật mốc.
 + Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc. 
 + Khi vị trí của một vật so với vật mốc không thay đổi theo thời gian thì vật đứng yên so với vật mốc.
 - Dựa vào sự thay đổi vị trí của vật so với vật mốc để lấy được ví dụ về chuyển động cơ trong thực tế.
*§DDH: 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV ®Æt vÊn ®Ò: Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt mét vËt lµ ®øng yªn hay chuyÓn ®éng?
- Y/c HS th¶o luËn theo nhãm tr¶ lêi C1 trong 3’.
- GV nhËn xÐt vµ bæ sung mét c¸ch nhËn biÕt vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn trong vËt lÝ dùa trªn sù thay ®æi vÞ trÝ cña vËt nµy so víi vËt kh¸c.
- GV giíi thiÖu th«ng tin nh­ SGK-tr4 vµ kh¸i niÖm chuyÓn ®éng c¬ häc.
- GV nªu y/c cña C2, y/c HS tr¶ lêi.
- y/c HS tr¶ lêi C3.
- NhËn xÐt vµ chèt l¹i c©u tr¶ lêi.
- GV chèt l¹i kiÕn thøc chÝnh 
cña môc 1.
- HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi 
C1. So s¸nh vÞ trÝ cña «t«, thuyÒn, ®¸m m©y víi mét vËt nµo ®ã ®øng yªn bªn ®­êng, bªn bê s«ng.
 * Chuyển động cơ häc của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian. 
- HS tr¶ lêi C2
- HS tr¶ lêi C3
C3. VËt kh«ng thay ®æi vÞ trÝ ®èi víi mét vËt kh¸c chän lµm mèc th× ®­îc coi lµ ®øng yªn.
vÝ dô:
Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu vÒ tÝnh t­¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng
vµ ®øng yªn. (12')
*MT: - HiÓu một vật vừa có thể chuyển động so với vật này, vừa có thể đứng yên so với vật khác. Như vậy, ta nói chuyển động hay đứng yên có tính tương đối và tính tương đối của chuyển động phụ thuộc vào vật được chọn làm mốc.
 - Dựa vào tính tương đối của chuyển động hay đứng yên để lấy được ví
dụ trong thực tế thường gặp.
*§DDH: Tranh vÏ (H×nh 1.2 SGK-tr5). 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV treo tranh vÏ (H×nh1.2 SGK-tr5) vµ giíi thiÖu néi dung tranh vÏ.
- Y/c HS quan s¸t vµ lÇn l­ît tr¶ lêi C4, C5.
- Y/c HS chØ râ vËt mèc trong tõng tr­êng hîp.
- Y/c HS ®iÒn tõ thÝch hîp vµo nhËn xÐt cña C6.
- Y/c HS t×m vÝ dô minh häa cho nhËn xÐt trªn(C7).
- Tõ nh÷ng vÝ dô trªn ta thÊy mét vËt ®­îc coi lµ chuyÓn ®éng hay ®øng yªn phô thuéc vµo yÕu tè nµo?
VËy chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh chÊt nh­ thÕ nµo?
- GV l­u ý: khi kh«ng nªu vËt mèc nghÜa lµ ph¶i hiÓu ®· chän vËt mèc lµ mét vËt g¾n víi Tr¸i §Êt.
- Y/c HS tr¶ lêi C8.
- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i kiÕn thøc chÝnh.
- HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi C4, C5
C4. So víi nhµ ga th× hµnh kh¸ch ®ang chuyÓn ®éng v× vÞ trÝ ng­êi nµy thay ®æi so víi nhµ ga.
C5. So víi toa tµu th× hµnh kh¸ch lµ ®øng yªn v× vÞ trÝ cña hµnh kh¸ch ®èi víi toa tµu kh«ng ®æi.
C6. (1) ®èi víi vËt nµy.
 (2) ®øng yªn.
C7. Hµnh kh¸ch chuyÓn ®éng so víi nhµ ga nh­ng ®øng yªn so víi tµu.
- HS: chän vËt lµm mèc.
ChuyÓn ®éng vµ ®øng yªn cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi tïy thuéc vµo vËt ®­îc chän lµm mèc.
- HS tr¶ lêi C8.
Ho¹t ®éng 4. Giíi thiÖu mét sè chuyÓn ®éng th­êng gÆp (5’)
*MT: - Nªu ®­îc vÝ dô vÒ c¸c d¹ng chuyÓn ®éng c¬ häc th­êng gÆp: chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong, chuyÓn ®éng trßn. 
 *§DDH: Tranh vÏ (H×nh 1.3 SGK-tr6). 
*C¸ch tiÕn hµnh:
 GV giíi thiÖu: §­êng mµ vËt chuyÓn ®éng v¹ch ra gäi lµ quü ®¹o cña chuyÓn ®éng.
- GV treo tranh vÏ (H×nh 1.3 SGK-tr6)
lªn b¶ng.
- Cã c¸c d¹ng chuyÓn ®éng c¬ häc nµo?
- ChuyÓn ®éng trßn lµ mét chuyÓn ®éng cong ®Æc biÖt.
- Y/c HS tr¶ lêi C9.
- GV nxÐt vµ chèt l¹i kiÕn thøc chÝnh.
- HS quan s¸t.
C¸c d¹ng chuyÓn ®éng c¬ häc th­êng gÆp lµ chuyÓn ®éng th¼ng, chuyÓn ®éng cong.
- HS tr¶ lêi C9.
Ho¹t ®éng 5. Cñng cè – VËn dông (10')
* MT: - Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc vµ vËn dông vµo tr¶ lêi mét sè c©u hái. 
*§DDH: 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- ChuyÓn ®éng c¬ häc lµ g×?
- Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt mét vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn?
- ChuyÓn ®éng vµ ®øng yªn cã tÝnh chÊt nh­ thÕ nµo?
- Cã c¸c d¹ng chuyÓn ®éng c¬ häc nµo?
- GV h­íng dÉn HS tr¶ lêi vµ th¶o luËn C10, C11.
- HS tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV.
- HS tr¶ lêi vµ th¶o luËn C10, C11.
C11. Ch­a ®óng ®èi víi chuyÓn ®éng trßn.
V. tæng kÕt - H­íng dÉn vÒ nhµ (3')
* GV tãm t¾t l¹i nh÷ng kiÕn thøc chÝnh cña bµi häc.
* HDVN:- Häc thuéc phÇn ghi nhí (SGK- tr7).
	 - §äc phÇn “Cã thÓ em ch­a biÕt” (SGK- tr7).
	 - BTVN 1.1 -> 1.6 (SBT-tr3,4)
 - Nghiªn cøu tr­íc bµi 2 VËn tèc.
.
Ngµy so¹n: 22/8/2011 
Ngµy gi¶ng: 24/8/2011(8A)
 26/8/2011(8B)
TiÕt 2 
Bµi 2. vËn tèc
I. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
 - BiÕt ®é lín cña tốc độ cho biết mức độ nhanh hay chậm của chuyển động và được xác định bằng độ dài quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian.
 - BiÕt công thức tính tốc độ là , trong đó, v là tốc độ của vật, s là quãng đường đi được, t là thời gian để đi hết quãng đường đó.
 - BiÕt ®ơn vị tốc độ phụ thuộc vào đơn vị đo độ dài và đơn vị đo thời gian. Đơn vị hợp pháp thường dùng của tốc độ là mét trên giây (m/s) và kilômét trên giờ (km/h): 1km/h0,28m/s.
2. Kü n¨ng
 - VËn dông công thức tốc độ để giải một số bài tập đơn giản về chuyển động thẳng đều.
 - Đổi được đơn vị km/h sang m/s và ngược lại.
3. Th¸i ®é
 - Cã ý thøc vËn dông c¸c kiÕn thøc trong bµi vµo cuéc sèng vµ thùc tÕ.
II. §å dïng d¹y häc
 - §ång hå bÊm gi©y.
 - Tranh vÏ tèc kÕ cña xe m¸y.
 - B¶ng 2.1(SGK-tr8), b¶ng 2.2 (SGK-tr9).
III. Ph­¬ng ph¸p
Sö dông ®å dïng trùc quan, thuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p, gîi më. 
IV. tæ chøc giê häc 
Ho¹t ®éng 1. Khëi ®éng/ më bµi (5')
*MT: - Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc.
*§DDH: 
*C¸ch tiÕn hµnh:
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- æn ®Þnh tæ chøc.
- KiÓm tra bµi cò:
1/ Nªu ph­¬ng ¸n nhËn biÕt 1 vËt chuyÓn ®éng hay ®øng yªn ? Cho vÝ dô vËt chuyÓn ®éng nªu c¶ vËt mèc.
2/ V× sao nãi chuyÓn ®éng hay ®øng yªn cã tÝnh t­¬ng ®èi ? Cho vÝ dô minh ho¹.
3/ ChuyÓn ®éng c¬ häc lµ g× ? Nªu c¸c d¹ng chuyÓn ®éng th­êng gÆp.
- GV nhËn xÐt, cho ®iÓm HS vµ chèt l¹i kiÕn thøc cò.
- GV ®Æt vÊn ®Ò vµ giíi thiÖu bµi míi nh­ SGK-tr8.
- 3HS lÇn l­ît lªn b¶ng tr¶ lêi.
Ho¹t ®éng 2. VËn tèc lµ g× ? (15')
*MT: - BiÕt ®é lín cña tốc độ cho biết mức độ nhanh hay chậm của chuyển động và được xác định bằng độ dài quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian.
*§DDH: B¶ng 2.1(SGK-tr8), ®ång hå bÊm gi©y. 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV treo b¶ng 2.1(SGK-tr8). 
- GV y/c HS ho¹t ®éng nhãm th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u C1, C2 trong 5’. 
- GV h­íng dÉn: c¨n cø vµo kÕt qu¶ ch¹y(thêi gian).
- GV y/c ®¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶.
- Y/c c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung.
- GV th«ng b¸o qu·ng ®­êng ch¹y ®­îc trong 1 gi©y gäi lµ vËn tèc.
 VËy sù nhanh chËm cña chuyÓn ®éng vµ ®é lín cña vËn tèc cã mèi quan hÖ nh­ thÕ nµo?
- Y/c HS ho¹t ®éng c¸ nh©n hoµn thµnh néi dung cña C3.
- VËy vËn tèc ®­îc tÝnh nh­ thÕ nµo?
- HS quan s¸t.
- HS ho¹t ®éng nhãm tr¶ lêi
C1.Cïng ch¹y mét qu·ng ®­êng 60m nh­ nhau, b¹n nµo mÊt Ýt thêi gian sÏ ch¹y nhanh h¬n. 
- HS lªn b¶ng ®iÒn vµo chç chÊm.
C2.
1
An
3
6 m
2
B×nh
2
6,32 m
3
Cao
5
5,45 m
4
Hïng
1
6,67 m
5
ViÖt
4
5,71 m
- Hïng chuyÓn ®éng nhanh nhÊt v× ®é lín vËn tèc lín.
- Cao chuyÓn ®éng chËm nhÊt v× ®é lín vËn tèc nhá.
C3. (1) nhanh.
 (2) chËm.
 (3) qu·ng ®­êng ®i ®­îc. 
 (4) ®¬n vÞ.
- TÝnh vËn tèc lÊy ®é dµi qu·ng ®­êng ®i ®­îc chia cho thêi gian ®i.
Ho¹t ®éng 3. C«ng thøc tÝnh vËn tèc. (5')
*MT: - BiÕt công thức tính tốc độ là , trong đó, v là tốc độ của vật, s là quãng đường đi được, t là thời gian để đi hết quãng đường đó.
*§DDH: 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV th«ng b¸o c«ng thøc tÝnh vËn tèc nh­ SGK-tr9.
