Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 1 đến 8 - Năm học 2011-2012 - Chẩu Anh Lâm

Ngµy so¹n :...../8/2011	 TiÕt 1
Ngµy d¹y: 6A.................
	 6B:...............
h­íng dÉn sö dông sgk, tµi liÖu
 vµ ph­¬ng ph¸p häc bé m«n
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
- Hướng dẫn HS biết cách sử dụng, khai thác, tra cứu các thông tin trong SGK, từ đó tiếp thu được kiến thức một cách triệt để nhất.
- Biết cách học bài cũ, làm các bài tập về nhà và chuẩn bị bài mới cho tiết học sau.
- Biết cách, trình bày, ghi chép một cách chọn lọc, ngắn gọn, dễ hiểu, tránh máy móc.
2. Kĩ năng:
- Hình thành các thói quen sử dụng SGK, cách tra cứu, ghi chép, trình bày ngắn gọn, dễ hiểu, để tạo lập văn bản, đạt hiệu quả giao tiếp.
3. Thái độ:
- Yêu thích, say mê, hứng thú học tập bộ môn, ham thích vận dụng kiến thức, bài học vào quá trình học tập, giao tiếp trong các hoạt động, đời sống hằng ngày.
II. Chuẩn bị của thầy và trò
1. Thầy :
- SGV, SGK, các tài liệu tham khảo phục vụ cho Ngữ văn 6, bài soạn.
2. Trò :
- SGK, các tài liệu tham khảo liên quan đến Ngữ văn 6, vở ghi, vở soạn bài.
III. Tiến trình lên lớp :
1. Kiểm tra :
- Sĩ số :	6A :..........................;	6B :..........................
- Bài cũ :	Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
2. Bài mới:
ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
néi dung
HĐ 1: Khái quát nội dung chương trình SGK Lớp 6
GV: Yêu cầu HS quan sát, theo dõi SGK và phần mục lục.
GV: Trong chương trình Ngữ văn lớp 6, chúng ta sẽ được làm quen và học tập các nội dung sau:
1. Tập 1:
* Phần văn: Các văn bản văn học dân gian, văn học trung đại (thể loại tự sự)
* Phần tiếng Việt: Từ và cấu tạo của từ tiếng Việt, từ mượn, nghĩa của từ, chữa lỗi dùng từ, các từ loại: DT, ĐT, TT, Các cụm DT, cụm ĐT, cụm TT.
* Phần tập làm văn: Tìm hiểu và tập làm văn tự sự.
2. Tập 2:
* Phần văn: Các văn bản văn học viết: truyện và kí, nhật dụng.
* Phần tiếng Việt: Từ loại phó từ, các biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, các thành phần chính của câu, các kiểu câu, cách chữa lỗi về chủ ngữ, vị ngữ, ôn tập về dấu câu.
* Phần tập làm văn: văn miêu tả.
HĐ 2: Hướng dẫn HS sử dụng SGK, tài liệu.
- Chuẩn bị tốt ở nhà các nội dung sau:
- Đọc kĩ kết quả cần đạt và nội dung của mỗi bài (gồm 4 tiết: văn – tiếng Việt – Tập làm văn)
- Đọc kĩ các chú thích và khái niệm, tác giả, tác phẩm.
- Đọc kĩ nội dung các văn bản, các ví dụ và trả lời các câu hỏi trong bài.
- Đọc kĩ phần ghi nhớ, liên hệ với các ví dụ, lấy thêm ví dụ tương tự.
- Thực hiện phần luyện tập, đọc thêm theo yêu cầu của GV.
- Tìm thêm các tài liệu bổ trợ đọc và tra cứu thêm như: các mẩu truyện, từ điển tiếng Việt, từ điển Hán – Việt, các bài văn mẫu,...
- Thực hiện tốt các yêu cầu sử dụng SGK.
- Chuẩn bị vở ghi bao gồm 3 quyển: 1vở ghi trên lớp, 1 vở soạn, 1 vở nháp (có thể tận dụng giấy cũ, thừa năm trước).
- Ghi chép đầy đủ các nội dung cần nhớ một cách chọn lọc, tóm tắt, ngắn gọn, theo cách hiểu của mình trên lớp, ở nhà.
- Tìm các ví dụ và chuẩn bị các nội dung liên quan đến bài học.
- Học kĩ bài cũ, soạn, chuẩn bị bài mới theo yêu cầu của SGK và GV một cách tự giác.
I. Khái quát nội dung chương trình SGK Lớp 6
(SGK)
1. Tập 1:
* Phần văn:
* Phần tiếng Việt:
* Phần tập làm văn
2. Tập 2:
* Phần văn: 
* Phần tiếng Việt: 
* Phần tập làm văn: 
II. Hướng dẫn sử dụng SGK, tài liệu và phương pháp học bộ môn:
1. Sử dụng SGK, tài liệu:
2. Phương pháp học tập
3. Củng cố :
- GV Hệ thống, tóm lược các nội dung chính.
- HS nhắc lại các yêu cầu về sử dụng SGK, phương pháp học tập.
4. Hướng dẫn về nhà:
- Đọc, soạn trước 2 bài Hướng dẫn đọc thêm : Con Rồng, cháu Tiên, bánh chưng, bánh giầy.
- Trả lời các câu hỏi trong phần đọc hiểu văn bản và phần luyện tập.
Ngµy so¹n :20/8/2011	 TiÕt 2
Ngµy d¹y: 6A.................
	 6B:................
Hướng dẫn đọc thêm:
	Truyền thuyết: Con rång, ch¸u tiªn
B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy
I. Môc tiªu bài học:
1. KiÕn thøc: Gióp HS hiÓu:
 - Kh¸i niÖm thÓ läai truyÒn thuyÕt.
 - Nh©n vËt, sù kiÖn , cèt truyÖn trong t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt giai ®äan ®Çu.
 - Bãng d¸ng lÞch sö thêi k× dùng n­íc cña d©n téc ta trong mét t¸c phÈm v¨n häc d©n gian thêi k× dùng n­íc (thêi k× Hïng V­¬ng).
	- C¸ch gi¶i thÝch cña ng­êi ViÖt cæ vÒ mét phong tôc vµ quan niÖm ®Ò cao lao ®éng, ®Ò cao nghÒ n«ng - mét nÐt ®Ñp v¨n hãa cña ng­êi ViÖt.
2. KÜ n¨ng:
- §äc diÔn c¶m v¨n b¶n truyÒn thuyÕt.
- NhËn ra nh÷ng sù viÖc chÝnh cña truyÖn.
- NhËn ra mét sè chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o tiªu biÓu cña truyÖn.
3. Th¸i ®é:
- Tù hµo vÒ nguån gèc tæ tiªn cu¶ d©n téc.
II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS
- GV: Tranh phong c¶nh ®Òn Hïng
- HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái SGK
III. TiÕn tr×nh bµi d¹y
1. KiÓm tra: (2’) 
- Sĩ số:	6A:...........................;	6B:.............................
- Bài cũ:	GV kiÓm tra vë so¹n cña HS 
2. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi: Mçi con ng­êi chóng ta l¹i thuéc vÒ mçi d©n téc. Mçi d©n téc l¹i cã nguån gèc riªng cña m×nh göi g¾m trong nh÷ng thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt k× diÖu. Ng­êi ViÖt Nam tõ xa x­a lu«n tù hµo m×nh lµ con L¹c- ch¸u Hång, tự hào vÒ mét phong tôc vµ quan niÖm ®Ò cao lao ®éng, ®Ò cao nghÒ n«ng - mét nÐt ®Ñp v¨n hãa cña ng­êi ViÖt. TruyÒn thuyÕt "Con rång, ch¸u tiªn" và "Bánh chưng, bánh giầy” sÏ gióp c¸c em thÊy râ h¬n ®iÒu ®ã.
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
*H§1: GV h­íng dÉn häc sinh ®äc v¨n b¶n vµ t×m hiÓu chó thÝch, bè côc 
GV: Qua t×m hiÓu v¨n b¶n ë nhµ, em hiÓu thÕ nµo lµ truyÒn thuyÕt?
GV: Yªu cÇu HS ®äc, tr¶ lêi theo chó thÝch (*) – SGK/7
A. Văn bản: Con Rồng, cháu Tiên:
HĐ 2: Hướng dẫn đọc văn bản tìm hiểu chú thích
GV: h­íng dÉn ®äc: §äc to, râ rµng, m¹ch l¹c, nhÊn m¹nh chi tiÕt k× l¹. ThÓ hiÖn râ lêi thäai cña hai nh©n vËt L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬.
GV: ®äc mÉu tõ ®Çu ®Õn "thÇn míi hiÖn lªn" 
GV: gäi häc sinh ®äc tiÕp.
GV: nhËn xÐt c¸ch ®äc cña häc sinh
GV: gäi häc sinh ®äc chó thÝch (gi¶i nghÜa tõ khã – SGK/7)
GV: Yªu cÇu häc sinh l­u ý c¸c chó thÝch 1, 2, 3, 5, 7.
GV: Theo em, v¨n b¶n nµy gåm mÊy ph©n? 
* Đoạn 1: Từ đầu đến “Long trang”: Việc kết hôn của Lạc Long Quân và Âu Cơ
* Đoạn 2: Tiếp theo đến “lên đường”: Việc sinh con và chia con của Lạc Long Quân và Âu Cơ.
* Đoạn 3: Phần còn lại: Sự trưởng thành của các con Lạc Long Quân và Âu Cơ.
*H§3: GV h­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n:
GV: Yªu cÇu HS theo dâi ®o¹n 1.
GV: Theo em, truyÖn nµy cã nh©n vËt, sù kiÖn nµo cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø?
(vua Hùng)
GV: Nh÷ng yÕu tè t­ëng t­ëng k× ¶o tËp trung ë nh©n vËt nµo trong truyÖn?
HS: ¢u C¬, l¹c Long Qu©n
GV: T¸c gi¶ d©n gian x©y dùng hai nh©n vËt nµy víi nh÷ng nÐt k× l¹ trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo?
HS: nguån gèc, h×nh d¸ng.
GV: Hình ảnh Lạc Long Quân được miêu tả có gì kì lạ và đẹp đẽ? Víi søc kháe v« ®Þch vµ nhiÒu phÐp l¹, L¹c Long Qu©n gióp nh©n d©n nh÷ng c«ng viÖc g×? (L¹c Long Qu©n gióp d©n diÖt trõ yªu qu¸i
 (Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh), d¹y d©n c¸ch trång trät)
GV: Âu Cơ hiện lên với những đặc điểm đáng quí nào về giống nòi, nhan sắc và đức hạnh?
(- Âu Cơ dòng tiên, ở trên núi, thuộc dòng họ Thần Nông - vị thần chủ trì nghề nông, dạy loài người trồng trọt và cày cấy.
- Xinh đẹp tuyệt trần.
- Yêu thiên nhiên, cây cỏ).
GV: Những điểm đáng quí ở Âu Cơ là biểu hiện của một vẻ đẹp như thế nào?
(Vẻ đẹp cao quí của người phụ nữ)
GV: Qua ®ã, em cã nhËn xÐt g× vÒ nguån gèc, h×nh d¹ng cña ¢u C¬ vµ Lac Long Qu©n?
GV: Việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ có gì kì lạ?
(Vẻ đẹp cao quí của thần tiên được hòa hợp)
GV: Qua mối duyên tình này, người xưa muốn chúng ta nghĩ gì về nòi giống dân tộc?
HS: Th¶o luËn (theo bµn) - ®¹i diÖn tr¶ lêi.
 Dân tộc ta có nòi giống cao quí, thiêng liêng: Con rồng, cháu tiên.
GV: Yªu cÇu HS theo dâi ®o¹n 2.
GV: Chuyện Âu Cơ sinh con có gì lạ?
GV: Chi tiết Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng nở thành trăm người con khỏe đẹp cã ý nghĩa g× ?
 Mọi người Việt Nam đều do cùng một cha mẹ sinh ra
GV: Lạc Long Quân và Âu Cơ đã chia con như thế nào?
(Năm mươi người con theo cha xuống biển, năm mươi người con theo mẹ lên núi)
GV: Việc chia con của LLQ vµ AC thể hiện nguyện nào của người xưa ?
H§ 4: Tæng kÕt
GV: Em hãy nêu ý nghĩa của truyện “Con Rồng cháu Tiên”.
(Giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi, thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng người Việt)
HS: Th¶o luËn (theo bµn) ®¹i diÖn tr¶ lêi.
GV: chèt ý.
GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn?
(Có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo (như hình tượng các nhân vật thần có nhiều phép lạ và hình tượng bọc trăm trứng)).
GV: chèt néi dung bµi, yªu cÇu HS ®äc ghi nhí 
B. Văn bản: Bánh chưng, bánh giầy
HĐ 5: Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản “con Rồng cháu Tiên”
GV: H­íng dÉn ®äc: Giäng chËm r·i, t×nh c¶m, chó ý lêi cña thÇn trong giÊc méng cña Lang Liªu, giäng ©m vang, xa v¾ng, giäng vua Hïng ®Ünh ®¹c, ch¾c, khoÎ. 
GV: ®äc mÉu mét ®o¹n 
HS: ®äc diÔn c¶m v¨n b¶n
HS, GV NhËn xÐt.
GV: NhËn xÐt. 
GV: Gọi 1 HS đọc các chú thích 1, 2, 3,4, 7, 8, 9, 12, 13.
GV: Theo em, truyÖn gåm cã mÊy ®o¹n, néi dung cña mçi ®o¹n lµ g×?
 (Truyện có ba đoạn:
* Đoạn 1: Từ đầu “chứng giám”: Hùng Vương chọn người nối ngôi.
* Đoạn 2: Tiếp theo...“Hình tròn”: Cuộc đua tài dâng lễ vật.
* Đoạn 3: phần còn lại – kết quả cuộc thi tài).
* H§ 6: H­íng dÉn HS t×m hiÓu v¨n b¶n.
HS: Theo dâi ®o¹n 1.
GV: Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào, với ý định ra sao và bằng hình thức gì?
GV: ý cña vua, ng­êi nèi ng«i ph¶i lµ ng­êi nh­ thÕ nµo?
 GV: C¸ch thøc vua chän ng­êi nèi ng«i nh­ thÕ nµo?
HS: §äc: (Năm nay, nhân lễtruyền ngôi cho).
GV: Trong truyện cổ dân gian nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới thường có những tình huống mang tính chất những “câu đố”. Điều Vua Hùng đòi hỏi các hoàng tử đúng là một “câu đố” một “bài toán” không dễ gì giải được.
HS: §äc ®o¹n 2.
GV: Việc các lang đua nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon chứng tỏ điều gì?
GV: Lang Liªu kh¸c víi nh÷ng ng­êi con kh¸c ë ®iÓm nµo?
GV: Vì sao Lang Liêu buồn nhất? 
(Vì chàng khó có thể biện được lễ vật như các anh em, chàng không chỉ tự xem mình kém cỏi mà còn tự cho rằng không làm tròn “chữ” hiếu với vua cha).
GV: Lang Liêu được thần giúp đỡ như thế nào?
(Chàng nằm mộng thấy thần đến bảo: “Trong trời đất, không có gì quí bằng hạt gạo. Chỉ có gạo mới nuôi sống con người và ăn không bao giờ chánHãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương”).
GV: Sau khi thần mách bảo Lang Liêu đã làm gì?
GV: Em có nhân xét gì về cách làm bánh của Lang Liêu?
(Thể hiện sự thông minh, tháo vát của chàng)
GV: Vì sao trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?
HS: Th¶o luËn:
- Thø nhÊt: Trong các lang (con vua), chàng là người “thiệt thòi nhất”
- Thø hai: Tuy là lang (con vua) nhưng từ  ...  nªn kÓ vµi thµnh tÝch cña Minh ®Ó thuyÕt phôc c¸c b¹n
3. Cñng cè: 
- Nh¾c l¹i ý nghĩa, ®Æc ®iÓm cña ph­¬ng thøc tự sù
4. H­íng dÉn häc ë nhµ: 
- Xem l¹i toµn bµi
- ChuÈn bÞ bµi: S¬n Tinh, Thñy Tinh
Hä vµ tªn:..................................	Thi kiÓm tra l¹i sau hÌ
Líp :..........................................	 M«n: Ng÷ v¨n
§iÓm
Lêi phª cña gi¸o viªn
§Ò bµi
	Tr¶ lêi trùc tiÕp c¸c c©u hái sau ®©y:
Tõ lµ g× ?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
ThÕ nµo lµ tõ ®¬n, tõ phøc ?
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Dùa vµo kiÕn thøc ®· «n l¹i trong hÌ, h·y s¾p xÕp c¸c tõ sau vµo b¶ng d­ãi ®©y:
	Tõ / ®Êy, / n­íc / ta / ch¨m / nghÒ / trång trät, / ch¨n nu«i / vµ / cã / tôc / ngµy / TÕt / lµm / b¸nh ch­ng / b¸nh giÇy.
	(B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy)
Tõ ®¬n
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
Tõ phøc
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................