Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tuần học 4 - Tiết 14: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sư

Tuần : 04 	Ngày soạn: 21/8/2010 
CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SƯ
 Tiết : 14 	Ngày dạy: 02/9/2010 
	Ï 
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
- Hiểu được thế nào là chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
- Hiểu được mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề.
 II. KIẾN THỨC CHUẨN:
 1.Kiến thức:
- Yêu cầu về sự thống nhất chủ đề trong một văn bản tự sự.
- Những biểu hiện của mối quan hệ giữa chủ đề, sự việc trong bài văn tự sự
- Bố cục của bài văn tự sự
 2.Kĩ năng:
Tìm chủ đề, lập dàn bài và viết được phần mở bài cho bài văn tự sư
III. HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN :
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung hoạt động
+ Hoạt động 1 : Khởi động – Giới thiệu. (5 phút)
1. Ổn định nề nếp – kiểm tra sỉ số.
2.Kiểm tra bài cũ.
Hỏi: Hãy trình bày đặc điểm của sự việc và nhân vật trong văn tự sự?
- Kiểm tra bài tập về nhà.
3.Giới thiệu bài mới.
- GV: Nêu vấn đề về vai trò của chủ đề, dàn bài của bài văn tự sự -> Dẫn vào bài -> Ghi tựa.
- Báo cáo sỉ số.
- Trả lời cá nhân.
- Nghe, ghi tựa.
+ Hoạt động 2: Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài tự sự.
 (15 phút)
- Gọi HS đọc bài văn mục 1 SGK.
- Nêu câu hỏi2 a SGK-> gọi HS trả lời.
Hỏi :Lòng thương yêu người bệnh của Tuệ Tĩnh thể hiện ở những sự việc nào trong phần thân bài?
- GV khái quát lại vấn đề: đây là ý chính của bài mà người kể muốn thể hiện -> chủ đề.
- Nêu tiếp câu hỏi 2b SGK -> gọi HS trả lời cá nhân.
 Hỏi: Chủ đề của bài văn thể hiện trực tiếp trong những câu văn nào? Gạch dưới những câu văn đó.
- GV nêu tiếp câu hỏi 2c: Hãy chọn nhan đề thích hợp SGK và nêu lí do? Em có thể đặt tên khác cho bài văn không?
- Cho HS thảo luận.
- GV khái quát lại vấn đề, rút ra ý 1 ghi nhớ. 
Hỏi: Vậy em hiểu như thế nào là chủ đề?
- Cho HS xem lại bài văn
Hỏi: Dàn bài của bài tự sự trên có mấy phần? Em hãy nêu nhiệm vụ từng phần?
- GV nhận xét, sửa chữa.
- Bài tập nhanh: Hãy tìm bố cục truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh .
- GV nhận xét và rút ra ý 2 ghi nhớ SGK =>
- Đọc cá nhân SGK.
- Suy nghĩ trả lời.
(a) Phẩm chất thầy thuốc : lòng thương người. Liệt kê 2 sự việc:
+ Từ chối chữa người giàu trước (nhẹ).
 + Chữa ngay cho chú bé (vì nặng).
- HS trả lời cá nhân. 
Phải: chủ đề là ca ngợi y đức, lòng thương người.
- Đọc thầm. Dùng bút gạch dưới câu văn: “hết lòng người bệnh”, “con ..ân huệ”.
- Thảo luận, trả lời: cả ba đều thích hợp nhưng sắc thái khác nhau:
1. Phẩm chất cao đẹp của danh y.
2. Nhấn mạnh tình cảm.
3. Đạo đức nghề nghiệp.
+ Tên 1 số nhan đề:
 “Một lòng vì người bệnh”
- Trả lời ghi nhớ SGK.
- Quan sát, đọc thầm.
- Cá nhân suy nghĩ – trả lời -> Cá nhân khác bổ sung.
- Cá nhân trình bày ý kiến.
I. Chủ đề:
 VD: bài văn SGK.
 - Ca ngợi y đức và lòng thương người -> chủ đề.
Ghi nhớ.
Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.
 II. Dàn bài:(Bố cục)
 Bài văn tự sự thường gồm 3 phần:
 + Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc.
 + Thân bài: kể diễn biến sự việc.
 + Kết bài: kể kết cục của sự việc.
+ Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.. (20 phút)
- Gọi HS đọc văn bản và lần lượt nêu câu hỏi : 1.a, b, c, d SGK.
- Gọi HS lần lượt trả lời cá nhân. Riêng câu 1c cho HS thảo luận.
- GV nhận xét, bổ sung.
- Gọi HS đọc, nắm yêu cầu bài tập.
- GV nhận xét.
- Cho HS tham khảo phần đọc thêm SGK.
- GV cho HS thấy rõ sự giống, khác nhau giữa hai truyện:
 + Giống : Bố cục 3 phần.
 + Khác: Truyện Tuệ Tĩnh:
- Mở bài : nói rõ chủ đề.
- Yếu tố bất ngờ ở đầu truyện.
 Truyện Phần thưởng:
-Mở bài: Giới thiệu tình huống.
- Yếu tố bất ngờ ở cuối truyện. 
- Gọi HS đọc, nắm yêu cầu bài tập 2.
- GV nhận xét câu trả lời của HS.
- Cho HS tham khảo phần đọc thêm sgk.
- Đọc + nắm yêu cầu bài tập.
- Suy nghĩ trả lời.
- Thảo luận tìm điểm giống và khác nhau của 2 truyện.
- Đọc lại mở bài và kết bài của 2 truyện -> Nhận xét.
- Nghe 
- Cá nhân đọc SGK.
III/ Luyện tập:
Bài tập 1: 
a.Chủ đề: Biểu dương sự thông minh của anh nông dân và chế giễu tên cận thần tham lam.
 Chủ đề thể hiện ở sự việc: ngừoi nông dân xin thưởng 50 roi và đề nghị chia đều.	 
 b. Dàn bài: 
 + + Mở bài: Câu đầu..
 + Thân bài: Ông ..roi.
 + Kết bài: câu cuối.
 c. Hai truyện:
 + Giống : 
 + Khác: 
d. Truyện thú vị ở lời cầu xin.
Bài tập 2:
 + Mở bài: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh :
 Nêu tình huống
+ Mở bài: nêu tình huống nhưng vẫn giải dài.
+ Kết bài: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh : Nêu sự việc tiếp diễn.
+ Kết bài:Sự tích Hồ Gươm: nêu sự việc kết thúc.
+ Hoạt động 4: Củng cố – dặn dò. (5 phút)
4-Củng cố:
- Yêu cầu HS phát hiện chủ đề và bố cục truyện Con Rồng cháu Tiên.
- GV nhấn mạnh lại kiến thức về chủ đề và dàn bài tự sự.
5. Dặn dò:
- Hướng dẫn tự học:
 +Nắm được bài văn tự sự cần có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng.
 + Xác định chủ đề và dàn ý của một truyện dân gian đã học.
-Yêu cầu HS:
 + Chuẩn bị: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự..
 + Trả bài: Chủ đề và dàn bài văn tự sự..
- Đọc.
- Cá nhân phát hiện chủ đề, bố cục truyện.
- Nghe.
- Thực hiện theo yêu cầu GV.