Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tuần 22 đến tuần 37 - Nguyễn Hoàng Vân

Tuaàn : 22 
 Tieát : 81 
 Tieát 81
 VH
 (Taï Duy Anh)
I/. Mục tiêu:
 - Nắm được những nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm .
 - Thấy được sự chiến thắng của tình cảm trong sáng, nhân hậu đối với lòng ghen ghét, đố kỵ .
II/. Kiến thức chuẩn:
Kiến thức :
Tình cảm của người em gái có tài năng đối với người anh .
Những nét đặc sắc nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật và nghệ thuật kể chuyện.
Cách thức thể hiện vấn đề giáo dục nhân cách của câu chuyện : không khô khan, giáo huấn mà tự nhiên, sâu sắc qua sự tự nhận thức của nhân vật chính .
Kĩ năng :
 - Đọc diễn cảm, giọng phù hợp với tâm lý nhân vật .
 - Đọc-hiểu nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả tâm lý nhân vật .
 - Kể tóm tắt câu chuyện trong một đoạn văn ngắn .	
III/. Hướng dẫn - thực hiện:
Hoaït ñoäng giaùo vieân
Hoaït ñoäng hoïc sinh
Noäi dung 
Hoạt động 1 : Khởi động .
Ổn định lớp .
Kiểm tra bài cũ :
+ Vaên baûn “ Soâng Nöôùc Caø Mau “ mieâu taû veà caûnh gì? Caûnh ñoù coù gì noåi baät ? (8 ñieåm )
- Mieâu taû caûnh soâng nöôùc Caø Mau, coù veû ñeïp roäng lôùn, huøng vó, ñaày söùc soáng hoang daõ. Hình aûnh chôï Naêm Caên taáp naäp, ñoâng vui, truø phuù vaø ñoäc ñaùo 
+ Ñoaïn trích “ Soâng Nöôùc Caø Mau “ trích töø taùc phaåm naøo ? ( 2 ñieåm )
- Giới thiệu bài mới : Giaùo vieân giôùi thieäu baøi, ghi töïa baøi leân baûng, chia baûng laøm ba phaàn.
Hoạt động 2 : Đọc-hiểu văn bản .
Höôùng daãn ñoïc tìm hieåu noäi dung.
- GV höôùng daãn ñoïc : Ñoïc vôùi gioïng keå chuyeän, taâm söï , theå hieän ñöôïc söï aên naên hoái haän cuûa ngöôøi anh vôùi em gaùi mình.
- GV ñoïc maãu : ( Em gaùi toâi  coù veû vui laém )
-Goïi 2-3 hoïc sinh ñoïc heát truyeän.
-Môøi hoïc sinh nhaän xeùt caùch ñoïc.
+ Neâu vaøi neùt tieâu bieåu veà taùc giaû Taï Duy Anh? 
Hoïc sinh neâu, hoïc sinh nhaän xeùt.
Giaùo vieân choát yù:
-Taï Duy Anh sinh naêm 1959, queâ ôû huyeän Chöông Myõ, tænh Haø Taây.
+ Neâu vaøi neùt veà taùc phaåm “ Böùc Tranh Cuûa Em Gaùi Toâi “ ?
- GV môøi 1 – 2 HS keå toùm taét laïi caâu chuyeän.
- HS nhaän xeùt caùch keå.
Hoạt động 3 : Phân tích .
Höôùng daãn tìm hieåu phöông thöùc keå chuyeän vaø heä thoáng nhaân vaät .
- GV neâu caâu 2 SGK
Hoûi: Nhaân vaät chính trong truyeän laø ai ? Vì sao?
Truyeän keå theo lôøi nhaân vaät naøo? Coù taùc duïng gì ?
- Cho HS thaûo luaän.
- GV choát laïi yù cô baûn:
 Nhaân vaät chính : 2 anh em -> nhaân vaät ngöôøi anh coù vò trí quan troïng hôn trong vieäc theå hieän chuû ñeà.
Keå theo lôøi cuûa ngöôøi anh-> mieâu taû taâm traïng nhaân vaät töï nhieân, nhaân vaät töï soi xeùt tình caûm, yù nghó, töï nhaän thöùc.
- GV cuûng coá laïi tieát 1.
-Lớp cáo cáo 
-Hs nghe câu hỏi và lên trả lời .
-Hs nghe và ghi tựa bài .
-HS ñoïc vaø ñoïc chuù thích.
- Nghe + ghi.
- Nghe.
- 2 HS ñoïc dieãn caûm phaàn coøn laïi.
- Ñoïc töø khoù.
Hs keå toùm taét 
- HS traû lôøi caù nhaân.
- Lôùp nhaän xeùt, boå sung.
-Nghe, cuûng coá laïi kieán thöùc veà nhaân vaät chính, nhaân vaät phuï vaø ngoâi keå trong vaên töï söï..
I. Tìm hieåu chung: 
 1. Taùc giaû:
- Taï Duy Anh (1959), queâ ôû huyeän Chöông Myõ, Haø Taây. 
2. Taùc phaåm:
 - Truyeän ñaït giaûi nhì trong cuoäc thi vieát “Töông lai vaãy goïi” cuûa baùo Tieàn phong.
3. Toùm taét truyeän:
Hs töï toùm taét .
II. Phaân tích :
1.Phöông thöùc keå chuyeän vaø heä thoáng nhaân vaät :
- Keå theo ngoâi thöù nhaát :Töï nhieân vaø töï soi xeùt tình caûm .
- Nhaân vaät chính : 2 anh em . Phöông laø nhaân vaät chính, ngöôøi Anh laø nhaân vaät trung taâm .
Hoạt động 3: Củng cố - Dặn dò .
x Củng cố :
Em hãy cho biết sơ lược về tác giả, tác phẩm .
Em hãy cho biết phương thức kể chuyện và hệ thống nhân vật chính .
x Dặn dò :
Bài vừa học :
+Tác giả, tác phẩm .
+ Phương thức kể và nhân vật .
Chuẩn bị bài mới : “Bức tranh của em gái tôi” tiết 2 .
+ Phân tích nhân vật :
Kiều phương .
Anh Kiều Phương.
Nghệ thuật .
Ý nghĩa của truyện .
Bài sẽ trả bài : “Bức tranh của em gái tôi” tiết 1 .
v Hướng dẫn tự học :
- Nhớ : Tác giả, tác phẩm và phương thức biểu đạt cũng như hệ thống nhân vật chính .
-HS trả lời theo câu hỏi của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
Duyeät cuûa BLÑ Tröôøng
Tập Ngãi, ngày ..tháng..năm
Duyeät cuûa Toå tröôûng _____________________________ ____________________________ ____________________________ _____________________________
Traàn Vaên Thaéng
Tuaàn : 23 
 Tieát : 82
 NS: 10/9/2010
ND:13-18/9/2010
Tieát 82
 VH
(Taï Duy Anh)
I/. Mục tiêu:
 - Nắm được những nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm .
 - Thấy được sự chiến thắng của tình cảm trong sáng, nhân hậu đối với lòng ghen ghét, đố kỵ .
II/. Kiến thức chuẩn:
Kiến thức :
Tình cảm của người em gái có tài năng đối với người anh .
Những nét đặc sắc nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật và nghệ thuật kể chuyện.
Cách thức thể hiện vấn đề giáo dục nhân cách của câu chuyện : không khô khan, giáo huấn mà tự nhiên, sâu sắc qua sự tự nhận thức của nhân vật chính .
Kĩ năng :
 - Đọc diễn cảm, giọng phù hợp với tâm lý nhân vật .
 - Đọc-hiểu nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả tâm lý nhân vật .
 - Kể tóm tắt câu chuyện trong một đoạn văn ngắn .	
III/. Hướng dẫn - thực hiện: (tt) 
Hoạt động 1 : Khởi động .
Ổn định lớp .
Kiểm tra bài cũ :
Tieát 2
Caâu hoûi kieåm tra sang tieát 2 :
1) Neâu sô löôïc veà taùc giaû vaø taùc phaåm ?
2) Phöông thöùc keå chuyeän vaø heä thoáng nhaân vaät cuûa baøi “BTCEGT” ñöôïc theå hieän nhö theá naøo ?
- Giới thiệu bài mới : GV sơ lược lại tiết 1 và chuyển ý tiết 2 .
Hoạt động 3 : Phân tích (tt) .
Höôùng daãn tìm hieåu phaân tích dieãn bieán taâm traïng thaùi ñoä cuûa ngöôøi anh ..
- Cho HS ñoïc laïi caùc ñoaïn truyeän mieâu taû taâm traïng nhaân vaät ngöôøi anh.
- Neâu caâu hoûi 3 SGK.
 Hoûi: Khi phaùt hieän em gaùi töï cheá thuoác veõ, thaùi ñoä ngöôøi anh ra sao? Bieåu hieän taâm traïng cuûa ngöôøi anh luùc naøy nhö theá naøo?
GV chốt : - Thoaït ñaàu thaáy em gaùi thích veõ, ngöôøi anh chæ coi ñoù laø nhöõng troø nghòch ngôïm.
Hoûi: Khi phaùt hieän ra taøi veõ cuûa ngöôøi em, ngöøôi anh ñaõ coù haønh ñoäng vaø thaùi ñoä nhö theá naøo? Boäc loä taâm traïng gì? Theo em, taïi sao anh laïi thôû daøi.
GV chốt : - Khi taøi naêng hoäi hoaï cuûa em gaùi ñöôïc phaùt hieän, caäu ta thaát voïng veà mình, coù thaùi ñoä khoù chòu, gaét goûng vôùi em gaùi do töï aùi vaø maëc caûm à khoâng chôi thaân vôùi em, nhöng vaãn leùn xem tranh cuûa em veõ.
Hoûi: Khi em baùo tin ñaït giaûi, ngöôøi anh coù haønh ñoäng vaø thaùi ñoä nhö theá naøo?
GV chốt :
 - Khi ñöùng tröôùc böùc tranh ñaït giaûi nhaát cuûa em, ñieàu baát ngôø laø böùc tranh laïi veõ chính caäu. taâm traïng ngöôøi anh ngaïc nhieân à Haõnh dieän à Xaáu hoå do töï nhaän ra ñöôïc nhöõng yeáu keùm cuûa mình, thaáy mình khoâng xöùng ñaùng vôùi em 
-Ngöôøi anh hieåu raèng : Böùc chaân dung cuûa mình ñöôïc veõ leân baèng taâm hoàn vaø loøng nhaân haäu cuûa coâ em gaùi .
-GV nhaän xeùt, dieãn giaûng veà tính ghen tò, ñoá kò cuûa ngöôøi anh.
- Yeâu caàu HS giaûi thích taâm traïng cuûa ngöôøi anh khi ñöùng tröôùc böùc tranh cuûa em gaùi (Ngôõ ngaøng -> haõnh dieän -> xaáu hoå).
- GV nhaän xeùt, boå sung.
- GV neâu caâu hoûi 4 SGK.
Hoûi: Em hieåu nhö theá naøo veà ñoaïn keát cuûa truyeän? Qua ñoù, em coù caûm nghó gì veà nhaân vaät ngöôøi anh?
- GV nhaän xeùt, nhaán maïnh theâm: ngöôøi anh nhaän thöùc ñöôïc caùc sai cuûa mình.
- Cho Hs tìm hieåu veà coâ em gaùi.
Höôùng daãn Hs caûm nhaän veà nhaân vaät coâ em gaùi .
- Neâu caâu hoûi 5 SGK.
Hoûi: Theo em taøi naêng hay taám loøng nhaân haäu cuûa Kieàu Phöông ñaõ caûm hoaù ñöôïc ngöôøi anh ?
Taïi sao Kieàu Phöông laïi veõ anh trai hoaøn thieän ñeán theá?
-> Em caûm nhaän theá naøo veà coâ beù Kieàu Phöông? Ñieàu gì khieán em caûm meán nhaát ôû nhaân vaät naøy ?
-GV nhaän xeùt, giaùo duïc veà tình anh em, loøng nhaân haäu, moái quan heä taøi ñöùc.
- GV coù theå cho HS quan saùt tranh SGK ñeå mieâu taû vaøi neùt veà hình aûnh Kieàu Phöông (tích hôïp TLV).
Höôùng daãn tìm hieåu yù nghóa tö töôûng cuûa truyeän .
Hoûi: Qua tìm hieåu truyeän , em coù haõy neâu yù nghóa tö töôûng cuûa truyeän ?
Gv choát : Tröôùc thaønh coâng cuûa ngöôøi khaùc ta caàn vui veû coâng nhaän vaø phaûi bieát traân troïng . ñoàng thôøi phaûi vöôït qua töï ti ñeå phaán ñaáu thöïc hieän cho mình moät hoaøi baûo toát hôn .
Hoûi: Qua tìm hieåu truyeän, em coù suy nghó gì veà taám loøng cuûa con ngöôøi phaûi nhö theá naøo tröôùc söï thaønh coâng cuûa mình hay cuûa ngöôøi khaùc ?
Hỏi : Truyện kể thôi ngôi thứ mấy ? Cách kể như thế tạo nên câu chuyện như thế nào ? 
Hỏi : Miêu tả diễn biến tâm lý của nhân vật người anh như thế nào ? 
GV chốt :
- Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho câu chuyện .
- Miêu tả chân thật diễn biến tâm lý của nhân vật .
Hỏi : Sau khi học xong, các em rút ra được ý nghĩa gì ? 
 GV chốt :
 Tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp hơn lòng ghen ghét, đố kỵ .
-Lớp cáo cáo .
-Hs nghe câu hỏi và lên trả lời .
-Hs nghe và ghi tựa bài .
- Ñoïc ñoaïn truyeän yeâu caàu.
- Caù nhaân suy nghó traû lôøi: anh toû ra khoù chòu, xem thöôøng -> vui veû vì hôn em.
-Ngöôøi anh chæ muoán guïc xuoáng baøn khoùc. -> leùn xem tranh – thôû daøi- quaùt naït em, khoâng theå thaân vôùi noù.
-Luùc em ñaït giaûi :buoàn,, khoù chòu, ñaåy em ra-> töùc, ghen tò.
-Caù nhaân suy nghóa giaûi thích taâm traïng cuûa ngöôøi anh.
- Nghe.
- HS nghe GV chốt và ghi nhận .
- HS thaûo luaän.
-> Nhaän xeùt: tình caûm trong saùng, nhaân haäu bao giôø cuõng ñeïp hôn söï ghen tò, ñoá kò.
-Nghe.
-Caù nhaân suy nghó -> nhaän xeùt: loøng nhaân haäu, ñoä löôïng ñaõ caûm hoaù ngöôøi anh.
- Kieàu Phöông coù taøi, nhaân haâu, hoàn nhieân.
- Nghe.
- Quan saùt, mieâu taû Kieàu Phöông.
Hs phaùt bieåu caù nhaân 
Hs nhaän xeùt 
- Hs trả lời : Thứ nhất, tạo nên tính chân thật .
- Miêu tả chân thật nhân vật .
2. Dieãn bieán taâm traïng vaø thaùi ñoä cuûa ngöôøi anh : 
- Quan sát những biểu hiện của lòng say mê hội họa của Kiều Phương .
- Mặc cảm vì nghĩ rằng bản thân không có năng khiếu gì .
- Xúc động khi cảm nhận được tâm hồn, lòng nhân hậu của Kiều Phương qua bức tranh “Anh trai tôi” 
3.Coâ em gaùi Kieàu Phöông: 
 - Tính tình: toø moø hieáu ñoäng, hoàn nhieân, trong saùng, nhaân haäu.
- Say meâ veõ trang, bieát saùng taïo  ... moät em beù nhöng coù taøi naêng kyø laï vaø ñöôïc thaàn giuùp ñôõ. Truyeän theå hieän öôùc mô con ngöôøi coù nhöõng khaû naêng kyø dieäu, ñeå xöû trí tröôùc nhöõng ñieàu baát coâng, baïo ngöôïc .
10
OÂng laõo ñaùnh caù vaø con caù vaøng
Nguï ngoân
Oâng laõo, caù vaøng, muï vôï
Hai nhaân vaät bieåu hieän tính caùch khaùc nhau : hieàn laønh, nhaãn nhuïc; tham lam, ñoäc aùc. Truyeän ca ngôïi loøng nhaân haäu vaø leân aùn keû tham lam boäi baïc .
11
EÁch ngoài ñaùy gieáng
Nguï ngoân
Con eách 
Hieåu cuoäc soáng moät caùch noâng caïn, nhoû heïp; khoaùc laùc, hueânh hoang neân phaûi traû giaù baèng caùi cheát. Truyeän khuyeân ngöôøi ta phaûi môû roäng söï hieåu bieát cuûa mình khoâng ñöôïc chuû quan kieâu ngaïo .
12
Thaày boùi xem voi
Nguï ngoân
5 oâng thaày boùi
Cheá gieãu caùc thaày boùi muø xem voi roài phaùn veà voi, neân xaûy ra ñaùnh nhau söùt ñaàu meû traùn. Truyeän ñöa ra lôøi khuyeân: “khi nhaän xeùt ñieàu gì caàn phaûi traùnh beänh phieán dieän, hôøi hôït” .
13
Ñeo nhaïc cho meøo
Nguï ngoân
Caùc con chuoät 
Truyeän pheâ phaùn nhöõng yù töôûng vieãn voâng cuûa hoï haøng nhaø chuoät hoïp nhau laïi baøn chuyeän ñeo nhaïc vaøo coå meøo, nhöng khoâng coù khaû naêng thöïc hieän. Truyeän pheâ phaùn nhöõng yù töôûng vu vô khoâng thöïc teá .
14
Chaân, Tay, Tai, Maét, Mieäng
Nguï ngoân
C, T, T, M, M
Laø nhöõng boä phaän treân cô theå con ngöôøi so bì vôùi nhau daãn ñeán hieän töôïng raõ rôøi, meät moûi, khoâng theå soáng noåi. Truyeän ñöa ra lôøi khuyeân : “moãi ngöôøi vì moïi ngöôøi, moïi ngöôøi vì moãi ngöôøi” .
15
Treo bieån
Truyeän cöôøi
Ngöôøi chuû cöûa haøng 
Laø nuï cöôøi pheâ phaùn nheï nhaøng ngöôøi chuû cöûa haøng caù thieáu chuû kieán trong vieäc tieáp thu yù kieán veà treo caùi bieån baùn haøng .
16
Lôïn cöôùi, aùo môùi
Truyeän cöôøi
Hai anh chaøng khoe cuûa 
Cheá gieãu nhöõng ngöôøi coù tính khoe khoang, moät tính xaáu phoå bieán trong xaõ hoäi .
17
VAÊN HOÏC TRUNG ÑAÏI
Con hoå coù nghóa
Truyeän
Hai con hoå 
Thuoäc theå loaïi truyeän trung ñaïi hö caáu veà hai con hoå ñeå ñöa ra lôøi khuyeân : “con ngöôøi caàn soáng cho coù tình coù nghóa” .
18
Meï hieàn daïy con
Truyeän
Baø meï vaø ngöôøi con 
Neâu taám göoâng saùng veà tình thöông con vaø caùch daïy con. Coát truyeän ñôn giaûn nhöng coù yù nghóa raát saâu saéc laøm xuùc ñoäng loøng ngöôøi qua nhöõng chi tieát coù giaù trò giaùo duïc .
19
Thaày thuoác gioûi coát nhaát ôû taám loøng 
Truyeän
Thaày thuoác, quan trung söù vaø Traàn Anh Vöông 
Ca ngôïi phaåm chaát cuûa ngöôøi thaày thuoác, coù taøi, coù ñöùc cöùu chöõa ngöôøi beänh, khoâng sôï quyeàn uy vaø tieàn taøi, danh voïng .
20
VAÊN HOÏC HIEÄN ÑAÏI
Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân (trích “DMPLK”)
Truyeän
Deá Meøn, Ñeá Choaét, Chò Coác 
Deá Meøn coù ngoaïi hình ñeïp, cöôøng traùng nhöng coøn kieâu caêng xoác noåi. Deá Choaét thì oám yeáu, gaày coøm, soáng an phaän, chò Coác thì cao ngaïo ñoäc taøi. Baøi vaên keå laïi truyeän Deá meøn tinh nghòch ñi treâu chò Coác laøm cho Deá Choaét cheát oan. Deá Meøn aân haän coi ñaây laø “baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân” .
21
Soâng nöôùc Caø Mau
Truyeän
Khoâng coù (chæ caûnh) 
Caûnh soâng nöôùc Caø mau coù veû ñeïp : Roäng lôùn, ñaày söùc soáng hoang daõ. Chôï Naêm Caên taáp naäp, truø phuù 
22
Böùc tranh cuûa em gaùi toâi
Truyeän ngaén
Kieàu Phöông vaø ngöôøi anh 
Neâu cao tình caûm trong saùng hoàn nhieân cuûa Kieàu Phöông, moät em gaùi coù taøi hoäi hoaï. Luùc ñaàu ngöôøi anh coøn ñoá kî, ghen tî. Sau ñoù, ngöôøi anh nhaän ra sai laàm cuûa mình .
23
Vöôït thaùc
Truyeän
Döôïng Höông Thö 
Mieâu taû caûnh vöôït thaùc cuûa thuyeàn döôïng Höông Thö treân soâng Thu Boàn. Ngheä thuaät taû caûnh ñaõ laøm noåi baät con ngöôøi döôïng Höông Thö ñeïp nhö böùc töôïng ñöùng tröôùc caûnh thieân nhieân roäng lôùn huøng vó .
24
Buoåi hoïc cuoái cuøng
Truyeän ngaén
Phraêng, thaày Ha-men
Xaây döïng thaønh coâng hai nhaân vaät : thaày giaùo Ha-men vaø ngöôøi hoïc troø löôøi bieáng nghòch ngôïm- chuù beù Phraêng . Vaø töø hai nhaân vaät naøy, truyeän ñaõ laøm noåi baät leân tình yeâu nöôùc qua vieäc hoïc taäp vaø yeâu tieáng noùi cuûa daân toäc .
25
Ñeâm nay Baùc khoâng nguû 
Thô 
Baùc Hoà – Anh ñoäi vieân 
Hình aûnh Baùc Hoà laø nhaân vaät trung taâm qua caùi nhìn vaø caûm nhaän cuûa anh ñoäi vieân. Qua ñoù ngöôøi ñoïc caûm thaáy Baùc vöøa cao lôùn meânh moâng laïi vöøa gaàn guõi aám aùp tình ngöôøi .
26
Löôïm
Thô
Löôïm
Ca ngôïi moät em beù hoàn nhieân say meâ tham gia khaùng chieán choáng Phaùp. Em ñaõ hy sinh anh duõng treân caùnh ñoàng luùa khi ñang mang thö “thöôïng khaån” ra maët traän .
27
Möa
Thô
28
Coâ Toâ
Kí
29
Caây tre
Kí
30
Lao xao
Hoài kí
31
Loøng yeâu nöôùc
Tuøy buùt
32
VAÊN BAÛN NHAÄT DUÏNG
Caàu Long Bieân – chöùng nhaân lòch söû
Vaên baûn nhaät duïng 
33
Böùc thö cuûa thuû lónh da ñoû
34
Ñoäng Phong Nha
Khaùi nieäm .
Truyeàn thuyeát laø loaïi truyeän daân gian keå veà caùc nhaân vaät vaø söï kieän coù lieân quan ñeán lòch söû thôøi quaù khöù, thöôøng coù yeáu toá töôûng töôïng, kì aûo. Truyeàn thuyeát theå hieän thaùi ñoä vaø caùch ñaùnh giaù cuûa nhaân daân ñoái vôùi caùc söï kieän vaø nhaân vaät lòch söû ñöôïc keå .
Truyeän coå tích laø loaïi truyeän daân gian keå veà cuoäc ñôøi cuûa moät soá kieåu nhaân vaät quen thuoäc : Nhaân vaät baát haïnh, nhaân vaät duõng só vaø nhaân vaät ngoác ngheách, nhaân vaät laø ñoäng vaät  . Truyeän coå tích thöôøng coù yeáu toá hoang ñöôøng, theå hieän öôùc mô, nieàm tin cuûa nhaân daân veà chieán thaéng cuoái cuøng cuûa caùi thieän ñoái vôùi caùi aùc, caùi toát ñoái vôùi caùi xaáu, söï coâng baèng ñoái vôùi söï baát coâng .
Truyeän nguï ngoân laø loaïi truyeän keå baèng vaên xuoâi hoaëc vaên vaàn, möôïn chuyeän loaøi vaät, ñoà vaät hoaëc veà chính con ngöôøi ñeå noùi boùng gioù, kín ñaùo chuyeän con ngöôøi, nhaèm khuyeân nhuû, raên daïy ngöôøi ta baøi hoïc naøo ñoù trong cuoäc soáng .
Truyeän cöôøi laø loaïi truyeän keå veà nhöõng hieän töôïng ñaùng cöôøi trong cuoäc soáng nhaèm taïo ra tieáng cöôøi mua vui hoaëc pheâ phaùn nhöõng thoùi hö, taät xaáu trong xaõ hoäi .
Truyeän trung ñaïi laø truyeän vaên xuoâi chöõ Haùn, coù noäi dung phong phuù vaø thöôøng mang tính chaát giaùo huaán, khoâng gioáng haún vôùi truyeän hieän ñaïi, vöøa coù hö caáu, vöøa gaàn vôùi kí, coát truyeän haàu heát ñôn giaûn 
Laø baøi vieát coù noäi dung gaàn guõi böùc thieát ñoái vôùi cuoäc soáng tröôùc maét cuûa con ngöôøi vaø coäng ñoàng trong xaõ hoäi hieän ñaïi.
Vaên baûn nhaät duïng coù theå duøng taát caû caùc theå loaïi cuõng nhö caùc kieåu vaên baûn .
B. TOÅNG KEÁT PHAÀN TAÄP LAØM VAÊN 
Teân vaên baûn
Phöông thöùc bieåu ñaït chính
Thaïch Sanh
Töï söï 
Löôïm
Töï söï, mieâu taû, bieåu caûm 
Möa
Mieâu taû 
Baøi hoïc ñöôøng ñôøi ñaàu tieân
Töï söï, mieâu taû 
Caây tre Vieät Nam
Mieâu taû, bieåu caûm 
Phöông thöùc bieåu ñaït 
Ñaõ taäp laøm 
Töï söï 
X
Mieâu taû 
X
Bieåu caûm 
Seõ hoïc ôû lôùp 8 
Nghò luaän 
Seõ hoïc ôû lôùp 8
 II/ ÑAËC ÑIEÅM VAØ CAÙCH LAØM : 
Vaên baûn
Muïc ñích
Noäi dung
Hình thöùc
Töï söï 
Thoâng baùo, giaûi thích, nhaän thöùc 
Nhaân vaät, söï vieäc, thôøi gian, ñòa ñieåm, dieãn bieán, keát quaû 
Vaên xuoâi, töï do 
Mieâu taû 
Cho hình dung, caûm nhaän 
Tính chaát, thuoäc tính, trang thaùi söï vaät, caûnh vaät, con ngöôøi 
Vaên xuoâi, töï do 
Ñôn töø 
Ñeà ñaït yeâu caàu 
Lyù do vaø yeâu caàu 
Theo maãu vôùi ñaày ñuû yeáu toá cuûa noù 
 Noäi dung löu yù cuûa môû baøi, thaân baøi vaø keát baøi trong vaên mieâu taû, töï söï : 
Caùc phaàn 
Töï söï 
Mieâu taû 
Môû baøi
Giôùi thieäu nhaân vaät, tình huoáng, söï vieäc
Giôùi thieäu ñoái töôïng mieâu taû
Thaân baøi
Dieãn bieát tình tieát : A,B,C,D
Mieâu taû ñoái töôïng töø xa ñeán gaàn, töø bao quaùt ñeán cuï theå, töø treân xuoáng döôùi, v.v (theo moät traät töï quan saùt) .
Keát baøi
Keát quaû cuûa söï vieäc, suy nghó
Caûm xuùc, suy nghó (caûm töôûng)
Moái quan heä giöõa söï vieäc, nhaân vaät vaø chuû ñeà trong vaên töï söï : 
Trong vaên töï söï ba yeáu toá coù moái quan heä chaët cheõ vôùi nhau : Söï vieäc, nhaân vaät vaø chuû ñeà .
- Söï vieäc : Laø yeáu toá quan troïng, khoâng coù söï vieäc thì khoâng coù töï söï .
- Nhaân vaät : Laø ngöôøi laøm ra söï vieäc, laø saûn phaåm cuûa lôøi keå .
- Chuû ñeà : Laø vaán ñeà chuû yeáu maø söï cieäc vaø nhaân vaät phaûi theå hieän trong caâu chuyeän .
Ví duï : Truyeän Tueä Tónh : Chöõa beänh öu tieân cho ngöôøi beänh naëng chôù khoâng öu tieân cho ngöôøi giaøu sang .
 - Nhaân vaät trong töï söï thöôøng ñöôïc keå vaø mieâu taû qua nhöõng yeáu toá : Hieän thöïc, töôûng töôïng, hoang ñöôøng, kyø aûo . Cuï theå :
 + Teân goïi, ñaët teân 
 + Coù lai lòch, tính tình, taøi naêng 
 + Coù hoaït ñoäng (vieäc laøm, haønh ñoäng, yù nghó, lôøi noùi) 
 + Ñöôïc mieâu taû chaân dung, trang phuïc, daùng ñieäu 
 Ví duï : Mieâu taû Sôn Tinh : Trong truyeän vieát . 
 5. Thöù töï keâ, ngoâi keå vaø ngoâi keå coù taùc duïng laøm cho caùch keå theâm linh hoaït nhö theá naøo ? cho ví duï .
 - Thöù töï keå trong vaên töï söï theo moät trình töï töï nhieân cuûa söï vieäc, cuõng coù theå keå ngöôïc doøng hoài töôûng cho linh hoaït khoâng goø boù .
 - Ngoâi keå laø xaùc ñònh moái quan heä giöõa ngöôøi keå vaø söï vieäc ñöôïc keå . Coù ba ngoâi : Thöù nhaát, thöù hai vaø thöù ba tuyø theo yeâu caàu cuûa caâu chuyeän keå maø söû duïng (Thöôøng keå theo ngoâi thöù ba ; giaáu mình ñi ñeå linh hoaït vaø khoâng goù boù) .
 Ví duï : Ngoâi thöù ba : Em beù thoâng minh . 
 6. Vì sao mieâu taû ñoøi hoûi phaûi quan saùt söï vaät, hieän töôïng vaø con ngöôøi ?
 - Quan saùt, töôûng töôïng, so saùnh vaø nhaän xeùt trong vaên mieâu taû laø nhöõng kyõ naêng chung quan troïng trong vieäc taû caûnh hay taû ngöôøi .
 - Khi mieâu taû ngöôøi ta thöôøng theå hieän thaùi ñoä, tình caûm cuûa mình ñoái vôùi ñoái töôïng ñöôïc mieâu taû (löïa choïn töø ngöõ, thöù töï mieâu taû, gioïng vaên vaø nhaän xeùt) .
 7. Em haõy neâu caùc phöông phaùp mieâu taû ñaõ hoïc .
 - Ñeå mieâu taû cho hay caàn phaûi quan saùt, töôûng töôïng, so saùnh vaø nhaän xeùt ñoái töôïng caàn phaûi taû .
 Ví duï :
 + Taû caûnh :
 - Xaùc ñònh ñoái töôïng caàn mieâu taû (laø gì ?) .
 - Löïa choïn caùc hình aûnh tieâu bieåu .
 - Trình baøy caùc hình aûnh theo thöù töï .
 + Taû ngöôøi :
 - Xaùc ñònh ñoái töôïng caàn mieâu taû (laø gì ?) .
 - Löïa choïn caùc chi tieát ñaëc saéc cuûa ñoái töôïng caàn mieâu taû , töø ñoù xaây döïng ñöôïc hình aûnh tieåu bieåu cuûa ñoái töôïng .
 - Bieát trình baøy hình aûnh theo thöù töï hôïp lyù .