Giáo án Ngữ Văn Lớp 6 - Bài 22, Tiết 89: Buổi học cuối cùng - Năm học 2004-2005

 Đặt vấn đề
Trong chương trình Ngữ Văn 6, mục tiêu cần đạt đối với giáo viên và học sinh là hướng dẫn để các em nắm vững kỹ năng đọc và hiểu các văn bản thuộc hai kiểu bài cơ bản: Tự sự và Miêu tả. Trên cơ sở ấy, các em có được những kỹ năng cần thiết để thực hiện các bài tập làm văn thuộc hai phương thức biểu đạt Tự sự và Miêu tả. 
Học kỳ I, chương trình học giúp các em làm quen với các văn bản truyện kể dân gian, qua đó định hướng việc xây dựng nhân vật thông qua hành động và nghệ thuật kể chuyện bằng ngôi kể thứ ba. Sang học kỳ II, các văn bản bước đầu định hướng các em làm quen với các thể loại văn học hiện đại đa dạng hơn, phức tạp hơn, từ đó nghệ thuật kể chuyện và xây dựng nhân vật cũng phong phú hơn: kể chuyện bằng ngôi kể thứ nhất và nhân vật được bộc lộ không phải chỉ qua hành động mà cả ngoại hình, đặc biệt là thông qua diễn biến tâm trạng. Văn bản: "Bức tranh của em gái tôi" bước đầu giúp các em nhận diện được sự đổi mới đó qua việc tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh. Tiếp sau đó, tuần 23, văn bản Buổi học cuối cùng của nhà văn An - phông - xơ Đôđê (Pháp) sẽ giúp củng cố lại kiến thức các em có được trong văn bản trước, trên cơ sở đó biết vận dụng linh hoạt và sáng tạo trong bài tập làm văn tả người. Nếu không được củng cố, khắc sâu các hiểu biết đó, các em sẽ gặp khó khăn khi tiếp thu kiến thức lý thuyết Tập làm văn Tả người, kỹ năng làm bài khó có thể thuần thục. Chính từ suy nghĩ ấy, tôi đã lựa chọn những nội dung cần thiết cho giờ giảng dạy văn bản Buổi học cuối cùng theo hướng tích hợp với phần kiến thức Tiếng Việt bài So sánh, nhân hoá, và phần Tập làm văn bài Phương pháp tả người. Dưới đây là dự kiến các hoạt động dạy học tiết thứ nhất của văn bản theo ý kiến chủ quan, có dựa trên cơ sở hướng dẫn của Sách giáo viên, Ngữ văn 6.
Tuần 23 - Bài 22, tiết 89
Văn bản
Buổi học cuối cùng
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
1. Nắm vững cốt truyện, các nhân vật và chủ đề tư tưởng của truyện. Qua câu chuyện về buổi học tiếng Pháp cuối cùng trong vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và thầy giáo Ha-men, tác giả thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là tình yêu tiếng nói của dân tộc.
2. Tiếp tục tích hợp với phân môn Tiếng Việt ở phép so sánh, ẩn dụ và nhân hoá; với phân môn tập làm văn ở cách kể theo ngôi thứ nhất, nghệ thuật thể hiện tâm lý nhân vật qua ngoại hình, ngôn ngữ, cử chỉ và hành động.
B. Tiến trình thực hiện các bước lên lớp.
I. Kiểm tra bài cũ:
Trong hai văn bản "Sông nước Cà Mau" và "Vượt thác", cảnh thiên nhiên được miêu tả như thế nào? Theo em, các văn bản ấy đã bộc lộ thái độ và tình cảm ra sao của người viết?
GV nhận xét, đánh giá điểm. Chuyển vào bài mới.
II. Bài mới.
1. Giới thiệu bài: 
Cảm hứng yêu nước được biểu hiện thật phong phú và da dạng trong văn chương nghệ thuật. Nhà văn Nga Ê-ren-bua đã viết: "Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất: yêu cái cây trồng ở trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh...". Như vậy, tình cảm cao cả này được kết tạo từ tình yêu mến và gắn bó với những gì cụ thể, thân thiết nhất với mỗi con người. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng đến một vùng quê nhỏ của nước Pháp để chia sẻ và đồng cảm với tình yêu Tổ quốc của người dân nơi đây trong một biểu hiện cụ thể khác: lòng yêu tiếng mẹ đẻ qua văn bản Buổi học cuối cùng.
2. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung về văn bản.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Gv hướng dẫn học sinh tìm hiểu sơ bộ văn bản và đọc văn bản bằng các lệnh sau:
? Tác giả truyện ngắn chúng ta học hôm nay là ai?
GV có thể bổ sung: Các tác phẩm của An phông xơ Đôđê như: Những vì sao, Những bức thư viết từ cối xay gió... thường đem đến cho người đọc màu sắc và hương vị vùng thôn quê nước Pháp với núi đồi, thảo nguyên, những đồng cỏ và hình ảnh con người chất phác, thuần hậu bằng một lối văn trữ tình giàu chất thơ. Văn bản chúng ta học hôm nay cũng nằm trong mạch đề tài ấy nhưng lòng yêu Tổ quốc được biểu hiện ở một phương diện khác: tình yêu tiếng mẹ đẻ. 
Truyện lấy bối cảnh từ đâu?
GV giới thiệu với học sinh vị trí hai vùng An dát và Lo-ren trên bản đồ, các em có thể hình dung được hoàn cảnh lịch sử nói đến trong văn bản.
-An-phông-xơ Đôđê (1840 - 1897), nhà văn chuyên viết truyện ngắn của Pháp thế kỷ XIX 
- Truyện lấy bối cảnh từ một biến cố lịch sử: Sau chiến tranh Pháp - Phổ năm 1870 - 1871, nước Pháp thua trận, hai vùng An-dát và Lo-ren giáp biên giới với Phổ bị sát nhập vào nước Phổ (vốn là một nước chuyên chế trong lãnh thổ Đức trước đây). Các trường học ở hai vùng này bị buộc phải học tiếng Đức thay cho tiếng Pháp.
I. Đọc - Chú thích.
1. Tác giả: 
+An-phông-xơ Đôđê(1840-1897), Pháp, 
+ truyện ngắn.
2. Văn bản:
+ Bối cảnh: (SGK)
* Trong bối cảnh ấy, sự việc nào đã xảy ra, chúng ta cùng đi vào đọc văn bản.
Gv đọc đoạn đầu, gọi các Hs khác đọc nối tiếp. Nhận xét về cách đọc.
Chú ý các chú thích: Béc-lin, chữ rông, Ba be bi bo bu.
* Từ việc đọc văn bản em hiểu vì sao nhà văn lấy nhan đề là Buổi học cuối cùng?
* Nội dung chính ấy đã được kể theo một trình tự bố cục ra sao?
? Tất cả các sự việc của câu chuyện xoay quanh mấy nhân vật chính? Là những nhân vật nào?
? Trong đó, nhà văn đã chọn kể theo lời kể của nhân vật nào? Thuộc ngôi kể thứ mấy?
? Việc chọn ngôi kể này có tác dụng gì?
HS nghe, nhận biết về cách đọc. Đọc tiếp nối văn bản.
- Truyện kể về buổi học tiếng Pháp cuối cùng trong lớp học của thầy giáo Ha-men tại một làng nhỏ vùng An dát.
Hs nhận thấy: ba phần:
1. Từ đầu...đến "... vắng mặt con": Cảnh trước buổi học cuối cùng.
2. Tiếp đến "... nhớ mãi buổi hoc này": Diễn biến buổi học cuối cùng.
3. Còn lại: Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng.
- Hai nhân vật chính là Phẳng và thầy giáo Ha-men.
- Ngôi kể thứ nhất: lời nhân vật Phrăng- học trò trong lớp thầy Ha-men.
- Tạo ấn tượng về một câu chuyện có thực, lần lượt diễn ra qua sự quan sát của người trực tiếp chứng kiến và tham gia.
- Dễ dàng trong việc biểu hiện ý nghĩ, tâm trạng, tình cảm của nhân vật kể chuyện.
GV bình chuyển: 
Việc lựa chọn tình huống đặc sắc và dùng ngôi kể thích hợp là dụng ý nghệ thuật của tác giả để tư tưởng truyện được khắc sâu. Bởi với mỗi người, tiếng nói không chỉ là phương tiện giao tiếp. Nhất là khi tiếng nói dân tộc đang có nguy cơ bị kẻ thù đồng hóa, khi sống trên quê hương mà không được tự do nói thứ tiếng gốc rễ quê hương. Hơn cả nỗi buồn, mỗi người dân yêu nước còn cảm thấy đó là nỗi sỉ nhục lớn nhất. Điều này càng thấm thía khi nó được nói lên bằng lời kể, bằng tâm tư của chính người trong cuộc. Chúng ta cùng đến với nhân vật Phrăng - người dẫn chuyện để hiểu rõ được điều đó.
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh đọc - hiểu văn bản.
1. Nhân vật Phrăng:
G hướng dẫn H tìm hiểu sơ qua về nhân vật Phrăng trước buổi học.
? Trước buổi học, Phrăng có ý định gì? Vì sao?
? Điều đó đem đến ấn tượng ban đầu của em về nhân vật này như thế nào?
- bỏ học, rong chơi:
+ Sợ thầy quở mắng vì đến trễ và không thuộc bài.
+ cảnh vật đẹp đến cám dỗ.
- Đó là một chú bé hiếu động, ham chơi, ngại học, song tính tình rất hồn nhiên, trong sáng...
II. Đọc - Hiểu văn bản.
1.Nhân vật Phrăng
a. Trước buổi học:
Hiếu động, ham chơi. 
G yêu cầu H đọc thầm văn bản
? Sau khi tự đấu tranh với bản thân, Phrăng đã quay trở lại trường. Trên đường đi, chú nhận thấy có điều gì khác lạ?
? Cảm giác đó càng rõ rệt hơn như thế nào khi chú đến trường?
 Nhất là khi nhìn mọi người trong lớp học?
? Tất cả những điều đó khiến Phrăng có tâm trạng thế nào? 
? Trước khi đi vào kể sự việc chính, việc tạo ra một quang cảnh như thế có tác dụng gì?
GV: Việc tạo ra một không gian làm nền cho câu chuyện nhằm tạo hứng thú với người đọc vốn là một nghệ thuật thường được sử dụng. Trong truyện ngắn này, không gian nghệ thuật ấy báo hiệu một điều hệ trọng, khiến cả người trong cuộc và người đọc không khỏi bị lôi cuốn. Có thể xem đây là một chủ ý kín đáo của một nhà văn khéo nắm bắt tâm lý con người.
H đọc thầm phần đầu.
-Trụ sở xã, nhiều người đứng trước bản cáo thị - nơi vốn thường mang những tin chẳng lành đến cho dân làng trong hai năm qua.
- Mọi sự bình lặng y như một buổi sáng chủ nhật.
- Các bạn đã ngồi vào chỗ, thầy Ha-men đi đi lại lại.
- Thầy Ha-men không giận dữ mà lại dịu dàng.
- Thầy giáo mặc đẹp hơn ngày thường
- phía cuối lớp, dân làng ngồi lặng lẽ, vẻ mặt buồn rầu.
- Cụ Hô-de mang theo quyển tập đánh vần đã sờn mép.
Ngạc nhiên: vì không khí có gì khác thường và trang trọng..
- Tạo không khí chuẩn bị cho diễn biến của câu chuyện được chân thực, tự nhiên.
- Tác động đến tâm lý tò mò ở người đọc và nhân vật Phrăng, để câu chuyện thêm hấp dẫn, lôi cuốn.
b. Tâm trạng Phrăng trên đường đến trường và khi vào lớp:
- Ngạc nhiên ...
=> là không gian nghệ thuật tạo không khí, gây hứng thú cho người đọc.
G chuyển ý, hướng dẫn H tìm hiểu tâm trạng Phrăng trong buổi học tiếng Pháp cuối cùng.
 ? Trong nỗi ngạc nhiên ấy, Phrăng đã thấy thầy Ha-men thông báo: "Hôm nay là bài học Pháp văn cuối cùng của các con". Lời thông báo của thầy giáo đã tác động ra sao đến tâm trạng của cậu bé? 
? Choáng váng là chỉ một trạng thái tâm lý như thế nào?
? Từ nỗi choáng váng ban đầu như vậy, tâm trạng Phrăng đã bộc lộ như thế nào khi buổi học được diễn ra?
Gv chuyển văn bản vào phim trong theo từng đoạn, phát cho các nhóm. Yêu cầu H đọc và gạch chân các chi tiết tả tâm trạng của Phrăng.
G cho H trình bày kết quả theo những câu hỏi dẫn dắt sau:
? Trước hết, Phrăng suy nghĩ về việc học tiếng Pháp bấy nay của mình ra sao? Em hãy đọc đoạn văn đó? 
? Đọc to các chi tiết bạn tìm và nhận xét?
? Khi trả lời bài cũ, điều gì xảy ra với Phrăng? Thái độ và tâm tư của chú khi ấy thế nào?
? Bị nỗi ân hận giày vò, nhất là trước những lời tâm huyết của thầy Ha-men, Phrăng đã có cảm giác ra sao khi nghe thầy giảng bài? 
Đọc đoạn văn bản từ" Xong bài giảng chuyển sang viết tập... nhớ mãi buổi học này".
? Phrăng có thái độ ra sao khi tập viết? Hình ảnh nào trong lúc tập đọc đã gây ấn tượng mạnh mẽ nhất với chú?
? Tâm trạng và cảm xúc trong Phrăng đến đây như thế nào?
=> Xúc động vì đây là giờ học Pháp văn cuối cùng, cũng lại là bài học lịch sử nước Pháp bằng tiếng Pháp, tính chất thiêng liêng và cảm động được nhân lên gấp nhiều lần chắc chắn đã tác động rất mạnh đến không chỉ học trò Phrăng. 
GV chỉ trên bảng, hướng dẫn học sinh so sánh.
? Là một học sinh, em thấy những hoạt động của giờ học diễn ra như thế nào?
? Nhưng chúng lại diễn ra trong một hoàn cảnh khác thường mà các em đã thấy, vậy, em thấy tâm trạng và thái độ của Phrăng có diễn biến ra sao?
? Nhận xét về ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật của tác giả ?
? Vậy, khi muốn miêu tả tâm trạng con người một cách chân thực tự nhiên, chúng ta cần chú ý điều gì?
? Từ nghệ thuật miêu tả của nhà văn, em học thêm được cách thức nào dùng để tả người, bên cạnh việc tả chân dung ngoại hình (Dế Mèn trong bài học đường ...) hay qua hoạt động (Dượng Hương Thư trong Vượt thác)?
- Choáng váng:
+ sững sờ, vỡ lẽ ra tất cả mọi điều khác thường mà cậu nhìn thấy trên đường và trong trường học.
+ Sửng sốt vì điều đó xảy ra ngoài ý nghĩ...
+ Căm ghét kẻ thù...
=> Có thể xem đó là nguyên nhân quan trọng dẫn đến những biến đổi trong tâm tư và thái độ của chú bé đối với việc học tiếng Pháp 
H làm việc trên phim trong khoảng 2 phút.
+ Tự giận mình biết mấy về thời gian bỏ phí...
+Thấy sách như người bạn cố tri rất đau lòng khi phải giã từ: Sách và thầy.
+ Ao ước có thể đọc thật dõng dạc quy tắc ngữ pháp mà bất lực: 
+ rầu rĩ, không dám ngẩng đầu lên.
+ Kinh ngạc thấy sao mình hiểu bài đến thế.
+ Chưa bao giờ chăm chú đến thế.
+ Chưa bao giờ thấy thầy kiên nhẫn đến thế.
+ Chăm chú và im phăng phắc.
+ Hình ảnh cụ Hô - de đánh vần cùng bọn trẻ
+ Muốn cười và muốn khóc...nhớ mãi buổi học này...
+Thấy thầy lớn lao...
=>Xúc động mạnh mẽ.
- Bình thường như mọi giờ học khác.
- Từ chỗ là đứa trẻ lông bông, chú bị cuốn hút vào không khí cảm động trang nghiêm cuả lớp học, thấm thía lỗi lầm của mình, tự giận mình, thấy yêu quý và thích học tiếng Pháp.
- Nhà văn đã thấu hiểu tâm lý lứa tuổi, diễn tả rất chân thực...
Hs tự rút ra nhận xét:
+ Chịu khó quan sát tìm hiểu...
+ đặt nhân vật vào trong những tình huống cụ thể để tính cách, tâm trạng được bộc lộ tự nhiên...
