Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tiết 34: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Năm học 2008-2009 - Trần Văn Dũng

Ngày soạn: 18/12/2008. Ngày dạy: 19/12/2008
 Tiết 34: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
A. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức:
 - Xác định được có sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
 - Dựa trên quan sát TN, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín.
 - Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
 - Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
 2. Kỹ năng:
 - Quan sát TN, mô tả chính xác tỉ mỉ TN, Phân tích, tổng hợp kiến thức cũ.
 3. Thái độ: 
 - Nghiêm túc, trung thực trong quá trình học tập và yêu thích môn học.
B. PHƯƠNG PHÁP:
 - Nêu vấn đề + Trực quan + Vấn đáp.
C. CHUẨN BỊ.
 Gv: - Mô hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của một thanh nam châm hoặc tranh phóng to hình 32.1.
 Hs: - Mỗi nhóm: Một cuộn dây dẫn có đèn led và một nam châm có trục quay vuông góc với thanh.
D. TIỂNTÌNH LÊN LỚP:
 I. Ổn định tổ chức lớp:(1p)
 II. Kiểm tra bài cũ:(5p)
Nêu các cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín?
Có trường hợp nào mà nam châm chuyển động so với cuộn dây mà trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng không ?
 III. Bài mới:
 1. Đặt vấn đề: (2p)
 - Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng không phụ thuộc vào loại nam châm hoặc trạng thái chuyển động của nó. Vậy điều kiện nào để xuất hiện dòng điện cảm ứng? 
 2. Triển khai bài:
TG
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
13p
HĐ1: Tìm hiểu sự biến đổi đường sức từ xuyên qua tiết diện của dây dẫn.
GV: Từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ, hãy xét xem trong các TN trên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có biến đổi không?
- GV hướng dẫn HS sử dụng mô hình và đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi nam châm ở xa và khi lại gần cuộn dây để trả lời C1.
? Từ việc quan sát hình 32.1 và trả lời C1 ta rút ra được nhận xét gì.
- Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng có liên quan gì đến sự biến thiên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây hay không?
I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây.
* Nhận xét : Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng hoặc giảm ( biến thiên)
12p
HĐ2: Tìm hiểu khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng.
- Y/c hs hđ cá nhân trả lời C2, C3 bằng cách hoàn thành bảng 1 trong phiếu học tập. 
Làm TN
Có dđ cảm ứng hay không?
Số đường sức từ có biến đổi ?
Đưa n/c lại gần cuộn dây
có
có
Để n/c nằm yên
không
không
Đưa n/c ra xa cuộn dây
có
có
? Từ Kq ở bảng 1 hãy cho biết trong đk nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
? Thông qua câu hỏi C2 và C3 ta rút ra được nhận xét gì.
- Y/c hs hđ cá nhân trả lời C4.
? Khi đóng ( ngắt) mạch điện thì dòng điện qua n/c tăng hay giảm? Sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên tăng hay giảm?
? Thông qua các câu hỏi trên ta rút ra được kết luận gì về đk xuất hiện dòng điện cảm ứng.
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
* Nhận xét 2:
Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín đặt trong từ trường của một nam châm khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên.
* Kết luận: Trong mọi trường hợp khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
7p
HĐ3: Vận dụng.
- Yêu cầu Hs hđ cá nhân hoàn thành câu C5, C6.
- Gọi đại diện Hs trả lời các bạn khác nhận xét để đi đến câu trả lời đúng.
III. Vận dụng.
C5: Quay núm của đinamô, n/c quay theo. Khi một cực của n/c lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm , lúc đó củng xuất hiện dòng điện cảm ứng
IV. Củng cố:(3p)
Hãy nêu đk xuất hiện dòng điện cảm ứng?
Vì sao khi cho n/c quay quanh trục trùng với trục của n/c và cuộn dây thì trong cuộn dây không xuất hiện dòng điện cảm ứng? 
 V. Dặn dò:(1p)
 - Các em về nhà học bài trả lời lại các câu hỏi SGK đọc mục có thể em chưa biết, làm bài tập 32.1 đến 32.4 SBT. Ôn lại toàn bộ kiến thức đã học từ đầu năm đến bây giờ để tiết sau chúng ta ôn tập chuẩn bị kiểm tra học kỳ I.