Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 89 đến 94 - Năm học 2011-2012

NS 12/2/12 ND 14/2/12
 Tiết 89	
	 BUỔI HỌC CUỐI CÙNG
	(Chuyện của một em bé người An – dát)
 (An- phông-xơ Đô- đê)
A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp hs
1. Kiến thức:
- Cốt truyện, tình huống truyện, nhân vật, người kể chuyện, lời đối thoại và độc thoại trong tác phẩm.
- Ý nghĩa, giá trị của tiếng nói dân tộc.
- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong truyện.
2. Kĩ năng:
- Kể tóm tắt truyện.
- Tìm hiểu, phân tích nhân vật cậu bé Phrăng và thầy giáo Ha – men qua ngoại hình, ngôn ngữ, cử chỉ, hành động.
- Trình bày được suy nghĩ của bản thân về ngôn ngữ dân tộc nói chung và ngôn ngữ dân tộc mình nói riêng.
3. Thái độ: Tình yêu tiếng nói dân tộc cũng là biểu hiện tình yêu nước; giữ gìn và phát huy tiếng mẹ đẻ.
B. Chuẩn bị:
1. GV: Soạn giáo án.
2. HS: Đọc và tóm tắt truyện; soạn bài theo hướng dẫn SGK.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
* Bước 1: 
1. Ổn định lớp:
2. Bài cũ:
? Cảnh thuyền vượt thác với hình ảnh DHT được miêu tả ntn trong tuyện?
? tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì để miêu tả cảnh dòng sông và hai bên bờ sông?
* Bước 2: Bài mới (GV thuyết trình)
Hoạt động của thầy và trò
Hđ1: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu sơ lược về tác giả và tác phẩm.
* MT: Hiểu tác giả, tác phẩm; xác định bố cục và ngôi kể.
* PP: Thông hiểu, vấn đáp, giải thích.
- Gv gọi hs đọc chú thích* trong sgk/54.
? Em hiểu gì về tác giả và tác phẩm?
- Hs dựa vào chú thích* sgk để trả lời.
- GV giảng thêm phần TG, TP.
- Gvkl và hướng dẫn hs học chú thích* sgk/54.
- Gv hướng dẫn hs cách đọc.
- Gv đọc mẫu đoạn đầu- gọi 2 hs đọc tiếp đến hết.
- GV HD HS tóm tắt truyện, tìn hiểu từ khó.
? Kể theo ngôi thứ mấy?
GV: Truyện được kể theo lời của cậu bé Phrăng vì người kể chuyện trong cuộc, trực tiếp chứng kiến từ đầu -> cuối.
? Theo em truyện được kể theo lời nhân vật nào?
Nhân vật nào gây cho em nhiều ấn tượng nhất?
GV: nhân vật phụ: bác phó rèn Oát – sơ, cụ Hô – de, bác phát thư...
- Gv nhắc lại để hs nhớ lại tác dụng của ngôi kể này: tâm trạng ý nghĩa của nhân vật, câu chuyện có thật.
? Theo em truyện có thể được chia làm mấy đoạn? Nội dung của các đoạn ntn?
Hđ2: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu nội dung của văn bản.
* MT: Thấy được quang cảnh trên đường tới trường và sân trường.
* PP: Phát hiện, thông hiểu...
? Vào buổi sáng diễn ra buổi học cuối cùng chú bé Phrăng đã thấy có gì khác lạ trên đường?
- Hstl-Gvkl:
Buổi sáng hôm đó chú đã thấy có nhiều người đứng xem bảng dán cáo thị tại uỷ ban xã; lính Phổ đang tập trận sau xưởng cưa.
? Không khí buổi học có gì khác so với những buổi học trước. Điều đó khiến cho Phrăng có những cảm nhận ntn?
Tiết 90
HĐ 1: HD HS tìm hiểu nội dung mục 2
* MT: Thấy rõ tâm trạng của Phrăng
* PP: thảo luận nhóm, phát hiện, thông hiểu...
? Em hãy tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Phrăng trong buổi học cuối cùng này?
? Khi vào lớp tâm trạng của Phrăng diễn ra ntn?
GV yêu cầu HS tìm đọc đoạn cuối tr/50 SGK
GV chia nhóm thảo luận đaị diện trình bày bằng bảng phụ.
? Đoạn văn thầy giáo giới thiệu buổi học tiếng Pháp cuối cùng thì tâm trạng Phrăng ntn?
- Hstl-Gvkl:
Khi biết đây là buổi học cuối cùng của tiếng Pháp, cậu cảm thấy choáng váng, sững sờ và cậu hiểu ra nguyên nhân của mọi sự khác lạ trong buổi sáng nay.
? Em thấy ý thức của Phrăng trong buổi học cuối cùng này có gì khác về tâm trạng?
GV yêu cầu HS tìm đọc:Tr/ 51, 52: Bài học tiếng pháp cuối cùng của tôi đến tôi sẽ rất đau lòng phải giã từ; 
- Hstl:
Cậu nuối tiếc và ân hận vì thời gian qua đã bỏ phí. Hôm nay cậu chăm chú nghe giảng và cảm thấy rất dễ hiểu.
? Khi Phrăng hiểu bài thầy giảng thì thái độ ntn? GV: tôi kinh gnạc thấy sao mình hiểu đến thế. Tất cả những điều thầy nói, tôi...dễ dàng. ; tôi cũng cho là chưa bao giờ mình chăm chú nghe đến thế....
? câu văn “Chưa bao giờ tôi thấy thầy thật lớn lao đễn như thế” thê rhiện tâm trạng gì của Phrăng?
? Theo em tại sao Phrăng lại có tâm trạng như thế trong buổi học cuối cùng này? Để làm nổi bật tâm trạng của Phrăng tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?
-Hstl-Gvkl: Được tận mắt chứng kiến hình ảnh cụ già dự buổi học cuối cùng hiểu những lời nhắn nhủ tha thiết, cảm động của thầy thì tâm trạng của Phrăng biến đổi sâu sắc. hiểu sâu sắc ý nghĩa việc học tiếng pháp ( tiếng mẹ đẻ).
HĐ 2: hướng dẫn HS tìm hiểu đoạn văn cuối truyện.
* MT: Thấy được tâm trạng thầy giáo Ha – men.
* PP: thông hiểu, vấn đáp, phát hiện
? Em hãy tìm những chi tiết miêu tả thầy Ha- men trong buổi học cuối cùng? (về ngoại hình, hành động và cử chỉ)
GV chia nhóm thảo luận đại diện trả lời bằng bẳng phụ ->GVKL.
? em thấy trang phục của thầy có ý nghĩa gì trong buổi học cuối cùng?
HSTL -> GVKL: Thầy chỉ mặc vào những đại lễ thể hiện ý nghĩa vô cùng quan trọng của buổi học cuối cùng.
? Thái độ của thầy ntn trong buổi học cuối cùng?
GV yêu cầu HS tìm DC: Phrăng nhanh chỗ lên con...mặt con; Các con ơi đây là buổi học cuối cùng thầy dạy các con; Thầy giảng say sưa...rađi.
? Vì sao thầy lại nói bằng tiếng Pháp trong buổi học cuối cùng này và lại giảng kĩ như vậy? Điều đó thể hiện vấn đề gì?
- Hstl-Gvkl:
Tiếng Pháp là ngôn ngữ của nước Pháp, là thứ tiếng của một dân tộc, một đất nước. Cho nên chỉ trong chốc lát nữa thứ tiếng này được thay thế bằng một thứ tiếng khác. Vì vậy thầy cảm thấy buồn, trong buổi học này thầy nói bằng tiếng Pháp chứng tỏ thái độ yêu quý và giữ gìn trau dồi tiếng mẹ đẻ là cần thiết, là thiêng liêng.
- Gv liên hệ thực tế và tiếng việt, gdhs thái độ yêu quý ngôn ngữ của dân tộc mình.
? Em có suy nghĩ gì về lời nói của thầy Ha- men trong đoạn cuối của truyện?
- Gv cho hs thảo luận nhóm.
- Đại diện các nhóm trình bày và nhân xét.
- Gvkl:
Thầy Ha- men nhắc nhở mọi người hãy biết yêu quý và giữ gìn tiếng nói dân tộc. Nhất là khi đất nước rơi vào vòng nô lệ; Tâm huyết, tinh lực của thầy dồn hết buổi học cuối cùng.; thể hiện sự đau đớn dữ dội về tinh thần (HS tìm đọc đoạn cuối)
? Trong buổi học này các nhân vật khác được tác giả miêu tả ntn?
- Hstl-Gvkl:
Họ đều tham gia học một cách đầy đủ, sớm hơn mọi khi và đọc bài một cách chăm chú.
Cụ Hô- de đeo kính lên và nâng cuốn sách vở lòng bằng hai tay, đánh vần từng chữ theo bọn trẻ, giọng cụ run run và xúc động.
? Qua đó ta hiểu được gì ở các nhân vật này?
- Hstl-gvkl:
Họ là những người yêu tiếng Pháp, yêu nước Pháp.
Hđ3: Gv cho hs thực hiện phần tổng kết
* MT: Tổng hợp kiến thức và nghệ thuật của truyện
* PP: tổng hợp, thuýet trình...
- Gv cho hs đọc phần ghi nhớ trong sgk/55.
Hđ4: Thực hiện phần luyện tập
* MT: Vận dụng vào cốt truyện tóm tắt truyện; viết đoạn văn ngắn tả về nhân vật.
* PP: Độc lập, thông hiểu, nhận biết...
- Gv yêu cầu hs kể tóm tắt truyện.
- Viết đoạn văn ngắn tả về nhân vật thầy giáo Ha – men.
Kiến thức cơ bản
I/ Tìm hiểu chung:
1.Tác giả: 
- An – phông – xơ Đô – đê (1840 – 1897) là nhà văn Pháp
- Có nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng.
2. Tác phẩm: Buổi học cuối cùng được viết vào thời điểm hai vùng An – dát và Lo – ren bị cắt cho quân Phổ.
3. Đọc – từ khó – tóm tắt trruyện.
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất (Phrăng)
- Nhân vật chính: Chú bé Phrăng, thầy giáo Ha – men.
4. Bố cục: 3 phần
- Đầu -> mặt con (giới thiệu quang cảnh trên đường và sân trường).
- Tiếp -> cuối cùng này (Diễn biến của buổi học cuối cùng).
- Còn lại (Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng).
II/ Đọc và hiểu văn bản:
1/ Quang cảnh buổi học cuối cùng
* Trên đường tới trường.
- Nhiều người xem bảng cáo thị.
* Sân trường và lớp học:
- Im lặng như buổi sáng chủ nhật
- Lớp học yên tĩnh.
- Thầy không quở mắng như mọi khi.
- Buổi học khác lạ: Có những người dân làng vẻ buồn rầu
- giọng nói thầy xúc động, trang nghiêm.
=> Buổi học không bình thường, bào hiệu biến cố xảy ra.
2/ Diễn biến tâm trạng của Phrăng.
* Ngạc nhiên: Im lặng của lớp học, thành phần tham dự, trang phục và thái độ của thầy rất lạ.
* Choáng váng, sững sờ: không ngờ đây là buổi học tiếng Pháp cuối cùng.
* Tiếc nuối ân hận, xấu hổ, giận mình:
- chẳng bao giờ được học nữa, tiếc nuối về những ngày ham chơi, lười biếng học tập.
- Không đọc được vì không nắm được quy tắc phân tử.
- bỏ phí thời gian có ý định trốn học vì trể giờ và sợ thầy hỏi bài.
* Kinh ngạc: Sao mình hiểu bài đến thế, quy tắc phần tử khó khăn giờ đây thật dễ dàng.
* Tự hào khâm phục về thầy:
" Diễn biến tâm lý, độc thoại, đối thoại
=> Hiểu ý nghĩa thiêng liêng của việc học tiếng Pháp (tiếng mẹ đẻ) và tha thiết muốn học nhưng không còn cơ hội nữa.
2/ Nhân vật thầy Ha- men.
* Trang phục: mặc áo rơ đanh gốt, đội mũ len có thêu ren => trang trọng
- Thái độ đối với HS: dịu dàng, nhiệt tình, kiên nhẫn và nói bằng tiếng Pháp.
=> Thể hiện thái độ yêu quý tiếng của dân tộc mình, đất nước mình. Thầy Ha- men muốn nhắc nhở mọi người hãy biết yêu quý và giữ gìn tiếng nói của dân tộc nhất là khi đất nước rơi vào vòng nô lệ.
III/ Tổng kết: 
1. Nội dung: Ghi nhớ: sgk/55.
2. Nghệ thuật: 
- Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất
- xây dựng tình huống truiyện độc đáo.
- Miêu tỷa tâm lí nhân vạt qua tâm trạng, suy nghĩ, ngoại hình.
- Ngôn ngữ tự nhiên, câu văn biểu cảm, hình ảnh so sánh
IV/ Luyện tập: 
* Bước 3: Hướng dẫn về nhà: Gv dặn hs học bài và chuẩn bị bài nhân hoá.
 -----------------------------------------------------------
NS 14/2/12 ND16/2/12
 Tiết 91	
	 NHÂN HOÁ
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: 
- Khái niệm nhân hóa.
- Tác dụng của phép nhân hóa.
2. Kĩ năng:
- Nhận biết và bước đầu phân tích được giá trị của phép tu từ nhân hóa.
- Sử dụng được phép nhân hóa trong nói và viết.
B. Chuẩn bị:
1. GV: Soạn giáo án
2. HS: Đọc và nghiên cứu bài
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động:
* Bước 1:
1. Ổn định lớp:
2. bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị HS
* Bước 3: Bài mới (GV thuyết trình)
Hoạt động của thầy và trò
Hđ1: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu nội dung bài học
* MT: Hiểu K/N nhân hóa.
* PP: Thảo luận nhóm, phát hiện...
Gv hướng dẫn hs tìm hiểu VD SGK – GV treo bảng phụ các nhóm làm và đại diện lên trình bày.
? Vận dụng kiến thức đã học ở tiểu học em hãy tim fphép nhân hóa trong ví dụ trên?
? Từ ông thường dùng để ọi người hay vật?
? Các nhóm từ còn lại thường dùng tả người hay vật?
- Ông trời -> mặc áo
- Cây mía -> múa gươm. => miêu tả hành 
- Kiến -> hành quân. động .
Trong đoạn thơ trên tác giả gọi tên những sự vật nào? chỉ ra các hoạt động của các sự vật ấy 
Cách dùng như vậy có được gọi là phép nhân hóa không?
? Vậy em hiểu phép nhân hóa là gì?
HS tự rút ra K/N.
GV đưa ra hai bức tranh yêu cầu HS quan sát và đặt câu có ửu dụng phép nhân hóa?
? GV trình chiếu 2 ví dụ SGK
? Cách nào hay h ...  c¶nh?
* Bước 2: Bài mới (GV thuyết trình)
 Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
 Kiến thức cơ bản
 Ho¹t ®éng1: T×m hiÓu bµi
 Môc tiªu: HS n¾m ®­îc c¸c b­íc c¬ b¶n ®Ó lµm mét bµi v¨n t¶ người, bè côc cña bµi v¨n t¶ người
 Ph­¬ng ph¸p: VÊn ®¸p, th¶o luËn, ph©n tÝch
 Gi¸o viªn chia nhãm cho häc sinh th¶o luËn theo c¸c c©u hái sgk– cö ®¹i diÖn tr×nh bµy . 
 Gi¸o viªn nhËn xÐt . 
? Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c ®o¹n v¨n trªn em h·y cho biÕt, muèn t¶ ng­êi cÇn chó ý ®iÒu g× ? 
? Bè côc bµi v¨n t¶ ng­êi cã mÊy phÇn ? Néi dung cña tõng phÇn ? 
 HS tr×nh bµy- GV kh¸i qu¸t
 Häc sinh ®äc môc ghi nhí . 
 Ho¹t ®éng3: LuyÖn tËp
 Môc tiªu:HS biÕt x¸c ®Þnh ®èi t­îng miªu t¶, lùa chän h/a, thø tù miªu t¶ 
 Ph­¬ng ph¸p: VÊn ®¸p, th¶o luËn, ph©n tÝch
 GV chia HS thµnh 3 nhãm lín lµm bt1, h­íng dÉn häc sinh lµm, tr×nh bµy – nhËn xÐt
 Nhãm 1: ®Ò 1
 Nhãm 2: §Ò 2
 Nhãm 3: §Ò 3
I/ Ph­¬ng ph¸p viÕt mét ®o¹n v¨n, bµi v¨n t¶ ng­êi . 
1/ Bµi tËp : 
§o¹n a : 
- T¶ D­îng H­¬ng Th­ - Ng­êi chÌo thuyÒn v­ît th¸c . 
- §Æc ®iÓm næi bËt : nh­ pho t­îng ®ång ®óc, b¾p thÞt, hµm r¨ng, quai hµm, cÆp m¾t . 
-> t¶ ng­êi th«ng qua hµnh ®éng . 
§o¹n b : T¶ Cai Tø : ng­êi ®µn «ng gian hïng 
 - §Æc ®iÓm : ThÊp, gÇy, mÆt vu«ng, m¸ hãp, l«ng mµy, ®«i m¾t gian hïng, mòi gå.. , r©u mÐp måm toe toÐt, r¨ng vµng -> t¶ ch©n dung -> dïng nhiÒu tÝnh tõ Ýt dïng ®éng tõ
* Ghi nhớ ý 1 (SGK)
§o¹n c : T¶ hai ®« vËt tµi m¹nh . 
- Më bµi : Giíi thiÖu nh©n vËt , c¶nh keo vËt chuÈn bÞ b¾t ®Çu . 
- Th©n bµi : T¶ diÔn biÕn keo vËt : 
+ Nh÷ng nhÞp trèng ®Çu tiªn . 
+ TiÕng trång dån h¬n, gÊp rót, giôc gi· . 
+ KÕt qu¶ 
- KÕt bµi: C¶m nghÜ vÒ nh©n vËt 
-> §Æt tiªu ®Ò : Qu¾m §en th¶m h¹i , Héi vËt §Òn §«, Qu¾m §en-C¶n Ngò so tµi
III/ LuyÖn tËp : bµi 1 : 
T¶ cô giµ : Da nh¨n nheo nh­ng ®á hång hµo, m¾t vÉn tinh t­êng, tãc b¹c nh­ m©y tr¾ng, tiÕng nãi trÇm vang. 
T¶ em bÐ ; khu«n mÆt bÇu bÜnh, m¾t ®en lãng l¸nh, m«i ®á chãt, mòi vÑt, r¨ng són, nãi ngäng, tai to . 
T¶ c« gi¸o : TiÕng nãi trong trÎo, dÞu dµng. §«i m¾t lÊp l¸nh niÒm vui, bµn tay nhÞp nhÞp viªn phÊn . 
Bµi 2 : Häc sinh lËp dµn bµi : 
 * Bước 3: H­íng dÉn häc bµi:
 - Nhí c¸c ý c¬ b¶n khi lµm bµi v¨n t¶ ng­êi.
 - Nhí dµn ý ®¹i c­¬ng cña bµi v¨n t¶ ng­êi
 - ViÕt mét ®o¹n v¨n hoÆc mét bµi v¨n t¶ ng­êi cã sö dông phÐp so s¸nh
 - So¹n bµi: §ªm nay B¸c kh«ng ngñ 
 ------------------------------------------------------
 NS 21/2/2012
 ND 23/2/2011
 TiÕt 93
 ®ªm nay b¸c kh«ng ngñ
 - Minh HuÖ - 
 A. Môc tiªu cÇn ®¹t : 
 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ®­îc : 
 - H×nh ¶nh B¸c Hå trong c¶m nhËn cña ng­êi chiÕn sü.
 - Sù kÕt hîp gi÷a yÕu tè tù sù, miªu t¶ víi biÓu c¶m vµ c¸c yÕu tã nghÖ thuËt kh¸c ®­îc sö dông trong bµi th¬
 2. KÜ n¨ng:
 - KÓ tãm t¾t diÔn biÕn c©u chuyÖn b»ng mét bµi v¨n ng¾n
 - B­íc ®Çu biÕt ®äc th¬ tù sù ®­îc viÕt theo thÓ th¬ 5 ch÷ cã kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m thÓ hiÖn ®­îc t©m tr¹ng lo l¾ng kh«ng yªn cña B¸c Hå; t©m tr¹ng ng¹c nhiªn, xóc ®éng, lo l¾ng vµ niÒm vui s­íng, h¹nh phóc cña ng­êi chiÕn sÜ
 - T×m hiÓu sù kÕt hîp gi÷a yÕu tè tù sù, miªu t¶ víi biÓu c¶m trong bµi th¬
 B. ChuÈn bÞ : 
 - Häc sinh : So¹n bµi 
 - Gi¸o viªn : ChuÈn KT- KN, SGK, SGV...
 C. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng : 
 * B­íc 1:
 1. æn ®Þnh 
 2. Bµi cò: 
 H·y nªu ý nghÜa cña truyÖn Buæi häc cuèi cïng? C¶m nhËn cña em sau khi häc xong truyÖn nµy?
 * B­íc 2: Bµi míi (GV thuyÕt tr×nh)
 Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
 KiÕn thøc c¬ b¶n
Ho¹t ®éng1: §äc hiÓu chó thÝch
 Môc tiªu: HS n¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t/g,t/p
 Ph­¬ng ph¸p: ThuyÕt tr×nh, vÊn ®¸p
 Häc sinh ®äc môc chó thÝch môc dÊu sao ? 
Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm?
HS tr×nh bµy
 – GV kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt chÝnh
 Ho¹t ®éng 2: §äc hiÓu v¨n b¶n
 Môc tiªu: HS biÕt ®äc diÔn c¶m, n¾m ®­îc nh÷ng nÐt chung: thÓ th¬, nh©n vËt, ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n
 Ph­¬ng ph¸p: §äc diÔn c¶m, vÊn ®¸p, th¶o luËn, ph©n tÝch,
 GV h­íng dÉn c¸ch ®äc, ®äc mÉu mét ®o¹n
 Gäi HS ®äc bµi
 ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ g×?
 ? Bµi th¬ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ kÓ l¹i c©u chuyÖn g×?
? Hoµn c¶nh,thêi gian,®Þa ®iÓm x¶y ra c©u chuyÖn nh­ thÕ nµo?
 Trong bµi th¬ cã nh÷ng nh©n vËt nµo?
HS: - Cã 2 nh©n vËt: B¸c Hå vµ anh ®éi viªn
? H×nh t­îng cña B¸c Hå trong bµi th¬ ®­îc miªu t¶ qua con m¾t vµ c¶m nghÜ cña ai?c¸ch miªu t¶ ®ã cã t¸c dông g×?
HS tr¶ lêi -> GVKL: B»ng viÖc s¸ng t¹o h×nh t­îng anh ®éi viªn võa lµ ng­êi chøng kiÕn võa lµ ng­êi tham gia vµo c©u chuyÖn bµi th¬ ®· lµm cho h×nh t­îng B¸c Hå hiÖn ra mét c¸ch tù nhiªn cã tÝnh kh¸ch quan l¹i ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ gÇn gòi Êm ¸p ®èi víi ng­êi chiÕn sü
? Theo em néi dung chÝnh cña bµi th¬ lµ g×? T¸c gi¶ kÓ l¹i c©u chuyÖn hay lµ bµy tá lßng kÝnh yªu ®èi víi B¸c?
 -GV chèt néi dung bµi häc.
 - GV tiÓu kÕt hÕt tiÕt 1
I. §äc hiÓu chó thÝch
1. T¸c gi¶: 
- Minh HuÖ (1927- 2003) tªn khai sinh NguyÔn §øc Th¸i quª NghÖ An
- TÊm lßng víi d©n víi n­íc cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· trë thµnh nguån c¶m høng s¸ng t¸c cña nhiÒu nghÖ sÜ.
2. T¸c phÈm: Bµi th¬ s¸ng t¸c 1951 dùa trªn sù kiÖn cã thùc. Trong chiÕn dÞch biªn giíi cuèi 1950, BH trùc tiÕp ra mÆt trËn theo dâi vµ chØ huy cuéc chiÕn ®Êu cña bé ®éi vµ nh©n d©n ta
II. §äc hiÓu v¨n b¶n
1. §äc, t×m hiÓu chung:
- ThÓ th¬ 5 ch÷ (ngò ng«n) rÊt thÝch hîp víi viÖc kÓ chuyÖn,thÓ hiÖn t©m t×nh, t©m sù 
-> ChuyÖn mét ®ªm kh«ng ngñ trªn ®­êng ®i chiÕn dÞch cña B¸c
+ Hoµn c¶nh:Trªn ®­êng ®i chiÕn dÞch,trêi m­a l©m th©m,l¹nh
+ Thêi gian: mét ®ªm khuya
+§Þa ®iÓm: Trong mét m¸i lÒu tranh x¬ x¸c
=> B¸c Hå hiÖn lªn qua c¸i nh×n vµ t©m tr¹ng cña anh chiÕn sü,qua c¶ nh÷ng lêi ®èi tho¹i gi÷a hai ng­êi
- Néi dung chÝnh lµ bµy tá lßng kÝnh yªu ®èi víi B¸c Hå. V× vËy bµi th¬ vÉn lµ mét bµi th¬ tr÷ t×nh
* B­íc 3: H­íng dÉn häc bµi:
 - T×m hiÓu kÜ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬.
 - Häc thuéc lßng bµi th¬
 - Nhí nh÷ng néi dung võa t×m hiÓu
 - So¹n phÇn tiÕp theo
 ----------------------------------------------------
 TiÕt 94
 * B­íc 1 :
 1. Bµi cò: 
 ?H·y ®äc thuéc lßng bµi th¬ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ, bµi th¬ cã nh÷ng nh©n vËt nµo? kÓ vÒ chuyÖn g×?
 ? H·y kÓ tãm t¾t c©u chuyÖn b»ng v¨n xu«i
 * B­íc 2 : Bµi míi (GV thuyÕt tr×nh)
 Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
 KiÕn thøc c¬ b¶n
Ho¹t ®éng1: §äc hiÓu v¨n b¶n
 Môc tiªu: HS biÕt ®äc diÔn c¶m,ph©n tÝch, c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp cña h×nh t­îng B¸c Hå vµ t×nh c¶m kÝnh yªu, c¶m phôc cña anh bé ®éi ®èi víi B¸c
 Ph­¬ng ph¸p: §äc diÔn c¶m, vÊn ®¸p, th¶o luËn, ph©n tÝch,
 ? H×nh t­îng BH thÓ hiÖn trong bµi th¬ nh­ thÕ nµo qua m¾t nh×n vµ c¶m nghÜ cña anh ®éi viªn?
? Tìm các từ ngữ miêu tả vÒ cö chØ, hình dáng, hµnh ®éng cña B¸c?
? Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ và các biện pháp nghệ thuật?
- Hµnh ®éng: §èt löa, dÐm ch¨n, nhãn ch©n 
-> s¨n sãc ©n cÇn tØ mØ cho bé ®éi nh­ ng­êi cha, ng­êi mÑ ch¨m lo cho giÊc ngñ cña nh÷ng ®øa con-> tÊm lßng yªu th­¬ng chøa chan.
? Lời nói, tâm tư của Bác được diễn tả ntn qua ccá hình ảnh thơ? Qua đó em có tình cảm gì về tình cảm của Bác?
HS tìm đọc: Chú cứ...
 Ngày mai đi...
 Bác ngủ không an lòng
 Bác thương đoàn dân công
 Mong trời sáng mau mau
? HS đọc “Bóng Bác cao lồng lộng
 Ấm hơn.....hồng
 Tác giả sử dụng nghệ thuật gì để miêu tả về Bác? 
? Em có nhận xét gì khổ cuối?
? Qua c©u tr¶ lêi ë cuéc ®èi tho¹i lÇn 1 thÓ hiÖn ®iÒu g×?
->xóc ®éng khi hiÓu r»ng B¸c ngåi ®èt löa s­ëi Êm cho chiÕn sÜ. Cµng xóc ®éng h¬n khi thÊy B¸c ®i dÐm ch¨n
? Câu thơ: Càng nhìn lại càng thương tác giả sử dụng gnhệ thuật gì?
-> Điệp từ -> tình thương đội viên đối với tăng cấp.
? Tâm trạng của anh đội viên ntn khi chập chờn giấc ngủ?
- B¸c võa lín lao vÜ ®¹i(cao lång léng) nh­ng l¹i hÕt søc gÇn gòi s­ëi Êm lßng anh h¬n c¶ ngän löa
? Thổn thức, thầm thì là cảm xúc ntn? Qua các chi tiết thơ miêu tả tâm tư của anh đội viên em hiểu tình cảm của anh đối với Bác ntn?
T©m tr¹ng, c¶m nghÜ cña anh ®éi viªn khi thøc dËy lÇn 1?
Lóc nµy t©m tr¹ng cña anh nh­ thÕ nµo? v× sao cã t©m tr¹ng ®ã?
 Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù so s¸nh ?
 “Bãng B¸c cao lång léng
 ¢m h¬n ngän lö hång”
? LÇn thø 3 thøc dËy thÊy B¸c ch­a ngñ anh ®éi viªn t©m tr¹ng ra sao?
? Anh ®éi viªn ®· cã suy nghÜ g× sau khi nghe c©u tr¶ lêi cña B¸c ?
? Em h·y ®äc nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ nh÷ng ®ªm kh«ng ngñ cña B¸c?
Ho¹t ®éng3: Tæng kÕt
 Môc tiªu: HS kh¸i qu¸t ®­îc ®Æc s¾c nghÖ thuËt, ý nghÜa cña v¨n b¶n
 Ph­¬ng ph¸p: vÊn ®¸p, th¶o luËn, kh¸i qu¸t,
 Qua ph©n tÝch, em h·y kh¸i qu¸t nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña bµi th¬
 HS tr×nh bµy
 Bµi th¬ nµy cã ý nghÜa g×?
 GV gäi HS ®äc phÇn ghi nhí cñng cè bµi häc 
II. §äc hiÓu v¨n b¶n
1. H×nh t­îng B¸c Hå:
- Cử chỉ: Đốt lửa, dém chăn, nhón chân
- Hình dáng: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi yên lặng...
=> Động từ, từ láy => BiÓu hiÖn chiÒu s©u t©m tr¹ng -> lo lắng, ân cần, chăm chút, yêu thương đối với đội viên...
- Lêi nãi:Béc lé nçi lßng sự lo l¾ng ®èi víi tÊt c¶ bé ®éi, d©n c«ng
=>H×nh ¶nh B¸c Hå gi¶n dÞ, gÇn gòi ch©n thùc mµ hÕt søc lín lao- thÓ hiÖn s©u s¾c tÊm lßng yªu th­¬ng mªnh m«ng cña B¸c víi chiÕn sÜ ®ång bµo
- Ẩn dụ -> gần gũi, thân thiết, cao cả, thiêng liêng
=> Khẳng định cuộc đời Bác dành trọn cho dân, nước.
b. Tâm tư của anh đội viên chiến sĩ:
a. Lần thứ nhất: ng¹c nhiªn, băn khoăn dõi theo cử chỉ, hành động của bác
- Anh m¬ mµng nh­ ë trong méng->anh c¶m nhËn ®­îc sù lín lao gÇn gòi cña vÞ l·nh tô
- Thổn thức, thầm thì => tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh đội viên vóiw Bác, cảm phục tấm lòng của Bác.
b. Lần thứ ba:
-> Anh lo l¾ng cho søc khoÎ cña B¸c
-> hèt ho¶ng –véi vµng n»ng nÆc thiÕt tha,n¨n nØ B¸c ®i nghØ
- Anh thÊm thÝa tÊm lßng mªnh m«ng cña B¸c “n©ng niu tÊt c¶ chØ quªn m×nh” Anh nh­ lín thªm vÒ t©m hån 
->thøc lu«n cïng B¸c
=>Lßng kÝnh yªu,lßng biÕt ¬n, niÒm h¹nh phóc khi nhËn ®­îc t×nh yªu th­¬ng vµ sù ch¨m sãc cña B¸c, lµ niÒm tù hµo vÒ vÞ l·nh tô vÜ ®¹i mµ b×nh dÞ 
3. Tæng kÕt:
a. NghÖ thuËt:
- ThÓ th¬ 5 ch÷, kÕt hîp mieu t¶, biÓu c¶m
- Lùa chän, sö dông lêi th¬ gi¶n dÞ, cã nhiÒu h×nh ¶nh thÓ hiÖn t×nh c¶m tù nhiªn, ch©n thµnh
- Bµi th¬ dïng nhiÒu tõ l¸y ->cã gi¸ trÞ gîi h×nh vµ biÓu c¶m
b. ý nghÜa:
§ªm nay B¸c kh«ng ngñ thÓ hiÖn tÊm lßng yªu th­¬ng bao la cña B¸c Hå ®èi víi bé ®éi vµ nh©nh d©n, t×nh c¶m kÝnh yªu, c¶m phôc cña bé ®éi, nh©n d©n ta ®èi víi B¸c
* Bước 3: H­íng dÉn häc bµi:
 - T×m hiÓu kÜ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬.
 - Häc thuéc lßng bµi th¬
 - ThÊy ®­îc sù kÕt hîp ®éc ®¸o gi÷a thÓ th¬ 5 ch÷ vµ lèi kÓ chuyÖn kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m
 - S­u tÇm mét sè bµi th¬ nãi lªn t/c cña nh©n d©n ®èi víi B¸c Hå kÝnh yªu
 - So¹n bµi: Èn dô