Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 123: Ôn tập Tiếng Việt - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

Soạn ngày: 17/4/2007 Tiết: 123
Dạy ngày: 19/4/2007 ôn tập tiếng Việt
A. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS : Hệ thống hóa kiến thức về các kiểu câu đơn và các dấu câu đã học.
B. Chuẩn bị : - Giáo viên: Soạn bài
 - Học sinh: Ôn tập 
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: 
 	? Nêu công dụng của dấu gạch ngang, phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối ?
Hoạt động 2: Giới thiệu bài.
	Giúp các em có kiến thức một cách hệ thống về phần Tiếng Việt hôm nay chúng ta cùng đi ôn tập.
Hoạt động 3: Bài mới
Hoạt động của GV
H.Đ của HS
Nội dung cần đạt
? Nhắc lại các kiểu câu đơn đã học?
? Câu phân loại theo mục đích nói có mấy loại ?
? Thế nào là câu nghi vấn, câu trần thuật? Lấy ví dụ.
? Thế nào là câu cầu khiến, câu cảm thán? Lấy ví dụ .
- GV: các kiểu câu này thường được đánh dấu bằng các dấu hiệu ngôn ngữ điển hình.
- Câu nghi vấn thì chứa các từ nghi vấn: ai, bao giờ, ở đâu...
- Câu cầu khiến chứa các từ có ý nghĩa cầu khiến: hãy, đừng, chớ, nên...
- Câu cảm thán : Ôi, Trời ơi.
- Câu trần tuật không có các từ mang dấu hiệu trên 
- GV khái quát chuyển ý.
? Câu chia theo cấu tạo có mấy loại ?
? Thế nào là câu đơn bình thường? Câu đơn đặc biệt? Mỗi loại cho 1 ví dụ.
 - GV khái quát chuyển ý.
? Trong chương trình ngữ văn 6- 7 các em đã được học các loại dấu câu nào?
? Em hãy nêu công dụng của các dấu câu đã học?
GV hướng dẫn HS kẻ bảng SGK
? Căn cứ vào đâu người ta phân câu thành câu bình thường và câu đặc biệt?
? Em hãy phân biệt câu bình thường và câu đặc biệt?
? Viết đoạn văn có sử dụng câu đặc biệt.
- Gọi HS đọc - nhận xét
- HS trả lời độc lập
- HS trình bày
- HS chú ý lắng nghe
- HS suy nghĩ trả lời
- HS trả lời độc lập
- HS khái quát
- HS trả lời độc lập
- HS trả lời
- HS trình bày ý kiến
- HS viết
- Đọc nhận xét
Các kiểu câu đơn đã học
- Câu phân theo mục đích nói
- Câu phân loại theo cấu tạo 
1. Câu phân theo mục đích nói
- Câu nghi vấn
- Câu trần thuật
- Câu cầu khiến
- Câu cảm thán
a. Câu nghi vấn
- Dùng để hỏi.
- Ví dụ : Bây giờ là mấy giờ rồi?
b. Câu trần thuật.
- Dùng để nêu một nhận định , đánh giá theo tiêu chuẩn đúng hay sai.
- Ví dụ: Hôm nay trời mưa to.
c. Câu cầu khiến
- Dùng để đề nghị, yêu cầu người nghe thực hiện hành động được nói đến trong câu.
- Ví dụ: Em hãy học bài đi !
d. Câu cảm thán
- Được dùng để bộc lộ cảm xúc trực tiếp.
- Ví dụ: Chao ơi! Trăng đêm nay đẹp quá.
2. Câu chia theo cấu tạo .
- Có 2 loại :
+ Câu đơn bình thường.
+ Câu đặc biệt 
a. Câu đơn bình thường là câu có cấu tạo theo mô hình C-V
- Ví dụ: Chim hót
C V 
b. Câu đặc biệt
- Câu không cấu tạo theo mô hình CN - VN.
- Ví dụ: Một đêm trăng.
II. Các dấu câu đã học
- Dấu chấm, dấu phảy, dấu chấm phảy, dấu chấm lửng, dấu gạch ngang, dấu chấm hỏi, dấu chấm than.
1. Dấu chấm:
 - Đặt sau câu trần thuật.
2. Dấu chấm phẩy:
 - Dùng để ngăn cách các vế trong một câu ghép.
 - Dùng để ngăn cách các vế trong một phép liệt kê phức tạp.
3. Dấu phẩy:
 - Dùng để ngăn cách các bộ phận cùng chức vụ.
4. Dấu chấm lửng: 
- Thể hiện còn nhiều sự vật chưa được liệt kê hết.
- Thể hiện chỗ lời nói ngập ngừng, ngắt quãng bởi lý do tâm sinh lý.
- Làm giãn nhịp điệu câu văn chuẩn bị cho một từ thể hiện sự bất ngờ xuất hiện.
5. Dấu gạch ngang
- Đánh dấu bộ phận chú thích trong câu.
- Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật
- Nối các từ nằm trong một liên danh.
III. Luyện tập.
1. Bài tập.
- Căn cứ vào cấu tạo của câu.
- Câu bình thường có kết cấu C- V
- Câu đặc biệt không cấu tạo theo mô hình C-V 
2. Bài tập 2.
Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà
- GV khái quát nội dung bài
- Về ôn tập học kỳ 2 
- Soạn : văn bản báo cáo.