Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 1 đến 4 - Năm học 2010-2011

Ngµy
TiÕt 1 Cỉng tr­êng më ra
*Mơc tiªu cÇn ®¹t
-C¶m nhËn thÊm thÝa nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng s©u nỈng cđa cha mĐ ®èi víi con c¸i.
-ThÊy ®ù¬c ý nghÜa lín lao cđa nhµ tr­êng ®èi víi cuéc ®êi con ng­êi. Gi¸o dơc häc sinh lßng kÝnh yªu cha mĐ.
*TiÕn tr×nh giê d¹y
Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
 -GV ỉn ®Þnh líp
 -GV giíi thiƯu bµi míi
Ho¹t ®éng 2: §äc hiĨu v¨n b¶n
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
? Nªu xuÊt xø cđa t¸c phÈm
GV cho ®äc chĩ thÝch
GV h­íng dÉn ®äc, ®äc mÉu, gäi HS ®äc
? T©m tr¹ng cđa ng­êi mĐ ®­ỵc béc lé víi con theo h×nh thøc trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. T¸c dơng cđa cachs béc lé ®ã.
? T×nh c¶m cđa ng­êi mĐ ®­ỵc béc lé trong lĩc con ®ang lµm g×.
? Khi nh×n con mĐ cã cư chØ g×. NhËn xÐt hµnh ®éng ®ã.
? Em cã so s¸nh g× tr­íc t©m tr¹ng cđa con vµ mĐ tr­íc ngµy khai tr­êng.
-DÉn chøng
? T¹i sao mĐ l¹i kh«ng ngđ.
? Qua cư chØ, hµnh ®éng cđa mĐ, em thÊy ng­êi mĐ lµ ng­êi nh­ thÕ nµo.
? Sau khi nhí vỊ kØ niƯm ngµy khai tr­êng cđa m×nh, ng­êi mĐ suy t­ vỊ viƯc g×.
? §iỊu suy t­ cđa mĐ cã t¸c dơng g×, biĨu hiƯn ®ùoc ®iỊu g×.
? PhÇn cuèi v¨n b¶n, t¸cc gi¶ viÕt vỊ vÊn ®Ị g×. Cư chØ ®ã cã nãi ®ù¬c g× kh«ng.
? C©u nãi cđa mĐ cuèi bµi hay ë chç nµo. T¹i sao l¹i xem ®ã lµ 1 thÕ giíi k× diƯu
=>Con vµo líp 1 víi mĐ, ®øa con kh¸c nµo lµ 1 chiÕn sÜ can ®¶m lªn ®­êng ra trËn. T×nh th­¬ng g¾n liỊn víi niỊm hi väng.
? Lµ ®øa con, tr­íc t×nh c¶m cđa mĐ, theo em ph¶i lµm g×.
? V¨n b¶n cã néi dung g×.
-HS ®äc ghi nhí
 Néi dung cÇn ®¹t
I-T×m hiĨu chung
1-XuÊt xø: lµ bµi b¸o cđa Lý Lan in trªn b¸o “ Yªu trỴ” sè 166, thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 1-9-2000.
2-§¹i ý: Ghi l¹i t©m tr¹ng vµ c¶m xĩc cđa ng­êi mĐ tr­íc ngµy con ®i häc.
3-KiĨu lo¹i : V¨n b¶n nhËt dơng; ph­¬ng thøc biĨu c¶m.
4-T×m hiĨu tõ khã
5-§äc v¨n b¶n
II-Ph©n tÝch
1-T©m tr¹ng cđa ng­êi mĐ ®ªm tr­íc ngµy con vµo líp mét
-Béc lé gi¸n tiÕp víi con -> Kh¾c häa ®ùoc t©m t­, t×nh c¶m, nh÷ng s©u th¼m khã nãi b»ng lêi trùc tiÕp.
-§øa con ngđ
+ MĐ ©u yÕm nh×n-xĩc ®éng- trµn ngËp niỊm yªu th­¬ng.
“ G­¬ng mỈt con thanh tho¸t, ®«i m«i hÐ më”
->Gi©y phĩt h¹nh phĩc nhÊt cđa t×nh mÉu tư.
+ MĐ tr»n träc >< con thanh th¶n : Suèt ngµy kh«ng tËp trung, ®ªm kh«ng biÕt lµm g×, Ðm gãc, ®¾p mỊn..
