Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 1+2: Con Rồng cháu Tiên - Bánh chưng, bánh giầy (Truyền thuyết) - Năm học 2011-2012

NS:.../...../2011 TuÇn 1-TiÕt 1- 2
NG:.../...../2011 V¨n B¶n:
 Con rång ch¸u tiªn
 B¸nh ch­ng, b¸nH GiÇy
 ( TruyÒn thuyÕt )
A-Môc tiªu:
	1-KiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®­îc:
- Kh¸i niÖm thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt.
- Nh©n vËt, sù kiÖn, cèt truyÖn trong t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt giai ®o¹n ®Çu.
- Bãng d¸ng lÞch sö thêi kú dùng n­íc cña d©n téc ta trong mét t¸c phÈm v¨n häc d©n gian thêi kú dùng n­íc.
- C¸ch gi¶i thÝch cña ng­êi ViÖt cæ vÒ mét phong tôc vµ quan niÖm ®Ò cao lao ®éng, ®Ò cao nghÒ n«ng – mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ cña ng­êi ViÖt.
	2.-KÜ n¨ng: 
 - §äc diÔn c¶m v¨n b¶n truyÒn thuyÕt.
 - NhËn ra nh÷ng sù viÖc chÝnh cña truyÖn.
 - NhËn ra mét sè chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o tiªu biÓu trong truyÖn.
	3.-Th¸i ®é: Gi¸o dôc lßng tù hµo d©n téc..
B-ChuÈn bÞ:
 - GV:+ SGK, SGV, Gi¸o ¸n.
 + Tranh minh ho¹ 2 truyÖn: “Con Rång ch¸u Tiªn vµ: “B¸nh ch­ng b¸nh giµy”.
 - HS: + §äc SGK,so¹n bµi.
C-Ph­¬ng ph¸p:
-Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, ®µm tho¹i, ph©n tÝch.
-Ph­¬ng ph¸p gîi t×m.
-Ph­¬ng ph¸p ®äc-kÓ s¸ng t¹o.
- KÜ thuËt ®éng n·o.
D-TiÕn tr×nh bµi day:
	I. æn ®Þnh (1’)
	II KTBC:( 5’) GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ ®å dïng, s¸ch vë häc tËp phôc vô bé m«n cña HS.
	III -Bµi míi:
 Ho¹t ®éng 1( PP: thuyÕt tr×nh )( 2’) Giíi thiÖu bµi:
Mçi con ng­êi chóng ta ®Òu thuéc vÒ mét d©n téc, mçi d©n téc l¹i cã mét nguån gèc riªng cña m×nh göi g¾m trong c¸c thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt k× diÖu. D©n téc Kinh (ViÖt ) chóng ta ®êi ®êi sinh sèng trªn d¶i ®Êt hÑp vµ dµi h×nh ch÷ S bªn bê biÓn §«ng .B¾t nguån tõ truyÒn thuyÕt xa x¨m, huyÒn ¶o: “ Con Rång ch¸u Tiªn”-mét truyÒn thuyÕt tiªu biÓu, më ®Çu cho chuçi truyÒn thuyÕt k× diÖu vÒ thêi ®¹i c¸c Vua Hïng còng nh­ truyÒn thuyÕt cña d©n téc ViÖt Nam nãi chung.
Ho¹t ®éng 2: ( 30’). ( PP: thuyÕt tr×nh; vÊn ®¸p; nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò )
 ( KT: ®éng n·o)
GV
?
HS
GV
GV
GV
GV
HS
?
?
HS
GV
?
?
HS 
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
?
HS
GV
HS
?
?
HS
GV
?
HS
?
GV
GV
GV
?
HS
GV
?
GV
?
HS
?
GV
?
?
HS
?
HS
?
HS
GV 
GV
?
HS
GV
?
HS
GV
GV
?
HS
HS
?
HS
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
Cho HS ®äc thÇm phÇn ®Çu * SGK trang 7. 
Em hiÓu thÕ nµo lµ truyÒn thuyÕt ?
Tr¶ lêi-Gv chèt ý lªn b¶ng phô: 
 ThÓ lo¹i: TruyÖn D©n gian
TruyÒn thuyÕt KÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn lÞch sö thêi 
. qu¸ khø.
 Cã yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o
 ThÓ hiÖn th¸i ®é c¸ch ®¸nh gi¸ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn lÞch sö.
H­íng dÉn HS - §äc: to, râ rµng,®óng chÝnh t¶, nhÊn m¹nh c¸c chi tiÕt li k×, thÇn bÝ.
 - KÓ: ThÓ hiÖn tèt hai lêi ®èi tho¹i cña hai nh©n vËt L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬:
+ Giäng L¹c Long Qu©n: T×nh c¶m, chËm r·i, ©n cÇn.
+ Giäng ¢u C¬: DÞu dµng, lo l¾ng, than thë.
§äc ®o¹n ®Çu, gäi 2 HS ®äc tiÕp ®Õn hÕt truyÖn
Cho HS kÓ l¹i truyÖn (2 em)
NhËn xÐt ,®¸nh gi¸.
HS ®äc thÇm c¸c tõ khã ®· gi¶i thÝch trong phÇn chó thÝch.
Em hiÓu: “Thuû cung” lµ g×? “TËp qu¸n” lµ nh­ thÕ nµo? 
TruyÖn nµy thuéc ph­¬ng thøc biÓu ®¹t nµo?
Tr¶ lêi.
Gi¶ng vÒ c¸c PTB§ vµ thÓ lo¹i v¨n b¶n.
C¸c v¨n b¶n truyÒn thuyÕt th­êng chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè k× ¶o, em hiÓu g× vÒ yÕu tè ®ã?
- Lµ c¸c chi tiÕt t­ëng t­îng kh«ng cã thËt, rÊt phi th­êng.
C¸c yÕu tè k× ¶o: cßn ®ù¬c gäi lµ c¸c chi tiÕt k× ¶o, thÇn k×, phi th­êng, hoang ®­êng. Lµ mét lo¹i chi tiÕt ®Æc s¾c cña c¸c truyÖn d©n gian nh­ : ThÇn tho¹i, TruyÒn thuyÕt, Cæ tÝch.
- Chi tiÕt k× ¶o do trÝ t­ëng t­îng cña ng­êi x­a thªu dÖt.
VD:- C¸c phÐp l¹ cña S¬n Tinh.
 - Niªu c¬m cña Th¹ch Sanh.
 - Bôt gióp TÊm cã quÇn ¸o ®Ñp.
Trong v¨n b¶n: “Con Rång ch¸u Tiªn” cã nh÷ng chi tiÕt k× ¶o nµo?
- LLQ : Nßi Rång, cã phÐp l¹, diÖt trõ yªu qu¸i.
- ¢u C¬: §Î ra bäc 100 trøng, në thµnh 100 con khoÎ m¹nh.
C¸c chi tiÕt k× ¶o ®ã ®ãng vai trß g× trong truyÖn?
- T« ®Ëm tÝnh chÊt lín lao, ®Ñp ®Ï cña nh©n vËt vµ sù kiÖn.
- Thiªng liªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, gîi niÒm tù hµo d©n téc.
- Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña truyÖn
?Theo em truyÖn cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n? Néi dung chÝnh cña mçi ®o¹n?
Gåm 3 ®o¹n:
+ §o¹n 1:Tõ ®Çu ®Õn: “long trang” ( H×nh ¶nh LLQ vµ ¢u C¬).
+ §o¹n 2: TiÕp ®Õn: “lªn ®­êng” ( Cuéc kÕt duyªn gi÷a LLQ vµ ¢u C¬ ).
+§o¹n 3: cßn l¹i (Cuéc chia tay gi÷a LLQ vµ ¢u C¬ cïng c¸c con ).
Giíi thiÖu cho HS c¸c c¸ch tiÕp cËn v¨n b¶n: tuyÕn nh©n vËt, bè côc däc cña v¨n b¶n.
?Theo em, truyÖn cã nh÷ng nh©n vËt chÝnh nµo?
- LLQ vµ ¢u C¬.
?Em h·y giíi thiÖu vÒ hai nh©n vËt nµy?
 LLQ ¢U C¥
- Con trai ThÇn BiÓn, thuéc - Thuéc dßng hä ThÇn 
Nßi Rång, ThÇn m×nh N«ng, xinh ®Ñp tuyÖt trÇn.
Rång
- Søc khoÎ v« ®Þch -Yªu thiªn nhiªn c©y cá
- Gióp d©n diÖt trõ yªu - D¹y d©n phong tôc,lÔ 
qu¸i, d¹y d©n lµm ¨n. nghi.
 Lµ vÎ ®Ñp cao quÝ T­îng tr­ng cho 
 cña bËc anh hïng. vÎ ®Ñp cao quÝ cña ng­êi 
 phô n÷ ViÖt Nam.
?Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai nh©n vËt nµy?
Tr¶ lêi
 Chèt
 Ghi b¶ng.
§äc thÇm ®o¹n 2. Nªu néi dung cña ®o¹n nµy?
?ChuyÖn ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹?
- C¸i bäc 100 trøng në ra 100 ng­êi con hång hµo, khoÎ m¹nh, ®Ñp ®Ï.
Theo em chi tiÕt mÑ ¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng në thµnh tr¨m con hång hµo, khoÎ m¹nh cã ý nghÜa g×?
- Gi¶i thÝch mäi ng­êi chóng ta ®Òu lµ anh em mét nhµ, cïng cha mÑ sinh ra, nßi gièng chóng ta lµ nh÷ng ng­êi khoÎ m¹nh, ®Ñp ®Ï, tèt bông, nh©n hËu
 ChÝnh v× vËy cho nªn B¸c Hå míi nãi: “Chóng ta lµ nh÷ng ng­êi ®ång bµo.” cã nghÜa lµ chóng ta ®­îc sinh ra trong cïng mét bµo thai vµ cã chung mét nguån gèc cao quÝ, ®Ñp ®Ï.
 K®Þnh r»ng: Tõ trong céi nguån d©n téc chóng ta ®· lµ mét khèi thèng nhÊt.
Theo em qua mèi duyªn t×nh nµy, ng­êi x­a muèn ta nghÜ g× vÒ nßi gièng d©n téc?
- D©n téc ta cã nßi gièng cao quÝ, thiªng liªng.
Qua sù viÖc nµy, ng­êi x­a cßn muèn biÓu lé t×nh c¶m nµo ®èi víi céi nguån d©n téc?
 Lßng tù hµo, t«n kÝnh vÒ nßi gièng: “Con Rång ch¸u Tiªn”
Chèt vµ ghi b¶ng.
ChuyÓn ý: §äc hÕt c©u chuyÖn em thÊy ®iÒu g× ®· x¶y ra víi gia ®×nh LLQ vµ ¢u C¬? ChuyÓn ®o¹n 3 ®Ó thÊy ®­îc ®iÒu Êy. TiÕt sau chóng ta sÏ häc tiÕp.
 TiÕt 2: ...................................... ( 40’)
Yªu cÇu 1 HS ®äc ®o¹n 3. Néi dung cña phÇn v¨n b¶n nµy lµ g×?
Hä ®· chia con ntn? V× sao hä ph¶i chia tay?
- 50 con lªn rõng ( VÒ quª mÑ ).
- 50 con xuèng biÓn ( VÒ quª cha ).
B×nh: Hä ph¶i chia tay v×: Hoµn c¶nh Rång quen sèng d­íi n­íc kh«ng thÓ ë m·i trªn c¹n, Tiªn sèng ë non cao kh«ng theo chång vÒ vïng biÓn ®­îc. Hä xa nhau nh­ng t©m hån hä lu«n h­íng vÒ nhau, lµ cña nhau, thuéc vÒ nhau, ho¹n n¹n cïng nhau gi¶i quyÕt, gióp ®ì.
Qua sù viÖc nµy, ng­êi x­a muèn thÓ hiÖn ý nguyÖn g×?
-ý nguyÖn ph¸t triÓn d©n téc: Lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ( V× ®Þa lý cña ta réng lín, nhiÒu rõng vµ biÓn ).
-ý nguyÖn: §oµn kÕt, thèng nhÊt d©n téc, mäi ng­êi ë mäi vïng ®Êt n­íc ®Òu chung nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh.
HS ®äc: “Ng­êi con tr­ëng ..... kh«ng hÒ thay ®æi”.
Nöa cuèi truyÖn cho ta thªm biÕt ®iÒu g× lý thó?
-Tªn n­íc ®Çu tiªn cña chóng ta lµ: V¨n Lang víi 18 vÞ Vua Hïng .
Em hiÓu: “ V¨n Lang” lµ g× ?
-V¨n: V¨n ho¸.
- Lang: Ng­êi ®µn «ng.
 §Êt n­íc cña nh÷ng ng­êi ®µn «ng cã v¨n ho¸, hiÓu biÕt, giµu cã.
Ch¾c ch¾n c¸c em sÏ th¾c m¾c : T¹i sao chØ lµ ®Êt n­íc cña nh÷ng ng­êi ®µn «ng mµ kh«ng ph¶i cña nh÷ng ng­êi ®µn bµ? ( Lóc ®ã chóng ta ®ang trong thêi kú thÞ téc mÉu hÖ - C¸c em sÏ ®­îc häc trong ch­¬ng tr×nh lÞch sö s¾p tíi).
?Nöa cuèi truyÖn cßn cho ta biÕt ®iÒu g× n÷a?
-Thñ ®« V¨n Lang ®Æt t¹i vïng ®Êt Phong Ch©u -B¹ch H¹c Phó Thä
- Ng­êi con c¶ lªn lµm Vua, lÊy hiÖu lµ Hïng V­¬ng, ®êi ®êi, kiÕp kiÕp kh«ng hÒ thay ®æi.
?§iÒu nµy chøng tá x· héi V¨n Lang lµ x· héi nh­ thÕ nµo?
-Lµ x· héi v¨n ho¸, thÓ hiÖn b¶n s¾c d©n téc mÆc dï x· héi buæi ®Çu cßn rÊt s¬ khai.
?Em hiÓu g× vÒ d©n téc ta qua truyÒn thuyÕt: “ CRCT” ?
-DT ta cã nguån gèc thiªng liªng, cao quÝ, lµ mét khèi ®oµn kÕt , thèng nhÊt, bÒn v÷ng.
?TruyÒn thuyÕt: “ CRCT” ®· båi ®¾p cho em nh÷ng t×nh c¶m nµo?
- Tù hµo d©n téc, quý träng truyÒn thèng d©n téc.
- §oµn kÕt th©n ¸i víi mäi ngêi, gióp ®ì lÉn nhau
Chèt kiÕn thøc vµ ghi b¶ng. 
 C¸c ý nghÜa cña truyÖn gãp phÇn quan träng vµo viÖc x©y dùng, båi ®¾p nh÷ng søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc.
Tæng kÕt vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn.
?H·y cho biÕt ý nghÜa cña v¨n b¶n trªn?
Tr¶ lêi.
Chèt.
?ChØ ra nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña truyÒn thuyÕt “ CRCT”?
Tr¶ lêi
Chèt.
ChØ ®Þnh HS ®äc ghi nhí – SGK.
H­íng dÉn HS ®äc-kÓ: - Giäng chËm r·i, t×nh c¶m, chó ý lêi nãi cña ThÇn trong giÊc méng cña Lang Liªu, giäng ©m vang, xa v¾ng.
- Giäng Vua Hïng ch¾c, khoÎ.
- Cïng 3 häc sinh nèi tiÕp nhau ®äc-kÓ truyÖn.
- §äc thÇm nh÷ng chó thÝch trong SGK.
?Yªu cÇu HS t×m ph­¬ng thøc biÓu ®¹t vµ bè côc cña truyÖn.
-Bè côc: 3 ®o¹n.
+ §o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn: “ Cã Tiªn V­¬ng chøng gi¸m” ( Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i )
+ §o¹n 2: TiÕp ®Õn : “ Trêi ®Êt cïng Tiªn V­¬ng’’ ( Cuéc ®ua tµi d©ng lÔ vËt )
+ §o¹n 3: Cßn l¹i ( KÕt qu¶ cuéc ®ua tµi )
§äc thÇm ®o¹n 1.
?Vua Hïng chän ng­êi nèi ng«i trong hoµn c¶nh nµo? ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc thùc hiÖn?
* Hoµn c¶nh truyÒn ng«i: 
-Vua ®· giµ, giÆc ngoµi ®· dÑp yªn, thiªn h¹ th¸i b×nh.
-C¸c con ®«ng: Cã ®Õn 20 ng­êi con trai.
* Tiªu chuÈn ng­êi nèi ng«i:
-Nèi chÝ vua.
-Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ con tr­ëng.
?Em hiÓu “ nèi chÝ vua” lµ g×?
- ChÝ: ý chÝ
 Muèn nãi ng­êi cã ®¹o ®øc, chÝ khÝ, th­¬ng d©n, yªu n­íc, muèn thiªn h¹ th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm
* H×nh thøc thö th¸ch:
-Nh©n ngµy lÔ Tiªn V­¬ng, c¸c Lang d©ng lÔ vËt sao cho võa ý Vua cha.
?Ta thö bµn luËn vÒ ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cña vua Hïng?
- Kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi tr­íc ( ChØ truyÒn ng«i cho con tr­ëng )
- Chó träng tµi chÝ.
?ý nghÜa cña viÖc chän lÔ Tiªn V­¬ng ®Ó c¸c Lang d©ng lÔ vËt træ tµi?
- Lµ viÖc lµm rÊt cã ý nghÜa, ®Ò cao phong tôc thê cóng tæ tiªn, trêi ®Êt cña nh©n d©n ta.
?Vµ trong cuéc ®ua tµi ai lµ ng­êi th¾ng cuéc?
-Lang Liªu.
?V× sao chµng th¾ng cuéc ?
-V× chµng ®­îc ThÇn m¸ch b¶o.
-V× chµng th«ng minh, tõ nguyªn liÖu ThÇn gîi ý chµng ®· lµm ra hai lo¹i b¸nh ch­ng vµ b¸nh giÇy t­îng tr­ng cho trêi ®Êt, c©y cá, cÇm thó, mu«n loµi
?Qua ph©n tÝch em h·y tæng kÕt ý nghÜa cña truyÖn?
Tæng kÕt vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn?
- NghÖ thuËt kÓ truyÖn t­ëng t­îng víi nhiÒu chi tiÕt li k×, hÊp dÉn.
§äc ghi nhí SGK trang 8-12.
( VÒ nhµ häc thuéc )
?Em biÕt truyÖn nµo cña c¸c d©n téc kh¸c trªn ®Êt n­íc ta còng gi¶i thÝch nguån gèc d©n téc nh­ truyÖn: “CRCT”? Sù gièng nhau Êy ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×?
-TruyÖn: “ Qu¶ trøng to në ra con ng­êi” ( DT M­êng ).
-TruyÖn: “Qu¶ bÇu mÑ” ( DT Kh¬ Mó ).
 Sù gièng nhau Êy kh¼ng ®Þnh sù gÇn gòi vÒ céi nguån vµ sù giao l­u v¨n ho¸ gi÷a c¸c d©n téc ng­êi trªn ®Êt n­íc ta.
I. T×m hiÓu chung:
*) ThÓ lo¹i:
 TruyÒn thuyÕt
 - SGK trang 7.
* V¨n b¶n:“Con Rång ch¸u Tiªn”.
II . §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.§äc vµ t×m hiÓu chó thÝch :
- §äc- kÓ tãm t¾t.
- Chó thÝch.
2.KÕt cÊu-Bè côc:
 * PTB§: tù sù 
*)Bè côc: 3 ®o¹n.
-§1: Tõ ®Çu...“Long Trang”
-§2: TiÕp... “ lªn ®­êng”
- §3: Cßn l¹i.
 3.Ph©n tÝch:
a, H×nh ¶nh LLQ vµ ¢u C¬:
- LLQ; nguån gèc cao quÝ, søc khoÎ phi thêng, cã c«ng víi d©n.
- ¢u C¬: Dßng dâi Tiªn, nhan s¾c xinh ®Ñp.
b. Cuéc kÕt duyªn gi÷a LLQ vµ ¢u C¬:
- ThÓ hiÖn vÎ ®Ñp cao quý cña d©n téc ViÖt do Rång – Tiªn hoµ hîp.
c.Cuéc chia tay gi÷a LLQ vµ ¢u C¬ vµ c¸c con:
- ThÓ hiÖn ý nguyÖn ph¸t triÓn d©n téc, ®oµn kÕt thèng nhÊt n­íc nhµ.
4. Tæng kÕt:
4.1. Néi dung:
 -Gi¶i thÝch, suy t«n nguån gèc cao quý, thiªng liªng cña céng ®ång ngêi ViÖt.
-§Ò cao nguån gèc chung vµ biÓu hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt cña DT ta ë mäi miÒn ®Êt n­íc.
4.2. NghÖ thuËt.
- PTB§: Tù sù
- C¸c yÕu tè kú ¶o, hoang ®­êng.
4.3. Ghi nhí: ( SGK)
*). H­íng dÉn ®äc thªm v¨n b¶n: “BCBG”.
II- §äc- hiÓu v¨n b¶n.
1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch
2. KÕt cÊu:
a. ThÓ lo¹i: 
 Tù sù.
b. Bè côc: 3 ®o¹n.
3. Ph©n tÝch:
4. Tæng kÕt:
4.1. Néi dung:
-Gi¶i thÝch nguån gèc, phong tôc cña 2 lo¹i b¸nh cæ truyÒn trong ngµy lÔ tÕt.
-§Ò cao phong tôc thê cóng tæ tiªn cña ng­êi ViÖt.
4.2. NghÖ thuËt:
- KÓ chuyÖn t­ëng t­îng, nhiÒu yÕu tè kú ¶o hoang ®­êng.
4.3. Ghi nhí: ( SGK trg 12)
IV- LuyÖn tËp:
Ho¹t ®éng 3 (5’) ( PP : thuyÕt tr×nh )
 IV - Cñng cè: ( 3’)
 GV chèt nh÷ng ý chÝnh.
 V - H­íng dÉn häc bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi:( 2’)
+ Häc bµi theo h­íng dÉn ph©n tÝch trªn líp.
+ N¾m néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai truyÖn.
+ KÓ l¹i ®­îc c¶ hai truyÖn.
 + So¹n: “Th¸nh Giãng”.
E. Rót kinh nghiÖm.
..........................