Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tuần học thứ 7

Tuần : 7
Cảm thụ văn bản : Em bé thông minh
Tiết : 19, 20
I. Mục tiêu cần đạt :
Học sinh ôn lại nội dung và nghệ thuật văn bàn “ Em bé thông minh”.
Cảm nhận được ý nghĩa của từng chi tiết nghệ thuật trong truyện, mức độ tăng dần của mỗi lần thử thách và trí thông minh của em bé được sánh ngang tầm với : người cha, dân làng, cả triều đình với đầy đủ văn võ bá quan, các nhà thông thái, các trạng nguyên
Tập viết được đoạn văn cảm nhận hoàn chỉnh về một chi tiết trong truyện.
II. Hoạt động dạy – học :
Hoạt động của thầy
Hđ của trò
Nội dung cần đạt
Hđ 1 : Hướng dẫn học sinh tóm tắt các chi tiết chính trong truyện “ Em bé thông minh ”.
H: Nêu ý nghĩa của truyện.
Hđ 2. Giúp hs trả lời câu hỏi và làm bài tập cảm thụ :
Bài tập 1 :
 Căn cứ vào nội dung truyện, hãy gọi tên cách giải đố của em bé qua mỗi lần thử thách ?
Bài tập 2 : Em có nhận xét gì về tính chất và mức độ của các lần thách đố trong truyện “ Em bé thông minh ”? 
Hết tiết 1
Học sinh làm bài tập trắc nghiệm và tự luận :
 Câu 1 : Nhân vật chính trong truyện “ Em bé thông minh ” thuộc kiểu nhân vật nào ?
Người dũng cảm .
Người thông minh
Người quái dị.
Người ngốc nghếch gặp may.
Câu 2 : Sự thông minh của em bé được thể hiện qua hình thức nào ?
Chiến đấu với quái vật.
Trả lời các câu đố.
Lập các kì tích phi thường.
Cả ba đều sai .
Câu 4 : Dòng nào đúng nhất mục đích của truyện “ Em bé thông minh” ?
Ca ngợi một em bé thông minh.
Đề cao tài trí của nhân dân qua nhân vật em bé.
Đả kích bọn vua quan ngốc nghếch để gây cười.
Ca ngợi tài dùng người của nhà vua.
Câu 5: Em bé đã không giải đố theo cách nào ?
Đẩy thế bí về phía người ra câu đố.
Dựa vào kiến thức sách vở.
Đố lại người ra câu đố.
Dựa vào kiến thức thực tiễn.
Làm cho người ra câu đố thấy được điều phi lí mà họ đưa ra.
Câu 6. Có thể kể lại truyện “ Em bé thông minh” theo cách sau không ?
Em bé giải câu đố trâu đực chửa.
Em bé giải câu đố làm thịt chim sẻ.
Em bé giải câu đố của viên quan.
Em bé giải câu đố xâu kim.
Câu 7 : Em hãy viết một đoạn văn ngắn nói lên suy nghĩ của em sau khi học xong truyện “ Em bé thông minh”.
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Thi ai nhanh hơn giữa hai đội 
Hđ cá nhân 
Tiết 2 
Học sinh làm bài tập trong phiếu bài tập
Học sinh làm bài tập trong phiếu bài tập
Học sinh làm bài tập trong phiếu bài tập
Học sinh làm bài tập trong phiếu bài tập
I. Kiến thức cơ bản :
1. Các chi tiết chính :
- Nhà vua sai người tìm người tài giỏi trong dân gian .
Em bé giải câu đố của viên quan, giúp cha.
Hai lần Em bé giải câu đố của nhà vua
Em bé giải câu đố của sứ thần nước láng giềng.
 2. Ý nghĩa của truyện :
 + Đề cao trí thông minh : Đó là trí thông minh được đúc kết từ đời sống và luôn được vận dụng trong thực tế.
+ Hài hước, mua vui : Lời giải đố tạo sự bất ngờ, đem lại tiếng cười vui vẻ.
II. Câu hỏi và bài tập cảm thụ:
1. Định hướng :
Lần 1 : Em bé giải câu đố của viên quan : Gậy ông đập lưng ông.
Lần 2: Em bé giải câu đố của vua lần 1, lần 2 : Tương kế tựu kế .
Lần 3 Em bé giải câu đố của sứ giả nước láng giềng : 
2. Định hướng : 
- Lần thách đố sau khó hơn lần trước
Lần thách đố sau mang tính chất khó khăn, nghiêm trọng hơn lần trước.
Mức độ tăng tiến và mỗi lần thách đố mới lại bộc lộ thêm, hoàn thiện thêm phẩm chất đáng quý của em bé : Thông minh, nhanh trí trong lần 1; Thông minh, tự tin, dũng cảm trong lần 2 ; Thông minh, hồn nhiên hơn tất cả các bậc tài giỏi trong triều.
Định hướng và đáp án.
B
B
B
C
6
6. Không thể kể theo trình tự đó vì :
 - Nếu kể theo trình tự đó sẽ không làm rõ được mức độ tăng tiến của các câu đố ( lần sau khó khăn hơn lần trước ) và cũng không hợp loogic : Viên quan ra câu đố, phát hiện em bé thông minh. Vua ra câu đố để thử thách, xác nhận.
7. Định hướng : 
- Xác định câu chủ đề của đoạn văn cần viết.
Em thấy nhân vật chính trong truyện là người như thế nào ?
Em học hỏi được điều gì từ nhân vật đó ?
Em có cảm xúc gì sau mỗi lần em bé giải được câu đố
Tuần : 7
Luyện tập tiếng Việt :
Tiết : 21
Chữa lỗi dùng từ
I . Mục tiêu cần đạt : 
Học sinh ôn lại những kiểu lỗi thường gặp, nguyên nhân mắc lỗi, cách khắc phục, sửa chữa.
Sửa chữa được một số lỗi cho mình.
Có ý thức tránh lặp từ và dùng từ đúng nghĩa.
II : Hoạt động dạy – học :
Hoạt động của thầy
Hđ của trò
Nội dung cần đạt
Hđ 1 : Phân biệt phép lặp và lỗi lặp.
H : So sánh hai ví dụ sau :
 VD 1 : Tre Đồng Nai, nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ, lũy tre thân mật làng tôi Đâu đâu ta cũng có nứa tre làm bạn.
VD 2: Con mèo nhà em rất đẹp nên em rất thích con mèo nhà em.
Bài tập 1 : Phát hiện và chữa lỗi dùng từ dưới đây ;
Có thể nói em có thể tiến bộ nếu lớp em có thầy cô dạy giỏi.
Những thiệt hại do bão lụt không thể tính bằng con số hay số liệu cụ thể.
Chúng ta phải học tập chăm chỉ để sau này đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của việc làm.
Nhân dân ta ngày đêm chăm lo kiến thiết xây dựng nước nhà.
Bài tập 2: Tìm các lỗi dùng từ dưới đây :
Tỉnh ủy đưa 50 con bò về giúp hợp tác xã chỉ đạo sản xuất mùa vụ.
Nhưng rồi cái kim ẩn đâu đó trong bọc sẽ lòi ra.
Khu nhà này thật hoang mang.
Hđ cá nhân
HĐ cá nhân
I. Nội dung kiến thức cần nắm :
 - Lặp từ là hiện tượng dùng nhiều lần một từ trong câu hoặc trong các câu liền kề nhau trong một đoạn văn.
 Lặp từ nhiều khi rất cần thiết trong việc thể hiện nội dung :
 + Trong câu, lặp từ là để nhấn mạnh nội dung ;
+ Trong câu, lặp từ còn để diễn đạt chính xác.
+ Trong đoạn văn, lặp từ vừa để nhấn mạnh vừa để liên kết câu.
Ngoài các trường hợp trên, việc lặp đi lặp lại một từ trong câu hoặc những câu liền kề nhau trong đoạn sẽ làm cho câu văn rườm rà, nặng nề. đó là lỗi lặp.
II. Bài tập 
Định hướng : 
1. Lỗi lặp :
 a) có thể .
b) Con số = số liệu
c) nhu cầu = đòi hỏi.
 d) kiến thiết = xây dựng.
2.Lỗi nhầm lẫn các từ gần âm;
“Con bò” nhầm lẫn với “cán bộ”.
Nhầm lẫn giữa “ ẩn đâu đó” với “ ẩn đầu đó”.
Nhầm lẫn giữa “ hoang mang” và “ hoang vắng”.
Tuần : 8
 Cảm thụ văn bản : 
Tiết : 22, 23
 Cây bút thần
I. Mục tiêu cần đạt : 
Học sinh ôn lại những sự việc chính trong truyện “ Cây bút thần”.
Phát hiện những nét tương đồng giữa truyện cổ tích Trung Quốc với truyện cổ tích Việt Nam về cách xây dựng nhân vật, và lối kết cấu truyện.
Cảm nhận được những giá trị về nội dung và nghệ thuật của truyện.
Bước đầu rèn kĩ năng nhận xét, tóm tắt truyện theo bố cục.
Nêu được cảm nhận của mình vể nhân vật cũng như mỗi khía cạnh bên trong nội dung truyện bằng một đoạn văn.
II. Hoạt động dạy – học :
Hoạt động của thầy
Hđ của trò
Nội dung cần đạt
HĐ 1 Giúp học sinh tóm tắt truyện theo bố cục.
H: Hãy tóm tắt truyện “ Cây bút thần” theo bố cục truyện
H: Nêu ý nghĩa của truyện “ Cây bút thần”?
HĐ 2: Giúp học sinh trả lời câu hỏi và làm bài tập cảm thụ .
Bài tập 1 :Hãy chỉ rõ những cuộc phiêu lưu trừng trị kẻ ác mà Mã Lương đã trải qua ? Nét đặc biệt trong cách lập chiến công ở mỗi cuộc phiêu lưu đó là gì ? có thể đổi vị trí những chuyến phiêu lưu đó được không ? vì sao ?
Tiết 2
Học sinh tiếp tục làm bài tập cảm thụ văn bản
Bài tập 2: Chi tiết Mã Lương đánh rơi giọt mực cuống bức tranh vẽ con cò trắng không mắt giữ vai trò như thế nào đối với sự phát triển của câu chuyện ?
Bài tập 3: Kết thúc truyện ‘ Cây bút thần ” có gì khác so với truyện cổ tích khác ? Cách kết thúc này gợi cho em suy nghĩ gì về nhân vật Mã Lương ?
Bài tập 4 : Hãy tưởng tượng và kể lại cuộc sống của Mã Lương sau khi tên vua độc ác chết .
Giáo viên sửa chữa, bổ sung thêm, cần động viên khích lệ,khen ngợi kịp thời những sáng tạo của học sinh.
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
Hđ cá nhân
I. Tóm tắt truyện :
* Tóm tắt truyện:
- Mã Lương học vẽ thành tài và được thần tặng cây bút
Mã Lương dùng cây bút thần vẽ giúp người nghèo.
Mã Lương dùng bút thần trừng trị viên quan.
Mã Lương dùng bút thần trừng trị tên vua độc ác.
Những lời truyền tụng về Mã Lương.
Ý nghĩa : 
Thể hiện quan niệm của nhân dân về công lí xã hội .
Khẳng định : tài năng phải phục vụ chính nghĩa, phục vụ nhân dân lao động.
Nghệ thuật chân chính thuộc về nhân dân.
Thể hiện ước mơ và niềm tin vào những khả năng kì diệu của con người.
II. Câu hỏi và bài tập :
1. Mã Lương trải quq hai cuộc phiêu lưu trừng trị kẻ ác . Đó là việc em trừng trị tên địa chủ và trừng trị tên vua độc ác.
 - Khi trừng trị tên địa chủ, Mã Lương từ chối không vẽ một thứ gì. Khi bị bắt, nhốt em đã tự giải thoát cho mình. Khi tên địa chủ cưỡi ngựa cùng đầy tớ muốn giết bằng được em để cướp cây bút thần, Mã Lương đã thằng tay trừng trị hắn.
- Khi trừng trị tên vua – người đã làm rất nhiều điều tàn ác đối với dân nghèo. Ban đầu, khi bị bắt ép phải vẽ, Mã Lương đã tỏ thái độ chống đối : vẽ ngược lại những gì vua muốn. Vua tức giận nhốt em vào nhà ngục nhưng có cây bút trong tay hắn chẳng làm được gì đành phải thả em ra dỗ dành em. Lúc này Mã Lương thật khôn khéo tương kế tựu kế để tiêu diệt tên vua cùng triều thần của hắn – kẻ đã gây tội ác không chỉ với Mã Lương mà còn làm nhiều điều tàn ác đối với dân nghèo.
- không thể đổi vị trí được
2. Định hướng : Là chi tiết đóng vai trò như một thắt nút mới đẩy câu chuyện vào một tình huống, một biến cố mới chắc chắn là gay go hơn, phức tạp và quyết liệt hơn tình huống trước. Mã Lương phải đối mặt với tên vua tham lam, độc ác.
3. Trừng trị tên vua song Mã Lương không lên làm vua mà “ Không ai biết Mã Lương đi đâu..”
 Cách kết thúc này tạo cho người đọc những ý nghĩ tốt đẹp về Mã Lương.
4. hs tự làm được theo tưởng tượng của mình.
Gợi ý : 
Mã Lương đi khắp nơi giúp đỡ những người nghèo, đi đến giúp đỡ người dân miền trung ở Việt Nam bị bão lụt: Mã Lương vẽ thêm tàu, bè, phao cứu trợ, thuốc men cứu chữa cho những người dân sau lũ bị bệnh dịch ( thuốc trị đau mắt đỏ, thuốc trị bệnh tả, lậu..).
Mã Lương sang Philipin giúp đỡ những người dân hoạn nạn do bị sóng thần,vẽ thêm từng rừng cây chắn sóng, chắn gió, cản ngăn sức nước..
Giúp đỡ những đứa trẻ mồ côi không nơi nương tựa khắp thế giới