Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết học 54, 55: Ôn tập truyện dân gian

Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
TiÕt 54 + 55
«n tËp truyÖn d©n gian
A. Môc tiªu
1. KiÕn thøc: - Gióp HS cñng cè hÖ thèng hãa c¸c truyÖn d©n gian ®· ®­îc häc vµ tù häc cã h­íng d©n, gióp HS n¾m v÷ng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ:
+ §Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i truyÖn d©n gian ®· häc.
+ HiÓu vµ n¾m v÷ng ®­îc ý nghÜa ®Æc ®iÓm NT cña c¸c truyÖn ®· häc.
 - KÓ vµ hiÓu ®­îc néi dung ý nghÜa, nghÖ thuËt tiªu biÓu cña c¸c truyÖn.
2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng thùc hµnh: Thi kÓ chuyÖn, vÏ tranh, s¸ng t¸c truyÖn hoÆc ®ãng tiÓu phÈm.
3. Th¸i ®é: GD nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc ta.
B. ChuÈn bÞ
- SGV, b¶ng «n tËp
- PhÊn mµu, tranh ¶nh minh häa
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh
- Ph­¬ng ph¸p quy n¹p - ho¹t ®éng nhãm
D. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
I. æn ®Þnh tæ chøc (1’)
II. KiÓm tra bµi cò (5’)
? KÓ tªn vµ nªu thÓ lo¹i c¸c truyÖn ®· häc?
III. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1 (5’) : I. S¬ ®å truyÖn d©n gian
- HS nªu c¸c kh¸i niÖm:
- GV h­íng dÉn HS lËp s¬ ®å hÖ thèng ph©n lo¹i
TruyÖn d©n gian
TruyÖn c­êi
Ngô ng«n
Cæ tÝch
TruyÒn thuyÕt
ThÇn tho¹i
Ho¹t ®éng 2(15’) : II. B¶ng hÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n
ThÓ lo¹i
Tªn truyÖn
Néi dung - ý nghÜa
NghÖ thuËt
TruyÒn thuyÕt
1. Con rång ch¸u tiªn
2. B¸nh ch­ng b¸nh giÇy
3. Th¸nh Giãng
4. S¬n Tinh, Thñy Tinh
5. Sù tÝch Hå G­¬m
- Gi¶i thÝch nguån gèc d©n téc, phong tôc, tËp qu¸n, hiÖn t­îng tù nhiªn
- ThÓ hiÖn m¬ ­íc chinh phôc tù nhiªn vµ chiÕn th¾ng giÆc ngo¹i x©m 
-> c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n
- NhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o
- Cèt truyÖn ®¬n gi¶n
- Nh©n vËt lÞch sö, sù kiÖn lÞch sö
Cæ tÝch
1. Th¹ch Sanh
2. Em bÐ th«ng minh
3. C©y bót thÇn
4. ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng
- Ca ngîi c¸c dòng sÜ v× d©n diÖt ¸c, ng­êi nghÌo, ng­êi th«ng minh, tµi trÝ ë hiÒn gÆp lµnh, kÎ gian ¸c bÞ trõng trÞ.
- ThÓ hiÖn ­íc m¬, niÒm tin cña nh©n d©n vÒ cuéc sèng, c¸i thiÖn th¾ng ¸c.
- NhiÒu chi tiÕt t­ëng t­îng k× ¶o
- Cèt truyÖn phøc t¹p
- Nh©n vËt: ng­êi må c«i, lèt ng­êi xÊu xÝ, ng­êi dòng sÜ..
Ngô ng«n
1. Õch ngåi ®¸y giÕng
2. ThÇy bãi xem voi
3. Ch©n, Tay, Tai, M¾t, MiÖng
- Nh÷ng bµi häc khuyªn r¨n con ng­êi vÒ ®¹o ®øc, lÏ sèng
- Phª ph¸n nh÷ng c¸ch nh×n thiÓn cËn, hÑp hßi
- NghÖ thuËt Èn dô, c¸ch nãi kÝn ®¸o, ngô ý, bãng giã
- Bè côc ng¾n gän, triÕt lÝ s©u xa
TruyÖn c­êi
1. Treo biÓn
2. Lîn c­íi, ¸o míi
- ChÕ giÔu, ch©m biÕm phª ph¸n nh÷ng tÝnh xÊu, kÎ tham lam, ng­êi thÝch khoe cña...qua nh÷ng hiÖn t­îng ®¸ng c­êi trong cuéc sèng
- H­íng con ng­êi tíi c¸i tèt ®Ñp
- Bè côc ng¾n gän
- T×nh huèng bÊt ngê
- Cã yÕu tè g©y c­êi 
Ho¹t ®éng 3(17’)
?) H·y t×m ra ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau cña truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch, ngô ng«n vµ truyÖn c­êi?
- NhiÒu HS so s¸nh hoÆc so s¸nh ra phiÕu häc tËp -> GV thu vµ nhËn xÐt.
?) Thö kÓ mét c©u chuyÖn c­êi mµ em thÝch?
III. So s¸nh truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch, ngô ng«n vµ truyÖn c­êi
1) TruyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch
a. Gièng nhau
- §Òu cã yÕu tè t­ëng t­îng, k× ¶o
- Cã nhiÒu chi tiÕt (motip) gièng nhau: Sù ra ®êi thÇn k×, nh©n vËt cã tµi n¨ng phi th­êng...
b. Kh¸c nhau
* TruyÒn thuyÕt: 
- KÓ vÒ c¸c nh©n vËt, sù kiÖn lÞch sö
- ThÓ hiÖn c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n vÒ nh©n vËt, sù kiÖn lÞch sö
- C¶ ng­êi kÓ ng­êi nghe kÓ tin lµ c©u chuyÖn cã thËt
* Cæ tÝch: 
- KÓ vÒ cuéc ®êi c¸c lo¹i nh©n vËt
- ThÓ hiÖn quan ®iÓm, ­íc m¬ cña nh©n d©n vÒ cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c
- C¶ ng­êi kÓ lÉn ng­êi nghe coi lµ nh÷ng c©u chuyÖn kh«ng cã thËt
2) Ngô ng«n vµ truyÖn c­êi
* Gièng nhau: - Th­êng cã yÕu tè g©y c­êi
* Kh¸c nhau: ë môc ®Ých:
- TruyÖn c­êi: mua vui hoÆc phª ph¸n, ch©m biÕm.
- Ngô ng«n: khuyªn nhñ, r¨n d¹y.
TiÕt 55: 
Ho¹t ®éng 1(5’)
GV chÐp ®Ò lªn b¶ng: 
Ho¹t ®éng 2(30’)
- GV gîi ý h­íng lµm bµi cho HS
-> HS tr×nh bµy + NhËn xÐt
-> GV nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, cho ®iÓm
- Tæ 1, 2: S¬n Tinh Thñy Tinh.
- Tæ 3, 4: Õch ngåi ®¸y giÕng.
* GV ®¸nh gi¸ ­u nh­îc ®iÓm, cho ®iÓm.
B. LuyÖn tËp
I. Bµi tËp
1. Thay kÕt truyÖn míi theo ý em cho 2 truyÖn “C©y bót thÇn” vµ “¤ng l·o...”
2. KÓ chuyÖn s¸ng t¹o truyÖn S¬n Tinh, Thñy Tinh vµ “Õch ngåi ®¸y giÕng”
II. Thùc hµnh
1. Bµi 1: Mçi d·y bµn 1 truyÖn
- L­u ý: 
+ Ph¶i b¸m s¸t ý nghÜa cña truyÖn.
+ Lêi v¨n ph¶i phï hîp víi lèi kÓ truyÖn.
2. Bµi 2
- TruyÖn S¬n Tinh Thñy Tinh: chän vai MÞ N­¬ng hoÆc Thñy Tinh.
- TruyÖn “Õch ngåi ®¸y giÕng”: Thay ng«i kÓ vµ thay ®æi mét chót kÕt thóc truyÖn.
IV. Cñng cè: ? Nªu ®Æc ®iÓm cña tõng thÓ lo¹i truyÖn d©n gian?
 ? Cèt lâi lÞch sö trong c¸c truyÒn thuyÕt ®· häc?
 ? ý nghÜa cña mét sè h×nh t­îng NT: 
+ C©y ®µn thÇn?
+ Niªu c¬m thÇn?
+ C¸ vµng ?
+ C©y bót thÇn ?
V. H­íng dÉn vÒ nhµ (2’)
- ¤n l¹i c¸c ghi nhí, tËp kÓ c¸c truyÖn...
- Dùa vµo néi dung truyÖn “Treo biÓn” tËp viÕt tiÕp (theo h­íng ng­îc l¹i ) truyÖn ngô ng«n cña em.
- ChuÈn bÞ tr¶ bµi KT TiÕng ViÖt.
E. Rót kinh nghiÖm