Giáo án lớp 9 môn Đại số - Tiết 40 - Bài 5: Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình

Tiết 40 §5.GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH
 LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH
Ngày soạn: 11/1
Ngày giảng: 9A:13/01;	9B: 15/1
A. MỤC TIÊU.
 1. Kiến thức :
Học sinh nắm và hiểu được các bước giải bài toán bằng cắch lập hệ phương trình.
 2.Kỹ năng:
Rèn kĩ năng giải hệ phương trình.Vận dụng vào việc giải các bài toán cụ thể
 3.Thái độ:
Rèn tính chính xác, cẩn thận; Tư duy lôgic. 
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
 	Khái quát hoá tính.
C. CHUẨN BỊ:
GV: Nghiên cứu bài dạy. 
HS: Giải bài tập giải hệ phương trình.
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định:
II.Kiểm tra bài cũ: 	(Không)
III. Bài mới:
Đặt vấn đề.	
Ở lớp 8 chúng ta đã biết cách giải bài toán bằng cách lập phương trình . Trong tiết này chúng ta sẽ nghiên cứu cách giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình.
Triển khai bài.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
1. Hoạt động 1: (20’)
*Ví dụ 1.
Gv: Cho hoïc sinh thöïc hieän ?1
Haõy nhaéc laïi caùc böôùc giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình ?
Hs: Nhắc lại các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình
Gv: Ñeå giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp pt chuùng ta cuõng laøm töông töï.
Gv: Goïi hs ñoïc vaø toùm taét baøi toaùn ôû ví duï 1, SGK( tr 20).
Gv: Haõy choïn aån cho baøi toaùn? Ñieàu kieän cuûa aån laø gì?
Gv: Soá caàn tìm ñöôïc vieát nhö theá naøo?
Hs: 10x + y
Gv: Khi vieát soá ñoù theo thöù töï ngöôïc laïi ta ñöôïc soá naøo?
Hs: 10y + x.
Gv: Theo ñieàu kieän ñaàu ta ñöôïc phöông trình naøo?
Hs: 2y - x = 1
Gv: Theo ñieàu kieän sau ta coù phöông trình naøo?
Hs: (10x + y) - (10y + x) = 27
Gv: Töø ñoù ta coù heä pt naøo?
2. Hoạt động 2: (15’)
*GV:Qua hai ví dụ trên em thấy để giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình ta có mấy bước? Đó là những bước nào?
*GV: Tóm tắt các bước lên bảng.
*Theo em trong các bước trên bước nào quan trọng nhất?
Gv: Cho hs thöïc hieän ?2
Gv: Goïi hs ñoïc vaø toùm taét baøi toaùn ôû ví duï, SGK( tr 21).
Gv:Haõy cho bieát thôøi gian xe khaùch ñaõ ñi? 
Hs:1 giôø 48 phuùt, töùc laø 9/5 giôø.
Gv:Haõy cho bieát thôøi gian xe taûi ñaõ ñi? 
Hs:2 giôø 48 phuùt, töùc laø 14/5 giôø.
Gv: Haõy choïn aån cho baøi toaùn?
Ñieàu kieän cuûa aån laø gì?
Hs: 
Gv:Vì moãi giôø xe khaùch ñi nhanh hôn xe taûi 13 km neân ta coù pt naøo?
Gv:Quaõng ñöôøng xe khaùch ñi ñöôïc laø bao nhieâu?
Hs :9y/5
Quaõng ñöôøng xe taûi ñaõ ñi ñöôïc laø bao nhieâu?
Hs: 14x/5.
Ta coù phöông trình naøo?
Gv:Töø ñoù ta coù heä phöông trình:
Hs:
{
 -x + y = 13
 14x/5 + 9y/5 = 189
Gv: Giaûi heä cho bieát x = ?; y = ? ñoái chieáu ñieàu kieän cuûa baøi toaùn?
1.Các ví dụ.
Ví duï 1: SGK( tr 20)
Giaûi:
Goïi chöõ soá haøng chuïc cuûa soá caàn tìm laø x, chöõ soá haøng ñôn vò laø y. Ñieàu kieän: x, y Îz, 0 < x £ 9, 0 < y£ 10. 
Khi ñoù soá caàn tìm laø 10x + y. Khi vieát hai chöõ soá theo thöù töï ngöôïc laïi, ta ñöôïc soá 10y + x. 
Theo ñieàu kieän ñaàu ta coù phöông trình : 2y - x = 1 hay - x + 2y = 1.
Theo ñieàu kieän sau ta coù phöông trình : 
 (10x + y) - (10y + x) = 27
9x - 9y = 27
x - y = 3.
Töø ñoù ta coù heä phöông trình :
{
-x + 2y = 1
 x - y = 3 
 Giaûi heä phöông trình (I) ta ñöôïc: 
{
 x = 7
 y = 3
* Ta thaáy x = 7, y = 3 thoûa maõn ñieàu kieän cuûa aån. Vaäy soá caàn tìm laø 73.
2.Các bước giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình.
B1: Lập hệ phương trình.
+ Đặt ẩn và điều kiện cho ẩn.
+Tìm quan hệ giữa các ẩn.
+Lập hệ phương trình.
B2: Giải hệ phương trình.
B3: Kết luận.
*Ví dụ 2:
Giaûi:
Töø giaû thieát cuûa baøi toaùn, ta thaáy hai xe gaëp nhau thì:
Thôøi gian xe khaùch ñaõ ñi laø 1 giôø 48 phuùt, töùc laø 9/5 giôø.
Thôøi gian xe taûi ñaõ ñi laø 1 giôø + 9/5 giôø = 14/5 giôø (vì xe taûi khôûi haønh tröôùc xe khaùch 1 giôø).
Goïi vaän toác cuûa xe taûi laø x (km/h) vaø vaän toác cuûa xe khaùch laø y(km/h). Ñieàu kieän: x, y > 0.
Vì moãi giôø xe khaùch ñi nhanh hôn xe taûi 13 km neân ta coù phöông trình:
y - x = 13 hay - x + y = 13.
Quaõng ñöôøng xe khaùch ñi ñöôïc laø:9y/5
Quaõng ñöôøng xe taûi ñaõ ñi laø: 14x/5.
Vì quaõng ñöôøng töø Tp. HCM ñeán Tp. Caàn Thô daøi 189 kmneân ta coù pt:
 14x/5 + 9y/5 = 189.
Töø ñoù ta coù heä phöông trình:
{
 (II) -x + y = 13
 14x/5 + 9y/5 = 189
* Giaûi heä pt (II) ta ñöôïc:
 x = 36 , y = 49 
*Ta thaáy x = 36, y= 49 thoûa maõn ñieàu kieän cuûa aån. 
Vaäy vaän toác cuûa xe taûi laø:36(km/h)
Vaän toác cuûa xe khaùch laø :49(km/h)
Củng cố: 10
	Hệ thống lại các bước giải và nêu lại các phần quan trọng trong các bước giải.
Hướng dẫn về nhà: 	
BTVN: Làm các bài tập tương tự ở sgk.
 E. Bổ sung: