Giáo án Ngữ văn 7 - Qua đèo ngang

Tuaàn : 8	Ngaøy soaïn:
Tieát : 29.	Ngaøy daïy:
QUA ÑEØO NGANG.
I. Muïc tieâu :
- Hiểu giá trị tư tưởng- nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đườngc luật chữ Nôm tả cảnh ngụ tình tiêu biểu nhất của bà Huyện Thanh quan
II kiến thức chuẩn:
1/ Kiến thức : 
- Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan.
- Đặc điểm thơ Bà huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang.
- Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ.
- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo trong VB
2/. Kĩ năng:
- Đọc- hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất gôn bát cú Đường luật.
- Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung hoạt động
Kiểm dieän, traät töï.
 (?) Khoanh troøn vaøo chöõ caùi in hoa ôû ñaàu caâu traû lôøi ñuùng nhaát trong caùc caâu traû lôøi sau:
Qua 2 baøi: Sau phuùt chia li, Baùnh troâi nöôùc, Chuùng ta coù theå khaùi quaùt ntn veà soá phaän, phaåm chaát ngöôøi phuï nöõ VN thôøi PK ?
Long ñong, chìm noåi.
Ba chìm baûy noåi vaãn giöõ loøng son.
Xa caùch, ñôïi chôø, chung thuyû.
Buoàn baõ, coâ ñôn, than thaân, traùch phaän.
* Giôùi thieäu baøi: 
 Ñaõ coù nhieàu thi nhaân laøm thô vònh Ñeøo Ngang nhö: Cao Baù Quaùt co` baøi “ Ñaêng Hoaønh Sôn” ( leân nuùi Hoaønh Sôn); Nguyeãn Khuyeán coù baøi: “ 
“ Quaù Hoaønh Sôn” (Qua nuùi Hoaønh Sôn); Nguyeãn Thöôïng Hieàn coù baøi: “ Hoaønh Sôn xuaân voïng” ( muøa xuaân troâng nuùi Hoaønh Sôn)  Nhöng töïu trung, ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát vaø yeâu thích nhaát vaãn laø baøi: Qua Ñeøo Ngang cuûa baø Huyeän Thanh Quan.- Kieåm
Ñoïc vaên baûn.
Höôùng daãn ñoïc: Gioïng nheï nhaøng traàm buoàn theå hieän taâm traïng nhaø thô.
(?) Giôùi thieäu vaøi neùt veà taùc giaû vaø xuaát xöù baøi thô?
Giaûng theâm: xuaát thaân cuûa Baø 
 (?) Haõy cho bieát theå thô? ( soá caâu, soá tieáng vaø caùch gieo vaàn) 
(?) Tìm nhöõng caâu ñoái nhau trong baøi.?
-Giôùi thieäu theâm:
+ Boá cuïc: Ñeà, thöïc, luaän, keát.
+ Luaät: 
 - Tieáng thöù 2 (caâu 1) thanh baèng laø theå baèng, thanh traéc laø theå traéc.
 - Tieáng 1,3,5 tuyø yù (nhaát, tam, nguõ baát luaän; nhò, töù luïc phaân minh)
+ Nhòp: 4/3 hoaëc 2/2/3.
+ Nieâm: Caâu 1 nieâm Caâu 8; 2-3; 4-5; 6-7 
khoâng ñuùng nhöõng ñieàu treân laø thaát nieâm, thaát luaät.
+ Ñaëc tröng tieâu bieåu: Tính coâ ñuùc, suùc tích. 
(?) Noäi dung chính cuûa baøi thô?
-Cho hs ñoïc 2 caâu ñeà.
(?) Caûnh Ñeøo Ngang ñöôïc mieâu taû thôøi ñieåm naøo trong ngaøy?
(?) Ñeøo Ngang voán laø caûnh nuùi non huøng vó . Nhöng baø caûm nhaän Ñeøo Ngang ntn? Thôøi ñieåm chieàu taø coù lôïi theá gì trong vieäc boäc loä taâm traïng cuûa taùc giaû?
