Giáo án Ngữ văn 6 - Bài 20, Tiết 82-83: Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

Day: Bài 20: Tiết 82-83: Bức tranh của em gái tôi
 (Tạ Duy Anh)
A/ Mục tiêu bài dạy:
- Giúp học sinh hiểu được nội dung và ý nghĩa của truyện: Tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của người em gái có tài năng đã giúp cho ngời anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình mà vượt lên lòng tự ái. Từ đó hình thành thái độ và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng được sự ghen tị trước tài năng hay thành công của người khác.
- Nắm được NT kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm.
B/ Chuẩn bị:
- Tích hợp: 
+ TV: Phó từ.
	+ TLV: Văn miờu tả, Quan sát tưởng tượng, nhận xét, quan sát ...
III/ Hoạt động dạy học:
1. ổn định tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
	?Qua văn bản “ Sông nước Cà Mau” em cú cảm nhận gỡ về cảnh sắc thiờn nhiờn ở vựng Cà Mau – vựng cực Nam của tổ quốc?
3. Bài mới.
- Gọi học sinh đọc phần chú thích *
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả Tạ Duy Anh và xuất xứ của tác phẩm?
- Gọi 2 học sinh đọc toàn bộ tác phẩm.
* Giọng đọc chậm rói diễn cảm, phõn biệt lời kể, cỏc đoạn đối thoại, diễn biến tõm lớ của nhõn vật qua cõu chuyện.
- Đọc các chú thích SGK.
? Theo em trong những chú thích này thỡ chú thích nào là từ Hỏn Việt?
(Học sinh suy nghĩ thảo luận nhóm)
- Đọc văn bản ta dễ dàng nhận thấy thể loại : Truyện ngắn
* Em hóy túm tắt cỏc sự việc chớnh được kể trong văn bản?
? Trong chuổi cỏc sự việc đú luụn cú mặt những nhõn vật nào? Ai là nhõn vật trung tõm? Vỡ sao?
? Cõu chuyện được kể từ nhõn vật nào? Nhõn vật kể ở ngụi thứ mấy? Theo em Việc lựa chọn vai kể như vậy đã có tác dụng gì? 
?Truyện cú sự kết hợp của những phương thức biểu đạt nào? PTBĐ nào là chớnh?
?. Nhân vật người anh được miêu tả chủ yếu ở đời sống tâm trạng. Vậy em thấy tâm trạng của người anh diễn biến qua các thời điểm nào?
(HS khỏi quỏt bằng bản đồ tư duy)
? Khi tài năng của người em gỏi chưa được phỏt hiện thỡ người anh đó kể về em gỏi của mỡnh như thế nào?
Em cú nhận xột gỡ về giọng kể của người anh?
? Qua lời kể đú em cú nhận xột gỡ về thỏi độ của của người anh đối với em?
? Khi mọi người phát hiện ra tài vẽ của Kiều Phương như “Một thiên tài hội họa”, người anh có những biểu hiện gỡ?( ý nghĩ và hành động gì?)
?Em hóy nghĩ xem vỡ sao người anh lại lộn xem tranh của em? 
?Tại sao người anh lại “Lén trút ra 1 tiếng thở dài” sau khi xem tranh của em gái?
? Khi em gái bộc lộ tình cảm chia vui với người anh vì được giải thưởng người anh có cử chỉ gì?
?. Tại sao người anh lại có cử chỉ không thân thiện đó?
? Em cú nhận xột gỡ về cỏch kể chuyện của tỏc giả ở đoạn truyện này? (tỏc giả đó dựng phương thức biểu đạt nào?)
?Qua những biểu hiện đú đó cho ta thấy tâm trạng lỳc này của người anh ntn?
?Vỡ sao người anh lại cú tõm trạng như vậy?(TL)
? Vậy theo em ghen tỵ là một tớnh tốt hay xấu?
? Nếu cần có lời khuyên, em sẽ nói gì với người anh lúc này
? Từ đõy em rỳt ra được bài học gỡ cho bản thõn?
HS liờn hệ: 
Hóy đọc những cõu ca dao, tục ngữ viết về tỡnh cảm anh em trong gia đỡnh;( Quan hệ giữa con người với con người trong cuộc sống).
Điều bất ngờ đối với người anh là gỡ?khi đứng trước bức tranh đoạt giải nhất của em gỏi người anh đó cú những suy nghĩ gỡ?
III. Tiểu kết:
IV. Hướng dẫn, dặn dũ:
Chuẩn bị tiết 2: Tõm trạng của người anh khi đỳng trước bức tranh em gỏi vẽ ? Kiều Phương là một cụ bộ như thế nào?
I/ Đọc – Tỡm hiểu chung văn bản:
1. Tỏc giả, tỏc phẩm:
*) Tác giả: 
- TDA sinh 1959, Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây.
- Là cây bút trẻ xuất hiện trong thời kỳ VH đổi mới (đặc biệt là sau1986) đã có những truyện ngắn hay gây chú ý bạn đọc.
*) Tác phẩm: - Rỳt trong tập “Con dế ma”
- Đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo TNTP.
2. Đọc, túm tắt, tỡm hiểu chỳ thớch:
- Đọc- túm tắt:
- Chú thích: 1, 2, 3, 4
3. Thể loại: Truyện ngắn 
(miờu tả+ biểu cảm
4. Ngụi kể: Thứ nhất
- Nhân vật chính là người anh và Kiều Phương (Người anh là nhõn vật trung tõm). Vì nhân vật này thể hiện chủ đề của truyện: Sự ăn năn, hối hận để khắc phục thúi ghen ghét, đố kị trong tình bạn, tình anh em
- Kể theo ngôi thứ nhất, lời kể của nhân vật người anh => miêu tả tâm trạng của nhân vật một tính cách tự nhiên bằng lời của chính nhân vật đó, cõu chuyện cú sức thuyết phục hơn .
5. PTBĐ: Tự sự + Miờu tả
II/ Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Nhân vật người anh.
+ Trong cuộc sống thường ngày - khi nhỡn thấy em gỏi ham vẽ và tự chế tạo thuốc vẽ.
+ Khi tài năng hội họa của em gỏi được phỏt hiện và đoạt giải trong cuộc thi vẽ tranh.
+ Khi nhận ra hình ảnh của mình trong bức tranh của cô em gái.
a) Trong cuộc sống hằng ngày:
 + Gọi Kiều Phương: Mốo
 + Tỏ ra khú chịu đối với em.
 +Khi phát hiện em gái chế thuốc từ nhọ nồi: Ngạc nhiên, xem thường.
NT : giọng kể vui vẻ
=> Thớch thỳ, giễu cợt, cú vẻ coi thường em. ( Cho mỡnh là người lớn, em là trẻ con)
b) Khi tài năng hội họa của em gỏi được phỏt hiện:
- Cảm thấy mình bất tài.bị đẩy ra ngoài
- Ngồi bờn bàn họcmuốn gục xuống khúc.
- Khụng thể thõn với Mốo như trước.
- Gắt um lờn mỗi khi em cú lỗi.
- Lén xem tranh của em gái.
- Lộn trỳt ra một tiếng thở dài.
+ anh tũ mũ, ớch kỉ.
+ Thấy em có tài thật, còn mình thì kém cỏi cảm thấy xấu hổ.
- Đẩy em ra.
+ Vì không chịu được sự thành đạt của em, càng thấy mình thua kém em.
NT: Miờu tả tõm lớ nhõn vật
- Buồn,tức tối, ghen tị với người hơn mình.
a)
b)
- Anh tự ỏi, mặc cảm, tự ti.
GV: Như vậy ta thấy, mặc dự người anh đó thầm cảm phục tài của em gỏi khi xem trộm tranh em vẽ, đú là một bức tranh sinh động quỏ, thật ngộ nghĩnh, thật đỏng yờu, song chớnh điều đú đó khiến cậu buồn vỡ nhận thấy em gỏi cú tài thật sự-> thất vọng về mỡnh->tự ỏi và trở nờn khú chịu với em. (Đú cũng là tõm lớ tự nhiờn của mọi người khi thấy người nào đú cú thành tớch hơn mỡnh)
GV: (Ghen tị là tính xấu làm người nhỏ bé đi, ghen tị sẽ chia rẽ tình cảm tốt đẹp của con người, ghen tị với em sẽ không có tư cách làm anh).
(Anh em phải thương yờu, đựm bọc giỳp đỡ lẫn nhau- trong cuộc sống củng vậy)
Đặc biệt trong cuộc sống ai củng cú thể phạm sai lầm, cú thể cú những lỳc hành động hay suy nghĩ chưa thật đỳng Vậy chỳng ta cú nờn tiếp tục phạm những sai lầm đú nữa khụng?
Qua tiết học tiếp theo (hỡnh ảnh, tõm trạng của người anh) chỳng ta hóy cựng nhau tỡm cõu trả lời cỏc em nhộ!