Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 45: Ôn dịch, thuốc lá - Năm học 2011-2012 - Cao Thị Viễn Phương

Ngày soạn : 29/10/2011
Ngày dạy: 31/10/2011
Tuần 12 - Tiết 45
 Văn bản: ÔN DỊCH , THUỐC LÁ
 - Nguyễn Khắc Viện -
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS :
- Biết cách đọc – hiểu, name bắt các vấn đề xã hội trong văn bản nhật dụng.
- Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá.
- Thấy được sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phương thức lập luận và thuyết minh trong văn bản.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
Xác định được quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cở sở nhận thức đựơc tác hại to lớn , nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng. Thấy được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh trong vb.
2. Kĩ năng:
 	 Rèn luyện kĩ năng phân tích vb nhật dụng thuyết minh một vấn đề khoa học xã hội.
3. Thái độ:
 	3. Có ý thức rèn luyện các thói quen tốt trong cuộc sống ; luôn ngăn ngừa, phòng chống nạn dịch nghiện thuốc lá .
III. CÁC KNS CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:
Giao tiếp: trình bày suy nghĩ, phản hồi/ lắng nghe tích cực về tác hại và những tổn thất to lớn do nạn dịch thuốc lá gây cho con người.
 Suy nghĩ sáng tạo: phân tích, bình luận về tính thuyết phục, tính hợp lí trong lập luận của văn bản.
Ra quyết định: quyết tâm phòng chống tệ nạn thuốc lá, động viên mọi người xung quanh cùng thực hiện.
IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT CÓ THỂ SỬ DỤNG TRONG BÀI:
Học theo nhóm: thảo luận, trao đổi, phân tích tác hại của việc hút thuốc lá và những việc can làm ngay để phòng chống tệ nạn hút thuốc lá.
Minh họa: băng hình, tranh ảnh minh họa về tác hại của việc hút thuốc lá.
Viết sáng tạo về tác hại của hút thuốc lá.
Động não: suy nghĩ rút ra những bài học thiết thực về tác hại của việc hút thuốc lá.
V . CHUẨN BỊ :
	* GV : Đọc sách GV, sách tham khảo, tìm thêm tư liệu, hình ảnh, soạn giáo án
	* HS : Đọc kĩ SGK, soạn bài theo yêu cầu.
VI. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
 1/ Ổn định tình hình lớp : Kiểm tra sĩ số, tác phong HS
 2/ Kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi: Vb Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000 đã được kêu gọi mọi người vấn đề gì ? Vấn đề ấy có tầm quan trọng như thế nào ? Từ khi học bài đó đến nay, em đã thực hiện lời kêu gọi đó ra sao ?
Trả lời:
NỘI DUNG
ĐIỂM
 - Lời kêu gọi bình thường : “Một ngày không dùng bao bì ni lông” được truyền đạt bằng hình thức rất trang trọng : Thông tin về ngày trái đất năm 2000 . 
 - Điều đó, cùng với sự giải thích đơn giản mà sáng tỏ về tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông, về lợi ích của việc giảm bớt chất thải ni lông, đã gợi cho chúng ta những việc có thể làm ngay để cải thiện môi trường sống, để bảo vệ Trái Đất, ngôi nhà chung của chúng ta.
- (Hs tự do trả lời theo gợi ý của 4 kiến nghị trong văn bản)
3 điểm
3 điểm
4 điểm
 3/ Giảng bài mới :
- Giới thiệu bài :
	 + Hút thuốc lá ( và thuốc lào ) là một thói quen, một thú vui, thậm chí có thể xem là một phần của phong tục tập quán, một phần của văn hoá nhiều quốc gia, nhiều dân tộc trên thế giới, trong đó có dân tộc VN. Hút nhiều, hút mãi thành quen, thành nghịên, khó lòng cai bỏ được. Ngiện thuốc lá cũng từ lâu trở thành một căn bệnh khó chữa trị đối với nhiều người.
