Bài giảng Môn Lịch sử 6 - Tiết 25: Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân (542 - 602)

Ngày soạn: 28 / 02 / 2011
Ngày giảng: 02 / 03 / 2011
 Tiết 25: Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân
 (542 - 602)
A. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
Đầu thế kỷ 11 nước ta chịu sự thống trị của Nhà Lương chúng thực hiện chế độ áp bức bóc lột tàn bạo. Đó là nguyên nhân cơ bản dẫn đến cuộc KN Lý Bí
- Tuy diễn ra trong thời gian ngắn nhng nghĩa quân đã chiếm được quận huyện Giao Châu. Quân Lương 2 lần đưa quân sang chiếm lại đều bị thất bại
2. Tư tưởng:
- Sau hơn 600 năm chịu sự thống trị của phong kiến phương Bắc khởi nghĩa Lý Bí thắng lợi. Nước Vạn Xuân ra đời chứng tỏ sức sống mãnh liệt của dân tộc ta.
3. Kĩ năng:
- HS biết nhận thức rõ nguyên nhân của sự kiện, biết đánh giá sự kiện.
- Tiếp tục rèn luyện cho các em kí năng sử dụng bản đồ Lịch sử.
B. Chuẩn bị
 GV Phóng to lược đồ khởi nghĩa Lý Bí
C. Tiến trình dạy - học
1. ổn định lớp: 
2. Bài cũ: ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Bà Triệu?
3. Bài mới
* Gv giới thiệu bài.
Đầu TK VI nhà Lương đô hộ nước ta. Dưới ách thống trị của nhà Lương, nhân dân ta quyết tâm không cam chịu cuộc sống nô lệ, nổi dậy khởi nghĩa, vậy các cuộc khởi nghĩa của ND do ai lãnh đạo, diễn biến và kết quả của cuộc KN ntn? đó là ND bài học hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu.
 Hoạt động của Thầy - Trò
Nội dung chính
GV: năm 502 nhà Tề đổ, nhà Lương thành lập từ đó nước ta bị nhà Lương đô hộ. 
GV sử dụng lợc đồ KN Lý Bí để trình bày.
Khi đô hộ nước ta nhà Lương đã tổ chức đơn vị hành chính nước ta ntn?
(? Trước đó nhà Hán chia nước ta thành mấy quận?)
(3 quận : Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam)
Việc nhà Lơng chia nhỏ nước ta nhằm mục đích gì? (dễ bề cai trị)
Cho HS đọc phần chữ in nghiêng trong sgk trang 58
Nhà Lương có thái độ ntn đối với nước ta?
Bên cạnh việc sắp đặt khu vị hành chính tổ chức quan lại cai trị nhà Lương còn đô hộ đối với nước ta ở mặt nào?
Em có nhận xét gì về các thứ thuế mà nhà Lơng đặt ra? (tàn bạo, vô lí)
Vì sao nó nhà Lương “xiết chặt” ách đô hộ đối với nhân dân ta?
+ hành chính
+ Sắp đặt quan lại cai trị
+ Kinh tế.
GV: Chính sách cai trị “tàn bạo mất lòng dân” chính là nguyên nhân dẫn tới các cuộc khởi nghĩa của ND chống lại ách đô hộ của nhà Lương.
Cho HS đọc đoạn 1 mục 2 sgk trang 58.
Em hãy giới thiệu đôi nét vế Lý Bí?
GV sử dụng lược đồ cuộc KN lý Bí vừa tường thuật diễn biến cuộc KN vừa vẽ mũi tên lên lược đồ với mốc thời gian.
+ Mùa xuân 542 Lý Bí khởi nghĩa (mũi tên sgk – 542).
+ Hào kiệt khắp nơi kéo về.
Vì sao hào kiệt và nhân dân khắp nơi hưởng ứng cuộc khởi nghĩa Lý Bí?
Mọi người đều căm phẫn trước ách đô hộ tàn bạo của nhà Lương.
GV: sử dụng bản đồ giảng tiếp
Trong vòng chưa đầy 3 tháng nghĩa quân đã chiếm được hầu hết các quận huyện. Tiêu Tư hoảng sợ bỏ thành Long Biên chạy về TQ.
Gắn mũi tên chỉ quân Lý Bí kéo lên phía Bắc đánh bại quân Lương giải phóng Hoàng Châu.
Đầu năm 543 nhà Lương tổ chức cuộc tấn công đàn áp lần 2. Quân ta chủ động đánh hợp phố – quân địch bị tiêu diệt nhiều.
Em có nhận xét gì về cách đánh của quân khởi nghĩa trong 2 lần quân Lương tấn công nước ta?
(cả hai lần quân khởi nghĩa đều chủ động kéo quân đón đánh, đánh bại quân Lương gây cho chúng tổn thất)..
Y/c 1 HS trình bày diễn biến.
Sau khi KN thắng lợi Lý Bí đã làm gì?
Việc Lý Bí đặt tên nước là “Vạn Xuân” cho ta thấy mong ước gì của Lý Nam Đế.
Sau khi lên ngôi Lý Bí đã tổ chức nhà nước Vạn Xuân ntn? Em có nhận xét gì về nhà nước này?
KN Lý Bí thắng lợi và việc thành lập nhà nước Vạn Xuân có ý nghĩa gì?
* Bài tập
? Em hãy điễn mũi tên và mốc thời gian diễn ra cuộc KN Lý Bí
GV phát phiếu học tập (có lược đồ) cho các nhóm.
Y/c: các nhóm điều mũi tên vào lược đồ trên phiếu học tập về diễn biến cuộc KN 
GV yêu cầu 1 em trình bày trên bảng phụ phần bài tập của mình.
D. Hướng dẫn học bài
- Nắm kĩ nội dung bài.
- Soạn bài mới. 
1. Nhà Lương xiết chặt ách đô hộ như thế nào?
- Đầu TK VI Nhà Lương đô hộ nước ta
- Nhà Lương chia nước ta thành sáu châu.
- Phân biệt đối xử trắng trợn
- Bóc lột nhân dân ta: Đặt hàng trăm thứ thuế.
2. Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân thành lập
a. Khởi nghĩa Lý Bí:
 - Lãnh đạo: Lý Bí
- Nghĩa quân chiếm hầu hết các quận huyện Tiêu Tư bỏ thành chạy về TQ.
- Tháng 4/542 quân Lương kéo sang đàn áp-> nghĩa quân đánh bại quân Lương.
- Đầu 543 quân Lương tấn công lần 2
-> nghĩa quân đánh bại quân Lương.
* Kết quả:
b. Nước Vạn Xuân (544).
- 544 Lý Bí lên ngôi Hoàng đế đặt tên nước là Vạn Xuân.
- Thành lập triều đình: 2 ban văn võ
=> là nhà nước PK trung ương tập quyền sơ khai.
=> Nhà nước Vạn Xuân ra đời đánh dấu cuộc KN Lý Bí thắng lợi. Khẳng định được chủ quyền của dân tộc.
Ngày soạn: 07 / 03 / 2011
Ngày giảng: 09 / 03 / 2011
 Tiết 26: Khởi nghĩa Lý Bí. Nước Vạn Xuân
 (542 - 602)
A. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
HS nắm đợc khi cuộc khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ, các thế lực phong kiến TQ đã huy động lực lượng lớn sang xâm lược nước ta hòng lập lại chế độ đô hộ.
- Cụôc kháng chiến của ND ta chống lại quân Lương trải qua hai thời kỳ.
+ Thời kỳ thứ nhất: do Lý Bí lãnh đạo, thời kỳ thứ hai: do Triệu Quang Phục lãnh đạo.
- Đây là cuộc chiến đấu không cân sức, lý Bí phải rút lui trao quyền cho Triệu Quang Phục. Triệu Quang Phục đã xây dựng căn cứ Dạ Trạch sử dụng lối đánh du kích. Đánh đuổi quân xâm lược, giành chủ quyền cho đất nước.
- Đến thời hậu Lý Nam Đế nhà Tùy huy động lực lượng sang xâm lược, cuộc kháng chiến của nhà Tiền Lý bị thất bại. Nước Vạn Xuân lại rơi vào ách thống trị của phương Bắc.
2. Tư tưởng
- Giáo dục cho HS ý chí kiên cường bất khuất của dân tộc ta trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc.
3. Kĩ năng
- Tiếp tục rèn luyện kĩ năng phân tích, đọc bản đồ Lịch sử.
B. Chuẩn bị:
 - GV : Lược đồ kháng chiến chống quân Lương ( tự làm)
 - HS học bài cũ, chuẩn bị bài mới.
C. Tiến trình dạy - học
1. ổn định lớp 
2. Bài cũ: Sau khi đánh đuổi được quân Lương Lý Bí đã làm gì? tại sao Lý Bí lại đặt tên nứơc là Vạn Xuân?
3. Bài mới.
* Gv giới thiệu bài.
 Mùa xuân năm 544 cuộc KN Lí Bí thành công. Lý Bí lên ngôi Hoàng Đế và đặt tên nước là Vạn Xuân với hi vọng dân tộc sẽ được trường tồn. Nhưng tháng 5 năm 545 PK phương Bắc lúc này là triều đại nhà Lương - Tuỳ đã đem quân sang xâm lược trở lại nước ta, nhưng cuối cùng không tránh khỏi sự thất bại. 
 Hoạt động của thầy - trò
 Nội dung chính
Quân Lương đã xâm lược nứơc ta ntn?
Trớc hành động XL của Nhà Lương quân ta đã làm gì?
GV: trình bày diễn biến trên lược đồ.
Tại sao Lý Bí lại chọn Hồ Điển Triệt để đóng quân?
Gọi HS đọc đoạn 1 (mục 4 trang 61)
Hãy giới thiệu sơ lược về Triệu Quang Phục?
Theo em vì sao Triệu Quang Phục chọn Dạ Trạch làm căn cứ kháng chiến và phát triển lực lượng?
 Triệu Quang Phục đã lợi dụng căn cứ lợi hại để đánh giặc ntn? Em có suy nghĩ, nhận xét gì về cách đánh giặc của ông?
Vì sao nhân dân ta gọi TQP là Dạ Trạch Vương?
Quân Lơng có âm mưu tiêu diệt lực lượng của ta ntn?
Theo em vì sao cuộc k/c chống quân Lương xâm lược do TQP lãnh đạo giành thắng lợi?
Sau khi đánh bại quân Lương Triệu Quang Phục đã làm gì?
Vì sao nước Vạn Xuân rơi vào tay nhà Tùy?
(603 Lý Phật Tử bị bắt -> kết thúc sự tồn tài của nớc Vạn Xuân không?)
D. Hướng dẫn học bài
- Nắm kĩ nội dung bài.
- Soạn bài mới. 
3. Chống quân Lương xâm lược.
- 5/545 quân Lương xâm lược nước ta (sgk)
Quân Lơng tiến theo 2 đờng thuỷ – bộ vào nớc ta.
- Lý Nam Đế chống cự không nổi -> rút về giữ thành ở cửa sông Tô Lịch.
=> Thành vỡ – Lý Nam Đế cho quân về Gia Ninh (Phú Thọ) đóng ở hồ Điển Triệt (546).
- Giặc đánh úp -> lý Nam Đế chạy về Động Khuất Lão (Tam Nông – Phú Thọ).
* Kết quả: Cuộc kháng chiến thất bại.
4. Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào?
- Triệu Quang Phục chọn Dạ Trạch làm căn cứ vì đó là địa thế hiểm yếu lợi hại.
- Ông dùng lối đánh du kích để đánh quân Lương.
- Quân lương tăng cường lực lượng bao vây Dạ Trạch.
- Năm 550 TQP phản công ->đánh tan
=> chiếm được Long Biên.
=> Kết quả: giành thắng lợi hoàn toàn.
5. Nước Vạn Xuân độc lập đã kết thúc như thế nào?
- TQP lên ngôi vua (Triệu Việt Vơng) và tổ chức lại chính quyền.
- Năm 571 Lý phật tử cướp ngôi (hậu Lý Nam Đế)
+ Vua Tuỳ đòi Lý Phật Tử sang chầu -> Lý phật Tử không đi => Chuẩn bị lực lượng kháng chiến (sgk).
- Năm 603: 10 vạn quân Tùy tấn công Vạn Xuân -> kết thúc sự tồn tại của nước Vạn Xuân độc lập.