Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 57: Ánh trăng (Nguyễn Duy)

Giáo viên thực hiện : Tr­¬ng ThÞ NgäcNgữ vănÁnh trăngNguyÔn DuyTiết 57Kiểm tra bài cũ? Học thuộc lòng khúc hát ru thứ nhất trong bài thơ “ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” ? Nêu cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ trong khúc hát ru này ?Hướng dẫn trả lời - C¶m nhËn : +Ng­êi mÑ gi· g¹o nu«i bé ®éi, lao ®éng vÊt v¶ nh­ng vÉn ch¨m chó ®Õn giÊc ngñ cña con. +T×nh th­¬ng yªu con g¾n liÒn víi t×nh yªu th­¬ng bé ®éi, víi ­íc m¬ gi¶n dÞ, ch©n thËt-> ng­êi mÑ giµu t×nh th­¬ng, lßng yªu n­ícNgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h­¬ng.	(Lí B¹ch)Tr­íc lÇu Ng­ng BÝch kho¸ xu©n,VÎ non xa tÊm tr¨ng gÇn ë chung.	(NguyÔn Du)Ng­êi ng¾m tr¨ng soi ngoµi cöa sæ,Tr¨ng nhßm khe cöa ng¾m nhµ th¬.	(Hå ChÝ Minh)Tiết 57 - Văn bản: (Nguyễn Duy) Ánh trăngGiới thiệu chung1. Tác giảNhà thơ Nguyễn Duy với giải thưởng danh giáCATPHCM (CATP) Vừa qua (18-10-2010) nhà thơ Nguyễn Duy (ảnh) đã được Viện hàn lâm quốc tế Mihai Eminescu tại Craiova, Rumani trao Giải thưởng lớn về Thơ năm 2010. Đây là giải thưởng lớn dành cho các nhà văn, nhà thơ nước ngoài có những tác phẩm xuất sắc được đánh giá qua Hội đồng nghệ thuật Rumani. Nhà thơ Nguyễn Duy đã dành hầu hết cuộc đời cho nền thi ca Việt Nam, khơi gợi niềm tự hào về quê hương dân tộc, ngợi ca vẻ đẹp đằm thắm của non sông gấm vóc, tôn vinh nét đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống... Các tác phẩm của ông đã được đưa vào sách giáo khoa Ngữ văn như: Ánh trăng (lớp 9), Đò Lèn (lớp 12), Tre Việt Nam (sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4)...* ) Những tập thơ nổi tiếngNgày 30 tháng 4 năm 1975Tiết 57 - Văn bản : (Nguyễn Duy) Ánh trăng2. Tác phẩmB. ĐỌC - HiỂU VĂN BẢN 1. Đọc- chú thíchHồi nhỏ sống với đồng với sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉTrần trụi với thiên nhiênhồn nhiên như cây cỏngỡ không bao giờ quêncái vầng trăng tình nghĩaTừ hồi về thành phốquen ánh điện, cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đường Thình lình đèn điện tắtPhòng buynh-đinh tối omvội bật tung cửa sổđột ngột vầng trăng trònNgửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngTrăng cứ tròn vành vạnhkể chi người vô tìnhánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình. ÁNH TRĂNG TP. Hồ chí Minh, 1978 (Nguyễn Duy - Ánh trăng) Đọc- chú thícha. ĐọcHåi nhá, håi chiÕn tranhHiÖn t¹iVÇng tr¨ngHåi vÒ thµnh phèQu¸ khøSuy ngÉm-> Bµi th¬ nh­ mét c©u chuyÖn nhá ®­îc kÓ theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian, cã nh©n vËt vµ sù viÖc.tiÕt 57: ¸nh tr¨ng * Tóm tắt : Hồi nhỏ và cả thời chiến tranh nữa, con người sồng giản dị, gần gũi với thiên nhiên, đếntưởng không bao giờ quên”cái vầng trăng tình nghĩa”. Nhưng từ hồi về thành phố, quen sống trong tiện nghi hiện đại, vầng trăng trở thành “ người dưng qua đường”. Bất ngờ điện tắt, phòng buyn-dinh tối om mà ngoài kia áng trăng vẫn tròn đầy, sáng trong, viên mãn. Nó gợi lại miền kí ức đẹp xưakia, và thức tỉnh thái độ sống của bao người. TiÕt 57Ánh trăng- Buyn-đinhNguyÔn Duyb. Chú thíchTri kỉ : Người dưng :Người không quen biết: Tòa nhà cao,nhiều tầng, hiện đạiTh©n thiÕt,cã chung víi nhau nhiÒu kØ niÖm kh«ng thÓ quªn thÊu hiÓu lßng nhau 2. Bố cục Khổ 1,2 : Cảm xúc trước vầng trăng trong quá khứ. Khổ 3,4 : Cảm xúc trước vầng trăng trong hiện tại Khổ 5,6 : Suy ngẫm của tác giả Tiết 57 - Văn bản : (Nguyễn Duy) Ánh trăngHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉTrần trụi với thiên nhiênhồn nhiên như cây cỏngỡ không bao giờ quêncái vầng trăng tình nghĩaNgửa mặt lên nhìn mặtcó cái gì rưng rưngnhư là đồng là bểnhư là sông là rừngTrăng cứ tròn vành vạnhkể chi người vô tìnhánh trăng im phăng phắcđủ cho ta giật mình.Vầng trăng trong quá khứ Suy ngÉm cñanhµ th¬ tr­íc vÇng tr¨ngVầng trăng trong hiện tạiTừ hồi về thành phốquen ánh điện cửa gươngvầng trăng đi qua ngõnhư người dưng qua đườngThình lình đèn điện tắtphòng buyn-đinh tối omvội bật tung cửa sổđột ngột vầng trăng trònHåi nhá sèng víi ®ång víi s«ng råi víi bÓhåi chiÕn tranh ë rõngvÇng tr¨ng thµnh tri kûTrÇn trôi víi thiªn nhiªnhån nhiªn nh­ c©y cángì kh«ng bao giê quªn c¸i vÇng tr¨ng t×nh nghÜa3. Phân tích : 3.1. Cảm nghĩ về vầng trăng quá khứ. V¨n b¶n Ánh tr¨ng ( NguyÔn Duy) Trần trụi với thiên nhiên Hồn nhiên như cây cỏ Ngỡ không bao giờ quên Cái vầng trăng tình nghĩa Trần trụi với thiên nhiên Hồn nhiên như cây cỏ Ngỡ không bao giờ quên Cái vầng trăng tình nghĩa Trần trụi với thiên nhiên Hồn nhiên như cây cỏ Ngỡ không bao giờ quên Cái vầng trăng tình nghĩa Trần trụi với thiên nhiên Hồn nhiên như cây cỏ *) Khổ 2Hồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉHồi nhỏ sống với đồngvới sông rồi với bểhồi chiến tranh ở rừngvầng trăng thành tri kỉ* ) Khổ 1 vầng trăng thành tri kỉ cái vầng trăng tình nghĩa Vì sao trăng lại trở thành người bạn tri kỉ của người lính? Tứ thơ này em bắt gặt trong bài thơ nào đã học? - Trăng giúp cho tâm hồn người lính ấm áp hơn trong những năm tháng chiến tranh ác liệt đầy hi sinh gian khổ Trăng là người bạn cùng đứng gác trong những đêm chờ giặc tới “Đầu súng trăng treo” ->Trăng cùng hành quân với người lính “ Soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo mây “ ->Trăng ru người lính , canh gác giấc ngủ cho họ “ Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm “ ->Trăng chia ngọt xẻ bùi cùng họ.....Tiết 57- Văn bản: (Nguyễn Duy) Ánh trăng* Thảo luận: So sánh ý nghĩa của hình ảnh ánh trăng trong 2 bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Ánh trăng” của Nguyễn Duy ? Đồng chíÁnh trăngCả hai bài thơ đều lấy một vẻ đẹp trong thiên nhiên - ánh trăng - để khai thác, xây dựng hình ảnh thơ.- Ánh trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở người chiến sĩ trong kháng chiến chống Pháp - Là hình tượng thơ đậm chất lãng mạn trong thơ Chính Hữu và thơ ca kháng chiếnGiống nhauKhác nhau- Là biểu tượng của quá khứ, nghĩa tình, là biểu tượng của sự vẹn nguyên, thuỷ chung, son sắt..- Là hình ảnh để nhà thơ thể hiện chủ đề bài thơ : “uống nước nhớ nguồn” 1) NhËn ®Þnh nµo sau ®©y phï hîp víi ý nghÜa cña h×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong bµi th¬?BiÓu t­îng cña thiªn nhiªn hån nhiªn t­¬i m¸tBiÓu t­îng cña vÎ ®Ñp b×nh dÞ, vÜnh h»ng cña ®êi sèngBiÓu t­îng cña sù hån nhiªn trong s¸ng cña tuæi th¬BiÓu t­îng cña qu¸ khø nghÜa t×nh Củng cố2) Theo em, nh÷ng ch÷ ®Çu dßng kh«ng viÕt hoa lµ do: A. Ng­êi biªn so¹n chñ ý s¾p ®Æt. B. Nhµ th¬ muèn t¹o sù liÒn m¹ch vÒ ý t­ëng trong toµn bµi th¬ b»ng giäng ®iÖu t©m t×nh. C. Nhµ th¬ muèn ng­êi ®äc chó ý ®Õn sù ®Æc biÖt nµy khi ®äc bµi th¬. D. Nhà thơ muốn nói đến những quá khứ không tốt đẹp. 3) Bµi th¬ göi ®Õn chóng ta nh÷ng bµi häc nµo trong cuéc sèng? A. Uèng n­íc nhí nguån B. Ăn khế trả vàng C.Gieo gió thì gặt bão. D. Yêu nên tốt,ghét nên xấu (Câu hỏi cần tường minh, nên đưa câu hỏi sang tiết 2)Tr¨ng Ng­êi Tù nh¾c nhë m×nh vµ cñng cè ë ng­êi ®äc th¸i ®é sèng “uèng n­íc nhí nguån”Qu¸ khø T×nh nghÜa Ngì kh«ng tri kØ bao giê quªn HiÖn t¹i VÇng tr¨ng V« t×nh trßn l·ng quªn Suy ngÉm Trßn vµnh v¹nh GiËt m×nhIm ph¨ng ph¾cThñy chung,  tù hoµn vÞ tha thiÖn Bµi tËp vÒ nhµTËp tãm t¾t văn bản Ánh trăng2. Tìm đọc một số bài thơ của Nguyễn Duy3. Soạn tiÕp văn bản : Ánh tr¨ng ( tiÕt 2 ) Xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy c« vµ c¸c em!