Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết 73 đến tiết 80 - Trường THCS - THPT Mỹ Thuận

 Soạn : 2/1/2011
 Bµi 18 – tiÕt 1+ 2
 Tiết 73-74 Văn bản	
 BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
	 ( Trích Dế Mèn phiêu lưu ký)	
	 	( Tô Hoài)
A – Môc tiªu bµi häc :
 1, Kiến thức : Hs
 - Hiểu và cảm nhận được những nét chính về nhà văn Tô Hoài và tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký.
 - Hiểu được nội dung và ý nghĩa của Bài học đường đời đầu tiên và nghệ thuật đặc sắc trong miêu tả và kể chuyện của Tô Hoài.
 - Thấy được tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích. 
 2, Kĩ năng : Kể tóm tắt được nội dung đoạn trích. Bước đầu biết phân tích 1 tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả. 
 3, Thái độ: Có lòng tự trọng, biết sống khiêm tốn, biết tôn trọng người khác.
 - Có ý thức vận dụng các biện pháp so sánh, nhân hoá khi viết văn miêu tả
B – chuÈn bÞ :
 - Truyện Dế Mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài
 - Hs : Chuẩn bị sách giáo khoa kì II 
 C – c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
	1, Ổn định tổ chức lớp
	2, Kiểm tra : sự chuẩn bị sách vở và bài soạn của hs
	3, Bài mới :
 Trªn thÕ giíi vµ n­íc ta cã nh÷ng nhµ v¨n næi tiÕng g¾n bã c¶ cuéc ®êi viÕt cña m×nh cho ®Ò tµi trÎ em, mét trong nh÷ng ®Ò tµi khã kh¨n vµ thó vÞ bËc nhÊt. T« Hoµi lµ mét trong nh÷ng t¸c gi¶ nh­ thÕ.
- TruyÖn ®ång tho¹i ®Çu tay cña T« Hoµi: DÕ MÌn phiªu l­u kÝ (1941). Nh­ng DÕ MÌn lµ ai? Ch©n dung vµ tÝnh nÕt nh©n vËt nµy nh­ thÕ nµo, bµi häc cuéc ®êi ®Çu tiªn mµ anh ta nÕm tr¶i ra sao? §ã chÝnh lµ néi dung bµi häc ®Çu tiªn cña häc k× hai nµy?
Tg
Ho¹t ®éng cña gv
Ho¹t ®«ng cña hs
 Néi dung
 HĐ 1 : tìn hiểu chung
15’
H :Em hiểu gì về nhan đề “Dế Mèn phưu lưu kí”. 
Kể tóm tắt tác phẩm
(Tham khảo SGK/6-7)
+ Hướng dẫn HS đọc văn bản.
? Nêu xuất xứ của đoạn trích?
? Văn bản có thể chia làm mấy loại ?Nêu ý chính mỗi đoạn?
? Xác định ngôi kể và vai trò của ngôi kể?
+Đọc tìm hiểu chú thích.
+Nêu vài nét chính về tác giả
+ Nêu vài nét về tác phẩm.
+ Đọc văn bản.
HS trả lời
I-Tìm hiểu chung :
1- Tác giả :Tô Hoài (1920)
2. Tác phẩm:
- Ghi chép lại cuộc phiêu lưu của Dế Mèn.
.Vị trí đoạn trích: là chương mở đầu của tác phẩm. 
3.Bố cục: 2 đoạn
Đoạn 1: Từ đầu... thiên hạ rồi: Mèn tự giới thiệu về mình. 
Đoạn 2: Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của Mèn.
Ngôi kể: Ngôi thứ nhất.
 HĐ 2:Tìm hiểu VB
30’
? Những chi tiết nào miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn?
? Tìm các tính từ góp phần khắc họa hình ảnh của Dế Mèn. 
? Em hãy thay thế bằng các từ đồng nghĩa hoặc gần nghĩa rồi rút ra nhận xét về nghệ thuật dùng từ trong đoạn văn?.