->MĐ xĩc ®éng nhí l¹i bao kØ niƯm s©u s¾c thêi th¬ Êu, sèng l¹i kØ niƯm tuỉi th¬ vỊ ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn.
=>Lµ ng­êi ch¨m chĩt, quan t©m ®Õn con
-Lµ ng­êi giµu t×nh c¶m
2-Nh÷ng suy t­ cđa ng­êi mĐ
-Ng­êi mĐ nghÜ vỊ ngµy khai tr­êng lµ ngµy lƠ cđa toµn x· héi, mäi ng­êi ph¶i quan t©m ®Õn gi¸o dơc.
->¦íc m¬ ®øa con yªu cđa m×nh ®­ỵc h­ëng 1 nỊn gi¸o dơc tiÕn bä nhÊt trỴ em ®­ỵc ch¨m sãc, gi¸o dơc.
-H×nh ¶nh ng­êi mĐ ngµy khai tr­êng
+ CÇm tay con
+ D¾t qua cỉng tr­êng-bu«ng tay ra
->¢u yÕm, ch¨m sãc, tin cËy
-C©u nãi “ B­íc qua...” võa tin t­ëng, võa khÝch lƯ
III-Tỉng kÕt
Ngµy khai tr­êng vµo líp 1 lµ ngµy cã dÊu Ên s©u s¾c nhÊt trong t©m hån tuỉi th¬ -> ThĨ hiƯn xĩc ®éng t×nh mĐ th­¬ng con, niỊm hi väng vỊ t­¬ng lai häc hµnh tèt ®Đp cđa con ng­êi.
Ho¹t ®éng 3: LuyƯn tËp
 GV cho HS tr×nh bµy c¶m nghÜ cđa m×nh sau khi häc xong v¨n b¶n.
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc ë nhµ
 -ViÕt ®o¹n v¨n kĨ l¹i kØ niƯm ®¸ng nhí cđa m×nh vỊ nagú khai tr­êng.
 -ChuÈn bÞ bµi “ MĐ t«i”
Ngµy
TiÕt 2 MĐ t«i
*Mơc tiªu cÇn ®¹t
 -N¾m ®ùoc c¸ch viÕt ®éc ®¸o cđa nhµ v¨n, thÊy ®ùoc ph­¬ng ph¸p gi¸o dơc vµ vai trß cđa gia ®×nh trong viƯc gi¸o dơc con c¸i.
 -TÝch hỵp víi c¸c ®¬n vÞ TiÕng ViƯt vµ TËp lµm v¨n trong tuÇn.
*TiÕn tr×nh giê d¹y
Ho¹t ®éng 1
 -KiĨm tra bµi : Nªu néi dung v¨n b¶n “ Cỉng truêng më ra”
 -Giíi thiƯu bµi míi
Ho¹t ®éng 2: §äc hiĨu v¨n b¶n
? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÌ t¸c gi¶
GV giíi thiƯu thªm
? Nªu xuÊt xø vµ ®¹i ý.
-GV cho ®äc tõ khã
-GV h­íng dÉn ®äc vµ ®äc mÉu
? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i ®Ỉt tªn cho bøc th­ lµ “ MĐ t«i”. T¸c dơng cđa ng«i kĨ.
? PhÇn ®Çu trang nhËt kÝ t¸c gi¶ nãi g×.
? Bè viÕt th­ cho En ri c« nh»m mơc ®Ých g×.
? Khi viÐt ra nh÷ng dßng nhËt kÝ ®ã t©m tr¹ng cđa En ri c« nh­ thÕ nµo.
? Tr­íc khi viÕt l¹i l¸ th­ cđa bè, En ri c« nãi vỊ ®iỊu ®ã cã t¸c dơng g×.
? L¸ th­ bè gưi cho En ri c« cã néi dung g×.
? NhËn xÐt g× vỊ lêi lÏ x­ng h« cđa bè.
? Giäng ®iƯu cđa bè.
? Qua lêi lÏ, giäng ®iƯu, «ng bè lµ ng­êi nh­ thÕ nµo. t¹i sao «ng l¹i c¶nh c¸o ®øa con. C¸ch nãi nh­ vËy, lêi c¶nh c¸o cã t¸c dơng g×.
? Trong l¸ th­ cđa bè, ta ®äc ®­ỵc t©m tr¹ng g×.
