A. Những điều nên nhớ:
1. Nên đọc thật kỹ đề bài trước khi làm
2. Nên viết vào giấy nháp, đẽo gọt câu cú, ý tưởng rồi hãy viết vào bài chính thức
3. Nên viết cho rõ nét,trình bày sạch sẽ
4. Phải viết hoa các chữ quy định như :
_Các địa danh ,tên tác giả, tác phẩm
_Đầu đạn văn viết hoa và lui vào một vài ô gạch
5. Nên đọc lại bài viết và sửa chữa những sai phạm nếu có trước khi nộp bài
B. Những điều nên tránh:
1.Tránh sai phạm nhiều lỗi chính tả
2. Tránh viết chữ số bừa bãi
3.Tránh dùng hai ba màu mực trong ,một bài viết
4. Tránh tẩy xoá gạch bỏ nhiều
5. Tránh viết lan man nhớ đâu viết đó,tránh viết câu quá dài,câu dài dễ bị sai ngữ pháp,hoặc lộn xộn ý tưởng lập luận không chặt chẽ
Bồi dưỡng Ngữ văn 6 : Thứ 5 ngày 7 tháng1 năm 2010 ***---****---****---*** Buổi1: Những điều nen nhớ ,những điều cần tranh Những điều nên nhớ: Nên đọc thật kỹ đề bài trước khi làm Nên viết vào giấy nháp, đẽo gọt câu cú, ý tưởng rồi hãy viết vào bài chính thức Nên viết cho rõ nét,trình bày sạch sẽ Phải viết hoa các chữ quy định như : _Các địa danh ,tên tác giả, tác phẩm _Đầu đạn văn viết hoa và lui vào một vài ô gạch Nên đọc lại bài viết và sửa chữa những sai phạm nếu có trước khi nộp bài Những điều nên tránh: 1.Tránh sai phạm nhiều lỗi chính tả 2. Tránh viết chữ số bừa bãi 3.Tránh dùng hai ba màu mực trong ,một bài viết 4. Tránh tẩy xoá gạch bỏ nhiều 5. Tránh viết lan man nhớ đâu viết đó,tránh viết câu quá dài,câu dài dễ bị sai ngữ pháp,hoặc lộn xộn ý tưởng lập luận không chặt chẽ Phương pháp dạy Làm văn Viết Ở lớp 6: A. Văn tự sự 1. Bài văn kể chuyện có thật 2. Tóm tắt một văn bản tự sự 3.Kể chuyện sáng tạo B. Văn miªu tả: 4. Văn tả cảnh, 5. Văn tả người 6. Miêu tả sáng tạo + kể chuyện 7.Làm thơ 4 và 5 chữ Bµi th¬: uèng rîu víi vî ( NguyÔn Lam §iÒn) Quanh n¨m khã nhäc bén bÒ Sím ®i sÊp ngöa ,tèi vÒ ®¨m chiªu Ngîc xu«i ch¹y trèn c¸i nghÌo Bao nhiªu m¬ méng th¶ giã trêi O¸i ¨m lµ c¸i sù ®êi Cã tr«i ch¶y còng nöa vêi ®¾ng cay Ngåi buån rãt rîu ra say ChÐn nµy nh¾m víi nçi nµy ph¶i kh«ng? õ th× ®¾ng nuèt vµo lßng Thø 2 ngµy 11 th¸ng1 n¨m 2010 Buæi 8 : Mét Sè biÖn p¸p tu tõ c¬ b¶n Ch÷a bµi kiÓm tra häc kú 1 1 .Ch÷a bµi kiÓm tra häc kú 1: ( Xem gi¸o ¸n Ngò v¨n ) 2. Mét sè biÖn ph¸p tu tõ c¬ b¶n Khi häc th¬ v¨n chóng ta ph¶i n¾m ch¾c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ mét sè biªn ph¸p tu tõ ®Ó ph¸t hiÖn vµ cÊt nghÜa ®îc c¸i hay riªng cña c©u v¨n c©u th¬ . Khi ph©n tÝch th¬ v¨n;chóng ta kh«ng nh÷ng kh«ng chira ®îc t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ g× mµ ph¶i cßn nªu bËt ®îc t¸c dông nghÖ thuËt cña nã trong v¨n c¶nh. Ph¹m vi tu tõ häc rÊt réng lín. , ë ®©y chØ lu ý chän läc mét sè biÖn ph¸p tu tõ ng÷ nghÜa vµ biÖn ph¸p tu tõ có ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô vµ b×nh gi¶ng th¬ So s¸nh: Lµ ®èi chiÕu hai sù vËt,sù viÖc kh¸c nhaumµ l¹i cã mét nÐt nµo gièng nhau, ®Ó t¹o nªn mét h×nh ¶nh cô thÓ ,hµm sóc .Muèn so ns¸nh ph¶i sö dông tõ ng÷ b¾c cÇu: nh, tùa,nh,lµ... Trªn c¬ sá tõ b¾c cÇu,ta ph¸t hiện ra tu từ so s¸nh. VÝ dô: Trong nh tiÕng h¹c bay qua. §ôc nh tiÕng suèi míi sa nöa vêi ( TruyÖn KiÒu) TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa. ( C¶nh khuya) Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n (Ca dao) Quª h¬ng lµ chïm khÕ ngät. Quª h¬ng lµ ®êng ®i häc Quª h¬ng lµ con ®ß nhá ( §ç Trung Qu©n) ¢n dô: ¢ n dô lµ c¸ch so s¸nh ngÇm,trong ®ã Èn ®i vËt ®îc so s¸nh mµ chØ nªu h×nh ¶nh so s¸nh hoÆc kh«ng sö dông b¾c cÇu .¢n dô vµ so s¸nh vÒ b¶n chÊt gièng nhau,nhng vÒ s¾c th¸i ý nghÜa vµ biÓu c¶m cã cÊp ®é kh¸c nhau.¢n dô hµm sóc h¬n, bãng bÈy h¬n trong c¸ch diÔn ®¹t –So S¸nh:A nh BMÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn _ ¢n dô :(...) -> lÆn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng (Th¬ng vî) “MÆt ®Ñp nh hoa, da tr¾ng nh phÊn” -> Ph¶i sö dông “Nh’’ ®Ó b¾c cÇut¹o nªn hai h×nh ¶nh so s¸nh miªu t¶,”MÆt ®Ñp, da tr¾ng” MÆt hoa da phÊn -> c¸ch viÕt hµm sóc h¬n,s¾c th¸i ý nghÜa réng lín h¬n t¹o ra nhiÒu liªn tëng ChØ cã thuyÒn míi hiÓu BiÓn mªnh m«ng nhêng nµo ChØ cã biÓn míi biÕt ThuyÒn ®i ®©u vÒ ®©u ( ThuyÒn vµ biÓn –Xu©n Quúnh) Sai nha bçng thÊy bèn bÒ x«n xao Ngêi n¸ch thíc, kÎ tay ®ao §Çu tr©u mÆt ngùa µo µo nh s«i ( TruyÖn KiÒu) III.Nh©n ho¸: Nh©n ho¸ lµ sù diÔn ®¹t b»ng c¸ch biÕn c¸c vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi thµnh nh÷ng vËt mang tÝnh nh con ngêi BiÕt dïng phÐp nh©n ho¸ hîp lý sÏ t¹o cho ngo¹i vËt ngo¹i c¶nh mang hån ngêi ,t×nh ngêi, tÝnh biÓu c¶m cña v¨n th¬ trë nªn ®Ëm ®µ s©u s¾c Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n r¬i xuèng ®Êt Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n v¾t trªn vai Kh¨n th¬ng nhí ai Kh¨n chïi níc m¾t §Ìn th¬ng nhí ai Mµ ®Ìn kh«ng t¾t M¾t th¬ng nhí ai M¾t nghñ kh«ng yªn §ªm qua em nh÷ng lo phiÒn Lo v× mét nçi cha yªn mäi bÒ (Ca dao) ViÖt Nam ¤i Tæ quèc th¬ng yªu! Trong khæ ®au Ngêi ®Ñp h¬n nhiÒu, Nh bµ mÑ sím chiÒu g¸nh nÆng NhÉn n¹i nu«i con, suèt ®êi im lÆng... IV .Ho¸n dô: Lµ phÐp tu tõ trong ®ã ngêi ta dïng h×nh ¶nh mang ý nghÜa nµy ®Ó diÔn ®¹t thay cho mét ý kh¸c cã quan hÖ liªn tëng Hìi nh÷ng tr¸i tim kh«ng thÓ chÕt Chóng t«i ®i theo vÕt c¸c anh Nh÷ng hån trÇn phó v« danh S«ng xanh biÓn c¶ c©y xanh nói ngµn ( Tè H÷u) V× sao tr¸i ®Êt nÆng ©n t×nh Nh¾c m·i tªn ngêi Hå ChÝ Minh ( Tè H÷u) ¸o chµm ®a buæi ph©nly CÇm tay nhau biÕt nãi g× h«m nay ( Tè H÷u) V.§iÖp ng÷: Lµ mét tõ ,mét ng÷ ®îc nh¾c l¹i nhiÒu lÇn nh»m môc ®Ých nhÊn m¹nh ý,ý më réng,g©y Ên tîng m¹nh hoÆc gîi ra nh÷ng c¶m xñc trong lßng ngêi ®äc ngêi nghe. §iÖp ng÷ cßn gäi lµ “lÆp’’ nhng lÆp cã nghÖ thuËt .Trong th¬, ®iÖp ng÷ t¹o nªn ©m ®iÖu , tÝnh nh¹c cña c©u th¬,®o¹n th¬ Ngßi ta ®i cÊy lÊy c«ng T«i nay ®i cÊy cßn tr«ng nhiÒu bÒ Tr«ng trêi tr«ng ®Êt tr«ng m©y, Tr«ng ma, tr«ng n¾ng, tr«ng ngµy tr«ng ®ªm Tr«ng cho ch©n cøng ®¸ mÒm Trêi ªm, biÓn lÆng míi yªn tÊm lßng (Ca dao) VI .LiÖt kª: Lµ biÖn ph¸p s¾p ®Æt nhiÒu tõ hay côm tõ, theo quan hÖ ®¼ng lËp ( cïng gi÷ mét chøc vô ng÷ ph¸p) ®Ó diÔn t¶ ®Çy ®ñ h¬n nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña mét ý tëng mét t×nh c¶m Tre gi÷ lµng gi÷ níc, gi÷ m¸i nhf tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. ¬ bÕn nµy cã chî cã cöa hµng mËu dÞch cã phè ,cã trêng (C« t« -NguyÔn Tu©n) C©u1: “Giêi chím hÌ. C©y cèi um tïm.C¶ lµng th¬m.C©y hoa lan në tr¾ng xo¸. Hoa dÎ tõng chïm m¶nh dÎ. Hoa mãng r«ng bô bÉm th¬m nh mïi mÝt chÝn ë gãc vên «ng tuyªn.Ong vµng ,ong vß vÏ,ong mËt ®¸nh lén nhau,®Ó hót mËt ë hoa.Chóng ®uæi c¶ bím. Bím hiÒn lµnh bá chç lao xao. Tõng ®oµn kÐo nhau lÆng lÏ bay ®i §o¹n v¨n trªn cña nhµ v¨n nµo? NguyÔn Tr·i, T« Hoµi, Duy Kh¸n, Vâ Qu¶ng, ThÐp Míi? §o¹n v¨n ®ã thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? Miªu t¶, Tù Sù? C©u 2: Sau khi häc xong bµi “”C©y tre ViÖt nam ‘’ cña ThÐp Míi em ghi nhí s©u s¾c nh÷ng ®iÒu gf?Gi÷a v¨n b¶n nµy víi danh tõ “Tre ViÖt nam” cña NguyÔn Duy mµ em ®îc ®äc thªm cã g× gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n? C©u33: Em h· chuyÓn ®æi danh tõ Ma” cña TrÇn §¨ng Khoa thµnh bµi v¨n xu«i t¶ c¶nh c¬n ma rµo §¸p ¸n: 1/ a.Cña nhµ v¨n Duy Kh¸n b, Thuéc v¨n b¶n miªu t¶ c.X¸c ®Þnh ®óng ®ñ phÐp tu tõ _So s¸nh: Th¬m nh mïi mÝt chÝn _Nh©n ho¸: ong bím mµ biÕt ®¸nh lén nhau ®uæi,hiÒn lµnh, bá chç ,rñ nhau Ho¸n dô: C¶ lµng Th¬m Nãi râ diÔn ®¹t c¸i hay cña 3 phÐp tu tõ Lµm cho ®o¹n v¨n miªu t¶ thªm gîi h×nh Thªm sinh ®éng ,cµng gÇn gòi th©n th¬ng víi con ngêi h¬n . ghi nhí s©u s¾c 2 ®iÒu sgk NgVăn6 t2 trang 100 2. Chỉ đúng ,diễn tả việc diễn tả hay sự giống và khác nhau cỏ bản của cây tre. Đó cũng có phẩm chất cao quý của con người của đất nước( Của cây tre) dân tộc Việt Nam văn hiến Cay tre Việt Nam là văn xuoi giàu chất thơ ,danh từ (Tre việt Nam) là thơ đằm sâu ********************** Thø 4 ngày 12 th¸ng 1 năm 2010 Buæi 9: V¨n miªu t¶ V¨n miªu t¶ Lµ lo¹i v¨n gióp ngêi ®äc h×nh dung ra ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt næi bËt cña mét sù viÖc , s vËt con ngi\êi, phong c¶nh ... lµm cho nh÷ng c¸i ®ã hiÖn lªn tríc m¾t ngêi ®äc .Qua v¨n miªu t¶ , ngêi ®äc kh«ng chØ c¶m nhËn ®îc vÎ bÒ ngoµi ( mµu s¾c ,h×nh d¸ng, kÝch thíc, tr¹ng th¸i...) mµ cßn biÓu hiÖn râ ®îc b¶n chÊt bªn trong cña ®èi tîng sù vËt Tr×nh tù trong v¨n miªu t¶ thùc ra rÊt linh ho¹t .Lùa chén tr×nh tù nµo lµ tuú thuéc vµo ®èi tîng ®îc miªu t¶ hoÆc ®iÓm nh×n cña ngêi t¶ .Tuy vËy ,vÉn cã thÓ quy vÒ mét sè tr×nh tù thêng dïng nh §Ò ra: C©u1: Em h·y x¸c ®Þnh c¸c phÐp so s¸nh ,nh©n ho¸ ,®iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña chóng trong ®o¹n th¬ sau: L¸ c©y lµm l¸ phæi Còng hÝt vµo thë ra Cµnh c©y thêng vÉy gäi Nh tay ngêi chóng ta Khi vui c©y në hoa Khi buån c©y hÐo l¸ Ai bÎ cµnh vÆt hoa Nhùa tu«n nh ma sa”. ( Xu©n Töu) C©u 2: H·y nhËn xÐt ®o¹n v¨n miªu t¶ sau : “Hoa mËn võa tµn th× mïa xu©n ®Õn.Bçu trêi ngµy cµng thªm xanh.N¾ng vµng ngµy cµng rùc rì .Vên c©y l¹i ®©m chåi n¶y léc .Råi vên c©y ra hoa .Hoa bëi nång nµn .Hoa nh·n ngßn ngät .Hoa cau tho¶ng qua. Vên c©y l¹i ®aayf tiÕng chim bay nh¶y . Nh÷ng thÝm chÝch choÌ nhan nh¶u .Nh÷ng chó Khíu l¾m ®iÒu . Nh÷ng anh chµo mµo ®ám d¸ng . Nh÷ng b¸c cu g¸y trÇm ng©m....” §¸p ¸n: 1/ 3 phÐp: + So s¸nh : L¸ c©y- l¸ phæi Cµnh c©y nh tay ngêi Nhùa tu«n nh ma r¬i + Nh©n ho¸ : L¸ c©y hÝt thë Cµnh c©y vÉy gäi C©y vui buån + §iÖp tõ: L¸, c©y, hoa, khi + Nãi ®îc t¸c dông cña 3 phÐp trong ®o¹n th¬ sau: Kh¼ng ®Þnh c©y còng sèng ®éng còng lµm vui cuéc sèng nh ngêi > Ta ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc vµ b¶o vÖ c©y .Lµm cho ®o¹n th¬ giµu søc gîi c¶m 2/ NhËn xÐt ®óng diÔn ®¹t hay + ®o¹n v¨n miªu t¶ mïa xu©n ®Õn vµ chuyÓn vËn qua c¸c h×nh ¶nh miªu t¶ mµu s¾c bÇu trêi ,giät n¾ng ,qua h¬ng vÞ cña mu«n hoa ,qua ©m thanh vµ d¸ng vÎ cña loµi chim §o¹n v¨n giµu søc gîi c¶mv× trong ®ã cã c¸c tõ l¸y , c¸c tÝnh tõ c¸c h×nh ¶nh ,c¸c phÐp tu tõ nh©n ho¸ ,®iÖp tõ ®îc sö dông linh ho¹t .C©u v¨n ng¾n vµ rÊt trong s¸ng thÓ hiÖn c¶m nghÜ s©u s¾c cña t¸c gi¶ Thø 7 ngµy 16 th¸ng1 n¨m 2010 Buæi 10: §Ò Ra: C©u1: a. Ph©n biÖt nghÜa cña c¸c yÕu tè sau: + §¹i trong c¸c tõ : §¹i th¾ng, ®¹i diÖn b. §Æt hai c©u ®¬n b×nh thêng trong ®ã cã sö dông c¸c tõ ®¹i th¾ng , ®¹i diÖn C©u2: “Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Ch¾ng b»ng mÑ ®É thøc v× chóng con §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi” Trong ®o¹n th¬ trªn t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? Nãi râ hiÖu qu¶ biÓu c¶m cña chóng? .T×m vµ x¸c ®Þnh danh tõ , ®éng tõ, tÝnh tõ ë trong khæ th¬ ? C©u3: C©u chuyÖn “C©y bót thÇn” ®îc x©y dùng theo trÝ tëng tîng rÊt phong phó cña nh©n d©n .Theo ý em nh÷ng chi tiÕt nµatrong bµi lµ ®Ñp vµ gîi c¶m h¬n c¶ ? §¸p ¸n: C©u1:Ph©n biÖt: §¹i th¾ng: ChiÕn th¾ng lín §¹i diÖn: Ngêi tiªu biÓu cho tæ chøc, c¬ quan nµo ®ã + §Æt c©u: -§¹i th¾ng mïa xu©n n¨m 1975 ®· vang déi c¶ thÕgiíi B¸c N«ng §øc M¹nh ®¹i diÖn cho ®oµn ViÖt Nam sang th¨m níc b¹n Lµo C©u2:a, T¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ : Nh©n ho¸: Ng«i sao thøc, PhÐp Èn dô: MÑ lµ ngän giã b. Trong ®o¹n th¬ t¸c gi¶ cã sö dông + ) Danh tõ : Ng«i sao, mÑ,®ªm ,giÊc,ngän giã,®êi +) §éng tõ: Thøc,,thøc,ngñ, +) TÝnh tõ: Trßn, C©u3: Trong truyÖn Th¸nh Giãng, ®ã lµ sù viÖc ngêi anh hïng ®¸nh tan giÆc ©n, Sù viÖc lín ®ã ®îc kÓ l¹i b»ng mét chuçi sù viÖc , sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia , cuèi cïng t¹o thµnh mét kÕt thóc , thÓ hiÖn mét ý nghÜa Bµ mÑ thô thai kú l¹: Sinh ra ®øa bÐ kú l¹ (ban¨m n»m im kh«ng nãi)sø gi¶ ®Õn bçng nãi mét c©u ®Çu tiªn kú l¹ (xin ®i ®¸nh giÆc vµ sÏ th¾ng giÆc) Lín lªn kú l¹( nhanh nh thæi) Nh©n d©n gãg g¹o nu«i chó bÐ GiÆc ®Õn v¬n vai thµnh tr¸ng sü oai phong lÉm liÖt Ra trËn ®¸nh giÆc kú l¹(ngùa s¾t phun löa, roi s¾t g·y) Båi dìng Buæi 2: Lµm ®Ò thi chän ®éi tuyÓn C©u1: ThÕ ®Êy ,biÓn lu«n thay ®æi mµu tuú theo s¾c m©y trêi . Trêi xanh th¼m, biÓn còng t¾m xanh,nh d©ng cao lªn ,ch¾c nÞch.Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t ,biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng.Trêi u ¸m m©y ma, biÓn x¸m xÞt nÆng nÒ.Trêi Çm Çm ,biÓn ®ôc ngÇu giËn d÷ . Nh mét con ngêi biÕt buån vui,biÓn lóc tÎ nh¹t l¹nh lïnglóc s«i næi h¶ hª,lóc ®¨m chiªu g¾t gáng” (Vò Tó Nam) a.X·c ®Þnh phÐp tu tõ ®îc dïng trong ®o¹n v¨n trªn? b.X¸c ®Þnh chñ ng÷ ,vÞ ng÷ trong c©u1 c.Qua ®o¹n v¨n trªn em x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt nµo khi viÕt v¨n miªu t¶? c©u2: H·y x¸c ®Þnh phÐp so s¸nh ,nh©n ho¸ ®iÖp ng÷ vµ nªu t¸c dông cña chóng trong ®o¹n th¬ sau: L¸ c©y lµm l¸ phæi Còng hÝt vµo thë ra Cµnh c©y thêng vÉy gäi Nh tay ngêi chóng ta Khi vui c©y në hoa Khi buån c©y hÐo l¸ Ai bÎ cµnh vÆt hoa Nhùa tu«n nh m a sa ( Xu©n Töu) C©u3:H×nh tîng Th¸nh Giãng ®îc x©y dùng b»ng nh÷ng chi tiÕt tëng tîng kú ¶o vµ giµu ý nghÜa. B»ng trÝ tëng tîng cña m×nh em h·y t¶ c¶nh Th¸nh Giãng ®¸nh giÆc ¢n råi ngêi lÉn ngùa s¾t bay lªn trêi Gîi ý : C©u 1: a, TÝnh tõ: Xanh th¼m, th¾m xanh, cao, ch¾c nÞch, tr¾ng nh¹t,m¬ mµng, dÞu, ©m u, x¸m xÞt, nÆng nÒ, ÇmÇm, ®ôc ngÇu, ch¾c nÞch, nÆng nÒ PhÐp tu tõ nh©n ho¸:,so s¸nh, Èn dô, _Dïng hay nhiÒu tÝnh tõ ,®éng tõ chØ tr¹ng th¸i: buån vui, tÎ nh¹t, l¹nh lïng,s«i næi, h¶ hª, ®¨m chiªu, g¾t gáng Chñ ng÷: BiÓn VÞ ng÷: Lu«n ...................trêi Nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt ®îc rót ra: X¸c ®Þnh ®èi tîng t¶ c¶nh,chän ®îc nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biÓu, tr×nh bµy tèt nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®îc C©u 2; + ) Nh©n ho¸:- L¸ c©y, l¸ phæi_ HÝt vµo Thë ra _ Cµnh c©y_ VÉy gäi _ C©y _ vui Buån +) So S¸nh:Cµnh c©y- tay ngêi Nhùa tu«n nh ma sa T¸c dông: Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp bµi th¬ thªm phÇn sinh ®éng vµ nh»m nh¾n nñ chóng ta r»ng : C©y l¸,hoa ®Òu gièn con ngêi ,biÕt vui, biÕt buån, .Còng ch¶y m¸u nh ngêi khi mÊt mét bé phËn cña c¬ thÓ . kKhuyªn chóng ta biÕt yªu th¬ng c©y cá ...kh«ng nªn lµm h¹i chóng
Tài liệu đính kèm: