Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 5: Thánh Gióng - Năm học 2011-2012

NS://2011 Tuần 2- Tiết 5.
NG://2011 
 Văn bản
 Th ánh gióng
 ( Truyền thuyết ).
 A- Mục tiêu.
	1.-Kiến thức: Giúp HS nắm:
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết về đề tài giữ nước.
-Những sự kiện và di tích phản ánh lịch sử đấu tranh giữ nước của ông cha ta được kể trong một tác phẩm truyền thuyết.
	2-Kĩ năng: 
- Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết theo đặc trưng thể loại.
- Thực hiện thao tác phân tích một vài chi tiết nghệ thuật kì ảo trong văn bản.
- Nắm bắt tác phẩm thông qua các sự việc được kể theo trình tự thời gian.
	3-Thái độ:
-GD lòng tự hào về những trang sử vẻ vang của DT.
B - Chuẩn bị:
*GV: -SGK, SGV, Giáo án.
 -Tranh ảnh Thánh Gióng.
*HS: - Đọc VB, Soạn bài.
C- Phương pháp.
-Phương pháp nghiên cứu.
-Phương pháp đọc- kể sáng tạo.
-Kĩ thuật đông não.
D-Tiến trình bài dạy.
	I- ổn định. ( 1’)
	II- KTBC (5’) 
 ? Kể lại truyện: “CRCT” và nêu ý nghĩa của truyện?
*Yêu cầu:- HS kể lại truyện một cách mạch lạc, rõ ràng, đảm bảo nội dung chính của truyện.
 -Nêu được ý nghĩa của truyện: Giải thích suy tôn nguồn gốc cao quí, thiêng liêng của cộng đồng người Việt.
+Biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của DT ta ở mọi miền đất nước.
III- Bài mới.
 Hoạt động 1(2’) ( PP: thuyết trình) Giới thiệu bài.
	Đầu những năm 70 của TK XX, giữa lúc cuuộc đấu tranh chống Mĩ cứu nước đang sôi nổi khắp 2 miền Nam-Bắc VN, nhà thơ Tố Hữu đã làm sống lại hình tượng người anh hùng Thánh Gióng qua đoạn thơ;
 Ôi! Sức trẻ xưa trai Phù Đổng.
Vươn vai lớn bổng dậy ngàn cân.
Cưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửa.
 Nhổ bụi tre làng đuổi giặc Ân.
GV Cho HS xem tranh Thánh Gióng.
 Truyền thuyết : “Thánh Gióng” là một trong những truyện cổ hay và đẹp nhất, là bài ca chiến thắng giặc ngoại xâm hào hùng nhất của nhân dân VN ta.
 Hoạt động 2: ( PP: thuyết trình , vấn đáp , nêu và giải quyết vấn đề)( KT: động não ; tư duy )
Hoạt động của Thầy và Trò
Nội dung cần đạt
 ?
 ?
GV
GV
?
HS
GV
?
?
HS
?
HS
?
HS1
HS2
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
HS
GV
?
HS
?
HS
?
?
HS
GV
?
HS
GV
?
GV
?
HS
?
GV
? 
GV
?
HS
GV
?
HS
GV
?
Văn bản thuộc thể loại nào?
Nhân vật trung tâm là ai ? Làm công việc gì ?
Hướng dẫn HS đọc-kể:
-Giọng đọc-kể ngạc nhiên, hồi hộp ở đoạn Gióng ra đời.
-Lời Gióng trả lời sứ giả cần đọc giọng dõng dạc, đĩnh đạc, nghiêm trang.
-Đoạn: Cả làng nuôi Gióng: đọc giọng hào hứng, háo hức, phấn khởi.
-Đoạn: Gióng cưỡi ngựa sắt đánh giặc: đọc giọng khẩn trương, mạnh mẽ, nhanh gấp.
_Đoạn: Gióng bay khuất giữa mây hồng về trời: đọc giọng chậm, nhẹ, thanh thản, xa vời, huyền thoại.
-Kể kĩ đoạn Gióng đánh giặc.
Cùng HS đọc-kể toàn truỵên (1-2 lần)
Nhận xét cách đọc-kể của bạn?
Đọc thầm những từ khó đã giải thích trong SGK.
Giải thích thêm cho HS 1 số từ khó khác:
-Tục truyền: Phổ biến, truyền miệng trong dân gian. Đay là một trong những từ ngữ thường mở đầu trong các truyện cổ dân gian.
-Tâu: Báo cáo, nói với Vua.
-Tục gọi là: Thường được gọi là.
Văn bản sử dụng PTBĐ nào?
- PTBĐ: Tự sự.
Văn bản được chia làm mấy phần? Giới hạn và nội dung từng phần ntn?
(1) Từ đầu đến: “Đặt đâu thì nằm đấy” ( .
Sự ra đời của Gióng ).
(2) Tiếp đến : “Những việc chú bé dặn” ( Gióng đòi đi đánh giặc )
(3) Tiếp đến : “Giết giặc cứu nước” ( Gióng đựơc nuôi lớn để đánh giặc )
(4) Còn lại ( Gióng đánh thắng giặc và bay về trời )
Theo em nhân vật trung tâm của truyện này là ai? Vì sao em xác định như vậy?
-Nhân vật Thánh Gióng.
 Nhân vật xuyên suốt từ đầu đến cuối truyện, được xây dựng bằng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo, gắn với các sự kiện, sự việc lớn trong truyện.
Khi nghe kể truyện: “TG” em nhớ nhất nội dung nào? Vì sao?
-Gióng đòi đi đánh giặc, vì: có những chi tiếtđặc sắc như: Gióng bỗng nói được, câu nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc.
-Gióng được nuôi lớn để đi đánh giặc vì : Gióng ăn rất khoẻ, lớn rất nhanh, vươn vai một cái trở thành tráng sĩ.
Em hiểu gì về tên truyện: “ Thánh Gióng”?
-Truyện kể về người anh hùng làng Gióng có công đánh giặc cứu nước được nhân dân thờ phụng như bậc Thánh.
-Tên truyện còn thể hiện thái độ tôn vinh người anh hùng làng Gióng của nhân dân ta.
Theo dõi VB, em thấy chi tiết nào kể về sự ra đời của Gióng?
-Mẹ già chưa có con.
-Ra đồng ướm vết chân lạ về nhà thụ thai.
-12 tháng sinh ra một cậu bé.
-Đứa trẻ lên ba ko biết nói, biết cười
Nhận xét sự ra đời của Gióng?
 Kì lạ, giàu ý nghĩa.
Kì lạ ở chỗ nào?
-Trái ngược với qui luật tự nhiên, ko bình thường.
Vì sao nhân dân ta muốn sự ra đời của Gióng kì lạ như vậy?
-Để về sau Gióng trở thành người anh hùng.
Trong quan niệm của dân gian: đã là bậc anh hùng thì phi thường, kì lạ trong mọi biểu hiện, kể cả lúc mới sinh.
Ra đời kì lạ nhưng Gióng lại là con của một bà mẹ nông dân chăm chỉ làm ăn và phúc đức. Em nghĩ gì về nguồn gốc đó của Gióng?
Phát biểu.
Chốt ý chính.
Tiếng nói đầu tiên của Gióng là gì? Đọc câu nói đó?
- Đòi đi đánh giặc: “ Ta sẽ phá tan lũ giặc này.”
Gióng nói câu đó trong hoàn cảnh nào?
- Đất nước đang bị giặc Ân xâm phạm.
- Vua lo sợ sai sứ giả đi tìm người tài giỏi.
Nhận xét giọng nói của Gióng?
-Giọng nói đĩnh đạc, đàng hoàng, cứng cỏi, lạ thường.
Tiếng nói đó có ý nghĩa gì?
Bình: Lòng yêu nước là tình cảm lớn nhất, thường trực nhất của Gióng cũng là của nhân dân ta. ý thức lớn nhất là ý thức về vận mệnh DT.
-Câu nói đầu tiên với sứ giả là lời yêu cầu cứu nước, là niềm tin chiến thắng giặc ngoại xâm. Giọng nói đĩnh đạc, đàng hoàng, cứng cỏi lạ thường.Chi tiết thì kì lạ nhưng hàm chứa một sự thật rằng ở một nước luôn bị giăc ngoại xâm đe doạ như nước ta thì nhu cầu đánh giặc cũng phải luôn thường trực từ tuổi bé thơ, đồng thời thể hiện sức mạnh tự cường của DT ta.
Khi mời sứ giả vào Gióng đã đòi những gì để đánh giặc, điều đó có ý nghĩa gì?
-Gióng đòi: ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt..để đánh giặc.
-Đánh giặc cần có lòng yêu nước nhưng cũng cần cả vũ khí sắc bén để thắng giặc.
Vua đã lập tức cho rèn các thứ theo đúng yêu cầu của Gióng. Điều này có ý nghĩa gì?
-Đánh giặc cứu nước là ý chí và sức mạnh của toàn DT.
Hình ảnh sứ giả và Gióng tượng trưng cho biểu tượng gì khi TQ lâm nguy?
-Sứ giả: TQ kêu gọi toàn dân k/c.
-TG: Người dân hưởng ứng lời kêu gọi đó.
Chuyển ý:Từ khi gặp sứ giả Giong đã có những thay đổi gì=>Tìm hiểu Đ3
Đọc đoạn 3?
Truyện kể rằng, từ sau hôm gặp sứ giả Gióng lớn nhanh như thổi. Có gì kì lạ trong cách lớn lên của Gióng? Nxét ?
-Cơm ăn mấy cũng ko no Kì lạ.
-áo vừa mặc xong đã đứt chỉ 
Trong Dân gian còn truyền tụng những câu ca về sức ăn uống phi thường của Gióng:
 Bảy nong cơm, ba nong cà.
Uống một hớp nước cạn đà khúc sông.
 ( Ca dao )
Điều đó nói lên suy nghĩ và ước mong gì của Nd về người Ahùng đánh giặc?
-Người Anh hùng là người khổng lồ trong mọi sự việc, kể cả sự ăn uống.
--Ước mong Gióng lớn nhanh để kịp đánh giặc giữ nước.
Những người nuôi Gióng lớn lên là ai? Nuôi = cách nào?
-Những người nuôi Gióng: cha mẹ + dân làng.
 +Cha mẹ: Làm long nuôi con.
 +Dân làng: Vui lòng gom góp gạo nuôi chú bé.
Như vậy, Gióng đã lớn lên bằng cơm gạo của cả làng. Điều đó có ý nghĩa gì?
Cái vươn vai kì diệu của Gióng lớn bổng gấp trăm ngàn lần, bóng che chùm cả thôn chứng tỏ điều gì?
-Sức sống mãnh liệt và kì diệu của DT ta mỗi khi TQ gặp khó khăn. 
-Sức mạnh của tình đoàn kết tương thân, tương ái của các tầng lớp Ndân mỗi khi TQ bị xâm lăng.
Gióng khác các vị thần khác:
+Sơn Tinh: Sinh ra từ trời, là Thần Núi.
+LLQuân: Con trai Thần Long Nữ ở biển.
 Gióng được sinh ra và nuôi dưỡng trong lòng DT, Ndân, thực hiện ước mơ của Ndân, DT: Chiến thắng giặc ngoại xâm.
Để thắng giặc, Gióng phải thành tráng sĩ. 
Truyện kể cậu bé Gióng đã thành tráng sĩ Ntn?
Theo dõi doạn 4- Trả lời:
-Vươn vai một cái thành tráng sĩ oai phong, lẫm liệt.
-Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi nhảy lên mình ngựa, ngựa phun lửa bay thẳng tới nơi có giặc.
- Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ những bụi tre bên đường, quất vào quân giặc.
Cái vươn vai của Gióng là cái vươn vai của 
cả DT đứng lên chống giặc ngoại xâm; Là yếu tố thần kì trong truyện Dân gian; Người Ah là người đạt tới sự khổng lồ, cái vươn vai của Gióng là để đạt tới sự khổng lồ ấy.Chỉ có nhân vật truyền thuyết, thần thoại mới có sự tưởng tượng kì vĩ như vậy.
Theo em chi tiết: “ Gióng nhổ những cụm tre bên đường quật vào giặc” khi roi sắt gãy có ý nghĩa gì? 
Ch HS quan sát tranh = >Bình: Cả những vật tầm thường nhất của Qhương cũng cùng Gióng đánh giặc. Tre là sản vật của Qhương Cả Qhương sát cánh cùng Gióng đánh giặc. ở nước ta cây cỏ cũng thành vũ khí giết thù, đúng như lời BHồ nói: “ Ai có súng thì dùng súng, ai có gươm thì ding gươm, ko có gươm thì dùng: cuốc, thuổng, gậy, gộc”
 ( Lời kêu gọi toàn quốc kc)
Trên đất nước này, cây tre đằng ngà,ngọn tầm vông cũng có thể thành vũ khí đánh giặc
Quân Ân phải lối ngựa pha,
Tan ra như nước, nát ra như bèo.
 (đai nam quốc đại diễn ca)
-Cảnh giặc thua thảm hại:
Đứa thì sứt mũi, sứt tai,
Đứa thì chết chóc vì gai tre ngà.
Sau khi đánh tan quân giặc TG đã có hành động như thế nào?
-Gióng cởi áo giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời. 
Theo em chi tiết này có ý nghĩa gì?
Bình: Chi tiết này thể hiện Qniệm của Ndân về người Ahùng: Tất cả đều phi thường, Ndân muốn giữ mãi h/ả cao đẹp, rực rỡ của người Ah cứu nước.
-Dấu tích chiến công của Gióng để lại cho Qhương có cả ao, hồ, dấu chân ngựa của Gióng, tre đằng ngà- vũ khí đánh giặc của Gióng.
 Gióng trở thành bất tử với những sự kiện Lsử của những ngày đầu dựng nước và giữ nước.
Hoạt động 3:( 5’) ( PP: nêu và giải quyết vấn đề ; KT: động não) 
Câu chuyện đề lại ý nghĩa gì ?
Bình: Truyện “TG” là một thiên Ah ca thần thoại hết sức đẹp đẽ, hào hùng, ca ngợi tinh thần Yo nước 
-TG là biểu tượng đẹp đẽ của người VN trong Cđấu và Cthắng, ko màng danh lợi ; Là h/ả cao đẹp của người Ah đánh giặc theo Qniệm của người xưa ; TG là ước mơ của Ndân về sức mạnh tự cường của DT.
-Để Cthắng giặc ngoại xâm , cả DT đoàn kết, chung sức, chung lòng, Cđấu, hi sinh quên 
mình ko tiếc máu xương ; Yo nước và giữ nước là 2 Nvụ thường trực của DT VN suốt trường kì Lsử.
Theo em trong truyền thuyết này Tgiả đã sử dụng những nghệ thuật gì?
-Nghệ thuật: kể truyện tưởng tượng độc đáo với nhiều chi tiết thần kì Khắc hoạ đậm nét Htượng người Ah DT trong Lsử dựng nước và giữ nước .
 Hình tượng TG là hình mẫu lí tưởng của Ndân về người Ah đánh giặc : Vừa thật vĩ đại , vùa thật bình dị.
-TG là h/ả khổng lồ , rực rỡ nhất tượng trưng cho tinh thần yêu nước của DT.
Hình tượng Thánh Gióng được tạo ra = những yếu tố thần kì, với em chi tiết nào đẹp nhất? Vì sao?
-Cái vươn vai của Gióng.
-Gióng nhổ tre đánh giặc.
-Gióng bay về trời.
 Thời đại Hùng Vương trong 
Lsử: Ctranh tự vệ đã huy động sức mạnh của cả cộng đồng cư dân cổ Việt, tuy nhỏ nhưng kiên quyết chống mọi đạo quân Xlược lớn để bảo vệ cộng đồng.
- Hiện còn đền thờ TG tại Gia Lâm-HN và hàng năm Ndân vẫn t/chức lễ hội Gióng để tưởng nhớ vị Ah này. ( Hội khoẻ Phù Đổng )
Đọc ghi nhớ ( SGK )
Hoạt động 4: (3’) ( PP: nêu và giải quyết vấn đề ; KT: động não; tư duy, )
Trong giờ TLV trước chúng ta đã làm quen với 6 kiểu VB, theo em truyện: “TG” thuộc kiểu VB nào? Vì sao?
-VB tự sự.
-Vì Mđích Gtiếp của VB này là trình bày Dbiến Sviệc.
 Cụ thể VB Tsự Ntn, ý nghĩa & đặc diểm chung của nó ra sao giờ TLV tới chúng ta sẽ tìm hiểu.
I- Tìm hiểu chung :
* Thể loại : truyền thuyết.
- Nhân vật : người anh hùng giữ nước.
II - Đọc – hiêủ văn bản
1. Đọc và tìm hiểu chú thích :
-Đọc –tóm tắt văn bản.
- Chú thích.
2.Kết cấu-Bố cục: 
- PTBĐ: Tự sự. 
-Bố cục: 4 đoạn.
- Đ1: Đầu “ nằm đấy”
- Đ2: Tiếp. “ chú bé dặn”
- Đ3: Tiếp. “ cứu nước”
- Đ4: còn lại.
3. Phân tích:
a. Sự ra đời của Gióng.
- Xuất thân bình dị nhưng cũng rất thần kỳ.
b. Gióng đòi đi đánh giặc.
- Biểu lộ lòng yêu nước sâu sắc của Gióng, thể hiện niềm tin chiến thắng.
c - Gióng được nuôi lớn để đánh giặc.
- Lớn nhanh một cách kỳ diệu trong hoàn cảnh đất nước có giặc xâm lược, cùng dân đánh giặc giữ nc.
- Lập chiến công phi thường.
d- Gióng đánh thắng giặc và trở về trời.
-
- Thánh Gióng sống mãi trong lòng dân tộc.
4, Tổng kết.
 4.1- Nội dung:
-Truyện ca ngợi hình tuợng người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, đoàn kết, tinh thần anh dũng, kiên cường của dân tộc ta.
4. 2- Nghệ thuật:
- Chi tiết nghệ thuật kỳ ảo, hoang đường.
- Cách thức sâu chuỗi các sự kiện lịch sử trong quá khứ với những hình ảnh thiên nhiên, đất nước.
4.3 Ghi nhớ: ( SGK-Tr23)
III, Luyện tập.
 Hoạt động 5 ( 3 ‘) ( PP : nêu và giải quyết vấn đề ; KT : động não)
 IV, Củng cố:
? Nếu phải vẽ tranh minh hoạ cho truyền thuyết : “ TG” E sẽ vẽ cảnh nào? Vì sao?
? Nêu Gtrị ND & NT của truyện?
 V, Dăn dò:
-Tập kể lại truyện đảm bảo ND chính.
- Nắm ND & NT của truyện.
-Tập Ptích Nvật TG.
-Làm 2 bài phần luyện tập
-Soạn: “ Sơn Tinh-Thuỷ Tinh”
E, Rút kinh nghiệm.
..........................