? C¸ch nh¾c cđa bè cã g× ®Ỉc biƯt.
? T¹i sao ph¶i cÇu xin mĐ h«n.
? Cuèi bøc th­, th¸i ®é cđa bè nh­ thÕ nµo.
? Qua bøc th­. Em thÊy ng­êi bè ®· d¹y con ®iỊu g×. Lµ ng­êi nh­ thÕ nµo.
? H×nh ¶nh ng­êi mĐ hiƯn lªn cã g× ®Ỉc biƯt.
? Ng­êi mĐ ®ã hiƯn lªn nh­ thÕ nµo.
? L¸ th­ cđa bè nãi vỊ h×nh ¶nh mĐ cho En ri c« cã t¸c dơng g×.
? Theo em, bµi nhËt kÝ nµy cã thĨ xem lµ bµi häc vỊ lßng hiÕu th¶o ®­ỵc kh«ng.
? NhËn xÐt g× vỊ c¶m xĩc trong bµi viÕt
I-T×m hiĨu chung
1-T¸c gi¶
-Lµ nhµ ho¹t ®éng x· héi, nhµ v¨n ho¸, nhµ v¨n lçi l¹c cđa n­íc ý.
-Sù nghiƯp v¨n ch­¬ng kh¸ ®å sé ë nhiỊu thĨ lo¹i.
-T¸c phÈm chÝnh: Cuéc ®êi cđa nh÷ng chiÕn binh ( truyƯn ng¾n ) ; nh÷ng tÊm lßng cao c¶ ( truyƯn cho thiÕu nhi )...
2-T¸c phÈm
-XuÊt xø: Lµ trang nhËt kÝ ghi vµo thø 5 ngµy 10-11-1957.
-T¸c gi¶ ghi l¹i bøc th­ cđa bè gưi cho m×nh: Bè nghiªm kh¾c vµ kiªn quyÕt phª ph¸n hµnh vi v« lƠ cđa En-ri-c« víi mĐ, chØ cho t¸c gi¶ thÊy ®­ỵc t×nh yªu th­¬ng bao la cđa mĐ, b¾t ph¶i thµnh khÈn xin lçi mĐ.
3-Tõ khã
4-§äc
II-Ph©n tÝch
1-PhÇn ®Çu trang nhËt kÝ
-LÝ do bè ph¶i viÕt th­
+S¸ng nay con cã lêi nãi v« lƠ víi mĐ tr­íc mỈt c« gi¸o
->C¶nh c¸o con trai ®· xĩc ph¹m ®Õn danh dù bè mĐ.
->En ri c« xĩc ®éng v« cïng, hèi hËn tr­íc hµnh vi v« lƠ.
=>T©m tr¹ng day døt cđa 1 ng­êi con biÕt cã lçi vµ ®ã cịng lµ sù tù thĩ, 1 sù hèi lçi.
2-L¸ th­ cđa bè
-X­ng h«: “ En ri c« cđa bè ¹”->tr×u mÕn, th©n th­¬ng.
-Giäng ®iƯu: t©m t×nh, thđ thØ, tha thiÕt.
->Lµ ng­êi hÕt mùc yªu con, lêi gi¸o huÊn thÊm s©u vµo t©m hån con.
- “ Tr­íc mỈt c«, con thiÕu v« lƠ víi mĐ. Sù hçn l¸o nh­ 1 nh¸t dao...” -> Bè ®au ®ín v« cïng, cay ®¾ng v× con h­; tđi nhơc v× cã ®øa con thiÕu gi¸o dơc.
-Nh¾c con kh«ng ®­ỵc t¸i ph¹m.
-ChØ cho con thÊy ®­ỵc c«ng lao to lín vµ t×nh th­¬ng bao la cđa mĐ ®èi víi con.
-B¾t con ph¶i xin lçi mĐ; ph¶i cÇu xin mĐ h«n con: C¸i h«n sÏ xo¸ ®i dÊu vÕt vong ¬n béi nghÜa.
-Bè ®­a ra 1 vÊn ®Ị quyÕt liƯt: Yªu-ghÐt, cßn-mÊt -> Thêi gian sÏ lµ thư th¸ch ®èi víi con.
=>Lµ ng­ßi nghiªm kh¾c trong gi¸o dơc ®¹o ®øc. Bè d¹y c¸ch ¨n nãi lƠ phÐp, kÝnh träng vµ ghi nhí c«ng ¬n bè mĐ. Ph¶i thµnh kÝnh sưa lçi.
