Giáo án Ngữ văn 7 - Bài: Mẹ tôi - Tiết 2: Đọc hiểu văn bản - Năm học 2006-2007

 Ngày soạn: 6/9/2006
 Ngày giảng: 8/9/2006.
Bài: mẹ tôi
 ét - môn - đô - đơ - A mi xi 
 Tiết 2: Đọc – hiểu văn bản	 
A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh cảm nhận.
- Tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ đối với con cái, không ai được chà đạp lên tình cảm đó.
- Con cái phải biết ơn tình cảm mà cha mẹ đã giành cho mình.
- Văn bản biểu cảm có thể dùng hình thức viết thư.
B/ Chuẩn bị:
Giáo viên: Tham khảo sách giáo viên.
Học sinh: Đọc và soạn bài mới.
C/ Tiến trình tổ chức các hoạt động.
 * Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. (5 phút)
? Nêu cảm nhận của em về văn bản “Cổng trường mở ra”
 * Hoạt động 2: Giới thiệu bài. (1 phút)
Trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ có vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng không phải lúc nào ta cũng ý thức được điều đó, chỉ đến khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra tất cả. Bài văn “Mẹ tôi” sẽ cho ta một bài học như thế.
 * Hoạt động 3: Bài mới ( 36 phút).
Hoạt động của giáo viên
? Đọc chú thích * SGK – tr 11.
? Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả.
- GV nêu yêu cầu đọc: To, rõ ràng, diễn cảm.
- GV đọc mẫu một đoạn gọi 2 em đọc tiếp
? Em hiểu thế nào là “lễ độ” và “hối 
hận”
? Em hãy đặt 1 câu có sử dụng một trong hai từ trên
GV: yêu cầu h/s đọc chú thích 4, 7, 9, 10
? Văn bản được chia làm mấy phần ? nội dung từng phần
? Theo em bài văn được viết dưới hình thức nào
? Bức thư này là của ai gửi cho ai ?
? Là một bức thư của bố gửi cho con nhưng tại sao nhan đề lại là “ Mẹ tôi”
? Vì sao bố của En – ri – cô lại viết thư và tỏ thái độ tức giận với cậu ấy
? Trong những dòng thư của bố, mẹ của En – ri – cô đã hiện lên như thế nào
? Qua các chi tiết đó em cảm nhận được phẩm chất cao quý nào của người mẹ
? Phẩm chất đó được biểu hiện như thế nào ở mẹ em
? Chứng kiến tất cả những thái độ của En – ri – cô với mẹ, người cha đã có lời nói như thế nào
? Theo em, vì sao người cha lại suy nghĩ như vâỵ.
- GV: tổ chức thảo luận nhóm.
? Theo em thái độ của En – ri – cô có làm cho trái tim mẹ đau đớn không? vì sao?
? Nếu là bạn của En – ri – cô, em sẽ khuyên bạn điều gì.
GV: Chuyển ý.
? Quan sát đoạn 2 của văn bản, em hãy cho biết đâu là lời khuyên của sâu sắc của cha dành cho En – ri – cô
? Qua những lời nhắn nhủ của cha, em hiểu cha của En – ri – cô muốn nói điều gì 
? Từ những lời khuyên đó cho thấy cha của En – ri – cô là người như thế nào ?
GV: chuyển ý
? Trong đoạn cuối văn bản, lời lẽ nào của cha đáng chú ý
? Em có nhận xét gì về thái độ của người cha khi nói với En – ri – cô
? Taị sao người cha muốn con phải xin lỗi mẹ, không phải do sợ bố mà do sự thành khẩn trong lòng.
? Theo em, vì sao En – ri – cô lại xúc động vô cùng khi đọc thư bố.
- GV nhận xét
? Qua văn bản “Mẹ tôi” em rút ra bài học gì cho bản thân.
- GV: gọi h/s đọc ghi nhớ
? Hãy đọc 1 số câu ca dao, kể tên 1 số bài hát ngợi ca tấm lòng của cha mẹ dành cho con cái.
? Em hãy kể về 1 lỗi lầm của em đối với cha mẹ.
Hoạt động của h/s
H/S đọc
h/s đọc – nhận xét.
H/s đặt câu
H/s đọc
H/s phát biểu
Phát biểu
Phát biểu
Phát biểu
Phát biểu
Phát biểu
Bộc lộ
Phát biểu
Suy nghĩ, phát biểu
- Thảo luận nhóm
- Đại diện nhóm trả lời
- Nhận xét.
- Phát biểu.
Phát biểu
Suy nghĩ, phát biểu
Suy nghĩ, phát biểu
Phát biểu
Suy nghĩ, phát biểu
Suy nghĩ, phát biểu
- Thảo luận nhóm.
- Đại diện trả lời
- Nhận xét
Suy nghĩ, phát biểu
1 h/s đọc
Suy nghĩ, phát biểu
Nội dung cần đạt
I- Đọc – tiếp xúc văn bản
* Tác giả, tác phẩm
* Đọc
* Từ khó
- Lễ độ: là thái độ được coi là đúng đắn, đúng mực biết coi trọng người khác khi giao tiếp.
- Hối hận: lấy làm tiếc và day dứt, đau đớn tự trách mình khi nhận ra đã làm một việc gì đó sai trái.
* Cấu trúc văn bản
Ba phần:
+ Phần 1: Từ đầu là ngày con mất mẹ: hình ảnh của người mẹ.
+ Phần 2: tiếp chà đạp lên tình thương yêu đó: những lời nhắn nhủ của cha.
+ Phần 3: Còn lại: Thái độ của người cha trước lỗi lầm của con.
II - Đọc – hiểu văn bản:
- Bài văn đựơc viết dưới dạng viết thư
- Là bức thư của bố gửi cho con
- Vì mọi tiêu điểm của các nhân vật đều hướng vào mẹ
1- Hình ảnh của người mẹ.
- Vì En – ri – cô đã nhỡ thốt ra 1 lời thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà.
- Thức suốt đêm ...
- Sẵn sàng bỏ 1 năm hạnh phúc để tránh 1 giờ đau đớn cho con ...
- Có thể đi ăn xin để nuôi con.
- Có thể hy sinh tính mạng để cứu sống con.
 Dành hết tình thương yêu cho con, quên mình vì con
- “Sự hỗn láo của con như 1 nhát dao đâm vào tim bố vậy”
- Vì cha vô cùng yêu quý mẹ.
- Vô cùng yêu quý con.
- Thất vọng khi thấy con hư
- Càng làm cho trái tim mẹ đau đớn hơn, bởi vì trái tim của mẹ phần lớn dành cho con
2- Những lời nhắn nhủ của cha
- Dù con có lớn khôn, khoẻ mạnh thế nào đi chăng nữa ...
- Lương tâm em không 1 phút nào yên tĩnh ...
- Con hãy nhớ rằng tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả...
 Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là thiêng liêng hơn cả
- Là người vô cùng yêu quý tình cảm gia đình.
- Là người luôn có được những tình cảm thiêng liêng đó
3- Thái độ của người cha trước lỗi lầm của con.
 Vừa dứt khoát như ra lệnh vừa mềm mại như khuyên nhủ.
- Người cha muốn con thành thật
- Con xin lỗi mẹ là vì sự hối hận trong lòng chứ không phải vì sự khiếp sợ ai.
- Thư của bố khiến En – ri – cô nhớ người mẹ hiền
- Thái độ bảo vệ tình cảm gia đình quyết liệt của bố.
- En – ri – cô thấy xấu hổ và nhục nhã
III- Tổng kết:
* (Ghi nhớ: SGK – Tr12) 
IV- Luyện tập:
 * Hoạt động 4: Hướng dẫn học bài ở nhà. (3 phút)
? Từ văn bản “ Mẹ tôi” em cảm nhận những điều sâu sắc nào của tình cảm con người.
- Tình cảm của cha mẹ dành cho con cái và con cái dành cho cha mẹ là thiêng liêng hơn cả.
- Con cái không có quyền hư đốn, hỗn láo với cha mẹ.
? Có gì độc đáo trong cách viết văn bản này.
- Dùng hình thức viết thư người viết có cơ hội bày tỏ trực tiếp cảm xúc, thái độ một cách chân thành.
- Về nhà học bài, làm bài tập 1 (SGK – Tr 12), chuẩn bị bài : Từ ghép.
- Ôn lại khái niệm từ ghép.