Bài giảng môn Ngữ văn 6 - Tiết: Liệt kê

Nhiệt liệt chào mừngCác thầy giáo, cô giáo và các em học sinh!tra big cũ:1/ Hãy kể tên các biện pháp tu từ đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 6 và lớp 7? * Đáp án: + Lớp 6: So sánh, ẩn dụ, nhân hoá,hoán dụ. + Lớp 7: Điệp ngữ, chơi chữ. 2/ Xác định bịên pháp tu từ trong đoạn văn sau và nêu tác dụng nghệ thuật của biện pháp tu từ đó: “Tôi yêu Sài Gòn da diết  Tôi yêu trong nắng sớm, một thứ nắng ngọt ngào Tôi yêu cả đêm khuya thưa thớt tiếng ồn. Tôi yêu phố phường náo động, dập dìu xe cộ vào những giờ cao điểm.” (Vũ Bằng) * Đáp án: Biện pháp tu từ: Điệp ngữ: “Tôi yêu”Làm nổi bật tình yêu nồng nhiệt, say đắm của tác giả đối với Sài gòn. Thế nào là phép liệt kê:1/ Ví dụ: SGK Tr.105 Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trongkhay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm. (Phạm Duy Tốn) Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) ở trên có gìgiống nhau? Các cụm danh từ và các từ ghép này được sắp xếp như thế nào?Liệt kê   Liệt kê2/ Nhận xét:  + Cấu tạo: - Có mô hình cú pháp tương tự nhau. - Sắp xếp nối tiếp nhau. + ý nghĩa: Đều nói về các món ăn quí hiếm, các đồ vật xa xỉ, đắt tiền được bày biện xung quanh quan lớn.? Tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng kết cấu tương tự như thế có tác dụng gì.I/ Thế nào là phép liệt kê” 1/ Ví dụ: * Đáp án: Diễn tả đầy đủ hơn và làm nổi bật sự xa hoa, hưởng lạc của viên quan phụ mẫu đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió để cứu đê vỡ.Liệt kêI/ Thế nào là phép liệt kê? 1/ Ví dụ:* Ghi nhớ:Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùngloại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khíacạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng , tình cảm.I/ Thế nào là phép liệt kê? 1/ Ví dụ: SGK Tr. 104Liệt kê? Tìm phép liệt kê trong đoạn văn sau và nêu tác dụng của việc sử dụng phép liệt kê đó trong đoạn văn: “Hò Huế thể hiện lòng khát khao, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế. Ngoài ra còn các điệu như: Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.” (“Ca Huế trên sông Hương” – Hà ánh Minh)* Đáp án: Phép liệt kê: Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.Tác dụng: Diễn tả đầy đủ và làm nổi bật các điệu hò Huế.Bài tậpII/ Các kiểu liệt kê:Liệt kê* Ghi nhớ:1/ Xét về cấu tạo2/ Xét về ý nghĩa:Ví dụ 1: SGK Tr. 105a/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.b/ Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh)? Về cấu tạo, các phép liệt kê trong hai phần trích trên có gì khác nhau. a/ Liệt kê không theo từng cặp. b/ Liệt kê theo từng cặp.Ví dụ 2: SGK Tr. 105 a/ Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. (Thép Mới) b/ Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dântộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng)? Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê ở hai ví dụ trên. ? Vậy xét về ý nghĩa có thể phân làm những kiểu liệt kê nào. I/ Thế nào là phép liệt kê? 1/ Ví dụ: a/ Liệt kê không tăng tiến. b/ Liệt kê tăng tiến.? Khi sử dụng phép liệt kê tăng tiến cần lưu ý điều gì.* Lưu ý: - Khi sử dụng phép liệt kê tăng tiến, cần sắp xếp các thành tố sao cho đúng trình tự tăng dần theo tiêu chí đã được lựa chọn. - Khi liệt kê về người cần chú ý đến tôn ti, tuổi tác, thân sơ, nội ngoại.? Trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ. Sơ đồ phân loại phép liệt kê:Liệt kêXét về cấu tạoXét về ý nghĩaTheo từng cặpKhôngtheo từng cặpTăng tiếnKhôngtăng tiến * Ghi nhớ 2: SGK tr.105Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với kiểu liệt kê không tăng tiếnLiệt kêI/ Thế nào là phép liệt kê? 1/ Ví dụ: SGK Tr. 104 * Ghi nhớ 1: SGK Tr. 105II/ Các kiểu liệt kê: 1/ Xét về cấu tạo - Liệt kê không theo từng cặp. - Liệt kê theo từng cặp.2/ Xét về ý nghĩa: - Liệt kê không tăng tiến. - Liệt kê tăng tiến.Liệt kêI/ Thế nào là phép liệt kê? 1/ Ví dụ: SGK Tr. 104 * Ghi nhớ 1: SGK Tr. 105II/ Các kiểu liệt kê: 1/ Xét về cấu tạo- Liệt kê không theo từng cặp. - Liệt kê theo từng cặp. 2/ Xét về ý nghĩa: - Liệt kê không tăng tiến. - Liệt kê tăng tiến.* Ghi nhớ 2: SGK tr.105III/ Luyện tậpBài 1: Trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” để chứng minh cho luận điểm “Yêu nước là một truyền thống quý báu của ta”, Chủ tich Hồ Chí Minh đã sử dụng phép liệt kê nêu ra nhiều dẫn chứng sinh động, giàu sức thuyết phục. Hãy chỉ ra phép liệt kê ấy.Sức mạnh của tinh thần yêu nước: “ Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thầnấy lai sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.”Lòng tự hào về trang sử vẻ vang của dân tộc: “Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang của thời đại bà trưng, bà triệu, Trần Hưng đạo, Lê Lợi, Quang Trung”.Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam đứng lên đánh Pháp: + Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi. + Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bảm sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc  quyên ruộng đất cho Chính phủ* Đáp án: Chủ tịch Hồ Chí minh đã 3 lần sử dụng phép liệt kê để diễn tả đầy đủ, sâu sắc: III. Luyện tậpBài 2: Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây:a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những sâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn ái Quốc)b/ Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu) III. Luyện tậpBài 3: ( Làm theo nhóm ) - Đặt câu có sử dụng phép liệt kê:Nhóm 1: Làm câu a: Tả một số hoạt động trên sân trường trong giờ ra chơi.Nhóm 2: Làm câu b: Trình bày nội dung truyện ngắn “Những trò lố hay là Va- ren và Phan Bội Châu”.Nhóm 3: Làm câu c : Nói lên cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn “Những trò lố hay là Va- ren và Phan Bội Châu”. III. Luyện tậpBài 4: Viết một đoạn văn ngắn dùng phép liệt kê để chứng minh Huế phong phú với các làn điệu dân ca. III. Luyện tập Hướng dẫn học big: - Học thuộc 2 ghi nhớ trong big.- Vận dụng phép liệt kê vào viết đoạn văn nghị luận.- Đọc trước big “ Tìm hiểu chung về văn bản hành chính” cHÂN THàNH CảM ƠN CáC THầY CÔ GIáO Và CáC EM!Mỗi lần nhắc tới Huế là nhắc tới vẻ đẹp thơ mộng, cổ kính bên bờ Sông Hương và cũng không thể không nhớ tới các làn điệu dân ca. Nổi bật là các điệu hò: Chèo cạn, big thai, đưa linh, giã gạo và các điệu lí: Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam đều nói lên ý nghĩa và tâm tình riêng. Ngoài ra, nó còn có sự hoà tấu của các nhạc cụ:tfytytytrfsdsdfdsf Tiết 144