I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giúp HS:
1. Kiến thức:
-Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết.
-Cốt lõi lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kì Hùng Vương.
-Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông – một nét văn hóa của người Việt.
2.Kĩ năng:
-Đọc – hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết.
-Nhận ra những sự việc chính trong truyện.
3. Thái độ
Giáo dục lòng tự hào về trí tuệ, văn hóa dân tộc.
II/ CHUẨN BỊ:
- GV: Giáo án, SGK, tranh ảnh.
- HS: SGK, bài soạn ở nhà.
III/ LÊN LỚP:
1. Ổn định: (1’)
Kiểm tra sỉ số.
2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
1. Em hiÓu thÕ nµo truyÒn thuyÕt? T¹i sao nãi truyÖn Con Rång, ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt?
2. Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch?
3. Bài mới:
Hoạt động 1 (1’)
Giới thiệu bài
Hằng năm, mỗi khi xuân về tết đến, ND ta con cháu vua Hùng - từ miền ngược đến miền xuôi, nô nức chở lá, xay đỗ, giã gạo để gói bánh. Một phong tục văn hóa cổ truyền, đậm đà bản sắc dân tộc (MB: gói bánh chưng, bánh giầy, còn MN: bánh tét, bánh ít).
Tuần 1 - Tiết 1 Ngày soạn : 21/8/2011 Đọc thêm CON RỒNG, CHÁU TIÊN (Truyền thuyết) I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp HS: 1. Kiến thức: -Khái niệm thể loại truyền thuyết. -Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu. -Bóng dáng lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn học dân gian thời kì dựng nước. 2.Kĩ năng: -Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết. -Nhận ra những sự việc chính của truyện. -Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kì ảo tiêu biểu trong truyện. - Rèn luyện kỹ năng đọc - kể - phân tích cảm thụ văn bản. 3. Thái độ - Tự hào về nguồn gốc và truyền thống đoàn kết dân tộc, liên hệ với lời dặn của Chủ tich Hồ Chí Minh về tinh thần đoàn kết. 4. Tích hợp nôi dung tư tưởng Hồ Chí Minh: - Chủ đề: Đoàn kết, tự hào dân tộc. - Mức độ: Liên hệ. - Nội dung tích hợp: Bác luôn đề cao truyền thống đoàn kết các dân tộc anh em và niền tự hào về nguồn gố Con Rồng Cháu Tiên. II/ CHUẨN BỊ: - GV: - Phương pháp: + Động não: HS suy nghĩ và trình bày hiểu biết về truyện truyền thuyết. + Thảo luận nhóm: HS trao đổi thảo luận về nội dung nghệ thuật của văn bản. + Trình bày 1 phút: Nhận xét khái quát về giá trị nội dung nghệ thuật của văn bản. - Phương tiện dạy học: Sử dụng SGK, SGV, sách tham khảo, bài soạn, tranh ảnh minh họa bảng phụ, giấy bút ghi kết quả thảo luận nhóm. - HS: SGK, bài soạn ở nhà. III/ LÊN LỚP: 1. Ổn định: (1 phút) Kiểm tra sỉ số. 2. Kiểm tra bài cũ: (2 phút) (Giới thiệu phương pháp học Ngữ văn) - Yêu cầu: SGK Ngữ văn 6 (tập I & II); SBT Ngữ văn 6 I, II; vở bài tập ngữ văn 6 I & II - Phương pháp học tích cực: Đọc văn bản trước ở nhà (chú ý phần kết quả cần đạt và ghi nhớ ở mỗi bài). Tóm tắt văn bản. Xem kỹ phần chú thích. Suy nghĩ trả lời và ghi vào vở bài soạn phần hướng dẫn đọc - hiểu văn bản - vào lớp, cùng bạn bè & dưới sự hướng dẫn của giáo viên bộ môn, tích cực xây dựng bài. Ghi chép bài cẩn thận. Học bài & làm bài tập đầy đủ. 3. Bài mới: ² Hoạt động 1 (1 phút) Giới thiệu bài - GV nêu yêu cầu: Vì sao các dân tộc anh em trên đất nước Việt Nam đều có chung nguồn gốc? - HS động não cà trả lời cá nhân: - GV nhận xét câu trả lời của HS và vào bài: Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn trêng chóng ta ®Òu ®îc häc vµ ghi nhí c©u ca dao: BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn Nh¾c ®Õn gièng nßi mçi ngêi ViÖt Nam cña m×nh ®Òu rÊt tù hµo vÒ nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hång. VËy t¹i sao mu«n triÖu ngêi ViÖt Nam tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ vÒ ®iÒu ®ã. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ GHI BẢNG ² Hoạt động 2: (10 phút) Tìm hiểu thế nào là truyền thuyết - Truyền thuyết là một từ các em đã biết đến ở cấp tiểu học nhưng chúng ta lại chưa hiểu được khái niệm của từ này. Hãy chú ý vào chú thích * trong SGK và trả lời câu hỏi: Thế nào là truyền thuyết? - HS đọc SGK suy nghĩ và trả lời. - GV tổng kết ý kiến của HS, treo bảng phụ đã có định nghĩa về truyền thuyết và giới thiệu các truyện truyền thuyết sẽ học. + Truyền thuyết về thời Vua Hùng: Con Rồng cháu Tiên; Bánh chưng, bánh giầy; Thánh Gióng, Sơn Tinh, Thủy Tinh. + Truyền thuyết thời hậu Lê: Sự tích Hồ Gươm. - GV híng dÉn c¸ch ®äc - §äc Râ rµng, rµnh m¹ch, nh¸n giäng ë nh÷ng chi tiÕt k× l¹ phi thêng - GV ®äc mÉu mét ®o¹n sau ®ã gäi 2 HS ®äc. - H·y tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? Xưa, ở miền đất Lạc Việt có một vị thần thuộc nòi Rồng, tên là Lạc Long Quân. Trong một lần lên cạn giúp dân diệt trừ yêu quái, Lạc long quân đã gặp và kết duyên cùng nàng Âu Cơ thuộc dòng họ Thần Nông, sống ở vùng núi cao Phương Bắc. Sau đó Âu Cơ có mang và sinh ra một cái bọc có một tăm trứng; nở ra một trăm người con.Vì Lạc Long Quân không quen sống trên cạn nên hai người đã chia nhau mỗi người mang năm mươi người con, người lên rừng, kẻ xuống biển. Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, xưng là Hùng Vương, đóng đô ở Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang. Khi vua cha chết thì truyền ngôi cho con trưởng, từ đó về sau cứ cha truyền con nối đến mười tám đời, đều lấy hiệu là Hùng Vương. * Tìm hiểu chú thích SGK, chú ý các chú thích (1), (2), (3), (5), (7). - Theo em truyện cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn? ² Hoạt động 3: (20 phút) Hướng dẫn học sinh phân tích - Tìm hiểu về các nhân vật chính trong truyện - Truyện có những nhân vật nào? Đâu là nhân vật chính? Các nhân vật được giới thiệu như thế nào? Có chi tiết lạ không? Các chi tiết ấy có tác dụng gì đối với nội dung câu chuyện? - HS làm việc theo nhóm và trình bày kết quả thảo luận theo bảng gợi ý của GV 1 Tên Lạc Long Quân Âu Cơ 2 Nguồn gốc 3 Đặc điểm (hình dáng, tài năng, tính cách. - Các chi tiết lạ về các nhân vật chính có tác dụng: Tăng tính hấp dẫn. Tô đậm tính chất kì lạ lớn lao linh thiêng của nhân vật. + LLQ: Giúp dân, Dạy dân -> là người tốt, hay giúp đỡ mọi người, còn cho thấy thời kì đầu mở nước còn gặp nhiều khó khăn, LLQ đã dùng tài năng của mình để giúp dân. Đó là biểu hiện cao đẹp của đấng anh hùng. - ¢u C¬: Tìm đến thăm miền đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ. -> là người mơ mộng, yêu thiên nhiên, cây cỏ, dịu dàng, đằm thắm -> Biểu hiện cao đẹp của người phụ nữ. - Tìm đoạn văn kể về sự việc này và nhận xét cách kể chuyện sinh nở của Âu Cơ? - Chi tiết: “bäc tr¨m trøng” có ý nghĩa gì? - Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi nhân dân ta bằng hai tiếng đồng bào cũng chính là bắt nguồn từ ý nghĩa của bọc trăm trứng. Đồng bào nghĩa là cùng một bào thai. - Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? - Vì sao diễn ra cảnh chia con - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×? - Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh vËy cã ý nghÜa g×? - Con trëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu Hïng V¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn níc. - Gi¶i thÝch nguån gèc cña ngêi VN lµ con Rång, ch¸u Tiªn. Þ C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt. - GV : Tinh thần đoàn kết thống nhất của ND ta trên khắp mọi miền đất nước vì có chung nguồn cội (đồng bào: cùng một bọc) vì vậy phải luôn luôn yêu thương đoàn kết. - Truyện có ý nghĩa như một lời nhắc nhở con cháu phải chung lo XD bồi đắp sức mạnh đoàn kết. ² Hoạt động 4: (2’) Hướng dẫn tổng kết - Trong tuyÖn d©n gian thêng cã chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt tëng tîng k× ¶o? - Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ nguồn gốc và hình dạng LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ nh÷ng chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh thÕ nµo? => Chi tiÕt tëng tîng k× ¶o lµ chi tiÕt kh«ng cã thËt ®îc d©n gian s¸ng t¹o ra nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh. - ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o trong truyÖn: + T« ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. + ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc. + Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm. - Theo em, t¹i sao tuyÖn nµy ®îc gäi lµ truyÒn thuyÕt? TruyÖn cã ý nghÜa g×? - VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn lµ ë chç nµo? * GV: Cèt lâi sù thËt LS lµ mêi mÊy ®êi vua Hïng trÞ v×. cßn mét b»ng chøng n÷a kh¼ng ®Þnh sù thËt trªn ®ã lµ l¨ng tëng niÖm c¸c vua Hïng mµ t¹i ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra mét lÔ héi rÊt lín ®ã lµ lÔ héi ®Òn Hïng. LÔ héi ®ã ®· trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n téc, ngµy c¶ níc hµnh qu©n vÒ céi nguån: Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i Nhí ngµy gç tæ mïng mêi th¸ng ba vµ chóng ta tù hµo vÒ ®iÒu ®ã. Mét lÔ héi ®éc ®¸o duy nhÊt chØ cã ë VN! ² Hoạt động 5: (5’) Hướng dẫn luyện tập Câu 1: 1 số dtộc khác ở VN cũng có những truyện tương tự giải thích nguồn gốc giống truyện “Con Rồng, cháu Tiên”. Đẻ người của dân tộc Mường; Quả bầu mẹ của dân tộc Khơ Mú. - Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cội nguồn và sự giao lưu giữa các dân tộc người trên nước ta. Câu 2: gọi 2 HS kể lại truyện theo lời văn của mình. I, Tìm hiểu chung về văn bản 1. Định nghĩa truyền thuyết: + Truyện dân gian kể về các nhân vật - sự kiện có liên quan tới lịch sử thời quá khứ. + Có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. + Thể hiện cách đánh giá của ND về sự kiện, nhân vật lịch sử. 2/ Đọc và tóm tắt văn bản 3/ Giải nghĩa từ 4/ Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu ®Õn...long trang Þ Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ b. TiÕp...lªn ®êng Þ ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con c. Cßn l¹i Þ Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, ch¸u Tiªn. II, Phân tích 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u C¬: - LLQ: + Nguồn gốc: Nòi Rồng, con trai thần Long Nữ. + Đặc điểm: Mình Rồng, thường ở dưới nước, sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ. - Giúp dân diệt trừ yêu tinh. - Dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở. - ¢u C¬: + Nguồn gốc: Dòng họ thần nông. + Đặc điểm: Tìm đến thăm miền đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ. -> Kì lạ: Tăng tính hấp dẫn. Tô đậm tính chất kì lạ lớn lao linh thiêng của nhân vật. 2/ Chuyện sinh nở của Âu Cơ - Khác thường: Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh thæi. - “bäc tr¨m trøng” có ý nghĩa: Mọi ngêi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬, đều là anh em một nhà. - Hình ảnh trăm người con hồng hào, đẹp đẽ kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh thæi, mặt mũi khôi ngô, khỏe mạnh -> hình ảnh của những thiên thần => Con người VN có nguồn gốc cao quý, khỏe mạnh, đẹp đẽ, có sức mạnh tiềm tàng to lớn. 3. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - Lí do chia con: Do tính tình, tập quán khác nhau. - Cách chia: chia 2 hướng 50 ngêi con theo cha xuèng biÓn; 50 ngêi con theo mẹ lªn nói -> Phù hợp với tâm lí người Việt, đặc điểm địa lí Việt Nam, với ý nguyện mở nước của dân tộc. Þ Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. mäi ngêi ë mäi vïng ®Êt níc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh. III, Tổng kết : (Ghi nhớ- sgk) 1. Nghệ thuật: - Sử dụng các yếu tố tëng tîng k× ¶o. - Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh. 2. Ý nghĩa của truyện: - Giải thích suy tôn nguôn gốc cao quý, thiêng lieengcuar dân tộc. - Đề cao ý nguyện đoàn kết thống nhất. 4. Củng cố (3’) GV khắc sâu nội dung và nghệ thuật của văn bản. -Liên hệ câu nói của Bác: “Đoàn kết.”, Bài thơ ... iri ...) ở mỗi truyện có 1 ý nghĩa riêng. - Niêu cơm thần kì ở đây có ý nghĩa: + Có khả năng phi thường làm cho quân mười tám nước chư hầu ngạc nhiên, khâm phục. - Niêu cơm còn tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hòa bình của ND ta. + Em có nhận xét gì về kết thúc truyện ? HS : Kết thúc truyện có hậu GV khái quát chung: Em có nhận xét gì về kết cục của nhân vật Thạch Sanh? Kết cục ấy thể hiện ước mơ gì của nhân dân ta? + Qua đó phản ánh ước mơ gì của người lao động ? - HS :Người tốt được đền đáp + Bài học hôm nay cần ghi nhớ những gì? Hoạt động III: Tổng kết Khái quát những đặc sắc tư tưởng – nghệ thuật của truyện cổ tích Thạch Sanh Nêu ý nghĩa của truyện? - HS đọc mục ghi nhớ ²Hoạt động 4: Luyện tập (5’) Câu 1: HS tự do chọn theo ý thích. - GV hướng dẫn HS lưu ý mấy điểm sau: + Chọn những chi tiết hay có ấn tượng, (TS và túp liều cạnh câyv đa, TS diệt chằn tinh, TS diệt đại bàng, cây đàn của TS) + Tên gọi bức tranh phải đạt các yêu cầu: đúng với ND, gọn và hay. Câu 2: gọi HS kể. II.Phân tích: 1.) Nhân vật Thạch Sanh à Hoàn cảnh ra đời của Thạch Sanh à Những thử thách : + Diệt chằn tinh + Diệt đại bàng + Bị bắt giam vào ngục, diệt Hồ tinh cứu con vua thuỷ tề + Bị quân mười tám nước kéo sang đánh -> Dùng tiếng đàn đánh lui 18 nước chư hầu - Phẩm chất đáng quý : + Thật thà, chất phác, trọng tình nghĩa . + Dũng cảm, mưu trí + Giàu lòng nhân đạo, bao dung độ lượng . => Những khó khăn, thử thách mà Thạch Sanh trải qua và lập nhiều chiến công đã bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp: Thật thà, dũng cảm, nhân hậu, tài năng - Phẩm chất tốt đẹp của người lao động . 2. Sự đối lập giữa TS và Lí Thông. Thạch Sanh Lý Thông Hiền lành, thật thà Độc ác, xáo trá Dũng cảm Hèn nhát - Giàu tình nghĩa - Bất hạnh, bất nghĩa Sống hạnh phúc (Cái thiện) Bị trừng trị (Cái ác) 3. Chi tiết thần kì: - Tiếng đàn thần là đại diện cho công lí. - Niêu cơm thần kì tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hòa của ND ta. - Tgiả dgian đã sử dụng chi tiết thần kì để thể hiện quan niệm và mơ ước của mình. 4. Kết thúc có hậu: thể hiện ước mơ, niềm tin vào đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình theo quan niệm của nhân dân. III.Tổng kết: 1. Nghệ thuật : -Sắp xếp các tình tiết tự nhiên , khéo léo: công chúa lâm nạn gặp Thạch Sanh trong hang sâu, công chúa bị câm khi nghe tiếng dàn của TS bỗng nhiên khỏi bệnh và giải oan cho chàng ròi nên vợ nên chồng. -Sử dụng những chi tiết thần kì : + Tiếng đàn tuyệt diệu tượng trưng cho tình yêu, công lí, nhân đạo, hòa bình, khẳng định tài năng, tâm hồn, tình cảm của chàng dũng sĩ có tâm hồn nghệ sĩ. + Niêu cơm thần tượng trưng cho tình thương, lòng nhân ái, ước vọng đoàn kết, tư tưởng yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta. 2. Ý nghĩa văn bản : truyện thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về sự chiến thắng của những con người chính nghĩa, lương thiện, * Ghi nhớ SGK IV.Luyện tập Bài tập1: Vẽ tranh minh hoạ chân dung Thạch Sanh theo sự tưởng tượng của mình Bài tập2: HS đọc phần đọc thêm 4. Củng cố: (2’) GV lồng vào GD tư tưởng cho HS. (?) Trong truyện em nên học hỏi nhân vật nào. Tại sao? 5. Dặn dò: (1’) Về học bài. Tập kể lại truyện. Soạn “Chữa lỗi dùng từ”. Tuần 6 - Tiết 23: Ngày soạn : 26/9/2011 CHỮA LỖI DÙNG TỪ I.Mục tiêu: Giúp HS 1.Kiến thức: - Nhận ra được các lỗi do lặp từ và lẫn lộn giữa các từ gần âm. - Biết cách chữa các lỗi do lặp từ và lẫn lộn những từ gần âm. 2.Kĩ năng: a. Kĩ năng chuyên môn - Bước đầu có kĩ năng phát hiện lỗi, phân tích nguyên nhân mắc lỗi dùng từ. - Dùng từ chính xác khi nói , viết. b..Kĩ năng sống : - Ra quyết định :Nhận ra và lựa chọn cách sửa các lỗi dùng từ thường gặp. - Giao tiếp : Trình bày suy nghĩ, ý tưởng , thảo luận và chia sẻ những cảm nhận cá nhân về cách sử dụng từ trong tiếng việt. 3.Thái độ: Có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ .Thấy được sự phong phú của tiếng Việt II.Chuẩn bị: 1.Giáo viên: - Tích hợp với văn bài “Thạch Sanh” với Tập làm văn “Trả bài viết số 1”. - Tìm hiểu từ ngữ nguyên nhân mắc lỗi, tài liệu liên quan. 2. Học sinh: soạn bài III.Tiến trình bài dạy: 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số 2.Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là nghĩa gốc, nghĩa chuyển của từ ? Cho ví dụ ? - Trong các trường hợp sau, từ “bụng” có ý nghĩa gì ? + Ăn cho ấm bụng . + Anh ấy tốt bụng =>Vậy từ bụng được dùng với mấy nghĩa ? 3.Bài mới: Trong khi nói và viết, lỗi thường mắc đó là: lặp từ và cách dùng từ chưa đúng chỗ khiến cho lời nói trở nên dài dòng, lủng củng. Vậy chúng ta phải dùng như thế nào trong khi nói và viết để đạt hiệu quả giao tiếp, bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó . Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức Hoạt động I: Lặp từ - Học sinh đọc đoạn văn ( a) + Những từ nào được lặp lại nhiều lần ? + Việc lặp từ như vậy nhằm mục đích gì ? - HS đọc ví dụ ( b ) + Những từ nào được lặp lại nhiều lần ? + Việc lặp lại như vậy có mục đích gì không ? Hãy sửa lại cho đúng. - HS :Sửa câu văn +Bỏ ngữ:Truyện dân gian +Đảo cấu trúc câu: Em thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo. - Giáo viên nhấn mạnh : Khi nói và viết cần chú ý về cách diễn đạt tránh việc lặp từ không nhằm mục đích nào cả. Điều ấy sẽ dẫn đến cách diễn đạt lời văn lủng củng. Hoạt động II: Lẫn lộn các từ gần âm - Học sinh đọc ví dụ . + Trong các câu, những từ nào dùng không đúng ? + Nguyên nhân mắc lỗi là gì ? Hãy viết lại các từ dùng sai cho đúng ? - HS :Xác định- sửa chữa GV:Nhận xét cung cấp nghĩa các từ đó + Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến lỗi lặp từ Nguyên nhân nào dẫn đến lỗi lặp từ gần âm? GV giảng giải để HS hiểu về mặt ngữ âm, ngữ nghĩa của từ (1 từ) =>Từ những nguyên nhân trên theo em hướng khắc phục như thế nào? - GV nhấn mạnh : Khi nói và viết cần chú ý, không nên lẫn lộn giữa các từ gần âm . .Hoạt động III: Luyện tập Bài 1 : Học sinh thảo luận nhóm Làm bảng phụ – GV nhận xét Bài 2 : HS làm – đọc – giáo viên nhận xét - Linh động :không rập khuôn ,máy móc - Sinh động: gợi hình ảnh, cảm xúc - Bàng quang: bọng chứa nước tiểu - Bàng quan : dửng dưng, thờ ơ - Thủ tục : quy định hành chính cần tuân theo - Hủ tục : hững thói quen lạc hậu I.Lặp từ: * Ví dụ:SGK a.Tre (7 lần ); giữ (4 lần ); anh hùng (4 lần ) -> Nhấn mạnh ý, tạo nhịp điệu hài hòa . b. Truyện dân gian ( 2 lần ) -> Cảm giác nặng nề, lủng củng => lỗi lặp . c. Sửa lỗi: Có 2 cách: + Bỏ ngữ: Truyện dân gian + Đảo cấu trúc câu: Em thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo. II . Lẫn lộn các từ gần âm : * Ví dụ SGK - Từ dùng sai Sửa lại Thăm quan -> Tham quan Nhấp nháy -> Mấp máy + Nghĩa các từ: - Từ Tham quan: là xem tận mắt để mở rộng hiểu biết. - Từ mấp máy: cử động khẽ và liên tiếp - Từ nhấp nháy: mở – tắt liên tiếp. à Nguyên nhân mắc lỗi và hướng khắc phục + Nguyên nhân: Vốn từ ngữ nghĩa Thiếu cân nhắc khi nói viết à Lỗi lặp từ Chưa nhớ rõ ngữ âm Chưa hiểu rõ ngữ nghĩa à Lỗi lẫn lộn các từ gần nghĩa. + Khắc phục - Để tránh lỗi lặp từ cần thường xuyên đọc sách báo thận trọng khi nói hoặc viết - Để tránh lẫn lộn từ gần âm cần phải hiểu, nhớ rõ ngữ nghĩa, ngữ âm của từ. III. Luyện tập 1. Lược bỏ những từ trùng lặp a. Bạn, ai, cũng, rất, lấy làm, lan -> Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất quý mến . b. Câu chuyện ấy = câu chuyện này Những nhân vật ấy = họ Những nhân vật = Người c.Bỏ từ “ lớn lên “ vì đồng nghĩa với “ trưởng thành” 2.Thay các từ ngữ đúng Linh động = sinh động Bàng quang = bàng quan Thủ tục = hủ tục 4. Củng cố: Lồng vào bài tập. 5. Dặn dò: Học bài. Làm thêm bài tập 3 (sách BT). Soạn bài “Em bé thông minh”. Tuần 6 - Tiết 23: Ngày soạn : 26/9/2011 Tập làm văn: TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. - Hiểu và cảm nhận được những nét đặc sắc về nghệ thuật và giá trị nội dung của truyện. B.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ. 1. Kiến thức: - Nhóm truyện truyền thuyết ca ngợi người dũng sĩ, ca ngợi những người có công giữ nước, giúp vua và giúp nhân dân diệt giặc. - Niềm tin vào sự chính nghĩa, giải thích các hiện tượng tự nhiên. 2. Kĩ năng : - Bước đầu biết cách kể lại câu chuyện mình đã học. - Bước đầu biết trình bày những cảm nhận, suy nghĩ của mình về các nhân vật và các chi tiết đặc sắc trong truyện. - Kể lại một câu chuyện đã học bằng lời văn của mình. - Nhận thấy được lỗi sai và biết cách sửa chữa. 3. Thái độ: - Nghiêm túc sửa bài. C. PHƯƠNG PHÁP. - Thuyết giảng, Vấn đáp. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định : 2. Kiểm tra: ? Kết hợp bài mới. 3. Bài mới : Giới thiệu bài . Giáo viên nhận xét chung về tình hình làm bài của học sinh. HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu đề bài và lập dàn ý. - GV ghi đề bài lên bảng - GV cho HS lập dàn ý bất kỳ truyện nào ? + Dàn ý chung: - Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật, sự việc - Thân bài : Kể diễn biến sự việc - Kết bài : Suy nghĩ của bản thân về sự việc, nhân vật đó. * HOẠT ĐỘNG 2: Nhận xét chung về bài làm. - GV nhận xét chung về kiến thức + Thể lọai + Lời kể + Lời văn ( đọc một số đọan ) - GV nhận xét cụ thể từng phần. - GV nêu cụ thể. * HOẠT ĐỘNG 3: Đọc bài khá, trả bài, ghi điểm. - HS: Sửa bài : Cách diễn đạt, lỗi chính tả - GV: Lựa 1 bài khá nhất đọc trước lớp để các em khác học tập. I. ĐỀ RA: Kể lại một truyện (truyền thuyết ) bằng lời văn của em II. DÀN Ý : ( tiết 17, 18 ) III- NHẬN XÉT CHUNG. 1. Về kiến thức : - Một số ít bài kể đúng kiểu văn tự sự . - Diễn đạt ý rõ ràng. - Lời kể một số ý còn sao chép y nguyên văn bản, chưa sáng tạo . - Phần mở bài, phần kết bài một số bài còn Chưa hoàn chỉnh - Phần thân bài: Một số bài chia đọan chưa hợp lý, có bài kể tóm tắt chỉ có một đọan. - Phần lớn các bài viết còn yếu, nhiều em Chưa kể được đầy đủ câu truyện 2. Về cách diễn đạt a. Dùng từ : Một số em dùng từ chưa chính xác b. Lời văn: Một số em diễn đạt còn lủng củng, ý rời rạc . c. Chữ viết: - Sai lỗi chính tả nhiều - Viết số, viết tắt - Nhiều bài chưa viết được, làm đối phó. - Nhiều em còn chưa viết rõ tiếng phổ thông IV. ĐỌC BÀI KHÁ – TRẢ BÀI - GHI ĐIỂM E.HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Học và đọc lại những truyền thuyết đã học - Tóm tắt lại những truyền thuyết đã học. * BIỂU ĐIỂM Lớp Sỉ số Số bài 0 -1 -2 3 - 4 Dưới TB 5 – 6 7 - 8 9 - 10 Trên TB SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 6A1 6A2
Tài liệu đính kèm: