I/ Mục tiêu.
Sau bài học, HS cần:
- Biết được nguyên nhân và hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí, 1 trong những nhân tố quan trọng tạo tiền đề cho sự hình thành sản xuất tư bản chủ nghĩa.
- Thấy được tính tất yếu, tính quy luậtcủa quá trình phát triển từ xã hội phong kiến lên xã hội tư bản chủ nghĩa ở châu Âu.
- Bồi dưỡng kĩ năng quan sát bản đồ.
II/ Chuẩn bị.
- GV: bản đồ thế giới, tranh ảnh và các câu chuyện về các cuộc phát kiến địa lí .
- HS: soạn và học bài.
III/ Tiến trình dạy - học.
1/ Ổn định.
2/ Kiểm tra bài cũ.
- Xã hội phong kiến châu Âu hình thành như thế nào?
- Nền kinh tế lãnh địa có gì khác nền kinh tế thị trường?
3/ Bài mới.
Hoạt động GV Hoạt động HS Ghi bảng
- Yêu cầu HS đọc phần kênh chữ.
? Vì sao có các cuộc phát kiến địa lí?
? Các cuộc phát kiến địa lí phát triển nhờ những điều kiện nào?
? Mô tả lại con tàu Caraven qua H3?
? Kể tên các cuộc phát kiến địa lí lớn và nêu sơ lược về các cuộc hành trình đó trên bản đồ?
? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí là gì?
? Các cuộc phát kiến địa lí có ý nghĩa gì?
- Giảng: các cuộc phát kiến địa lí đã giúp cho việc giao lưu kinh tế, văn hoá được đẩy mạnh. Qúa trình tích luỹ tư bản cũng dần dần hình thành.
? Qúa trình tích luỹ tư bản là gì?
- Yêu cầu HS đọc kênh chữ.
? Quý tộc và thương nhân châu Âu tích luỹ vốn và giải quyết nhân công bằng cách nào?
? Tại sao quý tộc phong kiến không tiếp tục sử dụng nông nô để lao động?
? Với nguồn vốn và lao động có được, quý tộc và thương nhân châu đã làm gì?
? Những việc làm đó tác động gì đến xã hội?
? Giai cấp tư sản và vô sản hình thành từ những tầng lớp nào?
? Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành như thế nào? - Đọc phấn 1 SGK.
- Do sản xuất phát triển, các thương nhân, thợ thủ công cần thị trường và nguyên liệu.
- Khoa học kĩ thuật phát triển: đóng được những tàu lớn, có la bàn .
- To lớn, có nhiều buồm, có bánh lái .
- Trình bày trên bản đồ:
+ 1487 Điaxơ vòng qua cực nam của châu Phi.
+ 1492 Côlômbô tìm ra châu Mĩ.
+ 1498 Vascôđơ Gama đến Ấn Độ.
+ 1519 – 1522 Magienlan đi vòng quanh Trái Đất.
- Tìm ra những con đường mới để nối liền các châu lục, đem về nhiều nguồn lợi cho giai cấp tư sản châu Âu.
- Là cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật, thúc đẩy thương nghiệp phát triển.
- Chú ý lắng nghe.
- Đọc phần 2 SGK.
- Cướp bóc tài nguyên từ thuộc địa, buôn bán nô lệ da đen, đuổi nông nô ra khỏi lãnh địa → không có việc làm → làm thuê.
- Để sử dụng nô lệ da đen → thu lợi nhiều hơn.
- Lập xưởng sản xuất quy mô lớn, ;các công ty thương mại, các đồn điền rộng lớn.
- Hình thức kinh doanh tư bản thay thế chế độ tự cấp tự túc, các giai cấp mới hình thành: tư sản và vô sản.
- Tư sản: quý tộc, thương nhân và các chủ đồn điền; vô sản: những người làm thuê bị bóc lột thậm tệ.
1. Những cuộc phát kiến địa lí.
- Nguyên nhân: sản xuất phát triển → cần nguyên liệu, cần thị trường.
- Các cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu: Điaxơ, Côlômbô, Vascôđơ Gama. Magienlan.
- Kết quả: tìm ra những con đường mới, đem lại nhiều nguồn lợi.
- Ý nghĩa: là cuộc cách mạng về giao thông và tri thức, thúc đẩy thương nghiệp phát triển.
2/ Sự hình thành chủ nghĩa tư bản.
- Qúa trình tích luỹ tư bản là quá trình tạo vốn và người làm thuê.
- Về kinh tế: hình thức kinh doanh tư bản ra đời.
- Về xã hội: các giai cấp mới hình thành: tư sản và vô sản.
- Về chính trị: giai cấp tư sản mâu thuẫn với quý tộc → đấu tranh chống phong kiến.
- Quan hệ sản xuất tư bản: tư sản bóc lột kiệt quệ vô sản.
Tuần 1 _ Tiết 1 - 2 Ngày soạn: 14/08/09 Phần I: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRUNG ĐẠI Ngày dạy: /08/09 Tiết 1 - Bài 1: SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN CHÂU ÂU ( Thời sơ, trung kì trung đại ) I/ Mục tiêu 1.Kiến thức - Trình bày sự ra đời xã hội phong kiến ở châu Âu. - Hiểu khái niệm “lãnh địa phong kiến”, đặc trưng của kinh tế lãnh địa phong kiến. - Hiểu biết sơ giản về thành thị trung đại : sự ra đời, các quan hệ kinh tế , sự hình thành tầng lớp thị dân . 2. Tư tưởng - Thấy được sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người chuyển từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến. 3 .Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng chỉ bản đồ , biết vận dụng phương pháp so sánh , đối chiếu. II/ Thiết bị , đồ dùng dạy học và tài liệu dạy học - GV: Gíao án , SGK,SGV ,bản đồ châu Âu thời phong kiến. - HS: soạn và học bài. III/ Tiến trình dạy - học. 1/ Ổn định. 2/ Kiểm tra bài cũ. 3/ Bài mới. . Hoạt động GV Hoạt động HS Ghi bảng - Yêu cầu HS đọc phần kênh chữ. - Giảng (chỉ trên lược đồ): từ thiên kỉ I TCN, các quốc gia cổ đại phương Tây Hi Lạp và Rô-ma phát triển mạnh đến thế kỉ V, từ phương Bắc người Giéc-man tràn xuống và tiêu diệt các quốc gia này, lập nên nhiều vương quốc mới. ? Sau đó người Giéc-man đã làm gì? ? Những việc làm ấy làm cho xã hội phương Tây biến đổi như thế nào? ? Lãnh chúa là những người như thế nào? ? Nông nô do những tầng lớp nào hình thành? ? Quan hệ giữa lãnh chúa với nông nô như thế nào? ? Em hiểu như thế nào là “lãnh địa”, “lãnh chúa”, “nông nô”? ? Hãy miêu tả và nêu nhận xét về lãnh địa phong kiến qua H1? ?Trình bày đời sống, sinh hoạt trong lãnh địa? ? Nền kinh tế lãnh địa có đặc điểm gì? ? Phân biệt sự khác nhau giữa xã hội cổ đại với xã hội phong kiến? - Yêu cầu HS đọc phần kênh chữ. ? Đặc điểm của thành thị là gì? ? Thành thị trung đại xuất hiện như thế nào? ? Cư dân thành thị gồm những ai? Họ làm những nghề gì? ? Thành thị ra đời có ý nghĩa gì? ? Miêu tả cuộc sống thành thị qua H2 SGK. - Đọc phần 1 SGK. - Quan sát bản đồ và theo dõi để nắm kiến thức. - Chia ruộng đất, phong tước vị cho nhau. - Bộ máy nhà nước chiếm hữu nô lệ sụp đổ. Các tầng lớp mới xuất hiện: lãnh chúa và nông nô. - Vừa có ruộng đất vừa có tước vị. - Nô lệ và nông dân. - Lãnh địa là vùng đất rộng lớn do quý tộc phong kiến chiếm được, lãnh chúa là người đứng đầu lãnh địa, nông nô phụ thuộc lãnh chúa phải nộp tô thuế. - Tường cao, hào sâu, đồ sộ, kiên cố, có đầy đủ nhà cửa, trang trại, nhà thờ như 1 đất nước thu nhỏ. - Lãnh chúa giàu có nhờ bóc lột nặng nề từ nông nô, nông nô hết sức khổ cực, nghèo đói. - Khác nhau về giai cấp. - Đọc phần 3 SGK. - Là nơi giao lưu buôn bán, tập trung đông dân cư. - Do hàng hoá nhiều → cần trao đổi buôn bán → lập xưởng sản xuất, mở rộng thành thị trấn → thành thị trung đại ra đời. - Thợ thủ công và thương nhân, họ sản xuất và buôn bán, trao đổi hàng hoá. - Thúc đẩy sản xuất và buôn bán phát triển → tác động đến sự phát triển của xã hội phong kiến. - Đông người, sầm uất, hoạt động chủ yếu là buôn bán và trao đổi hàng hoá. 1/ Sự hình thành xã hội phong kiến ở châu Âu. - Hoàn cảnh lịch sử: cuối thế kỉ V, người Gíec-man tiêu diệt các quốc gia cổ đại Hi Lạp và Rô-ma. - Biến đổi xã hội: xuất hiện các giai cấp mới lãnh chúa và nông nô. - Nông nô phụ thuộc lãnh chúa → xã hội phong kiến hình thành. 2/ Lãnh địa phong kiến. - Lãnh địa là vùng đất rộng lớn do lãnh chúa làm chủ trong đó có lâu đài và thành quách. - Đời sống trong lãnh địa: lãnh chúa xa hoa, đầy đủ, nông nô nghèo khổ. - Đặc điểm kinh tế: tự cấp tự túc không trao đổi với bên ngoài. 3/ Sự xuất hiện các thành thị trung đại. Nguyên nhân: Cuối thế kỉ XI, sản xuất phát triển → hàng hoá dư thừa được đưa đi bán → thị trấn xuất hiện → thành thị trung đại ra đời. b. Tổ chức. - Bộ mặt thành thị: phố xá, nhà cửa - Tầng lớp: thợ thủ công và thương nhân. - Vai trò: thúc đẩy xã hội phong kiến phát triển. 4/ Củng cố. - Xã hội phong kiến châu Âu được hình thành như thế nào? - Vì sao lại có sự xuất hiện thành thị trung đại? Kinh tế thành thị có gì mới? 5/ Dặn dò. Học bài, xem bài mới. IV/ Rút kinh nghiệm. Ngày soạn: 14/08/09 Ngày dạy: /08/09 Tiết 2 - Bài 2 : SỰ SUY VONG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VÀ SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở CHÂU ÂU I/ Mục tiêu. Sau bài học, HS cần: - Biết được nguyên nhân và hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí, 1 trong những nhân tố quan trọng tạo tiền đề cho sự hình thành sản xuất tư bản chủ nghĩa. - Thấy được tính tất yếu, tính quy luậtcủa quá trình phát triển từ xã hội phong kiến lên xã hội tư bản chủ nghĩa ở châu Âu. - Bồi dưỡng kĩ năng quan sát bản đồ. II/ Chuẩn bị. - GV: bản đồ thế giới, tranh ảnh và các câu chuyện về các cuộc phát kiến địa lí. - HS: soạn và học bài. III/ Tiến trình dạy - học. 1/ Ổn định. 2/ Kiểm tra bài cũ. - Xã hội phong kiến châu Âu hình thành như thế nào? - Nền kinh tế lãnh địa có gì khác nền kinh tế thị trường? 3/ Bài mới. Hoạt động GV Hoạt động HS Ghi bảng - Yêu cầu HS đọc phần kênh chữ. ? Vì sao có các cuộc phát kiến địa lí? ? Các cuộc phát kiến địa lí phát triển nhờ những điều kiện nào? ? Mô tả lại con tàu Caraven qua H3? ? Kể tên các cuộc phát kiến địa lí lớn và nêu sơ lược về các cuộc hành trình đó trên bản đồ? ? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí là gì? ? Các cuộc phát kiến địa lí có ý nghĩa gì? - Giảng: các cuộc phát kiến địa lí đã giúp cho việc giao lưu kinh tế, văn hoá được đẩy mạnh. Qúa trình tích luỹ tư bản cũng dần dần hình thành. ? Qúa trình tích luỹ tư bản là gì? - Yêu cầu HS đọc kênh chữ. ? Quý tộc và thương nhân châu Âu tích luỹ vốn và giải quyết nhân công bằng cách nào? ? Tại sao quý tộc phong kiến không tiếp tục sử dụng nông nô để lao động? ? Với nguồn vốn và lao động có được, quý tộc và thương nhân châu đã làm gì? ? Những việc làm đó tác động gì đến xã hội? ? Giai cấp tư sản và vô sản hình thành từ những tầng lớp nào? ? Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành như thế nào? - Đọc phấn 1 SGK. - Do sản xuất phát triển, các thương nhân, thợ thủ công cần thị trường và nguyên liệu. - Khoa học kĩ thuật phát triển: đóng được những tàu lớn, có la bàn. - To lớn, có nhiều buồm, có bánh lái. - Trình bày trên bản đồ: + 1487 Điaxơ vòng qua cực nam của châu Phi. + 1492 Côlômbô tìm ra châu Mĩ. + 1498 Vascôđơ Gama đến Ấn Độ. + 1519 – 1522 Magienlan đi vòng quanh Trái Đất. - Tìm ra những con đường mới để nối liền các châu lục, đem về nhiều nguồn lợi cho giai cấp tư sản châu Âu. - Là cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật, thúc đẩy thương nghiệp phát triển. - Chú ý lắng nghe. - Đọc phần 2 SGK. - Cướp bóc tài nguyên từ thuộc địa, buôn bán nô lệ da đen, đuổi nông nô ra khỏi lãnh địa → không có việc làm → làm thuê. - Để sử dụng nô lệ da đen → thu lợi nhiều hơn. - Lập xưởng sản xuất quy mô lớn, ;các công ty thương mại, các đồn điền rộng lớn. - Hình thức kinh doanh tư bản thay thế chế độ tự cấp tự túc, các giai cấp mới hình thành: tư sản và vô sản. - Tư sản: quý tộc, thương nhân và các chủ đồn điền; vô sản: những người làm thuê bị bóc lột thậm tệ. 1. Những cuộc phát kiến địa lí. - Nguyên nhân: sản xuất phát triển → cần nguyên liệu, cần thị trường. - Các cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu: Điaxơ, Côlômbô, Vascôđơ Gama. Magienlan. - Kết quả: tìm ra những con đường mới, đem lại nhiều nguồn lợi. - Ý nghĩa: là cuộc cách mạng về giao thông và tri thức, thúc đẩy thương nghiệp phát triển. 2/ Sự hình thành chủ nghĩa tư bản. - Qúa trình tích luỹ tư bản là quá trình tạo vốn và người làm thuê. - Về kinh tế: hình thức kinh doanh tư bản ra đời. - Về xã hội: các giai cấp mới hình thành: tư sản và vô sản. - Về chính trị: giai cấp tư sản mâu thuẫn với quý tộc → đấu tranh chống phong kiến. - Quan hệ sản xuất tư bản: tư sản bóc lột kiệt quệ vô sản. 4/ Củng cố. - Các cuộc phát kiến địa lí đã tác động đến xã hội châu Âu như thế nào ? - Trình bày quá trình hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa? 5/ Dặn dò. Học bài, xem bài mới. IV/ Rút kinh nghiệm. Duyệt của tổ trưởng LĐĐA, /08/2009 Nguyễn Văn Phô Tuần 2 _ Tiết 3 - 4 Ngày soạn: 17/08/09 Ngày dạy: /08/09 Tiết 3 - Bài 3: CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG PHONG KIẾN THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI I/ Mục tiêu. Sau bài học, HS cần nắm được: - Nguyên nhân xuất hiện và nội dung tư tưởng của phong trào Văn hoá Phục hưng. - Nguyên nhân dẫn đến phong trào cải cách tôn giáo và những tác động của phong trào này đến xã hội phong kiến châu Âu bấy giờ. - Nhận thức được sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người. II/ Chuẩn bị. - GV: bản đồ châu Âu, tranh ảnh về thời kì Văn hoá Phục hưng. - HS: soạn và học bài. III/ Tiến trình dạy - học. 1/ Ổn định. 2/ Kiểm tra bài cũ. - Kể tên các cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu và nêu hệ quả của các cuộc phát kiến đó đến xã hội châu Âu? - Sự hình thành chủ nghĩa tư bản ở châu Âu đã diễn ra như thế nào? 3/ Bài mới. Hoạt động GV Hoạt động HS Ghi bảng - Yêu cầu HS đọc kênh chữ. ? Chế độ phong kiến của châu Âu tồn tại bao lâu? Đến thế kỉ XV nó bộc lộ những hạn chế gì?. - Giảng: trong suốt hơn 1000 năm đêm trường trung cổ chế độ phong kiến đã kìm hãm sự phát triển của xã hội. Toàn xã hội chỉ có trường học để đào tạo giáo sĩ, những di sản nền văn hoá cổ đại bị phá huỷ, trừ nhà thờ và tu viện → giai cấp tư sản đấu tranh chống lại sự rang buộc của tư tưởng phong kiến. ? Phục hưng là gì? ? Tại sao giai cấp tư sản lại chọn văn hoá làm cuộc mở đường cho đấu tranh chống phong kiến? ? Kể tên một số nhà văn hoá, khoa học mà em biết? ? Thành tựu nổi bật của phong trào Văn hoá Phục hưng là gì? ? Qua tác phẩm của mình, các tác giả thời Phục hưng muốn nói gì? - Yêu cầu HS đọc kênh chữ. ? Nguyên nhân nào dẫn đến phong trào cải cách tôn giáo? ? Trình bày nội dung tư tưởng cuộc cải cách của Lu thơ? - Giảng: giai cấp phong kiến châu Âu dựa vào giáo hội để thống trị nhân dân về mặt tinh thần, giáo hội có thế lực kinh tế hùng hậu, có nhiều ruộng đất, bóc lột nhân dân như các lãnh chúa phong kiến. Giáo hội còn ngăn cấm sự phát triển của khoa học tự nhiên, mọi tư tưởng tiến bộ đều bị cấm đoán. ? Phong cải cách tôn giáo đã phát triển như thế nào? ? Tác động của phong trào cải cách tôn giáo đến xã hội? - Đọc phần 2 SGK. - Từ thế kỉ V → thế kỉ XV, kìm hãm xã hội phát triển. - Chú ý theo dõi. - Khôi phục lại giá trị của nền văn hoá Hi Lạp và Rôma cổ, sang tạo nền văn hoá mới của giai cấp tư sản. - Giai cấp tư sản có thế lực kinh tế nhưng không có địa vị xã hội → đấu tranh chống phong kiến trên nhiều ... + Noâng Vaên Vaân: daân toäc Taây. + Cao Baù Quaùt: nho só. Thôøi gian: caùch xa nhau - Theå hieän tinh thaàn ñaáu tranh anh duõng cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân choáng trieàu ñình phong kieán nhaø Nguyeãn. - Cuoäc soáng cuûa nhaân daân ngaøy caøng khoå theâm. Maâu thuaãn giai caáp trôû neân saâu saéc. - Chính quyeàn phong kieán nhaø Nguyeãn sôùm muoän seõ nhanh choùng suïp ñoå. 1. Ñôøi soáng nhaân daân döôùi trieàu Nguyeãn. - Ñôøi soáng nhaân daân cöïc khoå, naëng neà. - Ñòa chuû haøo lí cöôùp ruoäng ñaát. - Quan laïi tham nhuõng. - Toâ thueá naêng neà, dòch beänh, ñoùi keùm. 2. Caùc cuoäc noåi daäy. a. Khôûi nghóa Phan Baù Vaønh (1821-1827). - Caên cöù: Traø Luõ (Nam Ñònh). - Naêm 1827, quaân trieàu ñình bao vaây, Khôûi nghóa bò ñaøn aùp. b. Khôûi nghóa Noâng Vaên Vaân (1833 -1835). - Ñòa baøn: mieàn nuùi Vieät Baéc. Naêm 1835 khôûi nghóa bò daäp taét. c. Khôûi nghóa Leâ Vaên Khoâi (1833 – 1835). Naêm 1834 Leâ Vaên Khoâi qua ñôøi, con trai oâng leân thay. Naêm 1835 cuoäc khôûi ngiaõ bò ñaøn aùp. d. Khôûi nghóa Cao Baù Quaùt (1854 – 1856). Khôûi nghóa buøng noå leân ôû Haø Noäi. Naêm 1855, Cao Baù Quaùt hi sinh. => Naêm 1856, khôûi nghóa bò daäp taét. - Phong traøo noâng daân tuy raàm roä, roäng khaép nhöng raát phaân taùn, thieáu söï lieân keát löïc löïc. - Trieàu ñình nhaø Nguyeãn ñaøn aùp daõ man caùc cuoäc khôûi nghóa. 4. Củng cố. Toùm taét nhöõng neùt chính trò veà caùc cuoäc khôûi nghóa lôùn ñaàu TK XIX? 5. Dặn dò. Học bài, xem bài mới. IV/ Rút kinh nghiệm. . LĐĐA, 03/2010 Duyệt của tổ trưởng .... Tuần 33 _ Tiết 63 – 64 Ngày soạn: 13/04/10 Ngày dạy : /04/10 Tiết 63 – Bài 28: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HOÁ DÂN TỘC CUỐI THẾ KỈ XVIII – NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX I/ Mục tiêu. - Söï phaùt trieån cao hôn cuûa neàn vaên hoïc daân toäc vôùi nhieàu theå loaïi phong phuù, nhieàu taùc giaû noåi tieáng. - Vaên hoïc ngheä thuaät nhaân gian phaùt trieån, caùc thaønh töïu veà hoäi hoaï nhaân gian, kieán truùc. - Söï chuyeån bieán veà khoa hoïc, kó thuaät: söû hoïc, ñòa lí, y hoïc, cô khí ñaït nhöõng thaønh töïu ñaùng keå. - Traân troïng, ngöôõng moä, töï haøo ñoái vôùi nhöõng thaønh töïu vaên hoaù, khoa hoïc, maø oâng cha ta ñaõ saùng taïo. - Goùp phaàn hình thaønh yù thöùc, thaùi ñoä baøo veä vaø phaùt caùc di saûn vaên hoaù. - Reøn luyeän kó naêng mieâu taû thaønh töïu vaên hoaù coù trong baøi. - Quan saùt, phaân tích, trình baøy suy nghó rieâng veà caùc taùc phaåm ngheä thuaät coù trong baøi hoïc. - Giáo dục tích hợp môi trường qua phát triển nghệ nước ta thời kì này như các công trình kiến trúc. II/ Chuẩn bị. - GV: các tranh ảnh, tài liệu liên quan đến bài học. - HS: học bài, soạn bài mới. III/ Tiến trình dạy – học. 1. Ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ. - Ñôøi soáng cuûa nhaân daân döôùi thôøi Nguyeãn? - Thuaät laïi caùc cuoäc ñaáu tranh tieâu bieåu cuûa nhaân daân choáng laïi trieàu ñình nhaø Nguyeãn? Nguyeân nhaân thaát baïi vaø yù nghóa lòch söû? 3. Bài mới. I. VĂN HỌC – NGHỆ THUẬT. HĐGV HĐHS Ghi baûng ? Vaên hoïc daân gian bao goàm nhöõng theå loaïi naøo? - Yêu cầu HS ñoïc SGK “Traûi qua nhieàu theá kæ... ngöôøi phuï nöõ”. ? Trong thôøi kì naøy, neàn vaên hoïc nöôùc ta coù nhöõng taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu naøo? - GV toå chöùc cho HS thaûo luaän ñeå töï ruùt ra keát luaän “Nguyeãn Du laø nhaø thô kieät xuaát cuûa thôøi kì naøy”. ? Trong caùc taùc giaû ñoù, ai laø ngöôøi tieâu bieåu nhaát? ? Trong soá nhieàu taùc giaû, taùc phaåm vaên hoïc, baïn naøo phaùt hieän ra ñieåm naøo môùi? ? Hieän töôïng naøy noùi leân ñieàu gì? ? Vaên hoïc thôøi kì naøy hay phaûn aùnh noäi dung gì? ? Taïi sao vaên hoïc baùc hoïc thôøi kì naøy laïi phaùt trieån röïc rôõ, ñaït tôùi ñænh cao nhö vaäy? ? Vaên ngheä nhaân gian bao goàm nhöõng theå loaïi naøo? Giôùi thieäu doøng tranh Ñoâng Hoà cho HS xem moät soá böùc tranh (Ñaùnh vaät, Chaên traâu thoåi saùo, Baø Trieäu). ? Em coù nhaän xeùt veà ñeà taøi tranh nhaân gian? Noäi dung cuûa tranh “Chaên traâu thoåi saùo”: Ñoù laø moät öôùc mong cuûa caùc chuù beù chaên traâu: thoåi saùo vaø thaû dieàu ngoaøi ñoàng noäi, moät thuù vui noùi leân taâm söï yeâu ñôøi vaø laïc quan vaø öôùc voïng thanh bình. ? Nhöõng thaønh töïu noåi baät veà ngheä thuaät kieán truùc? - Giới thiệu ôû chuøa Taây Phöông coù 18 pho töôïng La Haùn vôùi nhöõng phong caùch khaùc nhau. - Cho HS xem moät soá böùc aûnh chuïp moät soá böùc töôïng goã. Mieâu taû moät böùc aûnh (töôïng Tuyeát sôn): - Cho HS aûnh chuïp 9 ñænh ñoàng lôùn ôû Hueá. ? Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät ñuùc ñoàng thôøi kì naøy? ? Haõy keå moät soá coâng trình kieán truùc, ñieâu khaéc tieâu bieåu maø em bieát? - Tuïc ngöõ, ca dao, hoø, veø. - Truyeän Noâm daøi, truyeän khoâi haøi, tieáu laâm. - Đọc phần chữ in nghiêng. - HS thaûo luaän ñeå töï ruùt ra keát luaän “Nguyeãn Du laø nhaø thô kieät xuaát cuûa thôøi kì naøy”. - Nguyeãn Du laø moät trong nhöõng ngöôøi ñöôïc ñaùnh giaù laø danh nhaân vaên hoaù theá giôùi. - Laø söï xuaát hieän cuûa haøng loaït nhaø thô nöõ noåi tieáng nhö Hoà Xuaân Höông, Ñoaøn Thò Ñieåm... Cuoäc ñaáu tranh cuûa phuï nöõ cho nhöõng quyeàn soáng cô baûn... - Phaûn aùnh saâu saéc cuoäc soáng xaõ hoäi ñöông thôøi. - Theå hieän, taâm tö, nguyeän voïng cuûa noâng daân. - Ñaây laø giai ñoaïn khuûng hoaûng traàm troïng cuûa cheá ñoä phong kieán. - Laø giai ñoaïn baõo taùp caùch maïng, soâi ñoäng trong lòch söû. Vaên hoïc phaûn aùnh hieän thöïc xaõ hoäi thôøi kì naøy laø cô sôû ñeå vaên hoïc phaùt trieån maïnh. - Saân khaáu: cheøo, tuoàng; quan hoï, lí, haùt daëm ôû mieàn xuoâi; haùt löôïn, haùt xoan ôû mieàn nuùi. - Chú ý theo dõi. - Mang ñaäm daân toäc. - Phaûn aùnh moïi maët sinh hoaït vaø nguyeän voïng cuûa nhaân daân. - Neùt maët ñaêm chieâu, suy töôûng, töøng veät xöông ngöïc noåi haèn, baøn tay baøn chaân gaøy goø trô ra töøng ñoát xöông. Toaøn thaân töôïng noùi leân ñaây laø moät con ngöôøi khoå haïnh, ñang taäp trung taâm trí cho vieäc tu luyeän. - Đạt trình độ cao. - Chuøa Höông, chuøa Thieân Muï, Töôïng thaùnh Traán Voõ,... 1. Vaên hoïc. * Vaên hoïc daân gian: tuïc ngöõ ca dao, truyeän Noâm daøi... * Vaên hoïc baùc hoïc. - Truyeän Noâm: Truyeän Kieàu (Nguyeãn Du). => Phaûn aùnh cuoäc soáng xaõ hoäi, nguyeän voïng cuûa nhaân daân. 2. Ngheä thuaät. * Vaên hoïc daân gian. - Saâu khaáu: cheøo, tuoàng. * Tranh daân gian, tranh Ñoâng Hoà. * Kieán truùc. - Ngheä thuaät taïc töôïng, ñuùc ñoàng raát taøi hoa. - Kieán truùc ñoäc ñaùo. 4. Củng cố. - Nhaän xeùt veà vaên hoïc – ngheä thuaät thôøi kì naøy? - Caûm nhaän veà nhöõng thaønh töïu tieâu bieåu cuûa vaên hoïc, ngheä thuaät cuoái theá kyû XVIII, nöûa ñaàu theá kæ XIX? 5. Dặn dò. Hoïc thuoäc baøi, xem bài mới. IV/ Rút kinh nghiệm. Ngày soạn: 13/04/10 Ngày dạy : /04/10 Tiết 64 – Bài 28: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HOÁ DÂN TỘC CUỐI THẾ KỈ XVIII – NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX (tt) I/ Mục tiêu. - Nhaän roõ böôùc tieán quan troïng caùc nghaønh nghieâm cöùu, bieân soaïn lòch söû, ñòa lí vaø y hoïc daân toäc. - Moät soá kó thuaät phöông Taây ñaõ ñöôïc ngöôøi thôï thuû coâng Vieät Nam tieáp thu nhöng hieäu quaû öùng duïng chöa nhieàu. - Töï haøo veà di saûn vaø thaønh töïu khoa hoïc cuûa tieàn nhaân trong lónh vöïc söû hoïc, ñòa lí, y hoïc; töï haøo veà taøi naêng saùng taïo cuûa ngöôøi thôï thuû coânh nöôùc ta ôû cuoái TK XVIII – nöûa ñaàu TK XIX. - Khaùi quaùt giaù trò nhöõng thaønh töïu khoa hoïc cuûa tieàn nhaân trong caùc lónh vöïc söû hoïc, ñòa lí, y hoïc; töï haøo veà taøi naêng saùng taïo cuûa ngöôøi thôï thuû coâng nöôùc ta ôû cuoái TK XVIII – nöûa ñaàu TK XIX. II/ Chuẩn bị. - GV: các tài liệu liên quan đến bài học. - HS: học bài, soạn bài mới. III/ Tiến trình dạy – học. 1. Ổn định. 2. Kiểm tra bài cũ. - Söï phaùt trieån röïc rôõ cuûa vaên hoïc Noâm cuoái TK XVIII – nöûa ñaàu TK XIX noùi leân ñieàu gì veà ngoân ngöõ vaø vaên hoaù cuûa daân toäc ta? - Ngheä thuaät nöôùc ta cuoái TK XVIII – nöûa đầu theá XIX ñaït nhöõng thaønh töïu gì? 3. Bài mới. II. KHOA HỌC – KĨ THUẬT. HĐGV HĐHS Ghi baûng ? Trong thôøi kì naøy, söû hoïc nöôùc ta coù nhöõng taùc giaû, taùc phaåm naøo tieâu bieåu? ? Keå teân moät soá taùc phaåm cuûa oâng? - GV keå chuyeän veà Leâ Quyù Ñoân (ngöôøi huyeän Duyeân Haø - Thaùi Bình), moät ngöôøi hoïc gioûi noåi tieáng töø thuôû nhoû (6 tuoåi bieát laøm thô, coù trí nhôù kì laï, ham ñoïc saùch). ? Nhöõng coâng trình nghieâm cöùu tieâu bieåu veà ñòa lyù hoïc? - GV nhaán maïnh 3 taùc giaû lôùn “Gia Ñònh tam gia” trong ñòa lyù hoïc. - GV cho HS xem aûnh chaân dung Leâ Höõu Traùc. - GV giôùi thieäu: Leâ Höõu Traùc xuaát thaân töø moät gia ñình nho hoïc ôû Höng Yeân thoâng caûm saâu saéc ñeán cuoäc soáng cöïc khoå cuûa nhaân daân, oâng töø boû con ñöôøng laøm quan ñeå trôû thaønh thaày thuoác cuûa nhaân daân. ? Nhöõng coáng hieán cuûa oâng ñoái vôùi ngaønh y döôïc cuûa dt? ? Nhöõng thaønh töïu veà ngheà thuû coâng? ? Nhöõng thaønh töïu khoa hoïc – kó thuaät phaûn aùnh ñieàu gì? ? Thaùi ñoä cuûa chính quyeàn phong kieán nhaø Nguyeãn ñoái vôùi söï phaùt trieån ñoù? - Ñaïi Nam thöïc luïc (144 quyeån) vieát veà nhöõng naêm thoáng trò cuûa nhaø Nguyeãn. - Taùc giaû Leâ Quyù Ñoân, Phan Huy Chuù. - Leâ Quyù Ñoân laø nhaø baùc hoïc lôùn nhaát cuûa theá kæ XVIII. - Dựa vào SGK trả lời. - Chú ý theo dõi. - HS trình bày theo SGK. - Phaùt hieän coâng duïng cuûa 305 vò thuoác nam, 2854 phöông thuoác trò beänh. - Nghieâm cöùu saùch “Haûi Thöôïng y toâng taâm lónh” (66 quyeån). - Kó thuaät laøm ñoàng hoà vaø kính thieân vaên. - Maùy xeû goã, taøu thuyû chaïy baèng maùy hôi nöôùc. - Nhaân daân ta bieát tieáp thu nhöõng thaønh töïu khoa hoïc kó thuaät môùi cuûa caùc nöôùc phöông Taây. - Noù chöùng toû nhaân daân ta coù khaû naêng vöôn maïnh leân phía tröôùc, vöôït quan ñöôïc tình traïng laïc haäu ngheøo naøn. - Trieàu Nguyeãn vôùi tö töôûng baûo thuû, laïc haäu ñaõ ngaên caûn, khoâng taïo ñöôïc cô hoäi ñöa nöôùc ta tieán leân. 1. Söû hoïc, ñòa lí, y hoïc. - Söû hoïc: + Ñaïi Nam thöïc luïc. + Phan Huy Chuù. - Ñòa lyù: + Trònh Hoaøi Ñöùc. + Leâ Quang Ñònh. - Y hoïc: + Leâ Höõu Traùc (Haûi Thöôïng Laõn oâng). 2. Nhöõng thaønh töïu veà kó thuaät. - Kó thuaät laøm ñoàng hoà, kính thieân vaên, taøu thuûy. - Maùy xeû goã, taøu thuyû chaïy baèng maùy hôi nöôùc. 4. Củng cố. Neâu moät soá thaønh töïu vaên hoïc, ngheä thuaät vaø khoa hoïc – kó thuaät ôû nöôùc ta cuoái TK XVIII – nöûa ñaàu TK XIX. IV/ Rút kinh nghiệm. Học bài, xem bài mới. LĐĐA, /04/2010 Duyệt của tổ trưởng
Tài liệu đính kèm: