Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 24: Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự - Năm học 2009-2010

Tiết 24 . Bài: Miêu tả và Biểu cảm Trong VĂN BẢN TỰ SỰ
Tuần 06 	 	 Ngày soạn: 11 / 09 / 09
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Thông qua việc đọc, tìm hiểu các ngữ liệu trong phần tìm hiểu bài nhằm giúp học sinh
1. Kiến thức: - Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong mét v¨n b¶n tù sù hoµn chØnh ;- Nắm được từng yếu tố trong một văn bản Tự sự : Kể – Tả – Bộc lộ cảm xúc.
-Nắm được hai nội dung chính sau đây :
+Nhận diện được sự xâm nhập đan xen của các phương thức biểu đạt trong một văn bản. Cụ thể là sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự. 
+Thấy được vai trị, tác dụng của việc kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự. 
-Tích hợp ngang với phần Văn bản ở bài “ Cô bé bán diêm”; “ Trong lòng mẹ”; Với phần Tiếng việt ở bài “Trợ từ – Thán từ”
2. Kỹ năng: - RÌn luyƯn kü n¨ng viÕt v¨n b¶n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m.
-- N¾m ®­ỵc c¸ch thøc vËn dơng c¸c yÕu tè nµy trong v¨n b¶n tù sù
3. Giáo dục tư tưởng: Giáo dục cho Học Sinh cã ý thøc x¸c lËp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m trong qu¸ tr×nh viÕt bµi..
II. PHẦN CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1.Giáo viên: - Đọc SGK, Sách Giáo viên, Soạn Giáo án, Hệ thống câu hỏi phù hợp đối với từng đối tượng Học sinh, Đọc một số tài liệu tham khảo khác:
- Thiết kế bài giảng Ngữ Văn 8. Nguyễn Văn Đường.
- Thiết kế bài học Ngữ Văn 8. Hoàng Hữu Bội 
- Bồi dưỡng văn năng khiếu môn Ngữ Văn 8; - Chuẩn kiến thức Ngữ văn 8.
.2. Học sinh: Đọc Sách giáo khoa; Soạn bài theo hệ thống câu hỏi trong phần Tìm hiểu bài. Đọc tham khảo một số văn bản và phát hiện, phân tích các yếu tố tác giả sử dụng trong văn bản..
III.HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :
Ổn định tổ chức:(2ph)	- Kiểm tra sĩ số Học sinh lớp đảm nhiệm, cụ thể:
Lớp 8A1 – Sĩ số:50.; Vắng:..
Lớp 8A2 – Sĩ số:45.; Vắng:..
Lớp 8A3 – Sĩ số:42.; Vắng:..
- Đánh giá nề nếp tác phong Học sinh lớp giảng dạy.
2. Kiểm tra bài cũ: (8ph) Hình thức vấn đáp - khảo sát 
*Câu hỏi: ? - HS 1 : Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ g× ?
A. Lµ dïng lêi v¨n cđa m×nh kĨ l¹i c¸c chi tiÕt cđa v¨n b¶n mét c¸ch ng¾n gän 
B. Lµ dïng lêi v¨n cđa m×nh kĨ vỊ nh©n vËt chÝnh trong v¨n b¶n mét c¸ch ng¾n gän .
C. Lµ dïng lêi v¨n cđa m×nh nãi vỊ c¸c yÕu tè nghƯ thuËt tiªu biĨu cđa v¨n b¶n mét c¸ch ng¾n gän .
D . Lµ dïng lêi v¨n cđa m×nh giíi thiƯu mét c¸ch ng¾n gän néi dung chÝnh cđa v¨n b¶n .
? - HS 2: Tãm t¾t ®o¹n trÝch : '' Tøc n­íc vì bê '' cđa Ng« TÊt Tè .
*Dự kiến Học sinh trả lời: Học sinh trả lời đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:
* Yêu cầu học sinh lựa chọn phương án đúng trong 4 phương án đã nêu. Đồng thời, trình bày văn bản tóm tắt của bản thân về đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”
* Giáo viên kiểm tra khoảng 5-6 em HS về sự chuẩn bị bài ở nhà đồng thời nhận xét đánh giá thái độ, tinh thần học tập của các em ở nhà. 
