Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 2: Hướng dẫn đọc thêm bánh chưng, bánh giầy (truyền thuyết)

Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 2: Hướng dẫn đọc thêm bánh chưng, bánh giầy (truyền thuyết)

HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM

BÁNH CHƯNG,BÁNH GIẦY

( TRUYỀN THUYẾT)

I . MỤC TIÊUCẦN ĐAT.: Giúp học sinh

- Hiểu nội dung, ý nghĩa của truyện.

- Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của chi tiết tưởng kì ảo.

- Tìm hiểu, tập phân tích nhân vật trong truyện truyền thuyết.

- Kể được truyện.

- GDHS biết quý trọng sản phẩm do mình làm ra, đề cao lao động , đề cao nhà nông.

II . CHUẨN BỊ: HS. Học bài, soạn bài.

 GV. Thiết kế bài giảng, bảng phụ, tranh.

III. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP.

1.Ổnđịnh lớp (1’)

 2.KTBC : (4’) 1. Em hiểu thế nào truyền thuyết? Tại sao nói truyện Con Rồng, cháu Tiên

 là truyện truyền thuyết?

 2. Nêu ý nghĩa của truyền thuyết Con Rồng, cháuTiên ?

 Trong truyện em thích nhất chi tiết nào? Vì sao em thích?

 3.Bài mới: GV giới thiệu bài. Hàng năm cứ mỗi khi tết đến, xuân về, nhân dân ta, con cháu của

 vua Hùng từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi cũng như vùng biển lại nô nức, hồ hởi

 chở lá dong, xay gạo, giã gạo. gói bánh. quang cảnh ấy làm sống lại truyền thuyết

 "Bánh chưng, bánh giầy".

 * Đây là tiết tự học có hướng dẫn nên GV tổ chức cho HS thảo luận nhiều hơn

 

