Giáo án môn Số học Lớp 6 - Tiết 101: Tìm tỉ số của ai số - Trần Thị Khánh Hồng

Ngày soạn: / /2010	
Ngày dạy: / /2010 Dạy lớp: 6A
Tiết 101
 TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ
1. Mục tiêu :
 a. Về kiến thức:
- Học sinh hiểu được ý nghĩa và biết cách tìm tỉ số của hai số, tỉ số phần trăm, tỉ lệ xích.
b. Về kỹ năng:
- Có kĩ năng tìm tỉ số, tỉ số phần trăm, tỉ lệ xích.
 c. Về thái độ:
- Có ý thức áp dụng các kiến thức và kĩ năng nói trên vào việc giải một số bài toán thực tế 
 2. Chuẩn bị của GV và HS
 a. Chuẩn bị của GV :
- Bảng phụ ghi định nghĩa tỉ số, quy tắc tìm tỉ số phần trăm, khái niệm về tỉ lệ xích và các bài tập. Phiếu học tập. Máy tính bỏ túi.
b. Chuẩn bị của HS: 
- Dụng cụ học tập. Đọc trước bài. Máy tính bỏ túi. 
3. Tiến trình bài dạy:
 a. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
 * Câu hỏi: 
 Nhắc lại nội dung hai bài toán cơ bản: Muốn tìm một số biết giá trị một phân số của nó ta làm thế nào ? Muốn tìm giá trị phân số của 1 số cho trước ta làm thế nào ?
 * Yêu cầu trả lời: HSTB
 · Muốn tìm của số b cho trước, ta tính b. (m, n Î N, n ¹ 0) (5 điểm) 
 · Muốn tìm một số biết của nó bằng a, ta tính a : (m, n Î N*) (5 điểm)
 Đặt vấn đề: 
 Ta đã biết của x là a thì x = a: ; Vậy thì khi biết a và x thì a bằng bao nhiêu phần của x. Hay tìm như thế nào ?
b. Nội dung bài mới: 28 phút
Hoạt động của Thầy trò
Học sinh ghi
1. Tỉ số của hai số. (10 phút)
GV
?
TB
GV
?
KG
GV
?
HS
?
KG
GV
KH
HS
GV
TB
GV
HS
?
KG
?
KH
?
KG
Một hình chữ nhật có chiều rộng 3m, chiều dài 4m. Tìm tỉ số giữa số đo chiều rộng và số đo chiều dài của hình chữ nhật đó ?
Vậy tỉ số giữa hai số a và b là gì ? 
Tỉ số giữa số đo chiều rộng và số đo chiều dài của hình chữ nhật là 3 : 4 = 
Ta nói là tỉ số của số đo chiều rộng và chiều dài
Tỉ số của 2 số a và b là gì ?
Tỉ số của 2 số a và b (b ¹ 0) là thương của phép chia a cho b.
Lưu ý: Điều kiện của b (Số chia) phải khác 0 
Hãy lấy ví dụ về tỷ số ?
Trả lời
Tỉ số và phân số khác nhau như thế nào ?
Tỉ số (b ¹ 0) thì a, b là số nguyên, phân số, số thập phân. Còn phân số (b ¹ 0) thì a, b là số nguyên.
Treo bảng phụ: Trong các cách viết sau, cách viết nào là tỉ số ? Cách viết nào là phân số ?
 ?
4 cách viết đều là tỉ số. 2 cách viết là phân số: 
Nêu chú ý
ở ví dụ đầu ta tìm tỉ số giữa số đo chiều rộng và số đo chiều dài của hình chữ nhật, hai đại lượng đó cùng loại (Đo độ dài) và đã cùng một đơn vị đo Xét tiếp ví dụ sau: Đoạn thẳng AB dài 20 cm, đoạn thẳng CD dài 1 m. Tìm tỉ số độ dài của đoạn thẳng AB và đoạn thẳng CD ?
AB = 20 cm; CD = 1 m = 100 cm. Tỉ số độ dài đoạn thẳng AB và đoạn thẳng CD là: = 
 Treo bảng phụ - Phát phiếu học tập cho học sinh làm (Phiếu số 1)
Điền vào chỗ trống (...) để được kết quả đúng:
A. Tỉ số của m và 65 cm là...........
B. Tỉ số của giờ và 14 phút là...........
C. Tỉ số giữa 3,2 tạ và 91 kg là...........
D. Tỉ số giữa 2 ngày và 4giờ là...........
Làm việc độc lập - Hai em lên bảng điền 
Nghiên cứu đề bài SGK - Trả lời theo yêu cầu
Bài làm sai ở chỗ khi tính tỉ số không đưa về cùng một đơn vị. Mà tỉ số giữa khối lượng của chuột và voi phải là: 5 tấn = 5000000 gam
Þ = 
Tỉ số đó có ý nghĩa như thế nào ?
Tỉ số đó cho biết khối lượng của chuột chỉ bằng khối lượng của voi.
Qua bài toán này, các em cần ghi nhớ điều gì ?
Ta chỉ lập được tỉ số giữa hai đại lượng cùng loại và phải đổi về cùng một đơn vị.
· Tỉ số của 2 số a và b (b ¹ 0) là thương của phép chia a cho b.
- Kí hiệu: hoặc a : b.
· Ví dụ:
 - ; ; ; 3,5 : ; ... là các tỉ số. 
· Chú ý: Tỉ số thường dùng để chỉ thương của 2 đại lượng (cùng loại, cùng đơn vị)
· Ví dụ 1: Cho AB = 20 cm, 
CD = 1m = 100 cm
Þ Tỉ số độ dài AB và CD là:
 = 
· Bài tập chép
Giải
A. Tỉ số của m và 65 cm là 
B. Tỉ số của giờ và 14 phút là 
C. Tỉ số giữa 3,2 tạ và 91 kg là 
D. Tỉ số giữa 2 ngày và 4giờ là 
· Bài tập 140 (SGK - Tr. 58)
Giải
Bài làm sai ở chỗ khi tính tỉ số không đưa về cùng một đơn vị. Mà tỉ số giữa khối lượng của chuột và voi phải là:
5 tấn = 5000000 gam
Þ = 
 2. Tỉ số phần trăm. (10 phút)
GV
?
KG
?
KG
TB
GV
?
HS
?
GV
?
Trong thực hành người ta thường dùng tỉ số dưới dạng tỉ số phần trăm với kí hiệu % thay cho . Ví dụ tìm tỉ số phần trăm của hai số 78,1 và 25 
ở lớp 5 để tìm tỉ số phần trăm của hai số em làm thế nào ?
Để tìm tỉ số phần trăm của 2 số ta cần tìm thương của hai số, nhân thương đó với 100 rồi viết thêm kí hiệu % vào kết quả 
 = .100.= % = 312,4%
Một cách tổng quát, muốn tìm tỉ số phần trăm của hai số a và b, ta làm thế nào ? 
Muốn tìm tỉ số phần trăm của hai số a và b, ta nhân a với 100 rồi chia cho b và viết kí hiệu % vào kết quả
Đọc quy tắc (SGK - Tr. 57)
Cách làm này và cách làm ở cấp 1 cũng tương tự. 
áp dụng giải bài tập ?1 
Lên bảng - Dưới lớp làm vào vở 
Kiểm tra nhận xét
Phát phiếu học tập số 2 - Treo bảng phụ:
Các câu sau đúng hay sai ?
a, Tỉ số phần trăm của 3 và 4 là 75%.
b, Tỉ số của 2,5 và 73 là .
c, Tỉ số phần trăm của 73,5 và 25 là 2,94.
d, Tỉ số của 25 kg và tạ là 62,5%.
e, Tỉ số của 2 cm và 1,2 m là 
a, Đ ; b, Đ; c, S ; d, Đ ; e, S
· Ví dụ: Tìm tỉ số phần trăm của 78,1 và 25
Giải
 = .100.
 = % 
 = 312,4%
· Quy tắc: SGK - Tr. 57
 ?1 (SGK - Tr. 57)
Giải
a, Tỉ số phần trăm của 5 và 8 là:
 = % = 62,5%
b, Đổi tạ = 30 kg
Tỉ số phần trăm của 25 kg và tạ là: % = 83%
· Bài tập chép
Giải
a, Đ 
b, Đ
c, S 
d, Đ 
 e, S
 3. Tỉ lệ xích. (8 phút)
GV
HS
GV
?
TB
?
?
TB
?
KG
Cho học sinh quan sát một bản đồ Việt Nam và giới thiệu tỉ lệ xích của bản đồ đó.
Quan sát, đọc tỉ lệ xích của bản đồ:
Giới thiệu khái niệm tỉ lệ xích
Nhắc lại khái niệm tỉ lệ xích ?
Trả lời
Nêu ví dụ: Tìm tỉ lệ xích 
Tính tỉ lệ xích của bản đồ ?
Trả lời
Em hiểu tỉ lệ xích của bản đồ là như thế nào ?
Nghĩa là 1 cm trên bản đồ ứng với 10000000 cm trên thực tế 
· Khái niệm: SGK - 57.
Kí hiệu: T : Tỉ lệ xích
a: Khoảng cách giữa 2 điểm trên bản vẽ
b: Khoảng cách giữa 2 điểm tương ứng trên thực tế
 Þ T = (a, b có cùng đơn vị đo)
· Ví dụ:
Cho a = 1cm; b = 1km = 100 000 (cm)
Þ T = = 
 ?2 SGK - Tr. 57
Giải
a = 16,2 cm; b = 1620 km = 162000000 cm
Þ T = = 
c. Củng cố – Luyện tập: (10 phút)
?
?
?
KG
 ?
TB
GV
KH
?
HS
Nhắc lại thế nào là tỉ số của a và b (b ¹ 0) 
Chuyển từ tỉ số sang tỉ số % như thế nào
Biến đổi tỉ số giữa 2 số về tỉ số 2 số nguyên ?
 = 
Viết dưới dạng tỉ số % ?
 = .100% = 55,6%
Nêu bài tập.
Lớp 6B có 40 học sinh. Kết quả khảo sát toán đầu năm có 14 em dưới trung bình 
a, tính tỉ số phần trăm kết quả khảo sát toán từ trung bình trở lên.
b, Em có suy nghĩ gì về kết quả trên ?
Lên bảng làm phần a?
Em có suy nghĩ gì về kết quả trên ?
Kết quả này còn thấp, chúng em phải cố gắng học tập nhiều hơn nữa 
· Bài tập 138 (SGK - Tr. 58)
Giải
 = 
a, 
b, 
c, 
d, = = = 
· Bài tập chép
Giải
a, Số học sinh lớp 6B có điểm khảo sát toán từ trung bình trở lên là: 
 40 - 14 = 26 (Học sinh)
Tỉ số phần trăm kết quả khảo sát toán từ trung bình trở lên là: 
 = .100% = 65%
b, Kết quả này còn thấp 
d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà :(2')	 
 Học bài: Nắm vững khái niệm tỉ số của hai số a và b, phân biệt với phân số , tỉ lệ xích của một bản vẽ hoặc một bản đồ, quy tắc tính tỉ số phần trăm của hai số a và b. 
	 BTVN:139; 140; 141; 143; 144; 145 (SGK - Tr. 58); 136; 139 (SBT - Tr. 25)
	 Chuẩn bị: Máy tính bỏ túi.
 Hướng dẫn bài tập 141 (SGK – 58). Tỉ số của a và b là nghĩa là 
 => Đưa bài toán về dạng tìm một số biết tỉ số và hiệu của chúng.