Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 20,21 - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: /01/2013 Ngày dạy:6A: /01/2013 
 Tiết 77. Văn bản:
 SÔNG NƯỚC CÀ MAU
 (Trích Đất rừng phương Nam) Đoàn Giỏi 
 1. Mục tiêu bài dạy:
 a) Về kiến thức: Giúp học sinh:
Cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của cảnh thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau. 
 - Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước trong bài văn của tác giả.
 b) Về kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc, hiểu văn bản truyện hiện đại.
	- Rèn kĩ năng sống: trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về nhữg giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.
 c) Về thái độ: Giáo dục học sinh yêu phong cảnh thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau. 
 2. Chuẩn bị của Gv và Hs:
a- Giáo viên: Nghiên cứu kĩ SGK, SGV; soạn giáo án.
 b- Học sinh: Học bài cũ, đọc và chuẩn bị bài mới theo yêu cầu của giáo viên (trả lời câu hỏi trong SGK).
 3. Tiến trình bài dạy
 a) Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Miệng.
	* Câu hỏi: 
 - Kể tóm tắt văn bản Bài học đường đời đầu tiên? Cho biết bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn đó là gì?
	* Đáp án - Biểu điểm:
(5 điểm) - Học sinh kể tóm tắt theo yêu cầu: Dế Mèn chóng lớn trở thành chàng dế thanh niên cường tráng, tính nết kiêu ngạo, điệu bộ ngông nghênh, không coi ai ra gì, hay bắt nạt những kẻ yếu hơn mình. Một lần Dế Mèn đã trêu chị Cốc khiến Dế Choắt chết oan. Từ đó, Dế Mèn tỉnh ngộ và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình.
	(5 điểm) - Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn đó là: Bài học về thói kiêu căng, bài học về tình thân ái. (Kẻ kiêu căng có thể làm hại người khác khiến phải ân hận suốt đời, đó là bài học về thói kiêu căng; Nên biết sống đoàn kết với mọi người, đó là bài học về tình thân ái) Đây là hai bài học về cách sống để trở thành người tốt từ câu chuyện của Dế Mèn. 
 * Giới thiệu bài: (1 phút). 
	Đất rừng phương Nam, một truyện dài nổi tiếng của Đoàn Giỏi đã được chuyển thể thành bộ phim dài tập, nói về lòng yêu nước của những người dân sống trên vùng đất mũi, vùng đất trù phú và giàu đẹp của Tổ quốc. Với nghệ thuật miêu tả, tài quan sát của tác giả sẽ giúp chúng ta thấy được vẻ đẹp của một vùng quê giàu chất Nam Bộ qua đoạn trích của tác phẩm Đất rừng phương Nam, với tựa đề: Sông nước Cà Mau.
 b) Dạy nội dung bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
 HS
? Tb 
 HS
 GV
 GV
 GV
 HS1
 HS2
 GV
? K
 HS
? Tb
 HS
 GV
? Tb
 HS
 GV
? Tb
? Tb
 HS
? K
 HS
? Tb
 HS
 GV
 HS
? Tb
? Tb
 HS
? K
 HS
 GV
GV
? Tb
 HS
? K
 HS
?G
 HS
? Tb
 HS
GV
? Tb
 HS
? K
 HS
? Tb 
 HS
 GV
? Tb
 HS
 GV
HS
 HS
- Đọc chú thích * (SGK,T.10).
* Nêu những hiểu biết của em về tác giả Đoàn Giỏi và bài văn Sông nước Cà Mau?
- Trình bày theo yêu cầu.
Š Bổ sung:
- Đoàn Giỏi (1925 - 1989), quê ở Tỉnh Tiền Giang, viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954). Tác phẩm của Đoàn Giỏi thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người Nam Bộ. Bài văn Sông nước Cà Mau trích từ chương XVIII truyện Đất rừng phương Nam của tác giả. 
- Đất rừng phương Nam là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của văn học thiếu nhi nước ta. Từ khi ra mắt bạn đọc (1957) nó đã có sức hấp dẫn lâu bền với nhiều thế hệ bạn đọc nhỏ tuổi cho đến tận ngày nay.
- Tác phẩm đã được in lại nhiều lần, được dựng thành phim khá thành công.
- Hướng dẫn đọc: Đây là một bài văn miêu tả cảnh quan vùng sông nước, ta cần đọc to, rõ ràng, ngắt nghỉ đúng dấu câu, nhấn giọng ở những từ ngữ miêu tả: Đoạn đầu tiết tấu chậm, giọng miên man, đều đều, về sau tiết tấu nhanh dần; tả chợ, đọc giọng vui, linh hoạt.
- Đọc mẫu 1 đoạn, từ đầu Š “lặng lẽ một màu xanh đơn điệu”.
- Đọc đoạn tiếp theo Š “ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai”.
- Đọc đoạn còn lại.
- Theo dõi, uốn nắn cách cách đọc cho học sinh 
* Theo em, bài văn miêu tả cảnh gì? Theo trình tự như thế nào?
- Tuy là văn bản trích từ một tác phẩm truyện, nhưng bài văn này có thể xem là một bài văn miêu tả khá hoàn hảo về cảnh quan sông nước Cà mau - vùng cực nam của Tổ quốc.
- Trình tự miêu tả trong bài văn là đi từ những ấn tượng chung về thiên nhiên vùng đất Cà mau, rồi tập chung miêu tả và thuyết minh về các kênh rạch, sông ngòi với cảnh vật hai bên bờ, cuối cùng là tả cảnh chợ Năm Căn họp ngay trên mặt sông.
Š Trình tự văn bản, đi từ khái quát đến cụ thể.
* Theo em, câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Ngôi kể đó có tác dụng gì?
- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất. Nhân vật “tôi” trực tiếp quan sát cảnh sông nước Cà mau từ trên con thuyền và trực tiếp miêu tả.
- Cách quan sát và cảm thụ trực tiếp đó khiến cảnh sông nước Cà Mau lần lượt hiện lên một cách sinh động, Người miêu tả có thể trực tiếp bộc lộ khả năng quan sát, so sánh, liên tưởng, cảm xúc,...
- Ta thấy ở đây, tác giả đã vận dụng những hiểu biết tường tận của mình về địa lí, ngôn ngữ địa phương để đưa vào bài văn đoạn thuyết minh, giải thích địa danh, cách đặt tên các con sông, dòng kênh, làm phong phú thêm hiểu biết cho người đọc (ở đây.... nghĩa là “nước đen”).
* Dựa vào nội dung, trình tự miêu tả, xác định bố cục của bài văn? Nội dung chính của từng phần?
- Văn bản chia thành 3 phần:
1. Từ đầu Š “lặng lẽ một màu xanh đơn điệu”: Những ấn tượng chung ban đầu về thiên nhiên vùng đất Cà Mau.
2. Tiếp từ “Từ khi qua Trà Là, Cái Keo...” Š “ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai”: Cảnh kênh rạch, sông ngòi Cà Mau 
3. Phần văn bản còn lại: Cảnh chợ Năm Căn.
- Chuyển: Để giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp của sông nước Cà mau qua quan sát và nghệ thuật miêu tả của Đoàn Giỏi, chúng ta cùng tìm hiểu cụ thể trong phần phân tích văn bản Š
* Đọc thầm đoạn đầu của văn bản và nhắc lại nội dung chính của đoạn? Š
* Tìm những chi tiết miêu tả cảnh quan thiên nhiên vùng Cà Mau trong ấn tượng ban đầu của tác giả?
- [..] Sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng toàn màu xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh [...] cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối.
* Em có nhận xét gì về cách miêu tả cảnh của tác giả qua những chi tiết trên?
- Cảnh được quan sát, cản nhận qua các giác quan: Thị giác, thính giác, vị giác, đồng thời phối hợp miêu tả xen kẽ sử dụng lối liệt kê, so sánh sát hợp, dùng điệp từ “xanh”, từ láy “rì rào, đơn điệu, triền miên, mòn mỏi, lặng lẽ” có tác dụng gợi âm thanh, hình ảnh, trạng thái, cảm giác cụ thể.
* Em hình dung như thế nào về cảnh sông nước Cà Mau qua ấn tượng ban đầu của tác giả?
- Rất nhiều sông ngòi, cây cối, phủ kín màu xanh. Một thiên nhiên còn nguyên sơ đầy hấp dẫn và bí ẩn.
- Khái quát nội dung Š 
- Đọc đoạn hai, từ “Từ khi qua Trà Là, Cái Keo...” “ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai”.
* Nội dung chính của đoạn này là gì? Š
* Những kênh rạch nào được nói đến trong đoạn văn? Vì sao lại có tên gọi như vậy?
[...] ở đây người ta gọi tên đất, tên sông[...] theo đặc điểm riêng biệt của nó [...] chẳng hạn như gọi rạch Mái Giầm, vì hai bên bờ rạch mọc toàn những cây mái giầm, cong tròn, xốp nhẹ [...]; gọi là kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập không biết cơ nam nào là bọ mắt đen như hạt vừng [...]; gọi kênh Ba Khía vì ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía [...] (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon). Còn như xã Năm Căn thì nghe nói ngày xưa trên bờ sông chỉ độc có một cái lán Năm Căn [...], cũng như Cà Mau là nói trại đi theo chữ “tức khơ mâu”, tiếng Miên nghĩa là “nước đen”.
* Em có nhận xét gì về cách đặt tên các địa danh vùng sông nước Cà mau? Cách đặt tên đó gợi ra đặc điểm gì về thiên nhiên và cuộc sống Cà Mau? 
- Cách đặt tên các địa danh theo lối dân gian, dân dã, mộc mạc.
- Qua những địa danh đó gợi lên sự phong phú, đa dạng; hoang sơ của thiên nhiên gắn bó với cuộc sống lao động của con người.
- Khái quát nội dung Š 
- Ở đoạn sau, tác giả tập trung miêu tả con sông Năm Căn và rừng đước. Mời các em cùng hiểu hình ảnh dòng sông Năm Căn đó Š
* Hình ảnh dòng sông và rừng đước Năm Căn được miêu tả bằng những chi tiết nổi bật nào?
 - Dòng sông Năm Căn mênh mông nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên, ngụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
 - Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi [...] ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh [...]
* Theo em, cách tả cảnh ở đây có gì độc đáo? Cách miêu tả đó có tác dụng gì?
- Tả trực tiếp bằng thị giác (nhìn thấy bằng quan sát), thính giác (nghe thấy âm thanh); dùng nhiều so sánh: (nước...như thác; cá... như người bơi ếch; rừng đước... như hai dãy trường thành). Và một loạt tính từ miêu tả.
- Với cách miêu tả đó có tác dụng khiến cho cảnh vật hiện lên cụ thể, sinh động, người đọc, dễ hình dung được cảnh vật như thế nào. Cụ thể như khi miêu tả rừng đước, tác giả đã vẽ lên hình ảnh rừng đước với màu sắc ở ba mức độ khác nhau: màu xanh lá mạ; màu xanh rêu; màu xanh chai lọ Š Ta hình dung được các lớp cây nối tiếp nhau hai bên bờ sông được miêu tả theo mức độ: Từ non đến già.
* Trong câu “Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa lớn, xuôi về Năm Căn” có những động từ nào chỉ cùng một hoạt động của con thuyền? Thử thay đổi trình tự các động từ, cụm động từ đó trong câu, từ đó em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả?
- Các động từ, cụm động từ trong câu: Thoát ra, đổ ra, xuôi về không thể thay đổi trình tự của chúng trong câu, vì nếu đổi sẽ làm sai lệch nội dung, đặc biệt là sự diễn tả trạng thái hoạt động của con thuyền trong mỗi khung cảnh: Khi thoát ra nơi khó khăn nguy hiểm...đổ ra... con thuyền từ con kênh nhỏ ra dòng sông lớn, xuôi về theo dòng sông êm ả.
- Có thể nói tác giả đã sử dụng từ ngữ miêu tả rất chính xác và có sự lựa chọn tinh tế.
* Đoạn tả dòng sông và rừng đước Năm Căn đã tạo nên một thiên nhiên như thế nào trong tưởng tượng của em?
- Thiên nhiên mang vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ, trù phú.
- Cà Mau không chỉ độc đáo ở cảnh thiên nhiên sông nước mà còn hấp dẫn ở cảnh sinh hoạt cộng đồng nơi chợ búa. Điều đó được phản ánh đầy đủ trong cảnh sắc chợ Năm Căn. Mời các em cùng tìm hiểu trong phần cuối của văn bản. Š
* Quang cảnh chợ Năm Căn hiện lên qua những chi tiết điển hình nào?
- Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông ồn ào, đông vui, tấp nập [...] với những túp lều lá thô sơ kiểu cổ xưa nằm bên cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như núi chất dựa bờ, những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn dập dềnh trên sóng.
- Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo bờ sông, những lò than ... n và miêu tả tâm lí nhân vật trong tác phẩm.
Ngày soạn: / 01/2013 Ngày dạy: lớp 6A: /01/2013
 Tiết 79 Tập làm văn:
QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH 
VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
 1. Mục tiêu bài dạy:
 a) Về kiến thức: Giúp học sinh
	- Thấy được vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
	b) Về kĩ năng: Bước đầu hình thành kĩ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét khi miêu tả.
- Rèn kĩ năng sống: Trình bày suy nghĩ, chia sẻ những kinh nghiệm cá nhân.
	c) Về thái độ: Giáo dục học sinh nhận diện và vận dụng được những thao tác cơ bản trên trong đọc, viết bài văn miêu tả.
 2. Chuẩn bị:
 a- Giáo viên: Nghiên cứu kĩ nội dung SGK, SGV - soạn giáo án. 
 b- Học sinh: Đọc kĩ bài, chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên (trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa).
 3. Tiến trình bài dạy
 a) Kiểm tra bài cũ : (5 phút)(Miệng)
* Câu hỏi: 
	? Thế nào là văn miêu tả? Nêu một đoạn văn miêu tả trong một văn bản mà em đã được học trong chương trình ngữ văn 6?
	* Đáp án - biểu điểm:
	- Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,... làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe. (7 điểm)
	- HS nêu được một đoạn văn theo yêu cầu. (3 điểm)
 * Giới thiệu bài: (1 phút).
	Các em đã được tìm hiểu về văn miêu tả, để làm được bài văn miêu tả đảm bảo theo đúng yêu cầu, ta phải biết kết hợp các yếu tố quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét đối tượng cần tả như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết học hôm nay.
b) Dạy nội dung bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
 HS
? K
 HS
? Tb
 HS
? Tb
 HS
? K
 HS
HS
 GV
? Tb
 HS
? K
 HS
? K
 HS
 GV
HS
- Đọc lần lượt 3 đoạn văn 1, 2, 3.(SGK, T27, 28).
- Chia lớp thành 3 nhóm (mỗi tổ 1 nhóm), mỗi nhóm tìm hiểu 1 câu hỏi (5 phút), sau đó đại diện nhóm trình bày kết quả.(Có nhận xét bổ sung)
* Mỗi đoạn văn trên giúp em hình dung được đặc điểm nổi bật gì của sự vật và phong cảnh được miêu tả?
- Đoạn 1: Tái hiện lại hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt. (Nhằm đối lập với hình ảnh khoẻ khoắn, mạnh mẽ của Dế Mèn).
- Đoạn 2: Đặc tả quang cảnh vừa đẹp, thơ mộng vừa mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
- Đoạn 3: Miêu tả hình ảnh đẹp, đầy sức sống của cây gạo mùa xuân.
* Những đặc điểm nổi bật trên đây thể hiện ở những từ ngữ, hình ảnh nào?
- Đoạn 1: Các chi tiết thể hiện hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt: Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, râu ria cụt có một mẩu, mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
- Đoạn 2: Những từ ngữ, hình ảnh khắc hoạ vẻ đẹp thơ mộng của cảnh vật sông nớc Cà Mau: [...]sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện; trời xanh, nước xanh, rừng xanh, tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa; tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối.
- Phần còn lại của đoạn hai: tả vẻ đẹp mênh mông hùng vĩ: Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, con sông rộng hơn ngàn thước, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
- Đoạn 3: Những từ ngữ miêu tả vẻ đẹp đầy sức sống của cây gạo mùa xuân: Cây gạo bừng sáng như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến xanh, lóng lánh, lung linh [...] chào mào, sáo sậu, sáo đen... đàn đần lũ lũ [...] trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn ào mà vui [...]
* Để viết được đoạn văn trên, người viết cần có năng lực gì?
- Người viết cần phải có cách quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét về đối tượng mà mình miêu tả. 
* Tìm những câu văn có sự liên tưởng và so sánh trong mỗi đoạn văn? Sự tưởng tượng và so sánh ấy có gì độc đáo?
- Đoạn 1: So sánh dáng vẻ gầy gò và dài lêu nghêu của Dế Choắt với dáng vẻ của một gã nghiện thuốc phiện; so sánh đôi cánh ngắn của dế Choắt với người cởi trần mặc áo gi-lê Š Đây là những so sánh độc đáo, có sức gợi hình, gợi cảm cao (gợi cho người đọc hình dung được hình ảnh dế Choắt đi đứng xiêu vẹo, lờ đờ, ngật ngưỡng, trông rất bệ rạc). 
- Đoạn 2: So sánh: 
 + Hệ thống sông ngòi Cà Mau với mạng nhện Š Gợi lên trước mắt người đọc hình ảnh sông ngòi kênh rạch Cà Mau dày đặc, đan xen và nối kết lại với nhau trên một vùng rộng lớn.
 + So sánh cá nước bơi với người bơi ếch Š gợi sự gần gũi giữa con người với thiên nhiên.
 + So sánh hình ảnh rừng đước dựng lên cao ngất ới hai dãy trường thành vô tận Š gợi vẻ đẹp hùng vĩ của rừng đước dọc hai ven sông.
- Đoạn 3: So sánh cây gạo với tháp đèn khổng lồ Š gợi hình ảnh cây gạo cao lớn, có tán lá xoè rộng ở phần dưới và thu nhỏ dần ở phần ngọn, màu hoa gạo đỏ nổi bật trên nền xanh của lá non. Cây gạo dờng như đang toả sáng muôn sắc màu giữa khung cảnh đất trời ngập ánh sáng.
- Gọi học sinh đọc đoạn văn của Đoàn Giỏi đã bị lược bớt.
* Hãy so sánh với đoạn nguyên văn ở mục 1 đoạn 2 để chỉ ra đoạn này đã lược bỏ những chữ gì?
- Những chữ bị bỏ: ầm ầm, như thác, nhô lên hụp xuống như người bơi ếch, như hai dãy trường thành vô tận.
Š Những chữ bị lược bỏ là những hình ảnh so sánh, liên tưởng thú vị.
* Cho biết nhận xét của em khi ta bỏ những từ ngữ đó trong đoạn văn miêu tả trên?
- Bỏ những hình ảnh so sánh, liên tưởng đó, đoạn văn mất đi sự sinh động, không gợi trí tượng trong người đọc, làm cho đoạn văn trở nên chung chung, khô khan.
* Qua phân tích các bài tập trên, em thấy muốn viết được bài văn miêu tả cần phải có được những năng lực gì?
- Trình bày.
- Nhận xét, chốt nội dung bài học Š
- Đọc ghi nhớ (SGK,T.28)
I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả (37 phút) 
 1. Bài tập:
 2. Bài học:
 Muốn miêu tả được, trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tượng, ví von, so sánh... để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật. 
* Ghi nhớ 
 (SGK,T.28)
c) Củng cố, luyện tập (1phút).
Muốn miêu tả được ta phải làm thế nào?
- Trả lời.
- Nhận xét, nhấn mạnh nội dung tiết học.
 Để nắm chắc yêu cầu viết bài văn tả cảnh chúng ta sẽ cùng luyện tập trong tiết học sau. Tiết học này kết thúc tại đây. 
d) Hướng dẫn học bài ở nhà:(1phút)
 - Học thuộc ghi nhớ, nắm chắc yêu cầu cơ bản để viết một bài văn miêu tả.
 - Đọc và giải các bài tập trong phần luyện tập.
	* Rút kinh nghiệm bài dạy:........................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
(Hết tiết 1) 
======================== 
Ngày soạn: /1/2013 Ngày giảng: 6A: /1/2013
Tiết 80. Tập làm văn: 
QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH 
VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ
(tiếp theo) 
1. Mục tiêu bài dạy (Tiết 79)
2. Chuẩn bị của GV và HS: (Như tiết 79)
3. Tiến trình bài dạy
 a) Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong tiết học)
 * Giới thiệu: (1 phút)
 Tiết trước các em đã nắm được những yêu cầu cơ bản để viết một bài văn tả cảnh. Trong tiết này, chúng ta cùng vận dụng những kiến thức đó vào việc luyện tập. 
 b) Dạy nội dung bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG
 HS
? K
? Tb
 HS
? Tb
? K
 HS
GV
? Tb
 GV
- Ghi các đề mục đã tìm hiểu lên bảng (2 phút)
- Đọc yêu cầu bài tập 1
* Cho các từ, ngữ: Gương bầu dục, mảnh kính, cong cong, uốn, lấp ló, xám xịt, cổ kính, xanh um, xanh biếc. Hãy lựa chọn năm từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống trong ngoặc đơn ở đoạn văn.
- Suy nghĩ cá nhân (3 phút) sau đó GV gọi HS trình bày kết quả (Có nhận xét, chữa bổ sung):
* Trong đoạn văn miêu tả quang cảnh Hồ Gươm trên, tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh đặc sắc và tiêu biểu nào?
- Trình bày.
- Nhận xét, bổ sung và tóm tắt lên bảng:
 Tác giả đã quan sát từ xa, từ cao để bao quát Hồ Gươm; sau đó nhìn cầu Thê Húc dẫn tới đền Ngọc Sơn. Tác giả dừng lại miêu tả mái đền, gốc đa. Sau đó nhìn xa hơn là Tháp Rùa. Tác giả miêu tả tháp từ cao, xuống tường rêu rồi quan sát gò đất nơi Tháp Rùa đứng.
Š Quan sát từ xa đến gần, từ trên xuống dưới, từ khái quát đến cụ thể.
* (SGK,T.29): Những hình ảnh, chi tiết nào làm nổi bật thân hình đẹp, cường tráng nhưng tính tình kiêu căng của Dế Mèn?
- Cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ; đầu to, nổi từng mảng, rất bướng; hai cái răng đen nhánh, nhai ngoàm ngạp như hai lưỡi liềm; sợi râu dài rất đỗi hùng tráng; trịnh trọng khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
* Quan sát và ghi chép lại những đặc điểm ngôi nhà hoặc căn phòng em ở. Trong những đặc điểm đó, đặc điểm nào là nổi bật nhất?
Š Suy nghĩ và làm bài cá nhân sau đó trình bày kết quả (có nhận xét, chữa bổ sung):
- Tả bao quát bên ngoài:
 Ngôi nhà to hay nhỏ, cũ hay mới, sơn màu gì,...?
- Tả bộ phận, đặc điểm bên trong:
+ Cổng nhà ra sao?
+ Phòng khách như thế nào?
+ Phòng ngủ, phòng ăn, nhà bếp như thế nào?
+ Tiện nghi được bày biện ra sao?...
- Căn phòng em ở: được trang hoàng như thế nào (điểm nổi bật đó là gì?).
* Nếu tả lại quang cảnh một buổi sáng trên quê hương em thì em sẽ liên tưởng và so sánh các hình ảnh, sự vật sau đây với những gì? (SGK,T.29).
Gợi ý:
 Tả quang cảnh một buổi sáng trên quê hương em có thể liên tưởng:
- Mặt trời: Mâm lửa, mâm vàng, quả cầu lửa,...
- Bầu trời: Quả cầu thuỷ tinh xanh, lồng bàn,...
- Hàng cây: Hàng quân, tường thành,...
- Núi: (đôi) bát úp, cua kềnh,..
- Những ngôi nhà: Những chiếc ô, trạm gác,...
Š Suy nghĩ làm bài theo yêu cầu sau đó trình bày, có nhận xét,bổ sung.
II. Luyện tập. 
 (40 phút)
 1. Bài tập 1: 
 (SGK,T.28)
a) Điền từ theo thứ tự: 
(1) gương bầu dục;
(2) cong cong;
(3) lấp ló;
(3) cổ kính;
(5) xanh um.
b) Cách quan sát của tác giả: 
 2. Bài tập2:
(SGK,T.29)
3. Bài tập 3:
(SGK,T.29)
4. Bài tập 4:
(SGK,T.29)
c) Củng cố, luyện tập (1phút)
 ? Muốn miêu tả được ta phải làm thế nào?
 - Trả lời.
 - Nhận xét, nhấn mạnh nội dung tiết học.
 d) Hướng dẫn học bài ở nhà: (1 phút).
	- Học bài nắm chắc yêu cầu làm bài văn miêu tả.
	- Làm bài tập 5 (SGK,T.29). \
- Đọc và chuẩn bị văn bản Bức tranh của em gái tôi theo câu hỏi trong sách giáo khoa.