doc 8 trang Người đăng thu10 Lượt xem 503Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 2: Hướng dẫn đọc thêm bánh chưng, bánh giầy (truyền thuyết)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ngày soạn: 16/8/2010 Tuần 1 
Ngày dạy:17/8/2010 Tiết 2 
HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM
BÁNH CHƯNG,BÁNH GIẦY
( TRUYỀN THUYẾT)
I . MỤC TIÊUCẦN ĐAT.: Giúp học sinh 
Hiểu nội dung, ý nghĩa của truyện.
Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của chi tiết tưởng kì ảo.
Tìm hiểu, tập phân tích nhân vật trong truyện truyền thuyết.
Kể được truyện.
- GDHS biết quý trọng sản phẩm do mình làm ra, đề cao lao động , đề cao nhà nông.
II . CHUẨN BỊ: HS. Học bài, soạn bài.
 GV. Thiết kế bài giảng, bảng phụ, tranh.
III. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP. 
1.Ổnđịnh lớp (1’)
 2.KTBC : (4’) 1. Em hiểu thế nào truyền thuyết? Tại sao nói truyện Con Rồng, cháu Tiên 
 là truyện truyền thuyết?
 2. Nêu ý nghĩa của truyền thuyết Con Rồng, cháuTiên ?
 Trong truyện em thích nhất chi tiết nào? Vì sao em thích?
 3.Bài mới: GV giới thiệu bài. Hàng năm cứ mỗi khi tết đến, xuân về, nhân dân ta, con cháu của 
 vua Hùng từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi cũng như vùng biển lại nô nức, hồ hởi 
 chở lá dong, xay gạo, giã gạo. gói bánh. quang cảnh ấy làm sống lại truyền thuyết 
 "Bánh chưng, bánh giầy".
 * Đây là tiết tự học có hướng dẫn nên GV tổ chức cho HS thảo luận nhiều hơn
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
10’
23’
5’
HOẠT ĐỘNG 1: GVHDHS ĐỌC, KỂ, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH. 
GV. Yêu cầu HS đọc chậm rãi và tình
 cảm.
GV. Đọc mẫu một đoạn và gọi HS 
 đọc tiếp. 
GV. Nhận xét góp ý cách đọc.
* Lưu ý một số chú thích : 
 1,2,3,4,8,9,12,13.
H. Truyện chia làm mấy đoạn ? 
 Nêu nội dung từng đoạn ?
H. Em hãy kể tóm tắt truyện?
HOẠT ĐỘNG 2.TÌM HIỂU VĂN BẢN
H.Mở đầu câu chuyện muốn giới
 thiệu với chúng ta điều gì?
H. Vua Hùng chọn người nối ngôi
 trong hoàn cảnh nào?
H. Ý định của vua ra sao?( quan điểm
 của vua về việc chọn người nối ngôi)
H. Vua chọn người nối ngôi bằng
 hình thức gì?
* GV: Trong truyện dân gian giải đố
 Là một trong những loại thử thách
 khó khăn đối với nhân vật.
H.Điều kiện và hình thức truyền ngôi
 có gì đổi mới và tiến bộ so với
 đương thời?
HS.Không hoàn toàn theo lệ truyền
 ngôi từ các đời trước: chỉ truyền cho
 con trưởng. Vua chú trọng tài chí 
 hơn trưởng thứ.
H.Qua đây, em thấy vua Hùng là 
 vị vua như thế nào?
HS. Đây là một vị vua anh minh.
- Cho HS đọc phần 2
H. Để làm vừa ý vua, các ông Lang
 đã đua nhau tìm lễ vật quý thật 
 hậu hĩnh chứng tỏ điều gì ? 
H. Lang Liêu cũng là lang nhưng
 khác với lang khác ở điểm nào ?
H. Vì sao Lang Liêu được thần báo
 mộng?
* GV: Các nhân vật mồ côi, bất hạnh
 thường được thần, bụt hiện lên giúp
 đỡ mỗi khi bế tắc.
H.Vì sao thần chỉ mách bảo mà
 không làm giúp lễ vật cho Lang
 Liêu?
GV.Thần vẫn dành chỗ cho tài năng
 sáng tạo của Lang Liêu.Chàng vẫn
 phải suy nghĩ, hành động theo ý
 riêng mình mới có thể bộc lộ trí tuệ,
 tài năng và dược vua trao quyền kế
 vị xứng đáng.
HS. Quan sát 2 bức tranh.
H. Kết quả cuộc thi tài giữa các ông
 lang như thế nào?
H. Vì sao hai thứ bánh của Lang
 Liêu được vua chọn để tế Trời, 
 Đất, Tiên Vương?
 H. Tại sao Lang Liêu được chọn để
 nối ngôi vua?
H. Truyền thuyết Bánh chưng, bánh
 giầy có những ý nghĩa gì?
H.Học truyện này, chúng ta cần ghi
 nhớ điều gì?
HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP.
HS. Đọc và trả lời câu hỏi phần
 luyện tập.
GV. Nhận xét, bổ sung.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1. Đọc.
2. Chú thích.
3. Bố cục : 3 đoạn
- Đoạn 1: Từ đầu - > chứng giám: 
 Hùng Vương choạn người nối ngôi.
- Đoạn 2: Tiếp theo - > hình tròn :
 Cuộc thi tài giải đố.
- Đoạn 3: Phần còn lại : Kết quả cuộc thi.
4. Kể tóm tắt truyện.
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Mở truyện: Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hoàn cảnh: Giặc ngoài đã yên, đất nước thái
 bình,nhân dân no ấm,vua đã già muốn truyền ngôi.
- Ý của vua:Người nối ngôi vua phải nối được chí
 vua, không nhất thiết phải là con trưởng.
- Hình thức: Thử tài, ra câu đố.
=> Không theo tục lệ truyền ngôi từ các đời trước
 mà chỉ chú trọng tài ,trí.
2. Diễn biến truyện: Cuộc thi tài giữa các lang
- Các lang: thi nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon.
= > Các lang không hiểu ý vua.
- Lang Liêu:
+ Trong các con vua, chàng là người thiệt thòi nhất
+ Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lên chàng ra ở
 riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lúa, trồng
 khoai. Lang Liêu thân thì con vua nhưng phận thì 
 gần gũi với dân thường.
- Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sáng tạo của 
 Lang Liêu.
- Từ gợi ý, lang Liêu đã làm ra hai loại bánh.
3. Kết thúc truyện: Kết quả cuộc thi
- Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi.
- Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý nghĩa thực
 tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông (là nghề gốc của
 đất nước làm cho ND được no ấm) vừa có ý nghĩa
 sâu xa: Đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên 
 của nhân dân ta.
- Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con
 người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của
 trời đất của ruộng đồng do chính tay mình làm ra
 mà tiến cúng Tiên Vương, dâng lên vua thì đúng
 là con người tài năng, thông minh, hiếu thảo.
= > Lang Liêu được chọn nối ngôi vua là vì người
 hội đủ các điều kiện của một ông vua tương lai có
 tài và đức.
* Ý nghĩa của truyện:
- Giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền.
- Giải thích phong tục làm bánh chưng, bánh giầy
 và tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
- Đề cao nghề nông trồng lúa nước.
- Quan niệm duy vật thô sơ về Trời, Đất.
- Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước thái bình,
 nhân dân no ấm.
* GHI NHỚ: SGK/12
III. LUYỆN TẬP
1. Tập kể chuyện.
2. Ý nghĩa của phong tục ngày tết nhân dân ta
 làm bánh chưng, bánh giầy.
- Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của mình từ những điều giản dị nhưng rất linh thiêng, giàu ý nghiã. Quang cảnh ngày tết nhân dân ta gói hai loại bánh còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.
3. Chỉ ra và phân tích một số chi tiết trong 
 truyện mà em thích nhất.
- Lang Liêu được thần báo mộng: đây là chi tiết thần kì làm tăng sức hấp dẫn của truyện, nêu lên giá trị của hạt gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông, thể hiện cái đáng quí, cái đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra.
- Lời của vua nói về hai loại bánh: đây là cách "đọc", cách "thưởng thức" nhận xét về văn hoá. Những cái bình thường, giản dị song lại nhiều ý nghĩa sâu sắc đó cũng chính là ý nghiã tư tưởng, tình cảm của nhân dân về hai loại bánh và phong tục làm bánh.
4 . CỦNG CỐ :(3’) 
 - Vì sao Lang Liêu được vua chọn người nối ngôi ?
 - Nêu ý nghĩa của truyện ?
5. DẶN DÒ : (2’)
 - Đọc lại văn bản, kể chuyện.
 - Chuẩn bị bà mới: TỪ VÀ CẤU TẠO CỦA TỪ TIẾNG VIỆT.
 + Đọc và nắm được khái niệm từ ? Thế nào là từ đơn , từ phức ?
 + Tham khảo ghi nhớ và phần luyện tập.
Ngày soạn: 17/8/2010 Tuần 1 
Ngày dạy:18/8/2010 Tiết 3 
TỪ VÀ CẤU TẠO TỪ TIẾNG VIỆT
I . MỤC TIÊUCẦN ĐAT.: Giúp học sinh 
 Giúp học sinh hiểu thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo từ tiếng Việt cụ thể là:
 - Khái niệm về từ
 - Đơn vị cấu tạo từ (tiếng)
 - Các kiểu cấu tạo từ (từ đơn, từ phức, từ ghép, từ láy)
II . CHUẨN BỊ: - Giáo viên chuẩn bị bảng phụ có ghi ví dụ à hình thành khái niệm.
 - Học sinh : đọc, chuẩn bị bài ở nhà 
III. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP. 
Ổnđịnh lớp (1’)
KTBC : (2’) KT tra sách vở và bài soạn của HS.
Bài mới: GV giới thiệu bài. (Bảng phụ)
 a. Thần dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở.
 b. Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng,
 bánh giầy.
 Các từ trong 2 câu văn trênđã kết hợp với nhau tạo nên một đơn vị từ trong văn bản.Đơn vị đó 
 gọi là câu. Vậy từ là gì ? Cấu tạo từ ra sao ?Chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay.
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
9’
9’
15’
HOẠT ĐỘNG 1: GVHDHS HÌNH THÀNH KHÁI NIỆM. 
GV treo bảng phụ có ghi ví dụ .
H. Câu trên có bao nhiêu tiếng và bao
 nhiêu từ ?
H. Tiếng là gì ?
H. Tiếng được dùng để làm gì ? (Tạo từ)
H. Từ là gì ?
H. Từ được dùng để làm gì ? (Tạo câu)
H. Khi nào 1 tiếng được coi là 1 từ?
Giáo viên cho HS rút ra ghi nhớ thứ nhất về
 từ . (Ghi nhớ).
HOẠT ĐỘNG 2 : HƯỚNG DẪN HS TÌM HIỂU CÁC KIỂU CẤU TẠO TỪ.
Giáo viên treo bảng phụ ghi bảng phân 
 loại từ 
H. Hãy điền các từ trong câu trên vào
 bảng phân loại?
HS. Làm vệc theo nhóm ,ghi ra bảng phụ.
Yêu cầu học sinh cần điền được như sau :à
HS. Nhắc lại kiến thức : Từ đơn, từ phức, từ
 ghép và từ láy.
H. Dựa vào bảng phân loại, em hãy cho
 biết :
 + Từ đơn khác từ phức như thế nào ?
 + Cấu tạo của từ láy và từ ghép có gì
 giống và khác nhau ?
Ví dụ : Nhà cửa, quần áo
Ví dụ :Nhễ nhại, lênh khênh, vất va vất 
 vưởng.
H. Đơn vị cấu tạo nên từ là gì ?
Giáo viên kết luận những khái niệm cơ bản
 cần nhớ - HS đọc ghi nhớ SGK /14.
Qua bài học ta có thể dựng thành sơ đồ sau :
 HOẠT DỘNG 3 : HDHS LUYỆN TẬP
HS làm bài tập theo 3 nhóm . 
Các nhóm cử đại diện lên trình bày kết quả . 
Các nhóm khác nhận xét.
GV nhận xét, bổ sung, kết luận .
I. KHÁI NIỆM VỀ TỪ :
* Ví dụ : SGK
Thần/dạy /dân /cách /trồng trọt/ chăn nuôi/
 và/ cách / ăn ở.
- Có 12 tiếng
- 9 từ (được phân cách = dấu gạch chéo)
- Tiếng là âm thanh phát ra. Mỗi tiếng là một
 âm tiết.
à Tiếng là đơn vị cấu tạo nên từ.
- Từ là tiếng, là những tiếng kết hợp lại 
 nhưng mang ý nghĩa
à Từ là đơn vị nhỏ nhất dùng để đặt câu.
- Khi 1 tiếng dùng để tạo câu, tiếng ấy trở
 thành từ.
 * GHI NHỚ:
Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu.
II. CÁC KIỂU CẤU TẠO TỪ :
*Ví dụ: 
Từ/đấy/nước /ta/chăm /nghề/trồngtrọt/chăn
 nuôi /và/có/tục/ngày/Tết/làm/bánh /chưng /
bánh giầy.
- Từ đơn : từ, đấy, nước, ta, chăm, nghề, và,
 tục, có, ngày, tết, làm
- Từ láy : trồng trọt
- Từ ghép: chăn nuôi, bánh chưng, bánh giầy.
- Từ chỉ gồm 1 tiếng là từ đơn.
- Từ gồm 2 hoặc nhiều tiếng là từ phức.
à Từ ghép và từ phức giống nhau về cách 
 cấu tạo : đều là từ phức gồm 2 hoặc nhiều
 tiếng tạo thành.
* Khác nhau:
- Từ phức được tạo ra bằng cách ghép các
 tiếng có nghĩa với nhau được gọi là từ ghép
- Từ phức có quan hệ láy âm giữa các tiếng
 được gọi là từ láy.
- Đơn vị cấu tạo từ của tiếng Việt là tiếng.
* GHI NHỚ : SGK/T14
Từ
Từ phức
Từ đơn
Từ láy
Từ ghép
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
a. Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc kiểu từ
 ghép.
b. Từ đồng nghĩa với nguồn gốc, cội nguồn,
 gốc gác
c. Từ ghép chỉ quan hệ thân thuộc cậu mợ,
 cô dì, chú cháu, anh em.
Bài tập2:
- Theo giới tính (nam, nữ) : ông bà, cha mẹ,
 anh chị, cậu mợ.
- Theo bậc (bậc trên, bậc dưới): bác cháu, 
 chị em, dì cháu.
Bài tập 3:
- Cách chế biến : bánh rán, bánh nướng, bánh 
 hấp, bánh nhúng.
- Chất liệu làm bánh : bánh nếp, bánh tẻ,
 bánh khoai, bánh ngô, bánh đậu xanh.
- Tính chất của bánh : bánh gối, bánh quấn
 thừng, bánh tai voi...
Bài tập 4 :
- Miêu tả tiếng khóc của người
- Những từ láy cũng có tác dụng mô tả đó:
 nức nở, sụt sùi, rưng rức
Bài tập 5: Các từ láy
- Tả tiếng cười : khúc khích, sằng sặc
- Tả tiếng nói : khàn khàn, lè nhè, thỏ thẻ,
 léo nhéo...
- Tả dáng điệu: Lừ đừ, nghênh ngang, lả lướt,
 ngông nghênh 
 4 . CỦNG CỐ :(5’) 
 - Từ là gì ? Đơn vị cấu tạo nên từ ?
 - Từ láy và từ ghép có gì giống và khác nhau ? 
5. DẶN DÒ: (2’) 
 - Học sinh thuộc phần ghi nhớ SGK/13-14.Hoàn thành các bài tập vào vở.
 - Vẽ được sơ đồ cấu tạo của từ Tiếng Việt theo mẫu (sách bài tập).
 - Chuẩn bị bài mới : GIAO TIẾP, VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT.
 Đọc và trả lời các câu hỏi mục I. Đọc phần ghi nhớ trang 17. Làm bài phần luyện tập.
Ngày soạn: 17/8/2010 Tuần 1 
Ngày dạy:18/8/2010 Tiết 4 
GIAO TIẾP, VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT
I . MỤC TIÊUCẦN ĐAT: Giúp HS
 - Huy động kiến thức của HS về các loại văn bản mà HS đã biết.
 - Hình thành sơ bộ khái niệm: Văn bản, mục đích giao tiếp, phương thức biểu đạt.
 - HS vận dụng kiến thức để nhận diện văn bản.
 - HS có ý thức sử dụng đúng các kiểu văn bản.
II . CHUẨN BỊ: HS. Học bài, soạn bài.
 GV. Thiết kế bài giảng, bảng phụ.
III. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP. 
1.Ổnđịnh lớp (1’)
 2.KTBC : (2’)
 3.Bài mới: GV giới thiệu bài. Các em đã được tiếp xúc với một số văn bản ở tiết 1 và 2. 
 Vậy văn bản là gì? Được sử dụng với mục đích giao tiếp như thế nào? 
 Tiết học này sẽ giúp các em giải đáp những thắc mắc đó.
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
10’
10’
8’
HOẠT ĐỘNG 1: GVHDHS HÌNH THÀNH KHÁI NIỆM GIAO TIẾP
Thông qua các ý của câu hỏi a
H. Trong đời sống khi có một tư 
 tưởng tình cảm, nguyện vọng mà
 cần biểu đạt cho mọi người hay ai
 đó biết, em làm thế nào ? 
HS. Em sÏ nãi hay viÕt à cã thÓ nãi 
 1 tiÕng, 1 c©u, hay nhiÒu c©u.
VD : T«i thÝch vu.i
 Chao «i, buån.
H.Khi đi đường, thấy một việc gì,
 muốn cho mẹ biết em làm thế nào?
H. Khi muèn biÓu ®¹t t­ t­ëng, t×nh
 c¶m nguyÖn väng Êy 1 c¸ch ®Çy
 ®ñ, trän vÑn cho ng­êi kh¸c hiÓu,
 th× em ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ?
HS. Ph¶i nãi cã ®Çu cã ®u«i à cã
 m¹ch l¹c, lý lÏ à t¹o lËp v¨n b¶n.
H. Đôi lúc rất nhớ bạn thân ở xa mà
 không thể trò chuyện thì em làm 
 thế nào?
* GV: Các em nói và viết như vậy là các em đã dùng phương tiện ngôn từ để biểu đạt điều mình muốn nói. Nhờ phương tiện ngôn từ mà mẹ hiểu được điều em muốn nói, bạn nhận được những tình cảm mà em gưỉ gắm. Đó chính là giao tiếp.
H.Trên cơ sở những điều vừa tìm
 hiểu, em hiểu thế nào là giao tiếp?
* GV chốt: Đó là mối quan hệ hai
 chiều giữa người truyền đạt và người
 tiếp nhận.
H.Việc em đọc báo và xem truyền
 hình có phải là giao tiếp không?
 Vì sao?
HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KHÁI NIỆM VĂN BẢN.
- Quan sát bài ca dao trong SGK (c)
- Em ®äc c©u ca dao :
Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn
Dï ai xoay h­íng ®æi nÒn mÆc ai
H. C©u ca dao trªn s¸ng t¸c ra ®Ó
 lµm g× ? ( Nªu ra 1 lêi khuyªn).
H. Nã muèn nãi lªn vÊn ®Ò g×
 (chñ ®Ò g×) ? ( Gi÷ chÝ cho bÒn).
* GV: Đây là vấn đề chủ yếu mà cha
 ông chúng ta muốn gửi gắm qua bài
 ca dao này. Đó chính là chủ đề của
 bài ca dao.
H.Bài ca dao được làm theo thể thơ
 gì? Hai câu lục và bát liên kết với
 nhau như thế nào?
HS. C©u 2  lµm râ thªm : Gi÷ chÝ cho
 bÒn lµ kh«ng dao ®éng khi ng­êi
 kh¸c thay ®æi chÝ h­íng. ChÝ lµ : chÝ 
 h­íng, hoµi b·o, lý t­ëng. VÇn lµ yÕu
 tè liªn kÕt c©u sau lµm râ ý cho c©u
 tr­íc.
H. Theo em nh­ vËy ®· biÓu ®¹t trän
 vÑn 1 ý ch­a ? C©u ca dao cã thÓ
 coi lµ 1 v¨n b¶n ch­a ?
* GV chốt: Bài ca dao là một văn bản:
 nó có chủ đề thống nhất, có liên kết
 mạch lạc và diễn đạt trọn vẹn ý.
- Quan sát câu hỏi d, d,e
H.Cho biết lời phát biểu của thầy cô
 hiệu trưởng trong buổi lễ khai
 giảng năm học có phải là là văn
 bản không? Vì sao?
H.Bức thư em viết cho bạn có phải là
 văn bản không? Vì sao ?
H.Vậy em hiểu thế nào là văn bản?
HOẠT ĐỘNG 3.HDHS NẮM ĐƯỢC KIỂU VĂN BẢNVÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT 
I.TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN VÀ
 PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT.
1. Văn bản và mục đích giao tiếp.
 a. Giao tiếp: 
Giao tiếp là một hoạt động truyền đạt, tiếp nhận
 tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ.
b.Văn bản.
* Ví dụ : C©u ca dao :
Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn
Dï ai xoay h­íng ®æi nÒn mÆc ai
Bài ca dao: Khuyên chúng ta phải có lập trường
 kiên định.
+ Bài ca dao làm theo thể thơ lục bát, có sự liên kết 
 chặt chẽ:
 . Về hình thức: Vần ên
 . Về nội dung, ý nghĩa: Câu sau giải thích rõ ý câu
 trước.
Þ Bài ca dao là một văn bản: nó có chủ đề thống
 nhất, có liên kết mạch lạc và diễn đạt một ý trọn
 vẹn.
 - Lời phát biểu của thầy cô hiệu trưởng:
 Đây là một văn bản vì đó là chuỗi lời nói có chủ
 đề, có sự liên kết về nội dung: báo cáo thành tích
 năm học trước, phương hướng năm học mới.
Þ Lời phát biểu của thầy cô hiệu trưởng là một
 dạng văn bản nói.
- Bức thư: Là một văn bản vì có chủ đề, có nội
 dung thống nhất tạo sự liên kết. Þ đó là dạng văn
 bản viết.
* Khái niệm: Văn bản là một chuỗi lời nói miệng
 hay bài viết có chủ đề thống nhất, có liên kết 
 mạch lạc, vận dụng phương thức biểu đạt phù
 hợp để thực hiện mục đích giao tiếp.
2. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt:
a. Ví dụ:
TT
Kiểu văn bản
phương thức
biểu đạt
Mục đích giao tiếp
Ví dụ
1
Tự sự
Trình bày diễn biến sự việc
Truyện: Tấm Cám
2
Miêu tả
Tái hiện trạng thái sự vật, con người
 + Miêu tả cảnh
 + Cảnh sinh hoạt
3
Biểu cảm
Bày tỏ tình cảm, cảm xúc.
4
Nghị luận
Bàn luận: Nêu ý kiến đánh giá.
+ Tục ngữ: Tay làm...
+Văn bản nghị luận
5
Thuyết minh
Giới thiệu đặc điểm, tính chất, phương pháp.
Đơn từ,đơn thuốc chữa bệnh, thuyết minh thí nghiệm..
6
Hành chính
công vụ
Trình bày ý mới quyết định thể hiện, quyền hạn trách nhiệm giữa người và người.
Đơn từ, báo cáo, thông báo, giấy mời.
- GV treo bảng phụ
- GV giới thiệu 6 kiểu văn bản và phương
 thức biếu đạt.
H. Lấy VD cho từng kiểu văn bản?
H.Bài học hôm nay chúng ta cần ghi nhớ 
 điều gì?
- 6 Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt: tự sự,
 miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành
 chính, công vụ.
- Lớp 6 học: Văn bản tự sự, miêu tả.
b. Ghi nhớ: SGK - T17
HOẠT ĐỘNG 3. ( 9’) HDHS LUYỆN TẬP. 
1. Chọn các tình huống giao tiếp, lựa chọn kiểu văn bản và phương thức biểu đạt phù hợp
 - Hành chính công vụ
 - Tự sự - Thuyết minh
 - Miêu tả - Biểu cảm
 - Nghị luận
2. Các đoạn văn, thơ thuộc phương thức biểu đạt nào?
 a. Tự sự d. Biểu cảm
 b. Miêu tả đ. Thuyết minh
 c. Nghị luận
3. Truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên thuộc kiểu văn bản tự sự vì: các sự việc trong truyện được kể
 kế tiếp nhau, sự việc này nối tiếp sự việc kia nhằm nêu bật nội dung, ý nghĩa.
4 . CỦNG CỐ :(3’) 
 Khi muốn biểu đạt tư tưởng, tình cảm , nguyện vọng nào đó một cách đầy đủ , trọn vẹn cho 
 người khác hiểu thì em phải làm như thế nào?
5. DẶN DÒ : (2’)
 - Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập vào vở.
 - Chuẩn bị bài mới: THÁNH GIÓNG
 - Đọc lại văn bản, kể chuyện.
 - Học bài, thuộc ghi nhớ.
 - Hoàn thiện bài tập.
 - Làm bài tập 3, 4, 5 Sách bài tập T8.

Tài liệu đính kèm:

  • docTUAN 1.doc