Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tuần học 3 năm 2010

SÔN TINH
THUÛY TINH
Truyền thuyết
Ngaøy soaïn: 
Ngaøy daïy:
Tuaàn: 03 – Tieát: 09,10
 Baøi 3 –
 Vaên baûn: 
 I- MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT : 
 Hiểu và cảm nhận được nội dung, ý nghĩa của truyền thuyết Sơn tinh, Thủy tinh.
Nắm được những nét chính về nghệ thuật của truyện.
II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức :
 Nhân vật, sự kiện, trong truyền thuyết Sơn tinh, Thủy tinh.
Cách giải thích hiện tượng lũ lụt xảy ra ở đồng bằng Bác Bộ và khát vọng của người Việt cổ trong việc chế ngự thiên tai lũ lụt, bảo vệ cuộc sống của mình trong một truyền thuyết.
 Những nét chính về nghệ thuật của truyện : sử dụng nhiều chi tiết kì lạ, hoang đường.
2.Kĩ năng :
Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại .
Nắm bắt các sự kiện chính trong truyện.
Xác định ý nghĩa của truyện
Kể lại được truyện.
III-CHUẨN BỊ :
Giáo viên :SGK, SGV, G-ÁN
Học sinh : Đọc bài trước, vở học, bài soạn
IV-CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ổn định lớp : ( 1 phút )
2.Kiểm tra bài cũ : ( 3 phút )
TL
NƠI DUNG
HĐGV
HĐHS
Thánh Gióng
 + Nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng ?
 + Tại sao hội thi thể thao trong trường lại mang tên hội khỏe Phù Đổng ?
T rả lời
Trả lời
3.Giới thiệu bài mới : HS xem tranh . Các bạn trong tranh đi học vào mùa nào? Mùa lũ đi học sẽ gặp khó khăn gì ? Cac em có biết vì sao mỗi năm chúng ta đều bi nước lũ dâng tràn bờ không ? Ông cha ta xưa đã có cách giải thích rất độc đáo qua truyện Sơn tinh, Thủy tinh chúng ta cùng tìm hiểu nhé. ( 1 pht )
TL
8’
7’
7’
7’
5’
3’
1’
NỘI DUNG
I. Giới thiệu văn bản :
a . Thể loại :truyền thuyết thời các vua HuHùng
b .Bố cục:
- Từ đầu ” mỗi thứ một đôi” -Vua Hùng kén rể
- Thủy tinh  “rút quân”
Cuộc giao tranh
- Phần còn lại : kết quả.
II. Tìm hiểu văn bản :
1. Vua Hùng kén rể :
- Sơn tinh, Thủy tinh xin cưới Mị Nương. Cả hai đều có tài cao phép lạ.
- Nhưng chỉ ai mang đủ lễ vật đến trước mới được vợ.
2.Diễn biến cuộc giao tranh:
-Thủy Tinh đến sau, không
được vợ, nổi giận gây lũ lụt đánh Sơn Tinh mong cướp lại Mị Nương
- Sơn tinh bình tĩnh chống cự quyết liệt và kiên cường nên đã chiến thắng
3. Ý nghĩa tượng trưng :
- Thuỷ tinh tượng trưng cho hiện tượng mưa gió, giông bão, lũ lụt xảy ra hàng năm ở nước ta.
- Sơn tinh tượng trưng cho hiện tượng nhân dân đắp đê chống lũ và ước mơ chiến thắng thiên tai
III. Tổng kết :
Qua các chi tiết kỳ ảo truyện nhằm:
- Giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm.
-Thể hiện ước mơ chiến thắng thiên nhiên.
- Ca ngợi công lao của các vua Hùng.
3. Luyện tập :
1/ Bài tập 2 : Từ truyện Sơn tinh Thủy tinh em nghĩ gì về chủ trương xây dựng củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng, đồng thời trồng thêm hàng triệu hecta rừng của nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay ?
Chủ trương của nhà nước ta là đúng đắn và phù hợp, cần thiết
Chúng ta đang làm tiếp công việc của Sơn tinh
Bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống yên bình của ta
Xây dựng hành tinh xanh sạch đẹp
 2/ Đọc thêm : Sgk trg 34
4. Dặn dò : 
HĐGV
*H/d hs đọc và tìm hiểu chú thích
H: - Truyện thuộc thể loại gì? 
-Nhắc lại thế nàolà truyền thuyết?
- Truyện này gắn với thời đại nào?
- Phương thức biểu đạt là gì ?
- Nhân vật chính là ai ?
*GV nêu ý cho HS chia đoạn 
H:- Nêu nguyên nhân 2 vị thần xuất hiện ?
- Con gái vua Hùng là người thế nào ?
- Hai thần xin cưới công chúa là người thế nào? Vua giải quyết ra sao ?( lễ vật, thời hạn)
-Điều kiện này có lợi cho ai? Vậy diễn biến câu chuyện thế nào ? 
- Ai đến trước ? hành động thế nào ? Người đến sau hành động ra sao ?
- Sơn tinh đối phó ra sao ?
- Kết quả thế nào ?
-Câu chuyện này phản ánh hiện tượng gì xảy ra hàng năm ở nước ta ?
- Nhân vật nào tượng trưng cho hiện tượng lũ lụt ?
-Nhân dân ta đứng về ai ? Vì sao ?
- Trong truyện chi tiết nào là có thật? Chi tiết nào kỳ ảo ?
 -Câu nào thể hiện ước mơ chiến thắng thiên tai ?
- Truyện nhằm ca ngợi ai ?
Chuẩn bị bài Nghĩa của từ
HĐHS
- Truyền thuyết ; 
- Thời các vua Hùng
- Tự sự
- Sơn tinh , Thủy tinh
- Mị nương rất xinh đẹp.
- Người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
- Có tài cao, phép lạ.
- Ai mang sính lễ đến trước sẽ cho cưới.
- Sơn Tinh, vì các sính lễ vua Hùng nêu ra đều ở trên cạn.
- Sơn Tinh đến trước, cưới được Mị Nương Thủy Tinh đến sau, nổi giận gây lũ lụt đánh Sơn Tinh.
- Bình tĩnh chống cự quyết liệt và kiên cường nên đã chiến thắng.
- Hiện tượng lũ lụt hàng năm.
- Thuỷ Tinh.
- Đứng về Sơn Tinh vì: câm thù thiên tai, quý chuộng hoà bình, để có đời sống yên ổn.
 HS thảo luận nhóm:
“ Thần không hề nao núng”
“ Sức Thuỷ Tinh đã kiệt”
Ngaøy soaïn: 
Ngaøy daïy:
Tuaàn: 04 – Tieát: 10
SÖÏ TÍCH HOÀ GÖÔM
Truyền thuyết
 Vaên baûn: 
 Tự học có hướng dẫn
I- MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT : 
 Hiểu và cảm nhận được nội dung, ý nghĩa của truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.
Hiểu được vẻ đẹp của một số hình ảnh, chi tiết kì ảo giàu ý nghĩa trong truyện.
II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức :
 Nhân vật, sự kiện, trong truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.
 Truyền thuyết địa danh.
 Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hùng Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
2.Kĩ năng :
Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết .
Phân tích để thấy được ý nghĩa sâu sắc của một số chi tiết tưởng tượng trong truyện.
Kể lại được truyện.
III-CHUẨN BỊ :
Giáo viên :SGK, SGV, G-ÁN, tranh Hồ Gươm.
Học sinh : Đọc bài trước, vở học, bài soạn
IV-CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ổn định lớp : ( 1 phút )
2.Kiểm tra bài cũ : ( 3 phút )
 23.Giới thiệu bài mới : (1’) Ở thủ đô Hà Nội của ta có một nơi cảnh rất đẹp, mọi người thích đến đó để hóng mát ngắm cảnh, để thư giản đầu óc, để trao đổi tâm tình, nơi đó còn gợi nhớ một sự tích lịch sử. Các em có biết đó là nơi nào không ?(Treo tranh) . Hôm nay ta sẽ tìm hiểu sự tích lịch sử này qua bài Sự tích hồ Gươm.
TL
10’
8’
8’
8’
Nội dung
I. Giới thiệu văn bản :
 a. Thể loại : truyền thuyết thời hậu Lê
b.Bố cục: 2 đoạn:
 - Từ đầu  “ đất nước”
 Lê Lợi được tặng gươm
 - Phần còn lại
 Lê Lợi trả gươm.
II. Tìm hiểu văn bản:
 1. Lê Lợi nhận gươm :
 - Lưỡi gươm ở dưới nước, chuôi gươm ở trên rừng nhưng khi gắn vào nhau lại vừa như in. Cho thấy lực lượng cứu nước có ở khắp nơi, từ miền sông nước đến miền rừng núi, ai cũng đoàn kết một lòng giết giặc.
-Lê Lợi nhận gươm là nhận sự tin tưởng, nhận trách nhiệm mà đất nước và nhân dân giao cho.
- Sau khi có gươm nghĩa quân đã chiến thắng vẻ vang.
2. Lê Lợi trả gươm :
- Khi đất nước thanh bình .L Quân cho đòi gươm và Lê Lợi trả gươm ở hồ Tả Vọng.
- Chi tiết này cho thấy tinh thần yêu hòa bình của dân ta
III. Tổng kết : 
 - Truyện ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo.
 - Giải thích tên gọi của hồ Hoàn Kiếm.
 - Thể hiện khát vọng hòa bình.
Hoạt động giáo viên
HĐ1: Giới thiệu vb:
*H/d hs đọc và tìm hiểu chúthích
- Đọc chậm rãi, rõ ràng
- Truyện thuộc thể loại gì ?
- Phương thức biểu đạt là gì ?
- Nhân vật chính là ai ?
- Truyện nêu lên 2sự việc chính là Lê Lợi nhận gươm và trả gươm. Hai ý này ứng với phần nào trong văn bản?
HĐ2:
?- Vì sao Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần ?
?- Lê lợi có được thanh gươm như thế nào? Có gì kỳ lạ ở hai bộphận này ?
?- Cách Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm có ý nghĩa gì?
?-Sự đoàn kết gắn bó này khiến ta nhớ lời hẹn của L Quân và Âu Cơ thế nào ?
?-Lê Lợi nhận gươm là nhận trách nhiệm gì ? L Lợi có thực hiện được nhiệm vụ không ? Thể hiện ở chi tiết nào ? 
* Cho hs đọc thêm phần An kiếm Tây Sơn
?- Khi nào Long Quân đòi gươm? Hãy miêu tả lại cảnh trả gươm?
?- Việc trả gươm có ý nghĩa thế nào?
HĐ3: Tổng kết:
- Nêu ý nghĩa của truyện ?
?+ Truyện ca ngợi điều gì ?
 ?+ Giải thích điều gì ?
 ?+ Thể hiện khát vọng gì?
Hoạt động học sinh
N:
- Truyền thuyết
- Tự sự
- Lê Lợi
 *2 HS chia đoạn
N:
- Giặc Minh xâm chiếm nước ta
- Lưỡi gươm dưới nước, chuôi gươm trong rừng, 2 bộ phận ở 2 nơi mà gắn vào nhau thì vừa như in
- Khả năng cứu nước có ở khắp nơi; nhân dân đoàn kết 1 lòng
- Kẻ miền núi  lời hẹn.
N:
-Lê Lợi nhận gươm là nhận sự tin tưởng, nhận trách nhiệm mà đất nước và nhân dân giao cho.
-Khi đất nước thanh bình 
- Tinh thần yêu hòa bình của dân ta.
* HS thảo luận.
N:
- Giải thích tên gọi của hồ Hoàn Kiếm ( hồ Gươm )
 3.Luyện tập : (4’)
 Bài tập 2 : Tác giả dân gian không để Lê Lợi trực tiếp nhận cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc vì như vậy không thể hiện được tính toàn dân của cuộc kháng chiến, khong cho thấy được toàn dân trên dưới một lòng. Thanh gươm là hội tụ tư tưởng, tình cảm cuả nhân miền ngược và miền xuôi
 Bài tập 3 : Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì ý nghĩa của truyện sẽ giới hạn. Lúc này thủ đô cuả nước ta là Thăng Long . Trả gươm ở Thăng Long mới thể hiện được khát vọng hoà bình của toàn dân.
4. Dặn dò : (1’) Chuẩn bị bài Chủ đề và dàn bài cuả tự sự.
SÖÏ VIEÄC VAØ NHAÂN VAÄT TRONG VAÊN TÖÏ SÖÏ 
Ngaøy soaïn: 
Ngaøy daïy:
Tuaàn: 03 –Tieát:11-12
 I- MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT : 
Nắm được thế nào là sự việc, nhân vật trong văn bản tự sự.
Hiểu được ý nghĩa của sự việc và nhân vật trong văn tự sự.
II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức :
Vai trò của sự việc và nhân vật trong văn bản tự sự.
Ý nghĩa và mối quan hệ của sự việc và nhân vật trong văn bản tự sự.
2.Kĩ năng :
Chỉ ra được sự việc, nhân vật trong văn bản tự sự.
Xác định sự việc, nhân vật trong một đề tài cụ thể.
III-CHUẨN BỊ :
Giáo viên :SGK, SGV, G-ÁN
Học sinh : Đọc bài trước, vở học, bài soạn
IV-CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1.Ổn định lớp : ( 1 phút )
2.Kiểm tra bài cũ : ( 3 phút )
TL
NÔI DUNG
HĐGV
HĐHS
Từ mượn 
+ Neâu ñaëc ñieåm cuûa vaên töï söï?
T rả lời
3.Giới thiệu bài mới : ( 1 phút )
TL
15’
10’
NOÄI DUNG
1 . Söï vieäc trong vaên töï söï:
 - Söï vieäc trong vaên töï söï ñöôïc trình baøy moät caùch cuï theå : Söï vieäc xaûy ra trong thôøi gian, ñòa ñieåm cuï theå, do nhaân vaät cuï theå thöïc hieän, coù nguyeân nhaân, dieãn bieán , keát quaû
 - Söï vieäc trong vaên töï söï ñöôïc saép xeáp theo moät traät töï, dieãn bieán sao cho theå hieän ñöôïc tö töôûng maø ngöôøi keå muoán bieåu ñaït.
2 Nhaân vaät trong vaên töï söï 
 - Nhaân vaät trong vaên töï söï laø keû thöïc hieän caùc söï vieäc vaø laø keû ñöôïc theå hieän trong vaên baûn
 - Nhaân vaät chính ñoùng vai troø chuû yeáu trong vieäc theå hieän tö töôûng cuûa vaên baûn.
 - Nhaân vaät phuï chæ giuùp nhaân vaät chính hoaït ñoäng.
 -Nhaân vaät ñöôïc theå hieän qua caùc maët: teân goïi, lai lòch, tính neát, hình daùng, vieäc laøm
HÑGV
HÑ1:
*Cho HS ñoïc baøi taäp 1/a tr37
- Haõy chæ ra söï vieäc naøo laø khôûi ñaàu, söï vieäc phaùt trieån, söï vieäc cao traøo vaø keát thuùc ?
- Qua truyeän ST,TT haõy cho bieát :
 +Nhaân vaät (ai gaây ra ?)
 +Khoâng gian ( ôû ñaâu ?)
 +Thôøi gian ( luùc naøo ? )
 +Nguyeân nhaânvì sao xaûy ra?
 +Dieãn bieán (xaûy ra theá naøo?)
 + Keát quaû
-Söï vieäc trong vaên töï söï caàn trình baøy nhö theá naøo ?
- Coù theå boû yeáu toá naøo trong 6 yeáu toá treân khoâng? Thay ñoåi vò trí ñöôïc khoâng ?
- YÙ nghóa cuûa truyeän laø gì ?
- Chi tieát naøo theå hieän yù nghóa aáy?
-Söï vieäc trong vaên töï söï caàn saép xeáp ra sao ?
HÑ2:
- Haõy keå teân caùc nhaân vaät trong ST, TT ?
?- Trong ST,TT ai laø nhaân vaät chính? Vì sao ?
?- Ai laø nhaân vaät phuï ? Caùc nhaân vaät naøy coù caàn thieát khoâng ?
?- Nhaân vaät ST,TT ñöôïc keå theá naøo ? Mò Nöông, vua Huøng ñöôïc keå theá naøo ?
HÑHS
- (1)
- (2,3,4)
- (5,6)
- (7)
N
- Vua Huøng, ST, TT
- Ñaát Phong Chaâu
-Thôøi vua Huøng
- Söï ghen tuoâng cuûa TT
- Ñaùnh nhau, gaây möa baõoTT thua, khoâng cam chòu
- cuï theå
- Khoâng theå boû bôùt. Khoâng theå thay ñoåi vò trí ví ñaõ saép xeáp theo thöù töï.
-Ca ngôïi chieán thaéng cuûa ST.
- Theo thôøi gian, ñòa ñieåm, nhaân vaät cuï theå?
N- ST,TT, Mò Nöông, Vua Huøng
N-ST vaø TT vì laø nhaân vaät ñöôïc keå nhieàu nhaát.
N- Vua Huøng vaø Mò Nöông; caùc n/v naøy caàn thieát giuùp n/v chính hoaøn thnaøh söï vieäc.
- ST, TT: teân goïi, lai lòch, vieäc laøm; Mò Nöông; tính neát, hình daùng; Vua Huøng:vieäc laøm
3. Luyeän taäp : (14’)
 1/ Chæ ra nhöõng vieäc maø caùc nhaân vaät ñaõ laøm :
Vua Huøng : keùn reå, baøn baïc cuøng Laïc haàu, gaû Mò Nöông cho Sôn Tinh
Mò Nöông : theo choàng veà nuùi
Sôn tinh : caàu hoân, mang ñuû sính leã ñeán tröôùc, röôùc Mò Nöông veà nuùi, duøng pheùp laï ñaùnh nhau vôùi Thuûy tinh
Thuûy Tinh : caàu hoân, ñem sính leã muoän, ñem quaân ñuoåi theo ST, hoâ maây, goïi gioù, laøm gioâng baõo ñaùnh ST 
Vai troø, yù nghóa cuûa caùc nhaân vaät :
Vua Huøng : nhaân vaät phuï khoâng theå thieáu vì oâng quyeát ñònh hoân nhaân
Mò nöông : nhaân vaät phuï khoâng theå thieáu vì coâ laø nguyeân nhaân xung ñoät
Sôn Tinh: nhaân vaät chính, mang söùc maïnh cuûa nhaân daân choánh luõ
Thuûy Tinh : nhaân vaät chính, mang söùc maïnh cuûa luõ baõo
Toùm taét theo söï vieäc cuûa nhaân vaät chính :
Vua Huøng keùn reå
 Hai thaàn ñeán caàu hoân
Vua Huøng ra ñieàu kieän coù yù leäch cho ST
ST ñeán tröôùc ñöôïc vôï, TT ñeán sau ñuoåi theo ñònh cöôùp laïi
Hai thaàn ñaùnh nhau döõ doäi. ST thaéng, TT thua ñaønh ruùt quaân
Haøng naêm , hai thaàn vaãn ñaùnh nhau nhöng laàn naøo TT cuõng thaát baïi 
 c.Veà teân cuûa taùc phaåm :
Teân taùc phaåm laø teân hai vò thaàn, hai nhaân vaät chính cuûa truyeän
Neáu ñoåi baèng caùc teân khaùc :
+ Vua Huøng keùn reå : chöa noùi roõ noäi dung chính cuûa truyeän
+ Truyeän vua Huøng, Mò Nöông, Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh : daøi vaø thöøa
+ Baøi ca chieán coâng cuûa ST : chöa ñuû, chöa noùi ñöôïc söùc maïnh cuûa TT
 4.Daën doø :(1’) Chuaån bò : Söï tích hoà Göôm .