3. Bài mới: (1ph) Lời dẫn vào bài.
ë líp 6 , 7 v¨n miªu t¶ , tù sù , biĨu c¶m ®­ỵc t¸ch rêi nh­ lµ nh÷ng ph¬ng thøc biĨu ®¹t ®éc lËp . ViƯc giíi thiƯu nh­ thÕ nh»m giĩp h/s n¾m ch¾c ®Ỉc tr­ng cđa tõng ph­¬ng thøc . Trong thùc tÕ , Ýt cã t¸c phÈm nµo l¹i chØ dïng mét ph­¬ng thøc biĨu ®¹t , ph¶n ¸nh mµ th­êng lµ sù kÕt hỵp , ®an cµi nhiỊu ph­¬ng thøc trong mét v¨n b¶n . VËy miªu t¶ , biĨu c¶m ®­ỵc sư dơng ntn trong v¨n b¶n tù sù . Chĩng ta cïng t×m hiĨu bµi häc
4. Tiến trình Dạy – Học:
tl
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của Trò
Nội dung kiến thức
12
Ph 
*Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu Nội dung 1
Gọi HS đọc đoạn trích Trong lịng mẹ của Nguyên Hồng và tìm hiểu các câu hỏi trong SGK. 
Hỏi:(HsYếu)? X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè tù sù ( sù viƯc lín vµ c¸c sù viƯc nhá trong ®o¹n v¨n)?
Hỏi:(HsYếu - Tb)? H·y x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m trong ®o¹n v¨n?
Hỏi:(HsYếu - Tb)? C¸c yÕu tè kĨ, miªu t¶, biĨu c¶m ®÷ng riªng hay ®an xen vµo nhau trong ®o¹n v¨n?
Giáo viên nhận xét , chốt lại nội dung chính.
Hỏi:(Hs Khá)? H·y viÕt l¹i ®o¹n v¨n khi ®· bá c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m, sau ®ã ®­a ra nhËn xÐt vỊ t¸c dơng cđa c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m trong bµi v¨n tù sù?
Giáo viên nhận xét, đánh giá nội dung diễn đạt của học sinh. Chốt lại, sử dụng bảng phụ để minh hoạ.
Hỏi:(Hs Kha)? NÕu bá c¸c yÕu tè tù sù chØ cßn l¹i c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ nh­ thÕ nµo?
Hỏi:(Hs Tb)? Trong v¨n b¶n tù sù, chĩng ta cÇn ®an xen nh÷ng yÕu tè nµo? nh÷ng yÕu tè Êy cã t¸c diơng g×?
Gọi Học sinh đọc mục Ghi nhớ SGK, trang74.
*Hoạt động 1: HS tìm hiểu Nội dung 1.
- §äc đoạn trích trong SGK, trang 72,73 .
- Tr¶ lêi c¸c c©u hái.
- NhËn xÐt vµ bỉ xung ý kiÕn cđa b¹n.
Định hướng:
-* Yếu tố Miêu tả:
- T«i thë hång héc .... ch©n l¹i.
- MĐ t«i kh«ng cßm câi .
- G­¬ng mỈt .. ( cßn sung tĩc ) gß m¸ .
-* Yếu tố Biêủ cảm:
Hay t¹i sù .... cßn sung tĩc 
( suy nghÜ ) .
T«i thÊy nh÷ng ... th¬m tho l¹ th­êng ( c¶m nhËn ) .
Ph¶i bÐ l¹i ... ªm dÞu v« cïng 
( c¶m t­ëng nh©n vËt t«i ) .
Học sinh suy nghĩ, trao đổi, trình bày ý kiến. Lớp nhận xét, ghi chép nội dung chốt của Gv.
HS x¸c lËp l¹i ®¹n v¨n kh«ng cã yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m.
Tr¶ lêi, nhËn xÐt vµ bỉ xung.
Học sinh suy nghĩ, trao đổi, trình bày ý kiến. Lớp nhận xét, ghi chép nội dung chốt.
Học sinh đọc mục Ghi nhớ SGK, trang74, theo yêu cầu của Gv.
I. Sù kÕt hỵp c¸c yÕu tè kĨ, t¶ vµ béc lé t×nh c¶m trong v¨n b¶n tù sù:
1/ Phân tích ngữ liêu trong SGK, trang72,73.
* Nhận xét:
a.Các yếu tố Tự sự
. - Sù viƯc lín: KĨ l¹i cuéc gỈp gì c¶m ®éng gi÷a nh©n vËt t«i vµ ng­êi mĐ l©u ngµy xa c¸ch.
 - .Sù viƯc nhá: MĐ t«i vÉy t«i ch¹y theo chiÕc xe, mĐ kÐo t«i lƠn xe, t«i oµ khãc, mĐ t«i khãc theo....
 b.C¸c yÕu tè miªu t¶: T«i thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n l¹i.
 c.C¸c yÕu tè biĨu c¶m: 
 + Hay t¹i sù sung s­íng .... thuë cßn sung tĩc.
 + T«i thÊy nh÷ng c¶m gi¸c Êm ¸p .....th¬m tho l¹ th­êng.
 + Ph¶i bÐ l¹i ..... em dÞu v« cïng.
 * Kết luận:
# C¸c yÕu tè tù sù, mieu t¶ vµ biĨu c¶m kh«ng t¸ch riªng mµ ®­ỵc ®an xen vµo nhau.
# NÕu bá c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ kh« khan, kh«ng g©y xĩc ®éng cho ng­êi ®äc.
=> C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m lµm cho v¨n b¶n trë lªn hÊp dÉn vµ sinh ®éng h¬n.
# NÕu bá c¸c yÕu tè tù sù th× ®o¹n v¨n kh«ng cßn c¸c sù viƯc vµ nh©n vËt. => Kh«ng cßn truyƯn => vu v¬, khã hiĨu.
2/ Bài học:
- Trong v¨n b¶n tù sù, c¸c t¸c gi¶ rÊt Ýt khi chØ kĨ ng­êi, vËt, viƯc( KĨ viƯc) mµ khi kĨ th­ên ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m.
- C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biĨu c¶m lµm cho kĨ chuyƯn sinh ®éng vµ s©u s¾c h¬n.
20
Ph 
-* Ho¹t ®éng 2- H­íng dÉn häc sinh luyƯn tËp.
 * Bµi tËp 1
GV cho häc sinh tt¶o luËn nhãm bµi tËp sè 1.
Sau khi häc sinh th¶o luËn, GV cho ®¹i diƯn nhãm tr¶ lêi vµ gäi c¸c nhãm kh¸ nhËn xÐt vµ bỉ xung.Giáo viên lưu ý cho Hs: Sự việc, nhân vật và tình huống đã cho trước, HS khơng cần viết cả bài văn mà chỉ kể lại giây phút đầu tiên khi mình gặp lại người thân sau nhiều ngày xa cách. 
* Bµi tËp 2
GV cho HS trong lớp nhận xét , GV tổng kết , uốn nắn, đánh giá.
-* Ho¹t ®éng 2- Häc sinh luyƯn tËp.
Hình thứcTh¶o luËn nhãm 
Th¶o luËn nhãm 1
Th¶o luËn nhãm 2
Th¶o luËn nhãm 3
Th¶o luËn nhãm 4
 Đ¹i diƯn nhãm tr¶ lêi c©u hái, c¸c nhãm kh¸ nghe, nhËn xÐt vµ bỉ xung ý kiÕn.
HS thực hiện, đọc đoạn văn lựa chọn, Lớp lắng nghe, nhận xét đánh giá nội dung trình bày của bạn.
II. LuyƯn tËp.
Bµi tËp 1.
Gợi ý : 
- Nên bắt đầu từ chỗ nào ?
- Từ xa thấy người thân như thế nào ? (tả hình dáng, mái tĩc)
- Lại gần thấy ra sao ? Kể hành động của mình và người thân, tả chi tiết khuơn mặt, quần áo,
- Những biểu hiện tình cảm của hai người sau khi đã gặp như thế nào ? (vui mừng, xúc động thể hiện bằng các chi tiết nào ? Ngơn ngữ, hành động, lời nĩi, cử chỉ, nét mặt,...) 
Bài tập2: Gợi ý :
Tìm một đoạn văn tự sự cĩ sử dụng yếu tố biểu cảm và miêu tả trong các tác phẩm đã học như Tắt đèn của Ngơ Tất Tố, Tơi đi học của Thanh Tịnh và Lão Hạc của Nam Cao.
5/ Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài cho tiết sau.(2 ph)
- Häc thuéc ghi nhí vµ n¾m v÷ng nh÷ng néi dung c¬ b¶n.
. - T×m tiÕp c¸c ®o¹n v¨n tù sù cã sư dơng yÕu tè miªu t¶ , biĨu c¶m trong các văn bản đã học.
- Tâp viết một đoạn văn cĩ kết hợp sử dụng các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm : Đề tài tự chọn, yêu cầu 
viết khơng quá 2 trang.
- Chuẩn bị bài mới: Đánh nhau với cối xay giĩ. Cụ thể như sau:
	* đọc văn bản, nắm vững nội dung văn bản đề cập thông qua mục ghi nhớ SGK, trang80.
	* Tóm tắt nội dung văn bản khoảng 15 dòng, nêu ý nghĩa của văn bản.
	* Trình bày cảm nhận của mình về nhân vật ĐônKi – hô – tê. 
	* Đọc tham khảo một số tài liệu có nội dung phân tích, nhận định đánh giá tác phẩm để 
	hiểu thêm về giá trị văn bản.
*: Rút kinh nghiệm: 
 -Thời gian giảng tồn bài, từng phần và từng hoạt động. :. ..
..
 - Nội dung kiến thức: .
..
- Phương pháp giảng dạy: .
..
 - Hình thức hoạt động: 
..
- Thiết bị dạy học	: .
	 	**********************************&&***************************************