VËn tèc ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc
, trong ®ã:
v lµ vËn tèc
s lµ qu·ng ®­êng ®i ®­îc
t lµ thêi gian ®Ó ®i hÕt qu·ng ®­êng ®ã.
Ho¹t ®éng 4. §¬n vÞ vËn tèc (5’)
*MT: - BiÕt ®ơn vị tốc độ phụ thuộc vào đơn vị đo độ dài và đơn vị đo thời gian. Đơn vị hợp pháp thường dùng của tốc độ là mét trên giây (m/s) và kilômét trên giờ (km/h): 1km/h0,28m/s.
 *§DDH: B¶ng 2.2 (SGK-tr9), tranh vÏ tèc kÕ cña xe m¸y.
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV th«ng b¸o ®¬n vÞ vËn tèc phô thuéc vµo ®¬n vÞ ®é dµi vµ ®¬nn vÞ thêi gian.
- GV treo b¶ng 2.2 (SGK-tr9).
Gäi HS lªn b¶ng ®iÒn kÕt qu¶ vµo chç chÊm.
- GV th«ng b¸o ®¬n vÞ hîp ph¸p cña vËn tèc lµ m/s, km/h.
- GV treo tranh vÏ vµ giíi thiÖu dông cô ®o ®é lín cña vtèc lµ tèc kÕ.
- HS quan s¸t.
- HS ®iÒn:
m/phót, km/h, km/s, cm/s.
§¬n vÞ hîp ph¸p cña vËn tèc lµ m/s vµ km/h: 1 km/h 0,28 m/s.
Ho¹t ®éng 5. Cñng cè – VËn dông (12')
* MT: - VËn dông c«ng thøc tÝnh tèc ®é ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ 
chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.
 - Đổi được đơn vị km/h sang m/s và ngược lại.
*§DDH: 
*C¸ch tiÕn hµnh:
- GV cho HS ®äc phÇn ghi nhí (SGK-tr10).
- GV h­íng dÉn HS tr¶ lêi c¸c c©u C5, C6, C7, C8.
- Gäi 4HS lªn b¶ng lµm.
- GV l­u ý: ChØ so s¸nh sè ®o vËn tèc khi quy vÒ cïng lo¹i ®¬n vÞ vËn tèc.
- Tæ chøc cho HS nhËn xÐt vµ ch÷a bµi.
- HS ®äc ghi nhí.
- HS tr¶ lêi c¸c c©u C5, C6, C7, C8 d­íi sù h­íng dÉn cuÈ GV.
C5. a, Mçi giêi «to ®i ®­îc 36 km.
 ,, xe ®¹p ,, 10,8 km.
 M«i gi©y tµu háa ®i ®­îc 10 m.
b, Ta ®i so s¸nh vËn tèc cña ba chuyÓn ®éng.
¤ t« cã v= 36 km/h = =10m/s.
Xe ®¹p cã v= 10,8 km/h = 3m/s.
Tµu háa cã v=10m/s.
- ¤ t« vµ tµu háa chuyÓn ®éng nhanh nh­ nhau.
- Xe ®¹p chuyÓn ®éng chËm nhÊt.
C6. VËn tèc cña tµu 
v = 
C7. t = 40 phót = .
Qu·ng ®­êng ®i ®­îc
s = v.t = .
C8. Kho¶ng c¸ch tõ nhµ ®Õn n¬i lµm viÖc lµ s = v.t = .
V. tæng kÕt - H­íng dÉn vÒ nhµ (3')
* GV tãm t¾t l¹i nh÷ng kiÕn thøc chÝnh cña bµi häc.
* HDVN:- Häc thuéc phÇn ghi nhí (SGK- tr10).
	 - §äc phÇn “Cã thÓ em ch­a biÕt” (SGK- tr10).
	 - BTVN 2.1 -> 2.5(SBT-tr5)
 - Nghiªn cøu tr­íc bµi 3 ChuyÓn ®éng ®Òu – ChuyÓn ®éng kh«ng ®Òu.
.