Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 103+104: Đọc - Tiếp xúc văn bản - Mai Anh Hoa - Năm học 2006-2007

Ngày soạn: Bài 25
Ngày dạy: Văn bản: Cô Tô 
 Tiết 103 - 104: Đọc - Tiếp xúc văn bản
 A.Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức.
Giúp học sinh:
Cảm nhận được vẻ đẹp sinh động trong sáng của những bức tranh thiên nhiên và đời sống con người ở vùng đảo Cô Tô được miêu tả trong bài văn.
2. Kĩ năng.
- Thấy được nghệ thuật miêu tả và tài năng sử dụng ngôn ngữ điêu luyện của tác giả.
3.Thái độ.
- Có ý thức yêu quí cảnh đẹp thiên nhiên và con người..
B. Chuẩn bị.
* Giỏo viờn: Chuẩn bị nội dung lên lớp.
* Học sinh: Soạn bài theo câu hỏi.
C. Tiến trỡnh tổ chức cỏc hoạt động.
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
? Hình ảnh nào trong bài thơ làm cho em cảm động nhất? Vì sao?
Hoạt động 2: Giới thiệu bài.
 Hoạt động 3: Bài mới.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cần đạt
GV gọi học sinh đọc chú thích.
? Nêu những hiểu biết của em về nhà văn Nguyễn Tuân?
? Bài Cô Tô ra đời trong hoàn cảnh nào?
GV nêu yêu cầu đọc: Giọng hồ hởi, phấn khởi và chú ý ngắt, nghỉ đúng chỗ.
GV đọc
GV gọi học sinh đọc.
Gv gọi học sinh giải thích một số từ: ''Giã đôi, hải sâm. cong, ang ''?
Qua việc chuẩn bị bài ở nhà, theo em bài văn có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
? Tác giả đã lựa chọn những vị trí quan sát nào để miêu tả 3 cảnh trên?
? Miêu tả khái quát cảnh Cô Tô tác giả đã chọn vị trí nào để quan sát?
? Từ vị trí đó, tác giả có thuận lợi gì trong việc miêu tả?
Chú ý đoạn mở đầu văn bản.
? Toàn cảnh Cô Tô được miêu tả khái quát như thế nào?
? Sau đó tác giả miêu tả cụ thể cảnh ra sao?
? Em có suy nghĩ gì về từ ngữ miêu tả và trình tự miêu tả?
? Trong các tính từ mà nhà văn đã sử dụng, tính từ nào gợi cảm hơn cả?
? Thử phân tích cái hay của chi tiết đó?
GV: Đây chính là cái riêng trong cảm nhận về CôTô của Nguyễn Tuân.
? Qua cách miêu tả của nhà văn, em cảm nhận được cảnh nơi đây như thế nào?
? Từ vẻ đẹp tươi sáng đó tác giả có cảm nghĩ gì khi ngắm toàn cảnh đảo CôTô?
? Từ suy nghĩ trên giúp ta hiểu được tình cảm gì ở nhà văn?
GV: Qua phần vừ tìm hiểu, các em đã phần nào nắm được cảnh thiên nhiên đẹp ở Cô Tô. Bức tranh thiên nhiên hoàn chỉnh và sinh hoạt của người dân đảo Cô Tô ra sao tiết sau các em sẽ tìm hiểu .
? Chọn vị trí là hòn đá đầu sư bên bờ biển có tác dụng như thế nào trong việc quan sát miêu tả?
? Cảnh mặt trời lên trên biển đảo được tác giả miêu tả theo thứ tự nào?
? Hãy tìm những chi tiết miêu tả cảnh mặt trời mọc trong từng thời điểm đó?
? Qua các chi tiết trên, em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả?
? Qua bút pháp độc đáo trong miêu tả của Nguyễn Tuân, em cảm nhận được gì về cảnh mặt trời mọc trên biển đẩo Cô Tô?
? Qua theo dõi phần 2 em hãy cho biết cách đón nhận mặt trời mọc của tác giả có gì độc đáo?
? Nhận xét gì về cách đón nhận và quan sát mặt trời mọc của tác giả?
? Qua cách đón nhận mặt trời công phu như vậy giúp em hiểu thêm tình cảm của tác giả với thiên nhiên như thế nào?
GV: Với bút pháp miêu tả độc đáo của Nguyễn Tuân, người đọc rõ ràng cảm nhận được một cây bút tài hoa và tinh tế đã tái hiện một cảnh mặt trời lên trên biển thật độc đáo, khồn giống với bất cứ cảnh bình minh nào ở mọi miền đất nước. Phải là người có tình yêu thiên nhiên say đắm và khát vọng khám phá cái đẹp thì mới có những trang viết tinh tế đến như vậy.
GV khái quát, chuyển ý.
? Phần 3 giới thiệu điều gì?
? Miêu tả cảnh sinh hoạt và lao động, tác giả đã lựa chọn hình ảnh nào để ttập trung miêu tả?
? Tại sao tác giả lại chọn duy nhất một điểm để miêu tả cuộc sống và con người nơi đây?
? Tìm những chi tiết miêu tả cảnh sinh hoạt và lao đông nơi đây?
? Em có cảm nhận gì về cảnh lao động, sinh hoạt của người dân trên biển đảo CôTô?
? Hình ảnh Châu Hòa Mãn gánh nước ngọt ra thuyền và Châu Hòa Mãn địu con gợi cho người đọc cảm nghĩ gì về cuộc sống nơi đây?
GV đọc câu văn: ''Cái giếng nước ngọt ở ria một hòn đảo...''
? Câu văn đã thể hiện điều gì trong cách quan sát, liên tưởng của nhà văn?
? Miêu tả cuộc sống con người ở đảo Cô Tô tác giả đã gửi gắm tình cảm của mình. Theo em đó là tình cảm gì?
? Qua bài văn, em học tập được gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả?
? Bài văn giúp em cảm nhận được gì về cảnh đảo Cô Tô? Về tình cảm của nhà văn?
? Viết một đoạn văn ngắn miêu tả cảnh mặt trời mọc.
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản.
* Tác giả, tác phẩm.
* Đọc.
* Từ khó.
* Cấu trúc văn bản.
- Từ đầu...mùa sóng ở đây: Toàn cảnh Cô Tô sau một ngày bão.
- Tiếp...nhịp cánh: Cảnh mặ trời trên biển CôTô.
- Còn lại: Buổi sớm trên đảo Thanh Luân.
- Trên nóc đồn biên phòng CôTô, nơi mũi đầu đảo, từ cái giếng nước ngọt ở ria đảo.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Toàn cảnh Cô Tô sau một trận bão.
- Từ trên cao nên ngắm nhìn được toàn cảnh.
- Đây là vị trí thuận lợi cho việc miêu tả toàn cảnh.
- Trong trẻo, sáng sủa, trong sáng.
- Cây cối: thêm xanh mượt.
- Nước biển: lam biếc đậm đà.
- Cát vàng giòn hơn, cá nặng lưới.
- Sử dụng tính từ chỉ màu sắc.
- Trình tự miêu tả: bao quát, cụ thể, chọn lọc hình ảnh tiêu biểu.
- Tính từ: vàng giòn ->gợi tả đúng màu sắc vàng khô của cát biển. Một thứ sắc vàng có thể tan ra được ( có sự chuyển đổi cảm giác )
- Khung cảnh nơi đây bao la và có vẻ đẹp tươi sáng.
- '' Càng thấy yêu mến hòn đảo...ở đây ''
- Tác giả yêu thiên nhiên, yêu mến, gắn bó với quê hương đất nước.
2. Cảnh mặt trời mọc trên biển đảo CôTô.
- Quan sát dễ dàng và miêu tả chính xác chi tiết cảnh mặt trời lên trên đảo Cô Tô.
- Trước khi mặt trời lên.
- Khi mặt trời lên.
- Sau khi mặt trời lên.
- Trước: chân trời ngấn bể sạch như tấm kính...
- Trong khi mặt trời lên: trầm tĩnh, phúc hậu như quả trứng thiên nhiên đầy đặn...
- Sau khi mặt trời mọc: vài cánh nhạn trao đi...
- Nghệ thuật so sánh độc đáo mới lạ, ngôn ngữ chính xác, tinh tế, tài quan sát tưởng tượng.
- Cảnh biển lúc mặt trời mọc là một bức tranh đẹp rức rỡ tráng lệ trong khung cảch rộng lớn bao la và hết sức trong trẻo, tinh khôi.
- Dậy từ canh tư, ra đầu mũi đảo ngồi rình.
- Quan sát đón nhận công phu và trân trọng.
- Nguyễn Tuân là nhà văn có tài và yêu mến thiên nhiên, gắn bó với thiên nhiên Tổ quốc.
3. Cảnh sinh hoạt của con người trên đảo CôTô.
- Miêu tả mọi hoạt động xung quanh cái giếng nước ngọt ở ria đảo, mở rộng hơn là những con thuyền chuẩn bị ra khơi.
- Cuộc sống của người dân đảo sau một ngày lao động quần tụ quanh cái giếng nước ngọt.
- ...Bao nhiêu người đến gánh nước, đoàn thuyền sắp ra khơi, chị Châu Hòa Mãn...
- Cảnh lao động khẩn trương, tấp nập gợi cảm giác đậm đà mát mẻ.
- Cuộc sống của người lao động thanh bình đầm ấm, hạnh phúc giản dị, đơn sơ.
- Sự cảm nhận tinh tế của nhà văn về một vùng biển đảo.Tác giả cảm thấy nó đậm đà mát nhẹ hơn một cái chơ trong đất liền.
- Tình cảm chân thành với thiên nhiên và con người, cuộc sống ở nơi đây.
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật.
- Ngôn ngữ tinh tế, các so sánh sáng tạo mới mẻ và bất ngờ, giàu trí tưởng tượng, lời văn giàu cảm xúc.
2. Nội dung.
- Vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên và con người ở đảo Cô Tô.
- Tình yêu thiết tha, sâu sắc của tác giả với thiên nhiên và con người nơi đây.
* Ghi nhớ SGK/91
IV. Luyện tập.
 * Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh học ở nhà
- Làm bài tập 1, 2/91
- Chuẩn bị: Các thành phần chính của câu.