Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tuấn 25 - Năm học 2011-2012 - Lê Xuân Bảo

Ngày soạn: 15/2/2012	 Tuần: 25
Ngày dạy: 21/2/2012	 Tiết : 92+93
Vaên baûn: ÑEÂM NAY BAÙC KHOÂNG NGUÛ
 (Minh Hueä)
I/ Muïc tieâu caàn ñaït:
1/ Kieán thöùc:
 - Hình aûnh Baùc Hoà trong caûm nhaän cuûa ngöôøi chieán só.
 - Söï keát hôïp giöõa yeáu toá töï söï, mieâu taû vôùi yeáu toá bieåu caûm vaø caùc bieän phaùp ngheä thuaät khaùc ñöôïc söû duïng trong baøi thô.
2/ Kó naêng:
 - Keå toùm taét dieãn bieán caâu chuyeän baèng moät ñoaïn vaên ngaén.
 - Böôùc ñaàu bieát caùch ñoïc thô töï söï ñöôïc vieát theo theå thô naêm chöõ coù keát hôïp caùc yeáu toá mieâu taû vaø bieåu caûm theå hieän ñöôïc taâm traïng lo laéng khoâng yeân cuûa Baùc Hoà; taâm traïng ngaïc nhieân, xuùc ñoäng, lo laêng vaø nieàm sung söôùng, haïnh phuùc cuûa ngöôøi chieán só.
 - Tìm hieåu söï keát hôïp giöõa caùc yeáu toá töï söï, mieâu taû, bieåu caûm trong baøi thô.
 - Trình baøy ñöôïc suy nghó cuûa baûn thaân sau khi hoïc xong baøi thô.
3/ Thaùi ñoä:
 - Theå hieän tình caûm kính yeâu cuûa mình ñoái vôùi Baùc Hoà.
II/ Chuaån bò: 
 - Gv: Tö lieäu tham khaûo, baûng phuï, phieáu hoïc taäp.
 - Hs: Soaïn baøi theo heä thoáng caâu hoûi sgk. 
III/ Tieán trình leân lôùp:
1/ OÅn ñònh toå chöùc: 
2/ Kieåm tra baøi cuõ:
3/ Baøi môùi: 
Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hs
Noäi dung
Hoaït ñoäng 1.
 ? Em haõy neâu ñoâi neùt veà taùc giaû Minh Hueä? Baøi thô saùng taùc vaøo naêm naøo? Neâu noäi dung chính cuûa baøi thô ? 
 - Gv ñoïc 1 ñoaïn – môøi hs ñoïc tieáp.
 - Gv cho hs tìm hieåu chuù thích.
 ? Baøi thô ñöôïc laøm theo theå thô naøo ? 
(soá tieáng, soá doøng trong khoå thô, caùch gieo vaàn ) 
 ? Phöông thöùc bieåu ñaït naøo vì sao ? 
 ? Baøi thô ñöôïc chia laøm maáy ñoaïn? Neâu noäi dung cuûa moãi ñoaïn ?
Hoaït ñoäng 2.
 - Gv môøi hs ñoïc ñoaïn 1.
 ? Nhaän xeùt caùch môû ñaàu cuûa baøi thô? 
(töï nhieân, bình thöôøng, giaûn dò, ñaët ra nhöõng thaéc maéc, baên khoaên trong taâm traïng nhaân vaät)
 ? Khi anh ñoäi vieân thöùc daäy laàn thöù nhaát ñaõ baét gaëp hình aûnh Baùc Hoà ntn ? Taùc giaû ñaõ söû duïng ngheä thuaät gì?
 ? Qua ñoù taâm traïng cuûa anh ñoäi vieân ra sao? Taùc giaû ñaõ söû duïng ngheä thuaät gì ñeå mieâu taû?
 * Lieân heä: Caûnh Khuya 
 Khoâng nguû ñöôïc 
 ? Laàn thöù ba anh ñoäi vieân thöùc daäy ñaõ baét gaëp hình aûnh Baùc Hoà hieän leân theá naøo vaø taâm traïng cuûa anh ñoäi vieân ntn ? 
 - Ñinh ninh im phaêng phaéc 
 -> Laëng leõ , suy tö cao ñoä 
 - Thöông ñoaøn nhaân coâng caøng thöông caøng noùng ruoät mong trôøi saùng maõi 
 -> Ñieäp ngöõ , mieâu taû taâm traïng 
 => Tình yeâu thöông meânh moâng roäng lôùn 
 ? Haõy cho bieát vì sao trong ñoaïn keát nhaø thô laïi vieát nhö vaäy ? 
 - Cuoäc ñôøi ngöôøi daønh troïn veïn cho nhaân daân, cho toå quoác. Ñoù chính laø leõ soáng cuûa Baùc maø moïi ngöôøi ñeàu hieåu “naâng niu taát caû chæ queân mình” (Toá Höõu).
Hoaït ñoäng 3.
 ? Baøi thô ñaõ ñeå laïi noäi dung yù nghóa gì?
Hoaït ñoäng 4.
 - Gv cho hs luyeän taäp caùc baøi taäp sgk.
I/ Giôùi thieäu chung:
1/ Taùc giaû, taùc phaåm:
- Hoïc sgk 66
2/ Ñoïc, tìm hieåu chuù thích:
- Hs ñoïc, tìm hieru chuù thích.
3/ Theå loaïi:
- Theå thao: 5 chöõ (Theo loái haùt daëm Ngheä Tónh)
- Vaàn: gieo ôû caâu cuoái (Tieáng cuoái caâu 2 -3 tieáng cuoái caâu 4 khoå 1. Tieáng cuoái caâu 1 khoå 2)
- Phöông thöùc bieåu ñaït: Töï söï + Tröõ tình
4/ Boá cuïc:
 - 2 ñoaïn
 + Ñoaïn 1: Töø ñaàu laáy söùc ñaâu maø ñi
 + Ñoaïn 2: Con laïi
II/ Phaân tích:
1/ Anh ñoäi vieân thöùc daäy laàn thöù nhaát:
a/ Hình töôïng Baùc Hoà:
- Laëng yeân
- Traàm ngaâm 
-> Töø laùy, gôïi taû 
- Laëng leõ suy tö 
- Ñoát löûa, deùm chaên, nhoùn chaân 
-> Ñoäng töø nheï nhaøng, caån thaän, kheùo leùo tæ mæ 
=> Tình yeâu thöông vaø söï quan taâm saâu saéc 
- Boùng cao loàng loäng 
 Aám hôn ngoïn löûa 
-> Töø laùy gôïi taû so saùnh , taû thöïc töôïng tröng.
=> Hình aûnh Baùc Hoà lôùn lao, vó ñaïi maø gaàn guõi.
b/ Taâm traïng anh ñoäi vieân:
- Ngaïc nhieân
Caøng nhìn, caøng thöông -> Ñieäp töø, Xuùc ñoäng
- Mô maøng nhö giaác moäng 
-> So saùnh
=> Traïng thaùi eâm aùi, laâng laâng, haïnh phuù, lôùn lao.
Thoån thöùc, thì thaàm “Baùc ôi  khoâng; Boàn choàn, lo Baùc oám, loøng beà boänBaùc thöùc hoaøi
Töø laùy, gôïi taû-> Baên khoaên lo laéng veà söùc khoûe cuûa Baùc. Boäc loä tình caûm yeâu thöông ñaày kính troïng
2/ Anh ñoäi vieân thöùc daäy laàn thöù ba:
- Hoát hoaûng giaät mình
- Voäi vaøng naèng naëc 
- Môøi baùc nguû
->Thaáu hieåu tình thöông vaø ñaïo ñöùc cao caû cuûa ngöôøi
- Loøng vui söôùng meânh mong
- Anh thöùc luoân cuøng Baùc
-> Nieàm vui, haïnh phuùc, chia seû
=> Nieàm töï haøo veà vò laõnh tuï vó ñaïi maø bình dò.
3/ YÙ nghó khoå thô cuoái:
- Ñeâm nay Baùc khoâng nguõ
- Vì moät leõ thöôøng tình
- Baùc laø Hoà Chí Minh
-> Chaân lí ñôn giaûn maø lôùn lao
=> Baùc khoâng nguû vì lo vieäc nöôùc, thöông ñoä ñoäi, daân coâng. 
III/ Ghi nhôù:
- Hoïc thuoäc sgk 67
IV/ Luyeän taäp:
Baøi soá 1.
- Ñoïc laïi baøi thô dieãn caûm
Baøi soá 2.
- Hs vieát baøi vaên ngaén baèng lôøi vaên cuûa ngöôøi chieán só veà kæ nieäm ñöôïc ôû beân Baùc khi ñi chieán dòch.
4/ Cuûng coá – daën doø: 
 - Tình yeâu thöông saâu saéc , roäng lôùn cuûa Baùc ñoái vôùi boä ñoäi , nhaân daân 
 - Tình caûm yeâu kính, caûm phuïc cuûa ngöôøi chieán só ñoái vôùi vò laõnh tuï 
 - Hoïc baøi kó, hoïc thuoäc loøng baøi thô 
 - Soaïn baøi “Phöông phaùp taû ngöôøi”
IV. Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 16/2/2012	 Tuần: 25
Ngày dạy: 22/2/2012	 Tiết : 94
Taäp laøm vaên: PHƯƠNG PHÁP TẢ NGƯỜI
I/ Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
 - Cách làm bài văn tả cảnh, bố cục, thứ tự miêu tả; cách xây dựng đoạn văn và lời văn trong bài văn tả người.
2. Kĩ năng:
 - Quan sát và lựa chọn các chi tiết cần thiết cho bài văn miêu tả.
 - Trình bày những điều quan sát, lựa chọn theo một trình tự hợp lý.
 - Viết một đoạn văn, bài văn tả người.
 - Bước đầu có thể trình bày miệng 1 đoạn hoặc một bài văn tả người trước tập thể lớp.
3. Thái độ:
 - Có thái độ đúng đắn trong khi miêu tả, biêta vận dụng lý thuyết đến thực hành. 
II/ Chuẩn bị:
 - Gv: Soạn bài, bảng phụ
 - Hs: Soạn bài theo hệ thông câu hỏi sgk.
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
Hoạt động 1
 - Tìm hiểu phương pháp viết một đoạn văn, bài văn tả người.
 - Gv: cho hs đọc 3 đoạn văn Ssgk 59 – 60.
 - Tổ chức cho hs thảo luận (3 nhóm)
 ? Ba đoạn văn đó tả những ai ?
 ? Tìm xem những người đó có những đặc điểm gì ? Những đặc điểm đó được thể hiện ở những từ ngữ hình ảnh nào ?
 ? Ba đoạn văn trên, đoạn nào tập trung khắc họa chân dung nhân vật, đoạn nào tả người gắn với công việc?
 ? Việc miêu tả ở mỗi đoạn có khác nhau không?
 ? Đoạn văn gồm 3 phần em hãy chỉ ra và nêu nội dung chính của mỗi phần ? 
 ? Nếu phải đặt tên cho bài văn này thì em sẽ đặt là gì ?
 ? Qua phân tích tìm hiểu, hãy cho biết muốn tả người chúng ta cần phải làm gì?
 - Hs đọc ghi nhớ Sgk.
Hoạt động 2
 - Hướng dẫn luyện tập
 - Gv: cho hs lập dàn ý cơ bản khi miêu tả một em bé lên ba. 
 - Hs: lập dàn ý và trình bày trước lớp, lớp nhận xét bổ sung nhận xét. 
 - Gv: chốt lại 
I. Phương pháp viết một đọan văn , bài văn tả người.
1. Ví dụ: SGK
2. Nhận xét:
- Tả dượng Hương Thư, Cái Tứ, ông Cản Ngũ.
- Đoạn 1: Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, bắp thịt cuồn cuộn.
- Đoạn 2: Tả Cái Tứ mặt vuông má hóp, long mày lổm chổm, mắt gian hùng, mồm toe toét tối om, răng vàng hợm của.
- Đoạn 3: ông Cản Ngũ nhấc Quắm Đen nhẹ nhàng như giơ con ếch có buộc sợi dây ngang bụng, thần lực ghê gớm
- Đoạn 2 đặc tả chân dung (tĩnh) nhân vật Cái Tứ nên dùng ít động từ, nhiều 
tính từ.
- Đoạn 1, 3 tập trung miêu tả nhân vật kết hợp với hành động (động) nên dùng nhiều động từ, ít tính từ.
* Mở bài: cảnh keo vật chuẩn bị bắt đầu
* Thân bài: diễn biến keo vật.
+ Nhịp trống đầu tiên, Quắm Đen róa riết tấn công, ông Cản Ngũ lúng túng đỡ đòn, bỗng bị mất đà do bước hụt
+ Tiếng trống dồn lên gấp rút, giục giã
Quắn Đen cố mãi không sao bê nỗi cái chân ông Cản Ngũ.
+ Quắm Đen thất bại nhục nhã
* Kết bài: mọi người khen trước thần lực ghê gớm của ông Cản Ngũ.
- Keo vật thất đấu.
- Quắm Đen thất bại 
3. Ghi nhớ: SGK
II. Luyện tập:
* BT1: Lập dàn ý (cơ bản) khi miêu tả em bé lên 3.
- Mở bài: giới thiệu chung về em bé định tả
- Thân bài: Trình tự miêu tả cử chỉ hành động của em bé như: hình dáng , đi đứng, chạy nhảy, nói năng
- Kết bài: cảm nghĩ của em về những cử chỉ hành động của em bé.
3. Củng cố - dặn dò: 
 - Gv hệ thống lại toàn bộ nội dung bài học
 - Khi muốn tả người cần phải làm gì? 
 - Bố cục một bài văn tả người gồm có mấy phần và nội dung của từng phần ?
 - Chuẩn bị bài mới “ Nhân hóa”.
IV. Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 4/1/2012	 Tuần: 22
Ngày dạy: 9/1/2012	 Tiết : 77+78
Tieáng Vieät: NHÂN HOÁ
I/ Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
 - Khái niệm nhân hóa, các kiểu nhân hóa.
 - Tác dụng của phép nhân hóa.
2. Kĩ năng:
 - Nhận biết và bước đầu phân tích được giá trị của phép tu từ nhân hóa.
 - Sử dụng được phép nhân hóa trong nói và viết.
3. Thái độ:
 Biết sử dụng nhân hoá trong nói, viết.
II/ Chuẩn bị:
 - Gv: Giáo án, bảng phụ, tranh ảnh
 - Hs: Soạn bài theo hướng dẫn
III/ Tiến trình lên lớp:
1/ Ổn định tổ chức:
2/ Kiểm tra bài cũ: 
3/ Bài mới:
Hoạt động của gv và hs
Nội dung 
Hoạt động 1
 - Hs đọc ví dụ
 ? Đoạn thơ có những sự vật nào?
 - Trời, mía, kiến.
 ? Bầu trời được gọi bằng gì?
 - Ông
 ? Ông thường dùng để gọi ai? Tác dụng?
 - Ông thường dùng để gọi người, nay dùng để gọi trời -> gần gũi với người.
 ? Các sự vật có những hoạt động nào? Những hoạt động đó thường dùng để chỉ ai?
 - Mặc áo giáp múa gươm là những hoạt động của người lính nơi xung trận, nay được dùng để miêu tả bầu trời trước cơn mưa.
 ? Những cách đó gọi là gì? (Dùng từ chỉ người, hoặc hoạt động của người để gọi  vật )
 - Hs đọc ví dụ 2
 ? So sánh 2 cách diễn đạt ở ví dụ 2, cách miêu tả sự vật, hiện tượng ở khổ thơ trên hay hơn ở chổ nào?
 - Thơ: Phép nhân hoá - biến vật vô tri có đặc điểm, hoạt động của con người sinh động, hấp dẫn, gần giũ.
 - Hs đọc ghi nhớ.
 ? Lấy 1 ví dụ minh hoạ?
Hoạt động 2
 - Hs đọc ví dụ 1
 ? Những sự vật nào được nhân hoá?
 ? Dựa vào từ in đậm cho biết mỗi sự vật trên được nhân hoá bằng cách nào?
 a. (Bác, cô là quan hệ gì? Ruột thịt giành cho ai? Người)
 b. Các hoạt động đó thường của ai.
 ? Có mấy kiểu nhân hoá?
 - Đọc ghi nhớ
 ? Kiểu nào được sử dụng chủ yếu? Ví dụ?
 - Kiểu 2: Chỉ hoạt động, tính chất của con người để chỉ  làm cho sự vật chung quanh ta hiện lên sống động hơn, gần gũi hơn
Hoạt động 3
 HS làm đọc lập
I. Nhân hoá là gì?
1. Ví dụ 1: (sgk)
2. Nhận xét:
- Ông trời -> gần gũi
+ Mặc áo giáp
+ Ra trận
- Mía: múa gươm
- Kiến: hành quân
=> Gọi là nhân hoá
- VD 2: Tác dụng
- Nhân hoá có tính hình ảnh làm cho sự vật, hiện tượng được miêu tả, gần gũi hơn với con người.
3. Ghi nhớ sgk.
II. Các kiểu nhân hoá:
1. Ví dụ: sgk
2. Nhận xét:
- Những sự vật được nhân hoá
a. Miệng, tai, mắt, chân, tay 
-> Dùng từ ngữ gọi người để gọi sự vật 
b. Tre
-> Dùng từ vốn chỉ hành động, tính chất của người để chỉ hoạt động
c. Trâu
Trò chuyện, xưng hô với vật như với người
3. Ghi nhớ sgk
III. Luyện tâp:
BT 1+2: Từ ngữ nhân hoá
Đông vui, tàu mẹ, con  anh, em, tíu tít  bận rộn.
-> Nhân hoá có tác dụng làm cho quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn
-> Hình dung cảnh bận rộn, nhộn nhịp
BT2 So sánh (máy)
4. Củng cố - dặn dò: 
 - Làm bài tập: Điền từ để có phép nhân hoá
 + Vì chưng gió thổi hoa  với trăng (cười)
 + Tre kham khổ vẫn  lá cành (hát ru)
 - Học ghi nhớ, làm bài tập
 - Chuẩn bị bài “ Ôn tập văn”.
IV. Rút kinh nghiệm:
Trần Phán, ngày 20/2/2012
Kí duyệt: