Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 47: Ảnh của mộ vật tạo bởi thấu kính hội tụ - Năm học 2008-2009 - Trần Văn Dũng

Ngày soạn:22/02/2009. Ngày dạy: 23/02/2009.
Tiết 47: 
 Bài dạy: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
 A. Mục tiêu:
 1. Kiến thức:
 - Nêu được trong trường hợp nào TKHT cho ảnh thật và cho ảnh ảo của một vật và chỉ ra được đặc điểm của các ảnh này.
 - Dùng các tia sáng đặc biệt dựng được ảnh thật và ảnh ảo của một vật qua TKHT.
 2. Kỷ năng:
 - Rèn kĩ năng nghiên cứu hiện tượng tạo ảnh của TKHT bằng thực nghiệm.
 - Rèn kĩ năng tổng hợp thông tin thu thập được để khái quát hoá hiện tượng.
 3. Thái độ:
 - Phát huy được sự say mê khoa học.
 B. Phương pháp:
Nêu vấn đề + Trực quan + vấn đáp.
C. Chuẩn bị :
* Gv: Giáo án, sgk, tài liệu, dụng cụ thí nghiệm. 
* Đối với mỗi nhóm HS:
 - 1 TKHT có tiêu cự khoảng 12cm, 1 giá quang học.
 - 1 cây nến cao khoảng 5 cm, 1 màn để hứng ảnh.
 - 1 bao diêm, cho cả lớp,1 đĩa CD có bài TKHT.
D.Tiến trình lên lớp:
 I. Ổn định tổ chức: (1p)
 II. Kiểm tra bài củ: (5p)
Nêu đặc điểm của các tia sáng đi qua TKHT? Cách nhận biết TKHT?
 III. Bài mới:
1. Đặt vấn đề. (1p) 
 Gv: Đặt vấn đề ở phần dầu của sgk.
 2. Triển khai bài:
Tg
Hoạt động Gv - Hs
Nội dung
15p
HĐ1: Tìm hiểu đặc điểm ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT
- GVhướng dẫn hs làm TN
 - Các nhóm bố trí Tn như hình 43.2SGK, đặt vật ngoài khoảng tiêu cự, thực hiện các yêu cầu C1 và C2.
 - Yêu cầu các nhóm thảo luận trước khi ghi nhận xét đặc điểm của ảnh vào bảng 1.
 - Hướng dẫn hs bố trí TN để trả lời câu hỏi C3.
- Làm thế nào để có thể quan sát được ảnh của vật trong trường hợp này?
- Các nhóm bố trí TN như hình 43.2, đặt vật trong khoảng tiêu cự, thảo luận nhóm trả lời câu hỏi C3. Ghi nhận xét về đặc điểm của ảnh vào dòng 4 bảng 1 SGK.
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi TKHT:
1. Thí nghiệm:
 a. Đặt vật ngoài tiêu cự:
 b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
2. Bảng ghi nhận xét kết quả TN:
Kết quả quan sát
Khoảng cách từ vật đến thấu kính (d)
Thật hay ảo
Cùng chiều hay ngược chiều so với vật?
Lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
1
Vật ở rất xa TK
Ảnh thật
Ngược 
 chiều
2
d > 2f
Ảnh thật
Ngược chiều
3
f < d < 2f
4
d < f
Ảnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
9p
HĐ2: Tìm hiểu cách dựng ảnh của 1 vật tạo bởi TKHT.
- Chùm tia tới xuất phát từ S qua TK cho chùm tia ló đồng quy ở S'. S' là gì của S?
 - Cần sử dụng mấy tia sáng xuất phát từ S để xác định S'?
 Gv: thông báo khái niệm ảnh của điểm sáng.
 Yêu cầu hs làm C4.
 Hướng dẫn hs thực hiện C5:
Dựng ảnh B' của điểm B.
Hạ B'A' vuông góc với trục chính, A' là ảnh của A và A'B' là ảnh của AB.
? Ảnh thu được là ảnh thật hay ảnh ảo?
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi TKHT:
F
F’
0
C4:
2. Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi TKHT:
C5:
F
F’
6p
HĐ3: Vận dụng:
- Y/c HS hđ cá nhân làm C6 và C7.
III. Vận dụng:
C7:
- Dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa trang sách dòng chử trang sách lớn so với khi quan sát trực tiếp.( Ảnh ảo )
- Tới một vị trí nào đó ta thấy ảnh của dòng chử ngược chiều. Đó là ảnh thật của dòng chử tạo bởi thấu kính. (Nằm ngoài tiêu cự của thâu kính).
 IV.Cũng cố (5p)
Hãy nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi TKHT?
Nêu cách dựng ảnh của một vật qua TKHT?
 Hs: Đọc ghi nhớ.
 V. Dặn dò. (3p)
 - các em về nhà học bài trả lời lại các câu hỏi ở SGK.Làm tất cả các bài tập (SBT).
 - Đọc và soạn trước bài TKPK.