Giáo án Hình học Lớp 9 - Năm học 2010-2011 - Nguyễn Quốc Huy

 Ngày soạn: 21/08/2010 
Chương I HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
 Tiết 1 
§1. MỘT Sè HỆ THỨC VỀ CẠNH Vµ
ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GI¸C VU«NG
A. MỤC TIÊU: 
1/ KT : - Nắm vững các hệ thức b2 = a.b’ ; c2 = ac’ h2 = b’.c’ 
2/ KN : - Có kĩ năng vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập 
3/ TĐ: - Thấy được ứng dụng thiết thực trong thực tế từ đó có ý thức vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống
 B.PHƯƠNG PHÁP:
* Đàm thoại tìm tòi.
* Trực quan.
* Nêu và giải quyết vấn đề.
C.CHUẨN BỊ: 
 *GV: Thước thẳng; Bảng phụ; Giáo Án; SGK.
 * HS: Kiến thức về các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông.
D.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định tổ chức: 
 * sĩ số lớp.
	* Nªu yªu cÇu vÒ bé m«n H×nh häc 9
II. Bài mới:
1. Đặt vấn đề 
 	 Nhờ một hệ thức trong tam giác vuông , ta có thể “đo” được chiều của của cây bằng một chiếc thợ.Vậy hệ thức đó như thế nào? Xuất phát từ kiến thức nào? Đó là nội dung của bài học hôm nay.
2.Triển khai bài mới:
a.Hoạt động 1: Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền.
Hoạt ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung bµi d¹y
*GV: Ta xét bài toán sau ( bằng giấy trong):
Cho tam giác ABC vuông tại A, cạnh huyền BC = a, các cạnh góc vuông AC = b và AB = c. Gọi AH = h là đường cao ứng với cạnh huyền và CH = b’; HB = c’ lần lượt là hình chiếu của AC và AB lên cạng huyền BC.
Chứng minh: * b2 = a.b’ 
 *c2 = a.c’
*GV: Vẽ hình lên bảng .
*HS: ghi GT; KL vào ô đã kẻ sẳn.
*GV: Hướng dẩn học sinh chứng minh bằng “phân tích đi lên” để tìm ra cần chứng minh ∆AHC ∾ ∆BAC và ∆AHB ∾ ∆CAB bằng hệ thống câu hỏi dạng “ để có cái này ta phải có cái gì” để dẩn đến sơ đồ dạng “phân tích đi lên” sau:
*b2 = a.b’ ∆AHC ∾ ∆BAC
*c2 = a.c’ ∆AHB ∾ ∆CAB
*GV: Em hãy phát biểu bài toán trên ở dạng tổng quát?
*HS: trả lời.
*GV: Đó chính là nội dung của định lí 1 ở sgk.
*HS: Đọc lại một vài lần định lí 1.
*GV: Viết tóm tắt nội dung định lí 1 lên bảng.
*GV: (nêu vấn đề) Các em hãy cộng hai kết quả của định lí : b2 = a.b’ 
 c2 = a.c’ 
Theo vế thì ta sẽ có được một kết quả thú vị. Hãy thực hiện và báo cáo kết quả thu được.
*HS: thực hiện và báo cáo kết quả.
*GV: Qua kết quả đó em có nhận xét gì?
*HS: Định lí Pitago được xem là một hệ quả của định lí 1
1.Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền.
A
H
B
C
c
b
b’
c’
a
h
*Bài toán 1
GT
Tam giác ABC (Â = 1V)
 AH ^BC 
KL
 * b2 = a.b’ 
 *c2 = a.c’
*Chứng minh: 
 ∆ABC (Â = 1V)
BC = a
AC = b *b2 = a.b’ 
 AB = c. *c2 = a.c’ 
 CH = b’
 HB = c’
∆AHC ∾ ∆BAC (hai tam giác vuông có chung góc nhọn C – đã có ở phần kiểm tra bài cũ)
 b2 = a.b’ 
*∆AHB ∾ ∆CAB (hai tam giác vuông có chung góc nhọn B – đã có ở phần kiểm tra bài cũ)
 c2 = a.c’ 
*ĐỊNH LÍ 1: (sgk).
*Cộng theo vế của các biểu thức ta được:
b2 + c2 = a.b’ + a.c’ = a.(b’ + c’) 
 = a.a = a2.
Vậy: b2 + c2 = a2: 
Như vậy : 
Định lí Pitago được xem là một hệ quả của định lí 1
b.Hoạt động 2: Một số hệ thức liên quan tới đường cao.
*GV: Kết quả của bài tập 1 đã thiết lập mối quan hệ giữa cạnh huyền, các cạnh góc vuông và các hình chiếu của nó lên cạnh huyền mà cụ thể là dẩn đến định lí 1.Vậy chúng ta thử khai thác thêm xem 
giữa chiều cao của tam giác vuông với các cạnh của nó có mối quan hệ với nhau như thế nào. 
*GV: (Gợi ý cho hs)
Hãy chứng minh : ∆AHB ∾ ∆CHA sẽ suy ra được kết quả thú vị.
*HS: Cả lớp hoặc các nhóm cùng tìm tòi trong ít phút – Báo cáo kết quả tìm được.
*GV: Ghi kết quả đúng lên bảng (đây chính là nội dung chứng minh định lí).
*HS: tổng quát kết quả tìm được.
*GV: Khẳng định định lí 2 và cho học sinh đọc lại vài lần.
*GV ( Dùng bảng phụ vẽ sẳn hình 20sgk) Ta có thể vận dụng các định lí đã học để tính chiều cao các vật không đo trực tiếp được.
+ Trong hình 2 ta có tam giác vuông nào?
Các yếu tố cụ thể của nó.
+ Hãy vận dụng định lí 2 để tính chiều cao của cây.
*Học sinh lên bảng trình bày.
A
H
B
C
c
b
b’
c’
a
h
*ĐỊNH LÍ 2 (SGK)
GT
Tam giác ABC (Â = 1V)
 AH ^BC 
KL
 * h2 = b’.c’ 
*Chứng minh:
∆AHB ∾ ∆CHA (- Cùng phụ với )
 h2 = b’.c’
*Ta có thể vận dụng định lí 2 đã học để tính chiều cao các vật không đo trực tiếp được.
VD 2 (sgk).
Theo định lí 2 ta có:
BD2 = AB.BC 
Tức là: (2,25)2 = 1,5.BC.
Suy ra: BC = 
Vậy chiều cao của cây là:
AC = AB + BC = 1,5 + 3,375 = 4,875 (m)
IV:Củng cố:	
* Hệ thống lại kiến thức về nội dung của định lí 1, định lí 2 
 * Hãy tính x và y trong mổi hình sau:
8
6
x
y
a)
y
5
x
c)
7
20
12
x
y
b)
V. Dặn dò: 
*Nắm vững kiến thức đã học như đã hệ thống.
*Xem lại cách chứng minh các định lí và bài tập đã học.
*Làm các bài tập 2ở sgk
*Nghiên cứu trước phần còn lại của bài tiết sau học tiếp.
Ngày soạn: 21/08/2010
Tiết 2:	 §1. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ
ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIÁC VUÔNG
A. MỤC TIÊU:
Sau khi học xong bài này HS cần:
1/ KT : - Nắm vững các hệ thức ah = bc ; 
2/KN : - Có kĩ năng vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập 
3/ TĐ : - Có ý thức cận thận, chính xác và thẩm mĩ trong vẽ hình,
trình bày lời giải 
 B.PHƯƠNG PHÁP:
* Đàm thoại tìm tòi.*Trực quan.* Nêu và giải quyết vấn đề.
C.CHUẨN BỊ: 
*GV: Thước thẳng; Bảng phụ; Giáo Án; SGK.
* HS: Kiến thức về các bài cũ đã học.
D.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định tổ chức: * Nắm sỉ số lớp.
II. Kiểm tra bài cũ: *Viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông?
III. Bài mới:
1.Đặt vấn đề: 
	Ở tiết trước chúng ta đã nghiên cứu hai hệ thức về quan hệ giữa cạnh và đường cao trong tam giác vuông thông qua định lí 1 và 2. Trong tiết này chúng ta tiếp tục nghiên cứu các hệ thức còn lại thông qua định lí 3 và 4.
2.Triển khai bài mới:
a.Hoạt động 1 Tìm hiểu định lí 3.
Hoạt ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
A
H
B
C
c
b
b’
c’
a
h
Néi dung bµi d¹y
*HS: Đứng tại chổ đọc to định lí 3 
“Trong một tam giác vuông tích hai cạnh góc vuông bằng tích của cạng huyền và đường cao tương ứng”.
 *GV: Vẽ hình và nêu GT, KL.
*GV: Từ công thức tính diện tích tam giác ta có thể nhanh chóng suy ra hệ thức bc = a.h như sau:
 S ∆ABC = = 
Suy ra: bc = a.h .
Tuy nhiên ta có thể chứng minh định lí này bằng cách khác .
*GV: Ta khai thác kết quả của hệ thức (3) ta sẽ được hệ thức giữa đường cao tương ứng và hai cạnh góc vuông.
*GV: Hướng dẩn 
+ Bình phương hai vế của (3).
+Trong tam giác vuông ABC ta có a2 = ..
+thay vào hệ thức đã được bình phương.
+Lấy nghịch đảo của h2 ta được?
Hoạt động 2. Tìm hiểu định lí 4
* Hệ thức chính là nội dung của định lí 4.
Ví dụ 3:
*GV: Nêu đề toán.
Cho tam giác vuông trong đó các cạnh góc vuông dài 6cm và 8cm. Tính độ dài đường cao xuất phát từ đỉnh góc vuông.
*GV: Vẽ hình và ghi giả thiết và kết luận.
*HS : Lên bảng trình bày.
*HD Sử dụng hệ thức của định lí 4 vừa học.
*GV: nhận xét và sữa chữa lại như bên.
*GV: lưu ý học sinh như ở sgk.
Định lí 3. 
GT
Tam giác ABC (Â = 1V)
 AH ^BC 
KL
 * bc = a.h 
*Chứng minh: 
∆ABC ∾ ∆HBA (hai tam giác vuông có chung góc nhọn B)
 AC.BA = HA.BC 
 bc = a.h (3)
(3) a2 h2 = b2c2 (b2 + c2)h2 = b2c2
 h2 = 
 Vậy: (4)
Hệ thức (4) chính là nội dung của định l4 .
Định lí 4 (sgk)
Ví dụ 3:
 6
 8
 h
Giải :
Gọi đường cao xuất phát từ đỉnh góc vuông cảu tam giác này là h. Theo hệ thức giữa đường cao ứng với cạnh huyền và hai cạnh góc vuông ta có:
Từ đó suy ra: h2 = 
do đó: (cm).
*Định lí 1: *b2 = a.b’ 
 *c2 = a.c’ 
*Định lí 2: * h2 = b’.c’
*Định lí 3: * bc = a.h 
*Định lí 4: * 
A
H
B
C
c
b
b’
c’
a
h
IV. Củng cố: 
	*Hệ thống lại kiến thức về nội dung của định lí 1, định lí 2, định lí 3 và định lí 4 bằng bằng bảng phụ và đưa ra bài tập cũng cố cho học sinh làm tại lớp như sau:
Hãy tính x và y trong mỗi hình sau:
 y
5
 x
7
Bài 3.
Bài 4.
 22 = 1.x x = 4.
 y2 = x ( 1 + x ) = 4( 1+4 ) = 20 y = 
2
1
x
y
 Vậy: 
V. Dặn dò: 
*Nắm vững kiến thức đã học như đã hệ thống.
*Xem lại cách chứng minh các định lí và bài tập đã học.
*Làm các bài tập còn lại ở sgkở sgk
*Chuẩn bị tiết sau luyện tập.
--------------------------------------------------
Ngày soạn: 28/08/2010 	 
Tiết 3: 
LUYỆN TẬP
A. MỤC TIÊU:
Qua bài học này HS cần:
1/ KT : - Nắm chắc các hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh huyền.Một số hệ thức liên quan đến đường cao trong tam giác vuông.
2/ KN : -Có kỹ năng phân tích các điều kiện của giả thiết và kết luận để tính toán và chứng minh.
 3/ TĐ : - Có ý thức cẩn thận trong vẽ hình, trình bày lời giải tránh nói chung chung; suy luận một cách vô căn cứ.
B. PHƯƠNG PHÁP:*Nêu vấn đề.*Trực quan.*Vấn đáp.
C.CHUẨN BỊ:
*Thầy: Mẫu bài tập luyện tập.Thước thẳng.
*Trò: Bài tập đã cho; Thước thẳng.
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
I.Ổn định tổ chức.
II.Kiểm tra bài cũ :
*Nêu các hệ thức trong tam giác vuông?
III.Bài mới:
 1.Đặt vấn đề:
*Ở các tiết trước ta đã nghiên cứu các hệ thức trong tam giác vuông và đã biết được các yếu tố trong tam giác vuông. Trong tiết này ta sẽ vận dụng các kiến thức đó vào giải toán.
 2.Triển khai bài.
a. Hoạt động 1: Hệ thống kiến thức cơ bản.
*GV: Vẽ hình và trên cơ sở phần kiểm tra bài củ của học sinh để hệ thống lại các hệ thức trong tam giác vuông đã học
Lưu ý hệ thức của định lí pitago cũng là một trong các hệ thức của tam giác vuông
a2 = b2 + c2.
A
H
B
C
c
b
b’
c’
a
h
* b2 = a.b’
* c2 = a.c’
* h2 = b’.c’
* bc = a.h
* 
b.Hoạt động 2: Làm bài tập luyện tập.
ØChữa Bài Tập 5(sgk).
*HS: Đọc to đề toán (sgk)
*GV: Vẽ tam giác vuông ABC với các cạnh góc vuông AB = 3; AC = 4 lên bảng.
*GV: Để tính đường cao AH và các đoạn thẳng BH; HC ta phải biết thêm yếu tố nào? 
Ta phải sử dụng hệ thức nào đã học?
*HS: Lên bảng trình bày
*GV: cho lớp nhận xét và sử chữa lại như bên.
ØChữa Bài Tập 6(sgk).
*HS: Đọc to đề toán (sgk)
*GV: Vẽ tam giác vuông EFG với các cạnh hình chiếu của góc vuông FH = 1; HG = 2 lên bảng.
*GV: Để tính các cạnh góc vuông EF; EG ta phải biết thêm yếu tố nào? 
Ta phải sử dụng hệ thức nào đã học?
*HS: Lên bảng trình bày
*GV: cho lớp nhận xét và sử chữa lại như bên.
ØChữa Bài Tập 7(sgk).
Cách 1
Cách 2
A
 3
 4
B
H
C
*Bài tập 5 ( sgk - Tr.69)
Tam giác ABC Vuông tại A có AB = 3, AC = 4.Theo định lí Pitago , tónh được BC = 5.
Mặt khác: AB2 = BH.BC . suy ra:
BH = ;
 CH = BC – BH = 5 – 1,8 = 3,2.
Ta có: AH.BC = AB.AC suy ra:
*Bài tập 6 ( sgk - Tr.69)
F
H
G
E
 1
2
FG = FH + HG = 1 + 2 = 3
EF2 = FH.FG = 1.3 = 3 EF = 
EG2 = GH.FG = 2.3 = 6 EG = 
*Bài tập 7 ( sgk - Tr.69)
Cách 1
Theo cách dựng tam giác ABC có đờng trung tuyến OA ứng với cạnh BC bằng một nữa cạnh đó nên tam giác ABC vuông tại A. 
Vì vậy:
AH2 = BH.CH hay x2 = a.b
Cách 2
The ... - HS: Mét cèc h×nh trô ®ùng n­íc, th­íc kÎ, bót ch×, MTBT
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1Bµi cñ 
Nªu c«ng thøc rÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô
2. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1: 	H×nh nãn
?1 LÊy vÝ dô trong thùc tÕ nh÷ng vËt cã d¹ng h×nh nãn.
I.H×nh nãn:
-Khi quay tam gi¸c vu«ng AOB quanh trôc AO cè ®Þnh th× ®­îc mét h×nh nãn.
-C¹nh OB quÐt nªn ®¸y cña h×nh nãn lµ mét (O).
-c¹nh AB quÐt nªn mÆt xung quanh cña h×nh nãn. AB ®­îc gäi lµ ®­êng sinh.AO ®­îc gäi lµ ®­êng cao
H¹t ®éng2:	DiÖn tÝch xung quanh h×nh nãn
tÝnh ®é dµi cung h×nh qu¹t n0
thiÕt lËp c«ng thøc tÝnh Sxq
II,DiÖn tÝch xung quanh h×nh nãn.
-C¸t mÆt xung quanh h×nh nãn theo mét d­êng sinh råi tr¶i ra ta ®­îc mét h×nh qu¹t trßn cã t©m lµ ®Ønh h×nh nãnvµ b¸n kÝnh lµ ®é dµi ®­êng sinh
-Gäi b¸n kÝnh ®¸y h×nh nãn lµ r,®­êng sinh lµ l.
Theo c«ng thøc tÝnh ®é dµi cung ta cã cung h×nh qu¹t lµ 
®é dµi ®­êng trßn ®¸y h×nh nãn lµ r
Do ®ã =r =>r =
diÖn tÝch xung quanh h×nh nãn lµ
Sxq=
vËy 
 Sxq= r l
DiÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn
Stp =r l +r2
VÝ dô: 
§é dµi ®­êng sinh h×nh nãn:
DiÖn tÝch xung quang cña h×nh nãn:
Ho¹t ®éng 3: 	ThÓ tÝch h×nh nãn
Gi¸o viªn dïng dông cô thùc hiÖn ®o thÓ tÝch h×nh nãn råi cho häc sinh rót ra nhËn xÐt (V h×nh nãn = 1/3 V h×nh trô cã cïng ®¸y vµ chiÒu cao)
Ho¹t ®éng 4: H×nh nãn côt .DiÖn tÝch xung quang vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt 
40cm
r1=9cm
r2=16cm
Bài1: Một cái xô bằng inốc có dạng hình nón cụt, các kích thýớc cho ở hình:
Hãy tính diện tích inốc cần để làm cái xô này ?
Khi c¸t h×nh nãn bëi mét mÆt ph¼ng s«ng song víi ®¸y th× phÇn n»m trong mÆt ph¼ng ®ã vµ ®¸y lµ mét h×nh nãn côt
DiÖn tÝch xung quanh:
ThÓ tÝch hinh nãn côt
Giải
Diện tích inốc cần để làm cái xô là:
= p(r1 + r2)l + p r12
S = Sxq + Sđáy
= p.(9+16).40 + p.92
 = 1081p (cm2)
3.Cñng cè: Nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm :
-H×nh nãn, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn.
-H×nh nãn côt, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ:
-Häc thuéc c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt.
-Lam c¸c bµi tËp:24.25,26;27 SGK
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
.
.
.
.
Ngµy so¹n: 16/04/2011 
TiÕt 61
LuyÖn tËp
I. Môc tiªu
1.Kiến thức: HS ®­îc luþªn kÜ n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, thÓ tÝch cña h×nh nãn vµ h×nh nãn côt cïng c¸c c«ng thøc suy diÔn cña nã.
2.Kỹ năng: gi¶i mét sè kiÕn thøc thùc tÕ vÒ h×nh nãn vµ h×nh nãn côt.
3.Thái độ: Th¸i ®é tÝch cùc trong häc tËp.
II. ChuÈn bÞ
- GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, MTBT
- HS: Th­íc th¼ng, MTBT
III. TiÕn tr×nh lªn líp
1. Bµi cò
	1. Ch÷a bµi 20 tr 118 SGK
	2. Ch÷a bµi 22 tr 118 SGK
2. Bµi míi
tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t ACD cã t©m lµ A b¸n kÝnh AD = l
tÝnh sin tõ ®ã suy ra 
§iÒn ®Çy ®ñ vµo c¸c chæ trèng 
H×nh nãn
B¸n kÝnh ®¸y (r)
®­êng kÝnh ®¸y
(d)
ChiÒu cao
(h)
®é dµi ®­êng sinh (l)
ThÓ tÝch (V)
5
12
16
15
7
25
40
29
Bµi 23
DiÖn tÝch h×nh qu¹t ACD cã t©m lµ A b¸n kÝnh AD = l (CD lµ ®é dµi (O;r))
Squ¹t== Sxq (1)
Sxq=(2)
T­ (1) vµ (2) ta cã 
= =>l= 4r
Tõ tam gi¸c vu«ng OAB ta cã
Sin 
Bµi 26
B¸n kÝnh ®¸y (r)
®­êng kÝnh ®¸y
(d)
ChiÒu cao
(h)
®é dµi ®­êng sinh (l)
ThÓ tÝch (V)
5
10
12
13
314.15
8
16
15
17
1005.3
7
14
24
25
1282.81
20
40
21
29
12147.49
Bµi 28.
DiÖn tÝch xung quanh cña x«
 =3,14.(21+9).36 = 3391,2 (cm2)
ChiÒu cao cña c¸i x« lµ
ThÓ tÝch cña c¸i x« lµ
 = .3,14.33,94(92+212+9.21)
 = 25257,46 (cm3) = 25,257 dm3 =25,3 lit
3.Cñng cè: Nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm :
-H×nh nãn, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn.
-H×nh nãn côt, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt.
4.H­íng dÉn vÒ nhµ:
-Häc thuéc c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn, diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt.
-Xem tr­íc bµi H×nh cÇu,DiÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch cña h×nh cÇu
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
.
.
.
.
 KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn
 Ngµy th¸ng 04n¨m 2011
 TT. NguyÔn V¨n LiÖu
 	Ngµy so¹n: 16/04/2011 
 TiÕt62: H×nh cÇu 
i.Môc tiªu
KiÕn thøc 
- Häc sinh n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm cña h×nh cÇu: T©m, b¸n kÝnh, ®­êng kÝnh, ®­êng trßn lín, mÆt cÇu . 
- Häc sinh hiÓu ®­îc mÆt c¾t cña h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng lu«n lµ mét h×nh trßn. 
- Häc sinh ®­îc giíi thiÖu vÒ vÞ trÝ cña mét ®iÓm trªn mÆt cÇu - To¹ ®é ®Þa lý. 	
KÜ n¨ng :RÌn kh¶ n¨ng h×nh dung c¸c vËt thÓ lµ h×nh cÇu, tr¸i ®Êt, ...
Th¸i ®é :ThÊy ®­îc øng dông thùc tÕ cña h×nh cÇu. 	
II.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß
- GV: 
m« h×nh h×nh cÇu, th­íc
- HS:
M¸y tÝnh
III.TiÕn tr×nh bµi d¹y
1. KiÓm tra bµi cò .
- HS
Gi¶i bµi tËp 23/SGK. H×nh vÏ trªn m¸y chiÕu
 Sin α = . Ta cã: Squ¹t = vµ Sxqnãn = 
Mµ Squ¹t = Sxqnãn => = => 
VËy: Sin α = 0,25 => α 
2. Bµi míi 
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS
Néi dung
I. H×nh cÇu 
- GV ®­a ra h×nh vÏ 103/SGK trªn m¸y chiÕu, sau ®ã giíi thiÖu kh¸i niÖm h×nh cÇu, mÆt cÇu, t©m, b¸n kÝnh
- Cho häc sinh quan s¸t m« h×nh h×nh cÇu . 
- Nªu b¸n kÝnh vµ t©m cña h×nh cÇu ?
- Khi quay nöa h×nh trßn t©m O b¸n kÝnh R mét vßng quanh ®­êng kÝnh AB cè ®Þnh ta ®­îc mét h×nh cÇu .
- Nöa ®­êng trßn khi quay t¹o nªn mÆt cÇu. 
- §iÓm O ®­îc gäi lµ t©m, R lµ b¸n kÝnh cña h×nh cÇu hay mÆt cÇu ®ã. 
C¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng 
- GV ®­a h×nh vÏ 104/SGK trªn m¸y chiÕu vµ cho HS quan s¸t
- Khi c¾t h×nh cÇu b»ng mét mÆt ph¼ng th× mÆt c¾t lµ h×nh g× ?
- GV dïng m« h×nh mét vËt h×nh cÇu bÞ c¾t bëi mét mÆt ph¼ng ®Ó HS thÊy râ h¬n 
- GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn (Sgk - 121) 
- Häc sinh lµm ra phiÕu häc tËp vµ yªu cÇu häc sinh th¶o luËn trong , sau ®ã GV thu phiÕu häc tËp vµ nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh. 
- Qua ®ã h·y nªu nhËn xÐt vÒ mÆt c¾t cña h×nh cÇu vµ mÆt cÇu bëi mét mÆt ph¼ng 
- GV ®­a h×nh 105 - SGK trªn m¸y chiÕu ®Ó h­íng dÉn cho häc sinh: Tr¸i §Êt ®­îc xem lµ mét h×nh cÇu víi ®­êng trßn lín lµ ®­êng xÝch ®¹o. 
- Khi c¾t h×nh cÇu b»ng mét mÆt ph¼ng th× mÆt c¾t lµ mét h×nh trßn
 §iÒn vµo b¶ng chØ víi c¸c tõ “cã” hoÆc “kh«ng”
 H×nh
MÆt c¾t
H×nh trô
H×nh cÇu
H×nh ch÷ nhËt
Kh«ng
Kh«ng
H×nh trßn
b¸n kÝnh R
Cã
Cã
H×nh trßn
b¸n kÝnh < R
Kh«ng
Cã
- Khi c¾t mÆt cÇu b¸n kÝnh R bëi mét mÆt ph¼ng, ta ®­îc mét h×nh trßn
3. Cñng cè 
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc bµi ®äc thªm “VÞ trÝ . . . To¹ ®é ®Þa lÝ” (SGK /126-127) vµ gi¶i thÝch cho häc sinh c¸c kh¸i niÖm vÜ tuyÕn, kinh tuyÕn, xÝch ®¹o, b¸n cÇu B¾c, b¸n cÇu Nam, kinh tuyÕn gèc, vßng kinh tuyÕn. . . trªn qu¶ ®Þa cÇu.
VÞ trÝ cña mét ®iÓm trªn mÆt cÇu
To¹ ®é ®Þa lÝ : 
VÝ dô: To¹ ®é ®Þa lÝ cña Hµ Néi lµ: 
1050 48’ §«ng vµ 200 01’ B¾c.
Nghi· lµ: 1050 48’ kinh ®é §«ng vµ 200 01’ vÜ ®é B¾c
4. H­íng dÉn vÒ nhµ 
	- Häc bµi theo SGK, kÕt hîp víi vë ghi
	- §äc l¹i bµi ®äc thªm/SGK
	- §äc tr­íc “DiÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu”
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
.
.
.
.
TiÕt 64
LuyÖn tËp
Ngày soạn:
Ngày giảng:
A. Môc tiªu
	- HS ®­îc luþªn kÜ n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu, thÓ tÝch cña h×nh cÇu.
	- Cung cÊp cho HS mét sè kiÕn thøc thùc tÕ vÒ h×nh cÇu 
B. ChuÈn bÞ
	- GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, MTBT
	- HS: Th­íc th¼ng, MTBT
c. TiÕn tr×nh lªn líp
	I.æn ®Þnh
	II. Bµi cò
	1. Ch÷a bµi 31 tr 124 SGK
	2. Ch÷a bµi 33 tr 125 SGK
	III. Bµi míi
3,62
1,8
TÝnh thÓ tÝch cña h×nh trªn nh­ thÕ nµo?
TÝnh thÓ tÝch cña h×nh cÇu ®­êng kÝnh 1,8m ?
h
2x
X¸c ®Þnh ®­êng kÝnh cña h×nh cÇu?
tÝnh h theo x vµ a?
TÝnh Sxq h×nh trô?
TÝnh S mÆt cÇu?
TÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu?
TÝnh thÓ tÝch h×nh trô?
Chøng minh ∽ 
¸p dông hÖ thøc l­îng ®èi víi tam gi¸c vu«ng MON cã ®­êng cao lµ OP
Hai tam gi¸c ®ång d¹ng th× tû sè diÖn tÝch cña nã nh­ thÕ nµo víi nhau?
TÝnh BN?
TÝnh MN?
Khi quay nöa h×nh trßn quanh ®­êng kÝnh ta ®­îc h×nh g×? tÝnh thÓ tÝch ?
Bµi 35
ThÓ tÝch cÇn t×m b»ng tæng cña thÓ tÝch h×nh cÇu ®­êng kÝnh 1,8m vµ thÓ tÝch h×nh trô
ThÓ tÝch h×nh cÇu
(m3)
ThÓ tÝch h×nh trô
VËy thÓ tÝch lµ
V= Vc+Vt=12,25 m3
Bµi 36.
a,§­êng kÝnh h×nh cÇu lµ 2x nªn ta cã
 h +2x = 2a
b,DiÖn tÝch bÒ mÆt cña chi tiÕt m¸y b»ng tæng Sxq h×nh trô vµ S mÆt cÇu
ThÓ tÝch cña vËt b»ng tæng thÓ tÝch h×nh trô vµ thÓ tÝch h×nh cÇu
Theo c©u a ta cã h = 2 (a-x) thay vµo V
Bµi 37.
a xÐt vµ ta cã
mµ 
Tõ (1) vµ (2) ta cã
VËy ∽ 
b.XÐt tam vu«ng MON ta cã OP lµ ®­êng cao nªn
 OP2= MP . NP
Theo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau ta cã: AM = MP ; BN = NP
Do ®ã AM . BN = OP2 = R2
c.Do ∽ nªn 
Khi AM = do AM.BN = R2 nªn 
 BN = 2R => suy ra 
VËy 
d.Nöa h×nh trßn APB quay quanh AB sinh ra h×nh cÇu b¸n kÝnh R nªn cã thÓ tÝch lµ
IV.Cñng cè: Qua bµi tËp
V.DÆn dß: ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc,c«ng thøc ®· häc trong ch­¬ng IV.
 Lµm c¸c bµi tËp phÇn «n tËp ch­¬ng.
----------------o0o--------------
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
TiÕt 65
«n tËp ch­¬ng iv
Ngày soạn:
Ngày giảng:
A. Môc tiªu
	- HS ®­îc hÖ thèng ho¸ c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô,h×nh nãn ,h×nhcÇu.
	 - HS ®­îc hÖ thèng ho¸ c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝchcña c¸c h×nh: h×nh trô,h×nh nãn ,h×nhcÇu.
 	- RÌn kü n¨ng ¸p dung c¸c c«ng thøc ®Ó tÝnh. 
B. ChuÈn bÞ
	- GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, MTBT
	- HS: Th­íc th¼ng, MTBT ,«n tËp c¸c c«ng thøc tÝnh
c. TiÕn tr×nh lªn líp
	I.æn ®Þnh
	II. Bµi cò
	1. Ch÷a bµi 38 tr 129 SGK
	III. Bµi míi
 	Gvcho hs lÇn l­ît tr¶ lêi c¸c c©u hái ë phÇn «n tËp
	Sau ®è gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc theo b¶ng sau
H×nh
H×nh vÏ
DiÖn tÝch xung quanh
ThÓ tÝch
H×nh trô
H×nh nãn
H×nh nãn côt
H×nh cÇu
IV.Cñng cè : Qua «n tËp
V.DÆn dß: Häc thuéc c¸c c«ng thøc
	 Lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
 -----------------------o0o----------------------
TiÕt 65
«n tËp ch­¬ng iv
A. Môc tiªu
	 - HS ®­îc hÖ thèng ho¸ c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝchcña c¸c h×nh: h×nh trô,h×nh nãn ,h×nhcÇu.
 	- RÌn kü n¨ng ¸p dung c¸c c«ng thøc ®Ó tÝnh. 
B. ChuÈn bÞ
	- GV: Th­íc th¼ng, phÊn mµu, MTBT
	- HS: Th­íc th¼ng, MTBT ,«n tËp c¸c c«ng thøc tÝnh
c. TiÕn tr×nh lªn líp
	I.æn ®Þnh
	II. Bµi cò
	1. Ch÷a bµi 40 tr 129 SGK
	III. Bµi míi
Chøng minh hai tam gi¸c AOC vµ BDO ®ång d¹ng
L¹p c¸c c«ng thøc tû sè ®ång d¹ng
tÝnh c¹nh OC?
TÝnh BD?
TÝnh ?
Khi quay c¸c tam gi¸c AOC vµ BOD quanh AB ta ®­îc h×nh g× ? Týnh thÓ tÝch c¸c h×nh ®ã?
L¹p tû sè thÓ tÝch?
Bµi 41.
a.XÐt hai tam gi¸c AOC vµ BDO ta cã:
VËy AOC ∽BDO nªn
V× a, b cè ®Þnh nªn a.b kh«ng ®æi 
VËy AC.BD kh«ng ®æi
b.khi gãc COA= 600 th× tam gi¸c AOC lµ n÷a tam gi¸c ®Òu c¹nh OC, chiÒu cao 
OC.VËy OC = 2AO = 2a;
Tõ ®ã ta tÝnh ®­îc 
VËy 
c.Khi quay h×nh tam gi¸c AOC vµ BOD xung quanh AB ta ®­îc h×nh nãn c¸c h×nh nãn
VËy: