Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tiết học 99: Lượm (Tố Hữu)

Tuaàn : 27 Ngaøy soaïn : 
 Tieát : 99 Ngaøy daïy : 
 LÖÔÏM
 ( Tố Hữu)
Vaên baûn 
I. Mục tiêu : 
 - Hiểu và cảm nhận vẽ đẹp của nhân vật Lượm.
 - Naém ñöôïc những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ.
 - Cảm phục trước sự hy sinh anh dũng của Lượm .
II. Kiến thức chuẩnÒ :
1 kiến thức:
- Vẽ đẹp hồn nhiên vui tươi, trong sáng và ý nghĩa cao cà trong sự hy sinh của nhân vật Lượm
- Tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả giành cho nhân vật Lượm
- Các chi tiết mêu tả trong bài thơ và tác dụng của các chi tiết mêu tả đó
- Nét đặc sắc trong nghệ thuật tả nhân vật kết hợp với tự sự và bộc lộ cảm xúc.
2 Kĩ năng:
- Đọc diễn cảm bài thơ ( bài thơ tự sự được viết theo thể thơ 4 chữ có sự kết hợp giữa các yếu tố mêu tả, tự sự, biểu cảm và xen lời đối thoại) 
- Đọc hiểu bài thơ có sự kết hợp yếu tố tự sự, mêu tả và biểu cảm.
- Phát hiện và phân tích ý nghĩa của các từ láy, hình ảnh hoán dụ và những lời đối thoại trong bài thơ.
III. Hướng dẫn thực hiện :
Hoaït ñoäng giaùo vieân
Hoaït ñoäng hoïc sinh
Noäi dung hoaït ñoäng
+ Hoaït ñoäng 1 : Khôûi ñoäng ( 5 phuùt)
- OÅn ñònh neà neáp – kieåm tra sæ soá.
Hoûi : Hình aûnh Baùc Hoà hieän leân qua baøi thô “Ñeâm nay Baùc khoâng nguû” nhö theá naøo ? Qua ñoù em caûm nhaän ñöôïc gì veà tình caûm cuûa Baùc ñoái vôùi boä ñoäi vaø daân coâng ?
Hoûi : Tình caûm cuûa anh chieán só ñoái vôùi Baùc nhö theá naøo qua baøi thô ?
- GV giôùi thieäu baøi môùi.
- Baùo caùo sæ soá.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe, ghi töïa baøi.
 - OÅn ñònh lôùp.
 - Kieåm tra baøi cuõ.
- Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu chung.(30 phuùt)
- Goïi HS ñoïc chuù thích daáu sao. Ñoïc baøi thô.
- Neâu vaøi neùt veà taùc giaû, taùc phaåm
- GV giaûng theâm veà taùc giaû, taùc phaåm.
Hoûi: Taùc phaåm vieát vaøo thôøi gian naøo ? Keå veà ai ?
Hoûi : Haõy tìm boá cuïc baøi thô ?
Hoạt động 3: Đọc hiểu VB
- Goïi HS ñoïc laïi ñoaïn ñaàu baøi thô
Hoûi: Hình aûnh Löôïm ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo qua caùch nhìn cuûa taùc giaû :
 + Veà trang phuïc.
 + Voùc daùng.
 + Lôøi noùi, cöû chæ, neùt maët ? 
Hoûi: Qua caùc chi tieát treân, ñaõ hieän leân hình aûnh moät chuù beù Löôïm nhö theá naøo?
- GV nhaän xeùt.
Hoûi Nhaø thô ñaõ hình dung vaø mieâu taû chuyeán ñi lieân laïc cuoái cuøng vaø söï hy sinh cuûa Löôïm nhö theá naøo?
Hoûi Caùi cheát cuûa Löôïm ñöôïc mieâu taû qua caùc chi tieát naøo?
Hoûi Caùi cheát aáy gôïi cho em nhöõng suy nghó vaø tình caûm gì?
- Gv nhaän xeùt -> ruùt ra yù ghi baûng.
Hoûi Trong baøi thô, quan heä giöõa taùc giaû vaøLöôïm laø quan heä gì?
Hoûi Khi ñöôïc tin Löôïm laøm nhieäm vuï vaø hy sinh, taùc giaû ñaõ thay ñoåi caùch goïi Löôïm nhö theá naøo? Caùch goïi aáy boäc loä tình caûm vaø thaùi ñoä gì?
 - GV choát laïi.
Hoûi Caâu thô naøo tröïc tieáp noùi leân taâm traïng ñau xoùt cuûa nhaø thô veà söï hy sinh cuûa Löôïm?
Hoûi Nhöõng lôøi thô cuoái cuøng laëp laïi nhöõng lôøi thô môû ñaàu mieâu taû Löôïm hoàn nhieân, nhanh nheïn. Theo em ñieàu ñoù coù yù nghóa gì trong vieäc bieåu hieän caûm nghó cuûa nhaø thô ?
 - Cho HS ñoïc laïi ghi nhôù
- Ñoïc baøi thô vôùi gioïng vui, nhòp nhanh, nhaán maïnh vaøo caùc töø laùy.
- HS döïa vaøo phaàn chuù thích -> traû lôøi.
- HS traû lôøi caù nhaân: trong thôøi kì khaùng chieán choáng Phaùp .
- HS traû lôøi caù nhaân : 3 ñoaïn
+ Ñ1 : Töø ñaàu ñeán “ ñi xa daàn ” : Hình aûnh Löôïm trong cuoäc gaëp gôõ cuûa 2 chuù chaùu.
+ Ñ2 : Tieáp theo ñeán “giöõa ñoàng” : Chuyeán ñi lieân laïc cuoái cuøng vaø söï hy sinh cuûa Löôïm.
+ Ñ3 : Phaàn coøn laïi : Hình aûnh Löôïm vaãn coøn soáng maõi.
- Ñoïc.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- HS traû lôøi caù nhaân: hoàn nhieân, vui töôi, yeâu ñôøi, say meâ coâng taùc khaùng chieán.
- HS traû lôøi caù nhaân: Löôïm gan daï, duõng caûm.
-HS traû lôøi caù nhaân: “ Ra theá
 Löôïm ôi !”
“ Thoâi roài Löôïm ôi 
 Löôïm ôi coøn khoâng ? ”
- Caûm xuùc ngheïn ngaøo, ñau xoùt nhö 1 tieáng nöùc nôû.
- HS traû lôøi caù nhaân : taùc giaû nhaân danh ngöôøi chuù coù quan heä thaân tình gaén boù vôùi Löôïm.
- HS traû lôøi caù nhaân : 2 laàn goïi Löôïm laø ñoàng chí theå hieän tình caûm vöøa chaân tình, vöøa traân troïng, coi Löôïm nhö ngöôøi baïn chieán ñaáu.
- Traû lôøi caù nhaân.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Ñoïc ghi nhôù.
I. Tìm hieåu chung: (10 phuùt)
- Toá Höõu teân thaät laø Nguyeãn Kim Thaønh , sinh naêm 1920, queâ ôû Hueá.
- Baøi thô ñöôïc saùng taùc vaøo naêm 1949 trong thôøi kì khaùng chieán choáng Phaùp. Taùc phaåm keå vaø taû veà Löôïm qua hoài töôûng vaø töôûng tuôïng cuûa taùc giaû
II. Phaân tích :
A Nội Dung:
 1. Hình aûnh Löôïm trong cuoäc gaëp gôõ cuûa 2 chuù chaùu :
 - Trang phuïc gioáng nhö moät veä quoác : caùi saéc xinh xinh, ca loâ ñoäi leäch.
 - Daùng ñieäu : nhoû nhaén, nhanh nheïn.
 - Lôøi noùi : töï nhieân, chaân thaät.
=> Löôïm hoàn nhieân, vui töôi, yeâu ñôøi, say meâ coâng taùc khaùng chieán.
 2. Löôïm trong chuyeán ñi lieân laïc cuoái cuøng :
“Vuït qua  hieåm ngheøo”
-> Löôïm gan daï, duõng caûm
“Boãng loeø  giöõa ñoàng”
-> Söï soùt thöông vaø caûm phuïc tröôùc 1 caùi cheát duõng caûm nhöng nheï nhaøng, thanh thaûn.
 3. Hình aûnh Löôïm trong taâm trí nhaø thô :
“ Ra theá
 Löôïm ôi !”
“ Thoâi roài Löôïm ôi 
 Löôïm ôi coøn khoâng ? ”
-> Caûm xuùc ngheïn ngaøo, ñau xoùt nhö 1 tieáng nöùc nôû.
 “ Chuù beù 
  ñöôøng vaøng”
- Löôïm soáng maõi trong taâm trí nhaø thô, Löôïm coøn maõi vôùi cuoäc ñôøi.
B Nghệ Thuật
Sử dụng thể thơ 4 chữ giàu chất dân gian, phù hợp với lối kể chuyện.
- Sử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu.
- Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt và biểu cảm.
- Cách ngắt dòng các câu thơ : Thể hiện sự đau xót xúc zđộng đến nghẹn ngào cùa tác giả khi hay tin Lượm đã hy sinh
- Kết cấu đầu cuối tương úng trong bài thơ khắc sâu hình ảnh của nhân vật, làm nổi bật chủ đề của tác phẩm: Hình ảnh chú bé Lượm vui tươi, hồn nhiên, hăng hái, dũng cảm sẽ sống mãi trong lòng tác giả, trong lòng chúng ta .
+ Hoaït ñoäng 4: Höôùng daãn thöïc hieän ghi nhôù. (5 phuùt)
Hoûi : Em hieåu vaø caûm nhaän ñöôïc nhöõng noäi dung, yù nghóa saâu saéc naøo qua baøi thô ?
 + Em nhaän thöùc ñöôïc gì veà ngheä thuaät cuûa baøi thô ? (Theå thô, caùch xöng hoâ, duøng töø, )
- Traû lôøi nhoùm (2 HS) : Khaéc hoaï hình aûnh cao ñeïp cuûa chuù beù lieân laïc, bieåu hieän tình caûm meán thöông vaø caûm phuïc cuûa taùc giaû.
- Goïi baèng nhieàu ñaïi töø khaùc nhau : chuù beù, chaùu beù, Löôïm, ñoàng chí -> gaàn guõi, thaân thieát, trìu meán, kính troïng.
-Theå thô 4 tieáng, duøng nhieàu töø laùy.
C Ý Nghĩa Văn Bản
Ghi nhôù SGK 
Bài thơ khắc họa hình ảnh một chú bé hồn nhiên, dũng cảm hy sinh vì nhiệm vụ kháng chiến . Đó là một hình tượng cao đẹp trong thơ Tố Hữu. Đồng thời bài thơ đã thể hiện chân thật tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả giành cho chú bé Lượm nói riêng và những em bé yêu nước nói chung.
+ Hoaït ñoäng 4: Cuûng coá – Daën doø. (5 phuùt) 
a- Cuûng coá: Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật Lượm.
b – Hướng Dẫn Tự Học
- Cho HS ñoïc laïi ghi nhôù
Hoûi : Qua baøi thô, em coù caûm nghó gì veà nhaân vaät Löôïm ?
+ Hoïc baøi: học thuộc lòng bài thơ. 
Sưu tầm một số bài thơ nói về những tấm gương nhỏ tuổi mà anh dũng
 + Chuaån bò : Möa.
HS thực hiện theo yêu cầu GV
- Ñoïc.
- Yeâu meán, xoùt thöông, khaâm phuïc, töï haøo veà Löôïm.