Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 99: Lượm (Tố Hữu)

Tuần: 25 Tiết: 99 
 Ngày soạn: 17/02/2011
 Ngày dạy: 18/02/2011 LƯỢM 
 ( Tố Hữu )
A.Mức độ cần đạt:
- Hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật Lượm.
- Nắm được những đặc sắc về nghệ thuật trong bài th7.
- Cảm phục trước sự hi sinh anh dũng của Lượm.
B. Trọng tâm kiến thức;
 1.Kiến thức: Giúp HS cảm nhận được , vẻ đẹp hồn nhiên , vui tươi trong sáng của hình ảnh Lượm . Một chú bé liên lạc , hồn nhiên, trong sáng , vô tư , dũng cảm hi sinh vì đất nước về các anh hùng liệt sĩ 
- Tình cảm yêu mến trân trọng của tác giả đối với Lượm.
- Các chi tiết miêu tả và tác dụng của nó.
- Miêu tả kết hợp tự sự và cảm xúc.
 2.Kĩ năng: - Đọc diễn cảm.
- Phát hiện và phân tích hình ảnh nghệ thuật ; từ láy, hoán dụ
 3.Thái độ: Giúp HS hiểu hơn về nghệ thuật tự sự ,tả người . Giáo dục HS kính trọng, tự hào 
C. Phương pháp: Bình giảng, phânn tích, phát vấn, tái hiện
D.Tiến trình bài dạy:
 1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số
 2.Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng 5 khổ thơ đầu của văn bản “ Đêm nay Bác không ngủ” – Minh Huệ và nêu nội dung chính của bài? 
 3. Bài mới:
 * Giới thiệu bài: Hồi đầu kháng chiến chống Pháp, nhà thơ Tố Hữu từ Hà Nội trở về thành phố Huế (nơi quê hương đang bị thực dân Pháp chiếm đóng đánh phá quyết liệt), tình cờ gặp chú bé liên lạc Lượm nhí nhảnh, vui tươi. Ít lâu sâu, nhà thơ nghe tin Lượm đã hí sinh anh dũng trên con đường công tác . Xúc động , nghẹn ngào, nhớ thương, cảm phục. Tố Hữu viết bài thơ ghi lại chuyện này . Bài thơ được in 1949, đưa vào tập Việt Bắc ( 1946 -1954)
Hoạt động của GV & HS
Nội dung kiến thức
I.Hoạt động I: Giới thiệu chung
HS đọc phần dấu à chú thích 
Nêu một số nét cơ bản về tác giả, tác phẩm 
II.Hoạt động II: Đọc – Hiểu văn bản
Đọc chú thích, văn bản: HS đọc 
Nêu bố cục của bài thơ (3 phần ) 
Thể thơ? Nhịp thơ? 
HS đọc 5 khổ đầu. Hình tượng của nhân vật nào được đề cập đến trong bài thơ? 
Lượm làm gì? Nếu phân tích hình ảnh này theo em cần chú ý đến những điểm nào cần phân tích 
Hoûi : Baøi thô keå vaø taû veà Löôïm qua lôøi cuûa ai?
Hoûi : Hai chuù chaùu gaëp nhau vaøo thôøi ñieåm naøo? Em coù suy nghó gì veà hoaøn caûnh ñoù?
Gôïi yù : “Ngaøy Hueá ñoå maùu”, noùi ñeán “ñoå maùu” laø noùi ñeán ñau thöông, maát maùt, hi sinh 
Hoûi : Taùc giaû ñaõ khaéc hoïa Löôïm qua nhöõng phöông dieän naøo?
Gôïi yù : trang phuïc, daùng ñieäu, cöû chæ, lôøi noùi.
Hoûi : Tìm nhöõng chi tieát mieâu taû Löôïm qua nhöõng phöông dieän ñoù?
Hoûi : Taùc giaû söû duïng nhöõng ngheä thuaät gì ñeå mieâu taû Löôïm trong laàn gaëp gôõ tình côø aáy? Qua caùc ngheä thuaät ñoù, hình aûnh Löôïm hieän ra nhö theá naøo?
Hoûi “ Löôïm ñaõ ñöa thö trong hoaøn caûnh naøo? Tìm nhöõng hình aûnh, chi tieát mieâu taû Löôïm trong chuyeán ñi cuoái cuøng?
Hoûi : Em haõy phaân tích ngheä thuaät ñöôïc taùc giaû söû duïng qua khoå thô treân?
Hoûi : Caùc chi tieát treân giuùp ta hieåu theâm gì veà Löôïm?
 Hoûi : Tìm vaø phaân tích nhöõng caâu thô mieâu taû söï hi sinh anh duõng cuûa Löôïm?
Hoûi: Caûm nhaän cuûa em veà söï hi sinh cuûa Löôïm?
Niềm đau xót của tác giả được thể hiện qua những câu thơ nào?
- Khổ thơ cuối thể hiện điều gì?
- Em hãy nêu ỳ nghĩa bài thơ ?
III.Hoạt động III: Tổng kết 
Tóm lại: Lượm là cậu bé như thế nào? 
Cách xưng hô: Chú đồng chí nhỏ, cháu .. đó là tính cảm gì của tác giả đối với Lượm 
Nghệ thuật đang sử dụng ? Kiểu câu có gì đặc biệt ?
Tác dụng của cách dùng kiểu câu ấy ?
Thể loại thơ ?
I.Giới thiệu chung:
1.Tác giả : Tố Hữu ( 1920 – 2002) , tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh ra ở Huế
- Là nhà cách mạng và nhà thơ lớn của thơ ca hiện đại Việt Nam
2.Tác phẩm: 
- Bài thơ “ Lượm” được in 1949, đưa vào tập Việt Bắc ( 1946 -1954)
Nội dung khái quát : Hình ảnh của Lượm một chú bé liên lạc trong kháng chiến chống Pháp và tình cảm của tác giả 
II. Đọc – Hiểu văn bản:
1.Đọc – Chú thích:
2. Tìm hiểu văn bản:
a.Bố cục: 3 phần 
- Từ đầu  xa dần : Hình ảnh Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ 2 chú cháu 
- Tiếp “Giữa đồng “ : Chuyến đi liên lạc cuối cùng , sự hi sinh của Lượm 
- Còn lại : Tình cảm của tác giả đối với Lượm
b. Hình aûnh Löôïm trong cuoäc gaëp gôõ tình côø giöõa hai chuù chaùu.
 - Daùng ñieäu : beù loaét choaét, chaân thoaên thoaét, ñaàu ngheânh ngheânh.
 - Trang phuïc : caùi xaéc xinh xinh, ca loâ ñoäi 
leäch.
 - Cöû chæ : nhö con chim chích, huyùt sao vang, nhö con chim chích, cöôøi híp mí 
 - Lôøi noùi : töï nhieân, chaân thaät 
ð söû duïng töø laùy, hình aûnh so saùnh, nhòp ñieäu nhanh 
à hoàn nhieân, vui töôi, nhanh nheïn, tinh nghòch, yeâu ñôøi, say meâ coâng vieäc.
 c. Hình aûnh Löôïm trong chuyeán lieân laïc cuoái cuøng vaø söï hi sinh anh duõng.
 Vuït qua maët traän
 Sôï chi hieåm ngheøo?
ð söû duïng ñoäng töø, tính töø, caâu hoûi tu töø.
à duõng caûm, nhanh nheïn, quyeát taâm hoaøn thaønh nhieäm vuï.
 Chuù ñoàng chí nhoû
 Moät doøng maùu töôi!...
 Hoàn bay giöõa ñoàng 
ð Löôïm anh duõng hi sinh; hình aûnh, linh hoàn em ñöôïc chôû che vaø hoaù thaân vaøo thieân nhieân, ñaát nöôùc. 
 Ra theá
 Löôïm ôi! 
 Thoâi roài, Löôïm ôi!
 Löôïm ôi, coøn khoâng?
ð caâu thô bò ngaét ñoâi, lôøi thô caûm thaùn, caâu thô ñöôïc taùch ra thaønh moät ñoïan.
à ñau xoùt, ngheïn ngaøo cuûa taùc giaû.
d. Hình aûnh Löôïm vaãn soáng maõi.
 Khoå thô cuoái.
ð Löôïm vaãn coøn soáng maõi trong loøng nhaø thô vaø coøn maõi vôùi queâ höông, ñaát nöôùc.
e. Ý nghĩa : Bài thơ khắc họa hình ảnh một chú bé hồn nhiên, dũng cảm hi sinh vì nhiệm vụ kháng chiến. Đó là một hình tượng cao đẹp trong thơ Tố Hữu. Đồng thời bài thơ thể hiện chân thật tình cảm mến thương và cảm phục của tác giả dành cho chú bé Lượm nói riêng và những em bé yêu nước nói chung.
3. Tổng kết:
a. Nghệ thuật: 
- Thơ 4 chữ giàu chất dân gian, sử dụng nhiều từ láy, kết hợp miêu tả, tự sự,biểu cảm; cách ngắt dòng thể hiện cảm xúc; Kết cấu đầu cuối tương ứng.
b. Nội dung.(Xem ghi nhớ./) 
III. Hướng dẫn tự học:Học thuộc bài thơ, nắm vững ý nghĩa, nghệ thuật
E.Rút kinh nghiệm: