Giáo án Số học Lớp 6 - Tiết 51: Bài 8: Quy tắc dấu ngoặc - Năm học 2009-2010 - Nguyễn Văn Lợi

Tuaàn: 17	Ngaøy soaïn:	30/11/2009
Tieát: 	51	Ngaøy daïy:
Bài 8 : QUY TẮC DẤU NGOẶC
I. MỤC TIÊU:
 1. Kiến thức: 
+ H/s hiểu được quy tắc dấu ngoặc (bỏ dấu ngoặc và đưa số hạng vào trong dấu 
ngoặc). Biết vận dụng vào bài tập.
+ Hiểu khái niệm tổng đại số, biết viết gọn bằng cách dùng các phép biến đổi trong 
tổng đại số.
 2. Kỹ năng:
+ H/s vận dụng thành thạo quy tắc bỏ dấu ngoặc và đưa số hạng vào trong dấu ngoặc.
+ Có k/n thực hiện phép tính về cộng ; trừ các số nguyên, rút gọn biểu thức.
 3. Thái độ:
+ Cẩn thận, nhanh nhẹn, sáng tạo, khi vận dụng kiến thức giải toán.
II. CHUẨN BỊ:
 - Thầy: Các phép biến đổi trong tổng đại số, bài tập.
 - Trò : Các đò dùng học tập, 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Ổn định tổ chức: 
Các hoạt động:
Hoaït ñoäng cuûa GV 
Hoaït ñoäng cuûa HS 
Nội dung
HĐ 1: Kiểm tra.
1. Quy tắc dấu ngoặc
[?1]
 a. Số đối của 2 là -2
 Số đối của -5 là 5
 " 2 + (-5) là
 - [2+ (-5)] = - (-3) = 3
b. Có : (-2) + (+5) = + 3
Ta có: - [2 + (-5)] = (-2) + (+5)
[?2] 
7 + (5-13) = 7 + (-8) = -1
7 + 5 + (-13) = -1
Vậy 7 + (5 - 13) = 7 + 5 + (-13)
b. 12 -(14-6) và 12 - 4 + 6
= 12 - [4 + (-6)]
= 12 - (-2)
= 14
12 - 4 + 6 = 14
Vậy 12 - (4-6) = 12 - 4 + 6
* Quy tắc (SGK- T.84)
VD : Tính nhanh
a. 324 + [112 - (112+324)]
= 324 + [112-112-324]
= 324 + (-324) = 0
b. (257) - [(-257 + 156)-56]
= (-257) - [-257 + 156 - 56]
= - 257 + 257 - 156 + 56
= 0 + (-100) 
= - 100
[?3]
a. (768 - 39) - 768
= 768 - 39 - 768 - 39
b. (-1579) - (12 - 1579)
= 1579 - 12 + 1579
= - 12
2. Tổng đại số:
Ví dụ:
5 + (-3) - (-6) - (+7)
= 5 + (-3) + (+6) + (-7)
= 5 - 3 + 6 - 7
* Kết luận (SGK – tr.84)
a. Thay đổi vị trí số hạng
a - b - c = - b + a - c
 = - c - b + a
VD: 
97 - 150 - 47
=
97 - 47 - 150
=
 50 - 150 
=
- 100
b. Nhóm đặt dấu ngoặc nhóm các số hạng.
a - b - c = (a-b)-c
 = a - (b+c)
VD :
284 - 75 -25 =
284 - (75 + 25)
 =
284 - 100
=
184
* Chú ý : (SGK – tr.85)
Bài 57 (SGK – tr.85)
a. (-17) + 5 + 8 + 17
= [(-17) + 17] + (8 + 17)
= 0 + 25 = 25
c. (-4) + (-440) + (-6) + 440
= [(-440) + 440] - (4 + 6)
= 0 - 10 = -10
Bài 59 (SGK – tr.85)
a. (2736 - 75) - 2736
= 2736 - 75 - 2736
= (2736 - 2736) - 75 = -75
b. (-2002) - (57 - 2002)
= - 2002 - 57 + 2002 = -57
Hãy tính gt biểu thức
5 + [(42-15)+17]-(42+17)
Nêu cách làm ?
ĐVĐ: Ta nhận thấy 2 biểu thức trong () đều có 42 + 17 vậy có cách nào bỏ được dấu ngoặc này để việc tính toán thuận lợi hơn không ?
=> bài hôm nay 
5 + [(42-15)+17]-(42+17)
= 5 + 44 - 59
= 49 - 59
= - 10
H/s : tính giá trị trong ngoặc trước rồi thực hiện phép tính từ trái sang phải.
HĐ 2: Quy tắc dấu ngoặc.
Yêu cầu 1 h/s làm ?1
Tương tự hãy so sánh số đối của tổng (-3 + 5 + 4) với tổng các số đối của các số hạng => nhận xét
Nhận xét : Số đối của 1 tổng = tổng các số đối.
G/v qua VD hãy rút ra nhận xét khi bỏ dấu ngoặc có dấu (-) đằng trước ta phải làm như thế nào ?
- Y/cầu h/s làm tiếp ?2
- Tính và so sánh kết quả 
7 + (5-13) và 7 + 5 + (-13) ?
Rút ra nhận xét khi bỏ dấu ngoặc có dấu (+) đằng trước thì dấu các số hạng trong ngoặc như thế nào ?
b. 12 -(14-6) và 12 - 4 + 6
Khi bỏ dấu ngoặc có dấu (-) đằng trước thì dấu các số hạng trong ngoặc như thế nào ?
- Yêu cầu h/s phát biểu lại quy tắc bỏ dấu ngoặc 
- G/viên nhắc lại quy tắc.
- HD h/s làm ví dụ : Tính nhanh
a. 324 + [112 - (112+324)
b. (257) - [(-257 + 156)-56]
Nêu 2 cách bỏ ngoặc ?
HD h/s cách 2b (SGK)
Y/cầu h/s làm lại bài tập phần k.tra
y/c h/s HĐ nhóm làm ?3 cả 2 phần
- G/v hướng dẫn h/s thảo luận thống nhất kết quả 2-3 nhóm.
- G/v chốt lại kết quả ?3.
Vận dụng quy tắc bỏ dấu ()
H/s 1 em trả lời miệng
H/s : - (-3 + 5 + 4) = -6
 3 + (-5) + (-4) = -6
Vậy: - (-3 + 5 + 4) 
 = 3 + (-5) + (-4)
H/s  Ta đổi dấu các số hạng trong ngoặc.
- HS tính 
- H/s giữ nguyên
H/s  phải đổi dấu tất cả các số hạng trong ().
2 h/s phát biểu
H/s bỏ ngoặc đơn trước [ ]
H.s: 
 5 + (42-15+17)-(42+17)
= 5 + 42 - 15 + 17 - 42-17
= 5 - 15 = -10
H.s thảo luận nhóm làm ?3
HĐ 3: Tổng đại số.
G/v giới thiệu như SGK
Tổng đại số là 1 dãy các phép tính cộng trừ các số nguyên.
Viết gọn tổng đại số
5 + (-3) - (-6) - (+7)
- G/v giới thiệu các phép biến đổi trong tổng đại số.
+ Thay đổi các vị trí các số hạng
+ Cho các số hạng vào trong dấu ngoặc dó dấu (+) (-) đằng trước.
G/v nêu chú ý SGK.
- HS ghi nhớ.
1 h/s thực hiện 
HĐ 4: Củng cố bài học.
? So sánh quy tắc bỏ dấu ngoặc và quy tắc cho các số hạng vào trong dấu ngoặc.
- Cho h/s làm bài 57 sgk.
- Y.c 2 h.s lên bảng làm tiếp bài 59
* Bài tập đúng sai - giải thích
a. 15 - (25 + 12) 
 = 15 - 25 + 12
b. 43 - 8 - 25 
 = 43 - (8 - 25)
* Bài tập nâng cao
a. CM đẳng thức
S = (a-b-c) + (-c+b+a) 
- (a+b) = b-a
b. Cho a > b tính |S| biết
 S = b - a
- HS so sánh.
2 h/s làm a ; c
2 h/s làm a ; b.
S
S
- H/s suy nghĩ làm :
a. -a + b + c -c + b + a - a – b = (-a + a)+(-b + b)+(-c + c)+(b-a) = b - a
b. Với a > b thì
 |S| = |b-a| = - (b-a)
 = a - b
HĐ 5: Hướng dẫn về nhà.
- Ôn các quy tắc cộng, trừ các số nguyên ; tính chất phép cộng
- Ôn Quy tắc dấu ngoặc.
- Bài tập 58 ; 60 (SGK – tr.85)
Bài tập : Cho x Î {-2 ; -1 ; 0 ; 1 ;  ; 11}
 y Î {-89 ; -88 ; -87 ;  ; -1 ; 0 ; 1}
Tìm giá trị lớn nhất (GTLN) và giá trị nhỏ nhất (GTNN) của hiệu x – y.