- Có thể miêu tả tính cách con người thông qua diễn biến tâm trạng và thái độ của người đó trong mối quan hệ với nhân vật khác và trong hoàn cảnh cụ thể nào đó.
c. Tâm trạng Phrăng trong buổi học tiếng Pháp cuối cùng:
GV đưa các nội dung các em phát hiện lên phim trong trước đèn chiếu.
? tính cách nhân vật Phrăng có sự chuyển biến ra sao?
?Như vậy, là chú bé đã có thái độ ra sao đối với tiếng Pháp?
?Đối với thầy giáo?
? Đó là những tình cảm cần có ở mỗi học sinh. Nhưng, yêu thích mà không còn được tiếp tục học, quý trọng mà phải chia tay mãi mãi, Phrăng còn hiểu ra nguyên nhân dẫn đến tình huống đau buồn và éo le này là do đâu? Từ đó, chú có thái độ ra sao ?
? Tất cả những tình cảm ấy là biểu hiện cụ thể của tình cảm lớn lao nào?
? Vậy, em có nhận xét gì về nhân vật Phrăng?
GV bình:Lòng yêu nước không phải là tình cảm mơ hồ, trừu tượng mà nó tồn tại trong mỗi chúng ta tự nhiên như tình yêu đối với người thân, gia đình, quê hương, bằng những biểu hiện rất cụ thể mà đôi khi trong cuộc sống bình thường chúng ta không nhận thấy. Phải khi đặt trong một hoàn cảnh đặc biệt khác thường, lòng yêu nước được đem ra thử thách, chúng ta mới cảm nhận được nó rõ rệt và mãnh liệt trong ta đến nhường nào...
- Từ một đứa trẻ hiếu động, ham chơi, ngại học, Phrăng trở thành cậu bé thích học, ham học, biết ân hận về những lỗi lầm của mình.
- Yêu quý, thích học tiếng mẹ đẻ.
- Quý trọng, ngưỡng mộ.
- Căm thù quân xâm lược: Quân khốn kiếp, Liệu họ có bắt chúng phải hót bằng tiếng Đức không nhỉ?
- Lòng yêu nước.
- Hồn nhiên, trong sáng, hiếu động nhưng rất hiểu lẽ phải, có lòng yêu nước.
- Yêu quý tiếng Pháp.
- Quý trọng thầy.
- Căm thù quân xâm lược
=> Lòng yêu nước
Nhân vật Phrăng: hồn nhiên, trong sáng, hiểu lẽ phải, có lòng yêu nước
? Em hình dung thế nào về chú bé Phrăng sau buổi học tiếng Pháp cuối cùng này?
HS tự do trình bày dự đoán của mình:
+ Chịu khó học tập, trau dồi tiếng nói dân tộc.
+ Cùng mọi người bảo vệ và gìn giữ tiếng Pháp để biến nó thành vũ khí đấu tranh đánh đuổi ngoại xâm
...
? Cách kể chuyện khiến ta có cảm xúc như thế nào đối với các nhân vật nhất là chú bé Phrăng?
? Cùng lứa tuổi học trò đáng yêu như chú bé Phrăng, em thấy mình cần làm gì để thể hiện tình cảm và thái độ yêu quý tiếng Việt - tiếng mẹ đẻ của mình?
- Yêu mến các nhân vật, thấy họ gần gũi và thân thiết...
- Hs tự do trình bày. Nhìn chung thấy:
+ Viết và nói đúng chính tả
+ Không cẩu thả, trau dồi tiếng nói dân tộc...
Kết bài: 
Hình ảnh chú bé Phrăng cùng các nhân vật khác trong văn bản Buổi học cuối cùng đã khiến những con người sống cách chúng ta hai thế kỷ và một châu lục trở nên gần gũi, thân thiết. Bởi chúng ta thấy được ở họ bóng dáng của chính ông cha mình, dân tộc mình trong đêm trường hàng nghìn năm Bắc thuộc, hàng trăm năm thuộc địa vẫn bền bỉ giữ gìn và trau chuốt ngôn ngữ Việt, vẫn sắt son một niềm tin: "tiếng ta còn, nước ta còn" (Phạm Quỳnh). Cô tin rằng, là người Việt Nam, các em có quyền tự hào về ngôn ngữ dân tộc mình cũng như chú bé Phrăng, như người dân Pháp biết yêu quý và giữ gìn tiếng Pháp. Tiếng Việt với khả năng to lớn đang ngày một góp phần bồi đắp tri thức và tâm hồn cho các em, và đến lượt mình, các em cũng biết quý trọng tiếng mẹ đẻ, biết bất bình trước những hành vi học đòi hay cẩu thả đang vô tình làm mất đi sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc ở một số người, từ đó sẽ ngày càng làm cho nó đẹp đẽ hơn, đúng như lời dặn dò của Bác Hồ kính yêu: "Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, làm cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp". Đó cũng chính là các em đã yêu nước một cách thiết thực và chân thành vậy.
Hoạt động 3: Hướng dẫn học bài ở nhà:
- Từ việc tìm hiểu nhân vật Phrăng, cô nghĩ các em đều có những cảm nhận tốt đẹp về nhân vật này. các em có thể bày tỏ tình cảm ấy của mình bằng một đoạn văn hoặc một bức tranh vẽ một chi tiết khiến em ấn tượng nhất.
- Chuẩn bị tiết học sau: đọc trước về nhân vật thầy giáo Ha -men, so sánh với nhân vật Phrăng để thấy việc xây dựng nhân vật này có gì khác.
Lời kết
Trong quá trình đứng lớp, cá nhân tôi nhận thấy các em vốn hồn nhiên, không thích cách lên lớp cứng nhắc, giáo điều, nặng về thuyết trình mà rất thích được tự phát hiện, tự tìm tòi, nhận xét và rút bài học cho bản thân. Nếu nói với các em về cách xây dựng nhân vật cần phải thế này thế kia, sẽ khiến các em khó tiếp thu, khó chấp nhận, vì vậy sẽ không hào hứng thực hành và rèn luyện kỹ năng. Khi học văn bản theo hướng này, các em đã tự rút ra những nhận thức khá chính xác về phương pháp tả người: nhân vật Phrăng không được miêu tả hình dáng bên ngoài, tính cách không được nhà văn giới thiệu trực tiếp, song qua các chi tiết nói về thái độ, phản ứng và diễn biến tâm trạng của nhân vật trong tình huống buổi học Pháp văn cuối cùng, các em có thể hình dung khá thú vị và sinh động về ngoại hình nhân vật và tính cách hiếu động, hồn nhiên cũng rất trong sáng, hiểu lẽ phải của chú bé Phrăng. Các em còn nhận thấy, khi kể theo ngôi kể thứ nhất, tâm trạng sẽ được bộc lộ tự nhiên; thấy được tâm trạng nhân vật không phải diễn ra một cách tình cờ, bột phát mà có sự tác động rất quan trọng của hoàn cảnh, của tình huống. Vì vậy, khi kể hay tả, việc biết chọn tình huống hợp lý và đặc sắc giúp cho việc khắc sâu tính cách nhân vật rõ ràng được tự nhiên hơn rất nhiều. Khi tự biết nhận xét điều đó, các em vận dụng vào bài văn của mình sẽ dễ dàng, hào hứng hơn.
Trên đây là ý kiến cá nhân, hoàn toàn mang tính chủ quan, dựa trên nhận thức của bản thân về phương pháp tích hợp trong việc giảng dạy Ngữ Văn 6 và kinh nghiệm sau hai năm dạy chương trình thay sách giáo khoa. Chỉ xin được góp thêm một góc nhìn, một cách đánh giá về chương trình thay sách đang được thực hiện đại trà. Rất mong nhận được sự đồng tình và góp ý của các nhà chuyên môn, các đồng nghiệp, nhằm nâng cao hơn chất lượng giáo dục của chúng ta.
Xin được chân thành cảm ơn!
	Hải Phòng, ngày 05 tháng 3 năm 2005
	Người viết
 Nguyễn Thị Sim
Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng
Phòng Giáo dục quận Lê Chân
Đôi điều về việc 
giảng dạy một văn bản 
theo hướng tích hợp
Sách Ngữ văn 6
 Năm học 2004 - 2005
*****
 Giáo viên: Nguyễn Thị Sim
Trường THCS Trần Phú