Giáo án môn Sinh học 6 - Tuần 10 - Tiết 19: Vận chuyển các chất

Tuần 10
Tiết 19 Vận chuyển các chất trong thân
I. MỤC TIÊU 
 - Nêu được chức năng mạch: mạch gỗ dẫn nước và khống từ rễ lên thân, lá; mạch rây dẫn . chất hữu cơ từ lá về thân rễ.
 - Thí nghiệm về sự dẫn nước và chất khống của thân
 - Yêu thiên nhiên
II/ CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên : Tranh
2. Học sinh : Kiến thức
III. PHƯƠNG PHÁP: đàm thoại, vấn đáp, thảo luận nhĩm
VI.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
 1. ỉn ®Þnh líp:
 2. KiĨm tra: 
Câu hỏi
Đáp án
SH
Thân cây to ra do đâu?
Vì sao lại cĩ vịng hàng năm như vậy? Lµm thÕ nµo ®Õm ®ưỵc tuỉi c©y?
 Tìm sự khác nhau cơ bản giữa dác và rịng
Tầng phát sinh vỏ và trụ giữa
Hµng n¨m c©y sinh ra c¸c vßng gç. §Õm sè vßng gç ta x¸c ®Þnh ®ưỵc tuỉi c©y.
Dác
Rịng
Vị trí
ngồi
trong
Màu sắc
sáng
Thẫm
Độ rắn chắc
Mềm hơn rịng
rắn chắc dác
Cấu tạo
TB mạch gỗ sống
TB chết
2
 3. Nội dung bài mới :
 Dự đoán xem thân sẽ vận chuyển nước, muối khoáng 
từ bộ phận nào và đến bộ phận nào của cây? 
Vận chuyển chất hữu cơ sẽ đi từ bộ phận nào
 đến bộ phận nào của cây?
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
 Trước khi làm TN, chuẩn bị những dụng cụ gì?
 GV treo tranh hình 17.1 sgk yêu cầu 1 HS mơ tả lại thí nghiệm
 Nêu kết quả của TN sau 1 thời gian ?
 Dự đốn cho biết: chỗ nhuộm màu là bộ phận nào của thân ?
 Sự thay đổi màu sắc cánh hoa cho ta biết điều gì về chức năng của thân ?
 GV cho HS quan sát lát cắt ngang của bơng hoa ở châu A và B: Cho biết phần nào của thân giúp vận chuyển nước và muối khoáng ? Vì sao em biết?
 Dùng dao sắc bóc một khoanh vỏ trên cành cây
Hiện tượng gì sẽ xảy ra sau 1 tháng ?
Gv yêu cầu HS thảo luận nhĩm 4 phút:
 Vì sao phía trên vết cắt phình to còn phía dưới thì không ?
 Mạch rây có chức năng gì ?
 Nếu đắp đất ẩm vào chỗ cắt thì hiện tượng gì sẽ xảy ra trong những ngày tiếp theo ?
 Làm sao có thể nhân giống nhanh các lọai cây ăn quả ?
 Muốn cĩ mạch rây phát triển 
 và hoạt động bình thường chúng ta cần phải bảo vệ cây như thế nào ?
 Làm đứt mạch rây thì cây cĩ sống được khơng ? Vì sao ?
 1 số HS trong trường thường dùng vật nhọn để khắc tên lên vỏ cây, theo em hành động của bạn có đúng không? Vì sao?
hoa bị đổi màu theo màu dung dịch
mạch rây của thân
Vận chuyển các chất 
Mạch gỗ vận chuyển nước và muối khống
Khi bĩc vỏ cây thì mạch rây đứt theo vỏ vì vậy các chất hữu cơ vận chuyển qua mạch rây bị ứ đọng ở mép vỏ trên lâu ngày phìng to ra 
Mạch rây cĩ chức năng vận chuyển chất hữu cơ từ rễ lên thân ,lá 
Nếu đắp đất ẩm vào chỗ cắt vỏ thì sau một thời gian mép vỏ phía trên sẽ mọc ra rễ phụ 
Nhân dân ta thường nhân giống cây ăn quả bằng cách chiết cành 
 I/ Vận chuyển nước và muối khóang hòa tan
 1 / Thí nghiệm 1:
-Cắm hai cành hoa mầu trắng vào hai cốc nước : 
 * Một cốc nước cĩ pha mầu ( Cốc A )
*Một cốc nước thường (Cốc B) rồi để ra chỗ thống.
 2 / Kết luận:
Mạch gỗ phía trong : vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên thân, lá . 
II/Vận chuyển chất hữu cơ
*/Thí nghiệm 2:
*/Kết luận:
- Mạch rây ở phía ngồi: vận chuyển các chất hữu cơ từ lá xuống thân, rễ.
- Người ta lợi dụng việc này để nhân giống nhanh một số loài cây ăn quả.
 4. Củng cố: Làm bài tập trong sgk
 5. DỈn dß:
 Chuẩn bị: củ gừng, khoai tây,
 rong ta, su hào, xương rồng 
 _ §äc trưíc bµi
Tiết 10 Biến dạng của thân
I. MỤC TIÊU 
 - Nhận biết được những đặc điểm chủ yếu về hình thái phù hợp với chức năng của một số thân biến dạng qua quan sát mẫu và tranh ảnh. 
 - Nhận dạng được một số thân biến dạng trong tự nhiên.
 - Giáo dục lòng say mê môn học, yêu thiên nhiên và bảo vệ thiên nhiên.
II/ CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên : Tranh
2. Học sinh : Kiến thức
III. PHƯƠNG PHÁP: đàm thoại, vấn đáp, thảo luận nhĩm
VI.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
 1. ỉn ®Þnh líp:
 2. KiĨm tra: 
Câu hỏi
Đáp án
SH
§iỊn cơm tõ thÝch hỵp vµo chç trèng thay cho c¸c sè 1, 2, 3.
	M¹ch (1) gåm nh÷ng tÕ bµo sèng, mµng máng, cã chøc n¨ng (2).
	M¹ch (3) gåm nh÷ng tÕ bµo hãa gç dµy, kh«ng cã chÊt nguyªn sinh, cã chøc n¨ng (4).
 1: M¹ch r©y 
 2: vËn chuyĨn c¸c chÊt h÷u c¬.
 3: M¹ch gç 
 4: vËn chuyĨn níc vµ muèi kho¸ng.
2
 3. Nội dung bài mới : Thân cũng có những biến dạng như rễ. Ta hãy quan sát một số loại thân biến dạng và tìm hiểu chức năng của chúng. 
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
NỘI DUNG
 GV yêu cầu HS đặc mẫu lên bàn để kiểm tra 
 Nhận xét sự chuẩn bị .
 GV yêu cầu HS đặt các mẫu vật theo các nhĩm 
 GV treo tranh hình 18.1 sgk và yêu cầu học sinh kết hợp với tranh và các mẫu vật của mình
 Thảo luận nhĩm 2 phút : Quan s¸t c¸c lo¹i cđ dong ta, su hµo, gõng, khoai t©y.vµ t×m nh÷ng ®Ỉc ®iĨm chøng tá chĩng lµ th©n?
 Quan s¸t c¸c lo¹i cđ dong ta, su hµo, gõng, khoai t©y vµ t×m nh÷ng ®Ỉc ®iĨm gièng nhau gi÷a chĩng?
GV yêu cầu HS kiểm tra cẩn thận các loại củ và phân loại chúng thành các nhĩm dựa trên vị trí của nĩ so với mặt đất, hình dạng các củ
Quan s¸t c¸c lo¹i cđ dong ta, su hµo, gõng, khoai t©y vµ t×m nh÷ng ®Ỉc ®iĨm kh¸c nhau gi÷a chĩng?
GV nhận xét và tổng kết : một số loại thân biến dạng làm chức năng khác là dự trữ chất khi ra hoa kết quả.
 - GV yêu cầu HS nghiêm cứu SGK 
 Quan s¸t th©n, gai, chåi ngän xương rång vµ cho biÕt:
 + Th©n chøa nhiỊu nước cã t¸c dơng g×?
 + Sèng trong ®iỊu kiƯn nµo l¸ biÕn thµnh gai?
 + C©y xương rång thường sèng ë ®©u?
 GV cho HS quan sát cây xương rồng và lấy tăm chọc vào cây: 
 Th©n chøa nhiỊu nưíc cã t¸c dơng g×? Sèng trong ®iỊu kiƯn nµo l¸ biÕn thµnh gai?
 C©y xư¬ng rång thưêng sèng ë ®©u?
 H·y liƯt kª nh÷ng ®Ỉc ®iĨm cđa c¸c lo¹i th©n biÕn d¹ng mµ em biÕt vµo b¶ng dưíi ®©y:
Tên vật mẫu
Đ Đ của 
Chức năng 
Thân biến dạng
Củ su hào
Củ khoai tây
Củ gừng
Củ dong ta
Xương rồng
HS đặc mẫu lên bàn để kiểm tra 
HS hình thành nhĩm và đặt các mẫu vật với nhau
Chĩng ®Ịu cã chåi ngän, chåi n¸ch, l¸
 + Chĩng ®Ịu cã chåi ngän, chåi n¸ch, l¸ -> lµ th©n.
 + Ph×nh to chøa chÊt dù tr÷
HS kiểm tra cẩn thận các loại củ và phân loại chúng thành các nhĩm dựa trên vị trí của nĩ so với mặt đất, hình dạng các củ 
+ Cđ dong ta vµ cđ gõng: h×nh d¹ng gièng rƠ. VÞ trÝ: díi mỈt ®Êt -> th©n rƠ
+ Cđ su hµo: h×nh d¹ng to, trßn. VÞ trÝ: trªn mỈt ®Êt -> th©n cđ
+ Cđ su hµo: h×nh d¹ng to, trßn. VÞ trÝ: díi mỈt ®Êt -> th©n cđ
Mét sè c©y như xư¬ng rång, cµnh giao thưêng sèng ë nh÷ng n¬i kh« h¹n -> th©n cđa chĩng dù tr÷ nưíc -> th©n mäng nưíc
Tên vật mẫu
Đ Đ của thân biến dạng
Chức năng đối với cây
Thân biến dạng
Củ su hào
Th©n cđ n»m trªn mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt dinh dưìng
Th©n cđ
Củ khoai tây
Th©n cđ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n cđ
Củ gừng
Th©n rƠ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n rƠ
Củ dong ta
Th©n rƠ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n rƠ
Xương rồng
Th©n mäng nưíc mäc trªn mỈt ®Êt
Dù tr÷ níc vµ quang hỵp
Th©n mäng nưíc
 1.Quan sát một số loại thân biến dạng .
 - Cĩ một số loại thân biến dạng,làm chức năngdự trữ chất hữu cơ để cây dùng khi mọc chồi,ra hoa,tạo quả
 + Th©n cđ (su hµo, khoai t©y)
 + Th©n rƠ (dong, gõng)
 - Cĩ một số loại thân mọng nước làm chức năng dự trữ nước, thường sống nơi khơ hạn
 2. Đặc điểm, chức năng của một số loại thân biến dạng
Tên vật mẫu
Đ Đ của thân biến dạng
Chức năng đối với cây
Thân biến dạng
Củ su hào
Th©n cđ n»m trªn mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt dinh dưìng
Th©n cđ
Củ khoai tây
Th©n cđ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n cđ
Củ gừng
Th©n rƠ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n rƠ
Củ dong ta
Th©n rƠ n»m dưíi mỈt ®Êt
Dù tr÷ chÊt d dưìng
Th©n rƠ
Xương rồng
Th©n mäng nưíc mäc trªn mỈt ®Êt
Dù tr÷ níc vµ quang hỵp
Th©n mäng nưíc
 4. Củng cố:
	 Trên mặt đất (su hoà, .)
 - Thân củ => Dự trữ chất dinh dưỡng
	 Dưới mặt đất (khoai tây, ...) Kí duyệt, ngày tháng năm
 - Thân rễ : gừng, nghệ, dong =>  dự trữ chất dinh dưỡng TTCM
- Thân mọng nước : xương rồng => dự trữ nước
5. Dặn dò : - Học bài trả lời câu hỏi SGK 
- Chuẩn bị bài sau “Ôn tập chương I, II, III”
 Tiết sau ơn tập