(?) Caûnh Ñeøo Ngang ñöôïc phaùc hoaï baèng caùch noùi ra sao? Ñieäp töø chen coù taùc duïng gì? 
- Cho HS ñoïc tieáp hai caâu thöïc 
(?) Aán töôïng noåi baät cuûa caûnh vaät trong hai caâu thô treân laø gì ? Vì sao laïi coù ? Nhaän xeùt caùch taû veà maët ngheä thuaät ?
Hai töø laùy lom khom, laùc ñaùc coù taùc duïng gì ? 
* Chuyeån yù : ÔÛ 4 caâu ñaàu, thoâng qua nhöõng neùt mieâu taû caûnh ñeå nguï tình, ta thaáy ñöôïc taâm traïng buoàn, coâ ñôn cuûa baø Huyeän Thanh Quan, coøn ôû boán caâu sau cuøng vôùi taâm traïng buoàn nhö theá, ta haõy tìm hieåu xem baø coøn coù taâm tö naøo khaùc ?
Cho HS ñoïc 2 caâu luaän . 
(?) Ta hieåu gì veà 2 loaïi chim quoác vaø ña ña ? 
(?) Bieän phaùp ngheä thuaät naøo ñöôïc söû duïng ôû 2 caâu thô treân ? 
(?) Theo em, nhöõng ñieån tích, truyeàn thuyeát trong baøi coù yù nghóa gì trong vieäc ñieãn taû taâm traïng cuûa nhaø thô ? 
 -Bình : Noãi buoàn hiu haét, nheï nhaøng ôû ñaàu baøi thô trôû neân meânh moâng, naëng tróu, ñöôïm moät neùt thueâ löông tröôùc caùi khoaéc khoaûi, voâ voïng cuûa tieáng chim vaø ngaøy taøn trong hoác nuùi . 
Chuyeån yù : Taâm traïng cuûa nhaø thô ñöôïc theå hieän qua hai hình thöùc . 6 caâu treân laø möôïn caûnh ñeå nguï tình . 2 caâu cuoái nhaø thô ñaõ tröïc tieáp taû tình nhö theá naøo ?
Cho HS ñoïc hai caâu cuoái .
(?) Noùi ñeán 1 maûnh tình rieâng giöõa caûnh trôøi, non, nöôùc bao la thì coù gì khaùc vôùi caùch noùi 1 maûnh tình rieâng trong khoâng gian chaät heïp ? 
(?) Tìm haøm nghóa cuûa cuïm töø : Ta vôùi ta ? (Laø ai vôùi ai?) 
(?) Töø nhöõng phaân tích treân em haõy nhaän xeùt veà ngoân ngöõ vaø caûm xuùc cuûa nhaø thô khi qua Ñeøo Ngang ? 
-Cho HS ñoïc ghi nhôù .
-Hoïc thuoäc loøng baøi thô Qua Ñeøo Ngang vaø ghi nhôù 
-Soaïn baøi : Baïn ñeán chôi nhaø theo caâu hoûi THVB SGK 
-Tìm ñoïc theâm moät soá baøi thô cuûa baø Huyeän Thanh Quan.
* Lôùp tröôûng baùo caùo.
-Choïn ñaùp aùn b
-Nghe vaø ghi töïa baøi vaøo taäp
-Nghe.
-Ñoïc vaên baûn
-Chuù thích* SGK.
-Caù nhaân.
* Caù nhaân: 3 ><6.
-Nghe.
-Caù nhaân: Taâm traïng coâ ñôn cuûa baø Huyeän Thanh Quan luùc qua ñeøo tröôùc caûnh töôïng hoang sô cuûa Ñeøo Ngang.
-Ñoïc 2 caâu ñaàu.
-Caù nhaân: Chieàu taøn, naéng saép taét.
-Ñeøo Ngang huøng vó, thaâm u, hieåm trôû, caøng trôû neân hoang vu, buoàn vaéng vaøo luùc chieàu taø xeá boùng.
- Ñieäp töø: chen.®gôïi söùc soáng cuûa coû caây ôû 1 nôi chaät heïp, gôïi veû hoang daõ, voâ traät töï cuûa theá giôùi voâ tri.
- Ñieäp aâm lieân tieáp:taø, ñaù, laø hoa.
Ñoïc hai caâu thöïc .
-Thaûo luaän : Caûnh döôùi nuùi, beân soâng ñaõ xuaát hieän con ngöôøi vaø söï soáng vì ñöùng treân ñeøo nhìn
xuoáng, cuøng vôùi töø laùy gôïi hình aûnh nhoû xíu, thöa thôùt®vaéng veû, taêng noåi buoàn.
Ñoïc 2 caâu luaän.
Caù nhaân: Hieän thaân nhöõng ngöôøi maát nöôùc. Chim quoác 
(SGK), chim ña ña (Baù Di, Thaùc Teà thôøi nhaø Chu cöôùp nöôùc Thöông ) 
-Thaûo luaän
-Taâm traïng nhôù queâ, nhôù nhaø, nhôù nöôùc, hoaøi coå (nhôù thöông nuoái tieác trieàu ñaïi ñaõ qua – trieàu Leâ) Vôùi 1 thôøi vaøng son röïc rôõ .
-Nghe
-Ñoïc hai caâu keát 
-Caù nhaân :Töông quan: Ñoái laäp, ngöôïc chieàu giöõa caùi baùt ngaùt, roäng môû bao la bao nhieâu thì maûnh tình rieâng caøng naëng neà, kheùp kín baáy nhieâu
- Boäc loä noãi coâ ñôn gaàn nhö tuyeät ñoái cuûa taùc giaû .
-Caù nhaân 
-Ñoïc ghi nhôù.
-Nghe vaø töï ghi nhôù.
HÑ1: Khôûi ñoäng: 
* OÅn ñònh : 
* Kieåm tra : 
HÑ2:Tìm hieåu chung : 
 1)Taùc giaû, taùc phaåm:
 -Buùt danh ñoäc ñaùo: Huyeän Thanh Quan.
 -Teân thaät: Nguyeãn Thò Hinh. (sgk) 
2) Theå thô: 
 + Thaát ngoân baùt cuù.
 + Vaàn: 1,2,4,6,8.
HÑ3: TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN: 
 A/ Nội dung:
 1)Hai caâu ñeà :
- Ñieäp töø, ñieäp aâm lieân tieáp ® caûnh hoang vu, buoàn vaéng luùc chieàu taø . 
 2)Hai caâu thöïc :
 - Pheùp ñoái, ñaûo ngöõ, töø laùy gôïi hình®caûnh hoang sô heo huùt, thaáp thoaùng coù hình boùng con ngöôøi .
3)Hai caâu luaän :
- Pheùp ñoái, chôi chöõ, nhaân hoaù. 
 ® Söï noái tieác moät thôøi vaøng son röïc rôõ, taâm traïng naëng tróu noãi nieàm thöông nhôù, buoàn ñau .
 4)Hai caâu keát:
- Ñoái laäp® noãi buoàn coâ quaïnh, thaàm laëng (ôû möùc naëng neà)
B/ Nghệ thuật:
-Sử dụng thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú điêu luyện.
-Sử dụng bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ láy, từ đồng âm khác nghĩa gợi hình gợi cảm.
- Sử dụng nghệ thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh tả tình
C/ Ý nghĩa văn bản :
 Ghi nhôù SGK/ Tr 104.
Bài thơ thể hiện tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ trước cảnh vật đèo ngang
HÑ4 : Cuûng coá, Daën doø
a/Cuûng coá.
b/ Hướng dẫn tự học