3-H×nh ¶nh ng­êi mĐ
-§­ỵc t¸i hiƯn trong lêi gi¸o huÊn víi ®øa con.
+ MĐ thøc suèt ®ªm “ cĩi m×nh bªn chiÕc n«i” -> lo ©u, qu»n qu¹i khi nghÜ r»ng cã thĨ mÊt con.
+ MĐ to lín, vÜ ®¹i “ Cã thĨ ®i ¨n xin ®Ĩ nu«i con, Hi sinh tÝnh m¹ng ®Ĩ cøu sèng con...”
+ ChØ cho con thÊy nçi bÊt h¹nh khi mÊt mĐ
->MĐ thËt cao c¶ vµ vÜ ®¹i
=>ThÊm s©u ®­ỵc nghÜa t×nh, kh«ng ®­ỵc vong ¬n béi nghÜa víi cha mĐ
III-Tỉng kÕt
C¶m xĩc tù nhiªn ch©n thµnh -> HiƯn lªn h×nh ¶nh 1 ng­êi mĐ dÞu hiƯn®Çy t×nh th­¬ng, chøa chan t×nh phơ tư, mÉu tư.
Ho¹t ®éng 3: LuyƯn tËp
 §äc 2 bµi ®äc thªm
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
 -N¾m l¹i c¸c néi dung trong bµi.
 -ViÕt ®o¹n v¨n thĨ hiƯn c¶m xĩc cđa m×nh ®èi víi mĐ
 -ChuÈn bÞ “ Tõ ghÐp”
Ngµy
TiÕt 3 Tõ ghÐp
*Mơc tiªu cÇn ®¹t
 -HiĨu ®­ỵc tõ ghÐp, cÊu t¹o vµ c¸c lo¹i tõ ghÐp.
 -LuyƯn tËp ®Ĩ biÕt c¸ch nhËn biÕt vµ vËn dơng.
*TiÕn tr×nh giê d¹y
Ho¹t ®éng 1
 + KiĨm tra: Nh¾c l¹i kiÕn thøc vỊ tõ ghÐp ®· häc ë tiĨu häc
 + GV giíi thiƯu bµi 
Ho¹t ®éng 2
-GV cho xÐt vÝ dơ trong s¸ch
? C©u v¨n cđa Lý Lan cã mÊy tõ ghÐp
? NhËn xÐt vỊ mèi quan hƯ cđa c¸c tiÕng trong tõ ( tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh-phơ ).
-TiÕng chÝnh chØ sù vËt nh­ thÕ nµo.
-TiÕng phơ cã nhiƯm vơ g× cho tiÕng chÝnh.
? NhËn xÐt trËt tù c¶u c¸c tiÕng ®ã trong tõ. 
? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp chÝnh phơ
-XÐt vÝ dơ 2
? Ph©n biƯt vỊ mèi quan hƯ gi÷a c¸c tiÕng trong tõ “ QuÇn ¸o-bµ ngo¹i”.
-HS lÊy vÝ dơ
? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ®¼ng lËp.
->§äc ghi nhí 1
-HS lµm bµi tËp 1
? H·y so s¸nh nghÜa cđa tõ “ bµ ngo¹i” víi nghÜa cđa “ bµ”
? NghÜa tõ nµo réng h¬n.
? So s¸nh nghÜa cđa tõ “ quÇn ¸o” víi nghÜa mçi tiÕng.
->HS ®äc ghi nhí 2
Ho¹t ®éng 3: LuyƯn tËp
GV gäi 2 HS lªn b¶n tr×nh bµy bµi tËp 2-3
I-C¸c lo¹i tõ ghÐp
-Bµ ngo¹i
-Ng«i tr­êng
->TiÕng chÝnh: chØ lo¹i lín, kh¸i qu¸t
TiÕng phơ: chØ lo¹i nhá, cơ thĨ, nh»m ®Ĩ ph©n biƯt nghÜa.
-TiÕng chÝnh bao giê cịng ®øng tr­íc.
2-Tõ ghÐp ®¼ng lËp
-Tõ “ quÇn ¸o” kh«ng cã tiÕng nµo lµ chÝnh, kh«ng cã tiÕng nµo lµ phơ. C¸c tiÕng ®¼ng lËp, ngang hµng nhau.
II-NghÜa cđa tõ ghÐp
1-NghÜa cđa tõ ghÐp chÝnh phơ
-NghÜa cđa tõ ghÐp chÝnh phơ cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. Nã hĐp h¬n nghÜa cđa tiÕng chÝnh.
2-NghÜa cđa tõ ghÐp ®¼ng lËp
->NghÜa kh¸i qu¸t, mang tÝnh hỵp nghÜa
III-LuyƯn tËp
HS lªn b¶ng lµm
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc ë nhµ
 -Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i
 -Häc kÜ lÝ thuýªt
Ngµy 
TiÕt 4 Liªn kÕt trong v¨n b¶n
*Mơc tiªu cÇn ®¹t
*TiÕn tr×nh giê d¹y
Ho¹t ®éng 1
 + KiĨm tra bµi cị
 + Bµi míi 
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kiÕn thøc míi
-GV gi¶i thÝch “ Liªn kÕt”: nèi liỊn nhau, g¾n bã víi nhau.
-HS ®äc vÝ dơ
? NÕu bè En ri c« chØ viÕt mÊy c©u ®ã th× En ri c« cã thĨ hiĨu ®­ỵc kh«ng. V× sao.
? Theo em, nÕu muèn cho ®o¹n v¨n cã thĨ hiĨu ®­ỵc th× nã ph¶i cã tÝnh chÊt g×.
? Theo em, v× sao ®o¹n v¨n 1 l¹i khã hiĨu. ThiÕu g×.
? Em cã thĨ sưa ®­ỵc kh«ng.
? §o¹n v¨n b thiÕu sù liªn kÕt nh­ thÕ nµo. H·y sưa l¹i.
-HS ®äc 2 ®o¹n hoµn chØnh.
? §Ĩ liªn kÐt c¸c c©u trong ®o¹n, ng­êi viÕt, nãi ph¶i lµm g×.
-HS ®äc ghi nhí
Ho¹t ®éng 3: LuyƯn tËp
I-Liªn kÕt vµ ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong ®o¹n v¨n.
1-Kh¸i niƯm liªn kÕt
-Kh«ng v× c¸c c©u 1 vµ 2 ch­a cã sù liªn kÕt víi nhau vỊ néi dung
+ C©u 1: Nãi vỊ hµnh vi cđa con.
+ C©u 2 : Nãi vỊ hµnh vi cđa mĐ
+ C©u 4: C¶m xĩc cđa ng­êi bè tr­íc hµnh ®éng cđa mĐ
+ C©u 5: lêi khuyªn ( giËn d÷ )
->C¸c c©u ch­a nãi râ ®­ỵc ®iỊu ®au ®ín, tđi nhơc, giËn d÷ cđa ng­êi bè.
=>C¸c c©u ph¶i liªn kÕt chỈt chÏ víi nhau ®Ĩ thĨ hiƯn 1 n«i dung, lµm cho v¨n b¶n cã nghÜa vµ dƠ hiĨu.
2-Ph­¬ng tiƯn liªn kÕt trong v¨n b¶n
-§o¹n 1: thiÐu sù liªn kÕt vỊ néi dung bªn trong ( sỵi d©y t­ t­ëng )
->HS tù sưa
-§o¹n 2: ch­a cã tõ x¸c ®Þnh thêi gian, ®èi t­ỵng
->Ph¶i lµm cho néi dung c¸c c©u, c¸c ®o¹n thèng nhÊt vµ g¾n bã chỈt chÏ víi nhau.
-Ph¶i dïng c¸c ph­¬ng tiƯn liªn kÕt ( tõ, c©u ...) thÝch hỵp.
III-LuyƯn tËp
Bµi 1: HS s¾p xÕp
C©u 1-4-2-5-3
Bµi 2:
Giao viƯc cho HS, yªu cÇu:
-C¸c c©u v¨n trong do¹n cã vỴ cã tÝnh liªn kÕt.
-§o¹n v¨n ch­a liªn kÕt : ch­a hỵp lÝ vỊ néi dung.
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc bµi ë nhµ
 -Lµm bµi tËp cßn l¹i trong s¸ch
 -TËp viÕt ®o¹n v¨n theo chđ ®Ị gia ®×nh.
Ngµy
TiÕt 5+6 Cuéc chia tay cđa nh÷ng con bĩp bª
*Mơc tiªu cÇn ®¹t