 Những chi tiết nào nói lên tính nết của Dế Mèn?
? Em hãy nhận xét về tính cách của Dế Mèn trong đoạn naỳ?
Củng cố tiết 1
Đọc đoạn 1.
Thảo luận nhóm
Hs phát hiện và cử đại diện lên trình bày
HS phát hiện các tính từ 
HS tìm các từ đồng nghĩa thay thế để thấy được nét đặc sắc, độc đáo trong việc sử dụng từ của tác giả
HS phát hiện trả lời
II.Đọc- Tìm hiểu văn bản:
1. Nội dung : 
 *1 Dế Mèn tự giới thiệu về mình:
 - Mèn là chàng dế thanh niên cường tráng có vẻ ưa nhìn.
- Tính nết: kiêu căng, hung hăng, hống hách, khinh thường và bắt nạt kẻ yếu. 
25’
Tiết 2 :Tìm hiểu đoạn 2
? Qua lời le, cách xưng hô,giọng điệu em thấy thái độ của Mèn đối với Dế Choắt ntn 
? Giải nghĩa từ “trịch thượng” 
Trịch thượng là từ Hán Việt.
? Phân tích diễn biến tâm lý của Mèn khi trêu chị Cốc ?
+ Giải thích kỹ cho HS thế nào là bắt chân chữ ngũ .
? Bài học đường đời đầu tiên của Mèn là gì ?
? Em có nhận xét gì về bài học đầu đời của Mèn ?
- Đọc phân vai đoạn 2
-HS trả lời
HS đọc chú thích
Thảo luận nhóm
HSphát hiện và cử đại diện trả lời.
HS trả lời
HS trả lời 
* Bài học đường đời đầu tiên Nguyên nhân :
- Trêu chị Cốc --> chị Cốc tưởng Dế Choắt --> chị Cốc mổ chết Dế Choắt.
* Diễn biến tâm lý của Mèn 
Huyênh hoang đắc chí 
--> chui tọt vào hang, thú vị -> bàng hoàng, ngớ ngẩn 
-->hốt hoảng, bất ngờ
--> ân hận Rút ra bài học đường đời đầu tiên.
* Bài học : Ở đời mà có thói hung hăng ,bậy bạ ,có óc mà không biết nghĩ ,không chỉ mang vạ vào mình mà còn mang vạ cho ngưới khác.
10’
? Em h·y tãm t¾t néi dung chÝnh vµ nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt kÓ vµ t¶ cña t¸c gi¶?
? Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thËt miªu t¶ vµ kÓ chuyÖn cña T« Hoµi trong v¨n b¶n nµy?
*Tãm l¹i : §©y lµ v¨n b¶n mÉu mùc vÒ kiÓu v¨n miªu t¶ mµ chóng ta sÏ häc ë bµi tËp lµm v¨n sau nµy.
KNS : chia nhóm TL về giá trị Nd NT của truyện 
TL: Tác giả tả hình dáng, hành động giống với các loài vật, còn một số chi tiết về lời đối thoại, về tính cách nhân vật là giống với tính cách của con ngưòi.
KNS : cặp đôi suy nghĩ ứng xử của các NV trong truyện .
3. Nghệ thuật :
- KÓ chuyÖn kÕt hîp miªu t¶.
- X©y dùng h×nh t­îng nh©n vËt DM gÇn gòi víi trÎ th¬.
- Sö dông hiÖu qu¶ c¸c phÐp tu tõ.
- Lùa chän lêi v¨n giµu h×nh ¶nh c¶m xóc.
4. Ý nghĩa : TÝnh kiªu c¨ng cña tuæi trÎ cã thÓ lµm h¹i ng­êi kh¸c, khiÕn ta ph¶i ©n hËn suèt ®êi.
III. Tổng Kết :
Ghi nhớ SGK
Luyện tập 
8’
Gợi ý :Em hãy tưởng tượng mình là Dế Mèn thì sẽ diễn tả tâm trạng đó mới chính xác .
 Cho HS đọc lại phân vai đoạn
 - Hệ thống toàn bài
HS luyện tập:
Bài 1 :Viết một đoạn văn diễn tả tâm trạng của Dế Mèn khi đứng trước mộ Dế Choắt .
 HĐ 3 Hướng dẫn tự học :
4. Củng cố: 
- KNS : động nảo suy nghỉ về cách ứng xử của các NV trong truyện .
? Em h·y tãm t¾t néi dung chÝnh vµ nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt kÓ vµ t¶ cña t¸c gi¶?
? Em häc tËp ®­îc g× tõ nghÖ thËt miªu t¶ vµ kÓ chuyÖn cña T« Hoµi trong v¨n b¶n nµy?
5/ Hướng dẫn Tự học : 2’
Tìm đọc tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí và tóm tắt đoạn trích Bài học đ ường đời đầu tiên
 Hiểu và nhớ được ý nghĩa, nghệ thuật độc đáo của VB Bài học đường đời đầu tiên
Chuẩn bị bài : Phó từ.
+ Tìm hiểu và tập trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài rút ra kết luận thế nào là Phó từ
+ Tập làm các bài tập sgk
Soạn : 2/1/2011	 Bµi 18 – tiÕt 3
 Tiết 75 	 
 PHÓ TỪ
A – Môc tiªu bµi häc :
 1, Kiến thức : Hs
 - Hiểu được thế nào là phó từ. Đặc điểm ngữ pháp của phó từ.
 - Hiểu và nhớ được các loại ý nghĩa chính của phó từ.
 2, Kĩ năng : Nhận biết, phân loại và sử dụng được phó từ để đặt câu. 
 3, Thái độ: Có ý thức vận dụng kiến thức đã học khi giao tiếp.
B – chuÈn bÞ :
 - Đồ dùng : Bảng phụ ; Phiếu học tập
 - Hs : Đọc và tìm hiểu kỹ bài ở nhà
 C – c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
	1, Ổn định tổ chức lớp
	2, Kiểm tra : Kể tên các từ loại tiếng Việt đã học ở học kì I ?
	3, Bài mới :
Trong ch­¬ng tr×nh HK I, c¸c em ®· ®­îc biÕt c¸c tõ lo¹i: DT, §T, TT, ST, LT, CT. H«m nay c« vµ c¸c em sÏ cïng t×m hiÓu thªm mét tõ lo¹i, ®ã lµ Phã tõ.
tg
Ho¹t ®éng cña gv
Ho¹t ®«ng cña hs
 Néi dung
 Hoạt động 1: Tìm hiểu về Phó Từ 
15’
-GV treo bảng phụ có ghi sẵn VD SGK
-Gọi HS đọc VD trên bảng phụ, khai thác các câu hỏi SGK
? Nhắc lại khái niệm về danh từ , động từ ,tính từ ?
+ Những từ in đậm là phó từ 
+ Giúp HS phân biệt thực từ và hư từ . Phó từ , lượng từ , số từ là hư từ.
+ Hướng dẫn HS xác định và nhận xét về vị trí của phó từ và các động tính từ mà chúng đi kèm.
HS tìm hiểu PT l gì
+ Đọc các mẫu câu chú ý các từ in đậm
- Trình bày
- Nhận xét
- Rút ra kết luận
+HS lên bảng làm, các HS khác làm vào vở .
+ Cho 3 HS nhắc lại khái niệm về phó từ.
I- Phó từ là gì ?
1-Ví dụ: 
-Các từ in đậm :đã, cũng, vẫn, chưa, thật, được, rất, ra bổ nghĩa cho các động từ, tính từ 
* Phó từ đứng trước hoặc sau động từ và tính từ .
2- Ghi nhớ : SGK/12
10’
-GV treo bảng phụ
? Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ in đậm .
? Điền các phó từ đã tìm ở mục Ivà II vào bảng phân loại .
+ Hướng dẫn HS tìm thêm phó từ thuộc các loại trên bằng cách hướng dẫn HS giải bài tập 1 .
? Phó từ có thể chia làm mấy loại ?
- Đọc các mẫu câu và chú ý các từ in đậm.
- HS phát hiện
- So sánh ý nghĩa các cụm từ có và không có phó từ. 
- Sắp xếp phó từ vào bảng phân loại .
- HS trả lời
II-Các loại phó từ:
1-Ví dụ: tìm phó từ:
lắm,đừng,vào, không , đã ,đang
2- Bảng phân loại phó từ: 
-Phó từ đứng trước động từ, tính từ.
-Phó từ đứng sau động từ và tính từ.
*Ghi nhớ :SGK/ 14
15
*Hoạt động 2: Luyện tập
- Hướng dẫn hs làm bài tập
- Bài tập 1 : Chia nhóm
- BT2 : Hs lên bảng gạch chân xác định phó từ trên bảng phụ
BT 3 : Đọc chính âm cho HS viết chính tả đoạn “Những gã xốc nổi ...những cử chỉ ngu dại của mình thôi.” trong bài “Bài học đường đời đầu tiên”
Bài tập1: Tìm và nêu tác dụng của các phó từ trong đoạn văn:
a. - Đã: phó từ chỉ quan hệ thời gian.
- Không: sự phủ định
- Còn: sự tiếp diền tương tự
- Đã: thời gian
- Đều: sự tiếp diễn
- Đương, sắp: thời gian
- Lại: tiếp diễn
- Ra: kết quả và hướng
- Cũng sự tiếp diễn
- Sắp : thời gian
b. Đã: thời gian - Được: kết quả
Bài 2: 
 Một hôm tôi nhìn thấy chị Cốc đang rỉa cánh gần hang mình. Tôi nói với Choắt trêu chọc chị cho vui. Choắt rất sợ chối đây đẩy. Tôi hát cạnh khoé khiến chị Cốc điên tiết và tìm ra Dế Choắt. Chị Cốc đã mổ cho Choắt những cú trời giáng khiến cậu ta ngắc ngoải vô phương cứu sống.
- PT: 
 +Đang: thời gian hiện tại
 +Rất : mức độ
 +Ra: kết quả
Bài 3: HS thi đặt câu nhanh (có dùng phó từ).HS nghe viết chính tả
Bài tập 3 :
 - Nghe viết chính tả
*Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học 
4/ Củng cố: 2’ - Gv khái quát lại nội dung bài học
5/ Hướng dẫn hs học bài : 3’
+ Tìm hiểu và tập trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài rút ra kết luận thế nào là Phó từ
+ Tập làm các bài tập sgk .
Nhí kh¸i niÖm phã tõ, c¸c lo¹i phã tõ.
NhËn diÖn ®­îc phã tõ trong c¸c c©u v¨n cô thÓ.
So¹n bµi: T×m hiÓu chung vÒ v¨n miªu t¶.
Soạn : 2/1/2011
Bµi 18– tiÕt 4
 Tiết 76 	 
 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ
 A – Môc tiªu bµi häc :
 1, Kiến thức : Hs
 - Hiểu được những đặc điểm chung nhất về văn miêu tả. Biết được hoàn cảnh cần sử dụng văn miêu tả.
 - Nhận diện được những đoạn văn, bài văn miêu tả.
Môc ®Ých cña miªu t¶.
C¸ch thøc miªu t¶.
2. KÜ n¨ng:
 NhËn diÖn ®­îc ®o¹n v¨n, bµi v¨n miªu t¶.
B­íc ®Çu x¸c ®Þnh ®­îc néi dung cña mét ®o¹n v¨n hay bµi v¨n miªu t¶, x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm næi bËt cña ®èi t­îng ®­îc miªu t¶ trong ®o¹n v¨n hay bµi v¨n miªu t¶.
GDKN: Gi¸o dôc kÜ n¨ng quan s¸t vµ nhËn xÐt sù vËt xung quanh.
B – chuÈn bÞ :
 - Đồ dùng : Bảng phụ ; Phiếu học tập
 - Hs : Đọc và tìm hiểu kỹ bài ở nhà
 C – c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
	1, Ổn định tổ chức lớp
	2, Kiểm tra : Kiểm tra bài soạn củ HS .
	3, Bài mới :
- ë TiÓu häc c¸c em ®· ®­îc häc vÒ v¨n miªu t¶. C¸c em ®· viÕt 1 bµi v¨n miªu t¶: t¶ ng­êi, vËt, phong c¶nh thiªn nhiªn...VËy em nµo cã thÓ nhí vµ tr×nh bµy thÕ nµo lµ v¨n miªu t¶?
tg
Ho¹t ®éng cña gv
Ho¹t ®«ng cña hs
 Néi dung
 Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung ... ăm Căn đổ 
ầm ầm như thác. - Rừng đước cao So sánh 
ngất như hai dãy 
 trường thành. 
⇒ Vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ của vùng sông nước Cà Mau.
b/ Cảnh chợ Năm Căn.
- Chợ nằm sát bên bờ sông.
- Cảnh ồn ào, đông vui và nhộn nhịp.
- Sự đa dạng về màu sắc, tiếng nói của người bán hàng.
- > Quan sát kĩ lưỡng, vừa chú ý đến cả hình khối, màu sắc, âm thanh.
⇒ Hoạt động của con người Năm Căn thật đông vui, nhộn nhịp.
2. nghệ thuật :
-- Quan sát tỉ mỉ, huy động nhiều giác quan đi từ bao quát đến cụ thể.
- Sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh, dùng từ ngữ chính xác, gợi tả.
- Sử dụng từ ngữ địa phương .-Kết hợp MT với thuyết minh .
3. ý nghĩa : SNCM là một đoạn trích hấp dẫn và độc đáo thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn ĐG với thiên nhiên và con người vùng đất Cà Mau
3’
 - Gv cho hs khái quát lại nội dung và nghệ thuật của bài và cho Hs đọc ghi nhớ sgk/ 23
 - Đọc ghi nhớ
III-Tổng kết :
 - Ghi nhớ :SGK / 23
7’
 - Hướng dẫn HS bày tỏ suy nghĩ, cảm x úc
- Trình bày
- Nhận xét
IV/ Luyện tập: 
 - HS phát biểu cảm nghĩ về vùng sông nước Cà Mau
 - Em học tập được gì về nghệ thuật miêu tả của tg ?
Hoạt động 3 : hướng dẫn tự học .
 4/ Củng cố: 2’ - Gv củng cố lại nội dung bài học
 5/ Hướng dẫn hs học bài : 3’
Nắm vững nội dung, nghệ thuật bài, nhớ nhũng chi tiết MT đặc sắc, các chi tiết sử dụng phép so sánh .
Hiểu được ý nghĩa các chi tiết sử dụng phép tu từ .
Tập kể tóm tắt nội dung văn bản
Chuẩn bị bài : So sánh
+ Ôn lại kiến thức về biện pháp so sánh đã học ở Tiểu học
+ Tập trả lời các câu hỏi và làm bài tập sgk
Soạn : 3/1/2011..
Bµi 19 – tiÕt 3
 Tiết 79 
 So s¸nh
A – Môc tiªu bµi häc :
 1, Kiến thức : Hs
 - Hiểu thế nào là so sánh.
 - Phép so sánh có cấu tạo như thế nào.
 2, Kĩ năng : Nhận diện được phép so sánh ; Nhận biết và phân tích được các kiểu so sánh đã dùng trong văn bản, chỉ ra được tác dụng của các kiểu so sánh đó.
 3, Thái độ: Có ý thức vận dụng phù hợp kiến thức đã học khi giao tiếp. 
B – chuÈn bÞ :
 - GV : Chuẩn bị đồ dùng : Bảng phụ, phiếu học tập.
 - Hs : Đọc và tìm hiểu kỹ bài ở nhà
 C – c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
	1, Ổn định tổ chức lớp
	2, Kiểm tra : Thế nào là phó từ ? Kể tên các loại phó từ ? Đặt câu có sử dụng phó từ ?
 3, Bài mới :
tg
Ho¹t ®éng cña gv
Ho¹t ®«ng cña hs
 Néi dung
 HĐ 1 : Tìm hiểu khái niệm So sánh
10’
- GV gọi hs đọc ví dụ trong sgk.
? Em hãy tìm những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu , sự vật nào được so sánh với nhau?
? Sự so sánh các sự vật, sự việc với nhau như vậy để làm gì?
? Vậy em hiểu so sánh là gì?
- Đọc ví dụ
- Xác định những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh
- Hs trả lời :Sự so sánh đó để làm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
- Hs đọc ghi nhớ sgk/24.
 I/ So sánh là gì?
 Ví dụ: SGK
- Trẻ em = Búp trên cành.
- Rừng đước cao ngất = Dãy trường thành
- > Nét tương đồng.
⇒ So sánh để tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm.
* Ghi nhớ: SGK/ 24.
15’
 - Gv kẻ mô hình của phép so sánh lên bảng và cho hs tự điền vào mô hình của các ví dụ đã tìm được trong phần 1.
? Qua các ví dụ trên em có nhận xét gì về cấu tạo của phép so sánh?
* Lưu ý : 
 - Phương diện so sánh và từ so sánh.
+ Cấu tạo đó đôi khi được biến đổi( phương diện so sánh hoặc từ so sánh bị lược bớt)
+ Vị trí của vế a và vế b có thể đổi chỗ cho nhau.
- Yêu cầu HS đọc ghi nhớ
- Hs điền kiến thức vào mô hình
- Trao đổi
- Rút ra kết luận
- Đọc ghi nhớ
 II/ Cấu tạo của phép so sánh.
Vế A (Sự vật được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh.
Vế B(Sự 
vật dùng
 để so sánh)
Rừng đước
dựng lên cao ngất
như
bức trường 
thành
Trẻ em
như
búp trên 
cành
Cha ông
chí lớn
Trường sơn
Mẹ
lòng bao la
Cửu Long
Con người
không chịu khuất phục
như
tre mọc 
thẳng
* Phép so sánh có cấu tạo đầy đủ gồm :
- Vế A: Sự vật, sự việc được so sánh.
- Vế B: Sự vật, sự việc dùng để so sánh.
 - Ghi nhớ :SGK / 25
 Hoạt động 2 : Luyện tập
15’
 Bài tập1: Tìm phép so sánh
- Gv cho hs tìm một số phép so sánh.
 - Gv nhận xét 
 - Chuẩn kiến thức
Bài tập 2: 
- Gv cho Hs thực hiện bài tập nhanh- chọn ba bài làm nhanh nhất và đúng nhất để ghi điểm.
- Sau đó gv nhận xét và ghi bảng.
Bài tập 4: Gv đọc chính tả cho hs viết.
- Gv cho hs trao đổi bài kiểm tra và sửa lỗi cho hs.
- Hình thức : Cặp/nhóm
 - HS tìm
 - Trình bày
 - Trao đổi
 - Nhận xét
- HS điền
-Nhận xét
- Viết chính tả
- Trao đổi bài cho bạn để kiểm tra và cùng thống nhất sửa lỗi
III- Luyện tập:
Bài tập1: Tìm một số phép so sánh
- So sánh đồng loại( người với người): Thầy thuốc như mẹ hiền.
- So sánh đồng loại(vật với vật): Sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.
- So sánh khác loại(vật với người): Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch.
- So sánh cái cụ thể và cái trìu tượng: sự nghiệp của chúng ta như rừng cây đang lên, đầy nhựa sống và ngày càng lớn mạnh nhanh chóng.
Bài tập 2: Điền từ
- Khoẻ như vâm(voi); Khoẻ như hùm; Khoẻ như trâu...
- Đen như bồ hóng; Đen như than; Đen như cột nhà cháy.
- Trắng như bông; Trắng như cước; Trắng như ngà...
Bài tập 4: Chính tả đọc- viết
 Hoạt động 3 Hướng dẫn tự học : 
 4/ Củng cố: 2’ - Gv củng cố lại nội dung bài học
 5/ Hướng dẫn hs học bài : 3’
Nắm vững nội dung bài : nhận diện được phép so sánh , các kiểu SS trong VB
Hoàn thành các bài tập còn lại.
Chuẩn bị bài : Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
+ Đọc kĩ các đoạn văn.
+ Tập trả lời các câu hỏi và làm bài tập sgk
Soạn : .../.../...
Giảng : .../.../... Bµi 19 – tiÕt 4
 Tiết 80 	 
 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH,
 NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
 A – Môc tiªu bµi häc :
 1, Kiến thức : Hs
 - Nắm được 1 số thao tác cơ bản cần thiết cho việc viết văn miêu tả: Quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét.
 - Thấy được vai trò, tác dụng và mối quan hệ trực tiếp của các thao tác...
 2, Kĩ năng : Quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét khi miêu tả
 - Nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản trên trong đọc và viết văn miêu tả.
 3, Thái độ: Có ý thức vận dụng các thao tác khi viết văn miêu tả. 
B – chuÈn bÞ :
 - GV : Chuẩn bị đồ dùng : Tranh ảnh , bảng phụ, phiếu học tập.
 - Hs : Đọc và tìm hiểu kỹ bài ở nhà
 C – c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
	1, Ổn định tổ chức lớp
	2, Kiểm tra : Thế nào văn miêu tả ? Theo em để làm tốt bài văn miêu tả thì thao tác nào là quan trọng ?
 3, Bài mới :
tg
Ho¹t ®éng cña gv
Ho¹t ®«ng cña hs
 Néi dung
 HĐ 1 : Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
40’
5’
Bước1: Gv gọi hs đọc ba đoạn văn trong sgk
Bước 2: Gv cho hs tìm hiểu cách quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét
? Em hãy xác định nội dung miêu tả của các đoạn văn?
 - gv chia lớp thành ba nhóm học tập để thảo luận các câu hỏi trong sgk với ba đoạn văn.
- Gv cho hs đọc đoạn trích trong tác phẩm sông nước Cà Mau của Đoàn Giỏi đã được lược bớt đi các biện pháp tu từ.
? Em hãy so sánh đoạn văn 2 mục1 và đoạn văn vừa đọc để chỉ ra sự khác biệt và vai trò của các từ được lược bớt?
? Em có nhận xét gì về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả?
- Tích hợp với phần tiếng Việt- so sánh là gì?
- Củng cố bài
- Dặn dò hs chuẩn bị bài tiết 2 : Tập làm các bài tập trong phần II
- Đọc ví dụ
- Suy nghĩ trả lời các câu hỏi
- Hs học theo ghi nhớ trong sgk/24.
- Thảo luận nhóm – ghi kết quả vào phiếu học tập
- Đại diện các mhóm trình bày- nhận xét - Bổ sung thêm các ý còn thiếu.
- Trao đổi
- Rút ra kết luận : Những từ bỏ đi đều là hình ảnh so sánh, liên tưởng khá thú vị. Không có những hình ảnh so sánh ấy, đoạn văn mất đi sự sinh động, hấp dẫn. - > trí tưởng tượng phong phú của người viết.
- Đọc ghi nhớ
 I/ Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
Ví dụ: SGK
Đ1: Ngoại hình Dế Choắt.
Đ2: Cảnh sông nước Cà Mau.
Đ3: Cảnh sắc mùa xuân.
-> Người viết biết quan sát, sau đó tưởng tượng, so sánh để làm nổi bật đối tượng được miêu tả.
⇒Để làm nổi bật đặc điểm của sự vật trong văn miêu tả cần phải biết quan sát đặc điểm của sự vật, sau đó tưởng tượng để có cách so sánh.
* Ghi nhớ: sgk/ 28.
 Hoạt động 2 : Luyện tập
35’
 Tiết 80
- G v hướng dẫn hs thực hiện phần luyện tập 
Bài tập1: Gv cho hs điền từ vào chỗ trống bằng hình thức thực hiện bài tập nhanh.
- Gv thu ba bài làm nhanh nhất chấm, sau đó cho hs nhận xét và gvkl ghi bảng:
? Em có nhận xét gì về cách quan sát và lựa chọn những hình ảnh của tác giả để miêu tả cảnh Hồ Gươm?
? Em có nhận xét gì về những từ vừa điền vào trong dấu ngoặc đơn?
Bài tập 2: 
? Em hãy chỉ ra những từ chỉ đặc điểm và tính cách ương bướng, kiêu căng của Dế Mèn?
? Những hình ảnh đó làm nổi bật điều gì?
Bài tập 3:
Gv hướng dẫn cho hs thực hiện bài tập 3 bằng cách chỉ ra những đặc điểm nổi bật của căn phòng đang ở
Bài tập 4: Gv gợi ý cho hs thực hiện theo sgk để liên tưởng và so sánh các hình ảnh, sự vật
 - HS làm bài
 - Trình bày
 - Nhận xét
 - HS làm bài
 - Trình bày
 - Nhận xét
- Kết luận
- HS làm bài 
- Trao đổi
- HS làm bài
 - Trình bày
 - Nhận xét
- Kết luận
II/ Luyện tập:
Bài tập1: Điền từ và nhận xét
(1) gương bầu dục; (2) cong cong; (3) lấp ló; (4) cổ kính; (5) xanh um.
- > Tác giả đã quan sát và lựa chọn được những hình ảnh rất tiêu biểu, đặc sắc. Những hình ảnh đó là: mặt hồ... sáng long lanh; cầu Thê Húc...màu son; đền Ngọc Sơn; gốc đa già rễ lá xum xuê; tháp rùa xây trên gò đất giữa hồ. đó là những đặc điểm mà các hồ khác không có.
⇒ Những từ ngữ trong dấu ngoặc đơn đều là những từ ngữ chỉ tính chất của Hồ Gươm. Nếu thay những từ đó bằng những từ khác thì không hợp với đặc điểm của hồ.
Bài tập 2: Xác định những đặc điểm tính chất của Dế Mèn
- Rung rinh; bóng mỡ soi gương được.
- Nổi từng tảng rất bướng.
- Răng đen nhánh; nhai ngoàm ngoạp
- Râu dài; rất đổi hùng dũng.
- Trịnh trọng; khoan thai.
⇒ Ngoại hình đẹp, cường tráng, tính tình ương bướng, kiêu căng.
Bài tập 3: Tìm đặc điểm ngôi nhà
( căn phòng) em đang ở.
Bài tập 4: Tìm chi tiết liên tưởng so sánh. 
Chẳng hạn:
- Mặt trời như một chiếc mâm lửa.
- Bầu trời trong sáng và mát mẻ như khuôn mặt của em bé sau một giấc ngủ dài.
- Những hàng cây như những bức tường thành cao vút.
 Hoạt động 3 : hướng dẫn tự học 
 4/ Củng cố: 5’ - Gv củng cố lại nội dung bài học
 5/ Hướng dẫn hs học bài : 5’
Nắm vững nội dung bài 
Hoàn thành các bài tập còn lại.
Nhớ mục đích của quan sát TT so sánh và nhận xét trong van MT 
Nhận biết điểm nhìn MT , các chi tiết TT, SS trong văn MT.
Chuẩn bị bài : Bức tranh của em gái tôi
+ Đọc kĩ văn bản - soạn bài
+ Tóm tắt văn bản