	 + Hiện nay, hút thuốc lá dần thay thế cho hút thuốc lào ở thành thị cũng như nông thôn. Nhưng hút thuốc lá không chỉ tốn tiền mà còn đem lại rất nhiều hậu quả to lớn, tai hại không thể lường hết. Đến mức chống thuốc lá, chống hút thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề khoa học – xã hội mang tầm thế giới. Bài Ôn dịch thuốc lá chính là một trong những tiếng còi báo động gióng lên rất kịp thời.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
HĐ 1: Hd đọc, tìm hiểu chú thích :
* Gợi ý cách đọc : Đọc rõ ràng, mạch lạc, chú ý những dòng chữ in nghiêng cần đọc chậm ; những câu cảm thán cần đọc với giọng phù hợp.
* Gọi HS đọc -> GV góp ý cách đọc của HS.
* Cho HS nêu những từ ngữ khó mà mình chưa hiểu trong vb -> GV giải đáp
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc vb .
2. Tìm hiểu chú thích.
HĐ 2 : Hd HS phân tích cách trình bày và ý nghĩa của tên gọi vb.
* Nêu câu hỏi -> Gọi HS trả lời -> Nhận xét, chốt .
-H: Em hiểu ntn về tiêu đề của vb ?
- Ôn dịch : chỉ chung các loại bệnh nguy hiểm, lây lan rộng làm chết người hàng loạt trong một thời gian nhất định.
- Từ này thường được dùng làm tiếng chửi rủa (như: Đồ ôn dịch )
- Ôn dịch , thuốc lá có hai nghĩa :
 + Chỉ dịch thuốc lá.
 + Tỏ thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch bệnh này.
-H: Có thể sửa thành Ôn dịch thuốc lá hoặc Thuốc lá là một loại ôn dịch đựơc không ?
* Nếu đổi thành Ôn dịch thuốc lá hoặc Thuốc lá là một loại ôn dịch về nội dung không sai, nhưng tính chất biểu cảm không rõ bằng khi dùng dấu phẩy giữa cụm từ Ôn dịch , thuốc lá (tỏ thái độ nguyền rủa, đồng thời gây chú ý cho người đọc )
-H: Vì sao có thể gọi Ôn dịch , thuốc lá là một vb thuyết minh ?
* Vì nội dung vb này là các tri thức về tác hại của thuốc lá để bạn đọc nhận thức và biết cách đề phòng. Lời văn chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động.
-H: Hãy tách đoạn văn bản theo bố cục ba phần của vb và nêu ý nghĩa chính của mỗi đoạn.
* Bố cục :
 - Đ1 : Từ đầu đến còn nặng hơn cả AIDS : Thông báo về nạn dịch thuốc lá.
 - Đ2 : Tiếp theo đến con đường phạm pháp : Tác hại của thuốc lá.
 - Đ3 : Phần còn lại : Kiến nghị chống thuốc lá.
II. Tìm hiểu chi tiết:
HĐ 3: Hd HS tìm hiểu đoạn I.
-H: Những tin tức nào được thông báo trong phần I của vb ?
- H: Trong đó, thông tin nào được nêu thành chủ đề cho vb này 
-H: Em có nhận xét gì về đặc điểm lời văn trong các thông tin này .
-H: Em đón nhận thông tin này với thái độ nào ?
+ Ngạc nhiên vì bất ngờ.
+ Không ngạc nhiên.
+ Vì sao ?
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá ( đoạn I ).
* Có những ôn dịch mới xuất hiện vào cuối thế kỉ này, đặc biệt là nạn AIDS và ôn dịch thuốc lá.
* Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người, đặc biệt hơn cả nạn AIDS.
* - Sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế ( ôn dịch , dịch hạch , thổ tả , AIDS ).
 - Dùng phép so sánh ( ôn dịch thuốc lá ... còn nặng hơn cả AIDS ).
 => Tác dụng : thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá ; nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn của dịch này
HĐ 4 : Hd HS tìm hiểu Tác hại của thuốc lá.
-H: Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá ? Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì ? Tại sao nói như vậy ?
-H: Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào ?
-H: Theo dõi đv thuyết minh tác hại của thuốc lá đến sức khoẻ con người, em hãy cho biết :
+ Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ con người được phân tích trên các chứng cớ nào ?
+ Em có nhận xét gì về các chứng cớ mà tác giả dùng để thuyết minh ?
+ Các tư liệu thuyết minh này cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người ntn ?
-H: Theo dõi đv thuyết minh về ảnh hưởng xấu của thuốc lá đến đạo đức con người, hãy cho biết :
+ Những thông tin nổi bật của đv này là gì ?
+ Ở đoạn này, tác giả dùng phương thức so sánh ntn? Với dụng ý gì ?
+ Điều đó cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đến cuộc sống đạo đức của con người ntn ?
+ Những thông tin này có hoàn toàn mới lạ đối với em không ? Vì sao ?
-H: Toàn bộ thông tin ở phần thân bài cho em hiểu biết về thuốc lá ntn ?
2. Tác hại của thuốc lá.
* Lời Trần Hưng Đạo : “ Nếu giặc đánh như vũ bão thì ko đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu.”
" So sánh tác hại của thuốc lá như giặc ngoại xâm đánh pha.ù
* Phương diện sức khoẻ :
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể người hút :
+ Gây ho hen, viêm phế quản, ung thư vòm họng và phổi.
+ Không cho máu tiếp nhận ô-xi khiến sức khoẻ giảm sút.
+ Gây bệnh huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim,.
- Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh .
=> Huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người . 
* Thuốc lá ảnh hưởng xấu đến đạo đức con người :
- Tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc lá ở các thành phố lớn nước ta ngang với các thành phố Âu – Mĩ.
- Để có tiền hút thuốc sang, thiếu niên ta sinh ra trôm cắp.
- Từ nghiện thuốc có thể dẫn đến nghiện ma tuý.
=> Huỷ hoại lối sống, nhân cách người VN, nhất là thanh thiếu niên.
* So sánh tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu niên các thành phố lớn của VN với các thành phố Âu – Mĩ.
 So sánh số tiền nhỏ với số tiền lớn.
 Dụng ý : cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc ở các nước nghèo đánh vào túi tiền ít ỏi của người VN ntn, từ đó nảy sinh ra các tệ nạn khác ở thanh thiếu niên nước ta.
* Là một thứ độc hại ghê gớm đối với sức khoẻ cá nhân và cộng đồng .Có thể huỷ hoại nhân cách tuổi trẻ.
HĐ 5 : Hd HS tìm hiểu phần III
- H: Em hiểu thế nào là chiến dịch và chiến dịch chống thuốc lá ?
-H: Cách thuyết minh ở đây là dùng các ví dụ, số liệu thống kê và so sánh. Theo em, tác dụng của phương pháp thuyêt minh này là gì ?
-H: Khi nêu kiến nghi chống thuốc lá, tác giả đã bày tỏ thái độ ntn trong phần kết vb này ?
3. Kiến nghị chống thuốc lá.
 Mọi người cần phải tham gia tích cực, quyết liệt cuộc chiến chống thuốc lá.
- Chiến dịch là toàn bộ nói chung các việc làm tập trung và khẩn trương, huy động nhiều lực lượng trong một thời gian, nhằm thực hiện một mục đích nhất định.
- Chiến dịch chống thuốc lá là các hoạt động thống nhất rộng khắp nhằm chống lại một cách có hiệu quả ôn dịch thuốc lá.
* Thuyết phục bạn đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch chống thuốc lá.
* Cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá và tin ở sự chiến thắng của chiến dịch này.
HĐ 6 : Hd HS tổng kết.
- H: Em hiểu gì về thuốc lá sau khi nghiên cứu vb này ?
- H: Khi nói về hiểm hoạ của thuốc lá, tác giả dẫn lời của Trần Hưng Đạo : Nếu giặc đánh như vũ bảo thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu. Lời dẫn này được dùng với dụng ý gì ?
-H: Em có nhận xét gì về mặt bố cục, lí lẽ và dẫn chứng của tác giả trong vb ? 
* GV khái quát.
III. Tổng kết.
- Thuốc lá là một ôn dịch gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, lối sống của cá nhân và cộng đồng. Vì thế chúng ta cần phải quyết tâm chống lại nạn dịch này.
- Cảnh báo thuốc lá là thứ kẻ thù nguy hiểm. Muốn thắng nó cần hành động bền bỉ, lâu dài.
4/ Hướng dẫn tự học:
- H: Thuốc lá có tác hại ntn đối với con người ?
- H: Vb đã kiến nghị với người đọc về điều gì ?
- H: Em có nhận xét gì về bố cục, cách thuyết minh của tác giả trong vb ?
- HS về soạn bài: Câu ghép(TT)
5/ Rút kinh nghiệm: