Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 7: Tìm hiểu chung về văn tự sự - Năm học 2009-2010

Tiết 7
Tìm hiểu chung về văn tự sự
a. Mục tiêu bài học
 Qua bài học GV giúp HS :
 - Nắm vững thế nào là văn bản tự sự, vai trò của phương thức biểu đạt này trong cuộc sống, trong giao tiếp. Nhận diện văn bản tự sự trong các văn bản đã, đang và sắp học.
 - Bước đầu tập viết, tập nói kiểu văn bản tự sự.
b. Chuẩn bị
 - GV: Soạn bài và chuẩn bị một số văn bản tự sự.
 - HS : Đọc trước bài.
c. các hoạt động dạy – học
 I. ổn định tổ chức ( 1’)
 II. Kiểm tra bài cũ ( 4’)
 1. Văn bản là gì ? Kể tên một vài văn bản mà em đã học ?
 2. Trình bày về các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của nó ?
 III. Bài mới ( 35’)
 * GV giới thiệu bài.
 Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
? Hàng ngày các em có kể chuyện và nghe kể chuyện không 
 ? Các em thường nghe kể chuyện gì 
 HS nêu.GV chốt : chuyện văn học,chuyện đời thường.
 ? Khi kể thường có mấy đối tượng
 ? Người kể thường làm gì
 ? Người nghe muốn biết điều gì
 HS nêu.GV khẳng định.
 GV đưa ra các tình huống trong SGK.
 HS đọc tình huống.
 ? Trong các trường hợp ấy người kể phải làm gì
 ? Người nghe muốn biết điều gì
 ? Mục đích nói ở các tình huống đó
 HS nêu.
 GV: Muốn biết Lan là người bạn tốt em phải kể những sự việc như thế nào về Lan ? Vì sao 
 - Kể về lòng tốt của Lan với bạn -> đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của người nghe . Hoặc nếu người kể kể những chuyện khác không liên quan đến việc thôi học của Lan => Câu chuyện không có ý nghĩa vì người nghe chưa được thông báo sự việc ấy.
 ? Truyện Thánh Gióng thuộc loại văn bản nào
 HS xác định.
 ? Em hãy liệt kê các sự việc theo thứ tự trước sau của truyện Thánh Gióng
 ? Truyện bắt đầu từ sự việc gì ? Diễn biến và kết quả ra sao
 HS xác định . GV chuẩn xác.
 ? Theo em , đâu là sự việc mở đầu ? Đâu là sự việc kết thúc 
 ? Các sự việc liên kết với nhau không 
 ? Liên kết với nhau như thế nào
 HS chỉ ra sự liên kết.
 ? Sau khi Thánh Gióng về trời câu chuyện khép lại bằng hình ảnh nào
 ? Theo em , đó là phần nào của văn bản
 HS trả lời.
 GV chốt phương thức thể hiện của tự sự.
 ? Sau khi học xong truyện Thánh Gióng giúp em hiểu được vấn đề gì
Gợi ý: Truyện kể về ai ? Thời kì nào ? là người như thế nào ?
 ? Truyện đề cập đến vấn đề gì
 ( Diễn biến các sự việc ra sao ? )
 HS nêu.
 ? Theo em, câu chuyện có ý nghĩa gì
 ( Giải thích và ca ngợi điều gì ? )
 ? Qua việc phân tích VD, em thấy truyện Thánh Gióng đã thể hiện đầy đủ các mục đích của bài tự sự chưa ? Đó là mục đích gì
 HS thảo luận trả lời.
 GV chuẩn xác.
 ? Qua phần phân tích các VD, em hiểu thế nào là văn tự sự
 ? Kể tên các văn bản tự sự em đã được học
 HS trả lời.
 ? Văn tự sự nhằm mục đích gì
 HS nêu mục đích.
 GV chốt vấn đề.
I. ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức biểu đạt ( 35’)
1. Ví dụ ( SGK)
2. Nhận xét
 - Người kể : kể lại sự việc.
 - Người nghe : biết nội dung, diễn biến các sự việc => Tự sự.
- Bà kể chuyện cho cháu nghe đi !
=> Nêu vấn đề.
- Vì sao bạn Lan thôi học ?
=> Giải thích sự việc.
- Lan là người như thế nào ? 
=> Yêu cầu tìm hiểu con người.
* Truyện Thánh gióng
- Sự việc 1 : Hai vợ chồng già chưa có con, bà mẹ thấy vết chân lạ -> ướm thử.
=> Mở đầu.
- Sự việc 2 : Bà mẹ thụ thai -> Gióng ra đời. Ba năm không nói, không cười.
- Sự việc 3 : Giặc Ân xâm lược nước ta.
- Sự việc 4 : Tiếng nói đầu tiên của Gióng là đòi đi đánh giặc.
- Sự việc 5 : Dân làng góp gạo nuôi Gióng.
- Sự việc 6: Gióng cưỡi ngựa ra trận đánh giặc -> roi sắt gẫy -> nhổ tre.
- Sự việc 7 : Giặc tan -> Gióng bay về trời => Vua lập đền thờ, phong danh hiệu cho Gióng, những dấu tích còn lại.=> ý nghĩa.
- Truyện kể về người anh hùng Thánh Gióng ( Thời Hùng Vương).
=> Tìm hiểu con người.
- Một cậu bé 3 năm không nói, nghe tin giặc Ân xâm lược ... đi cứu nước.
=> Nêu vấn đề.
- Giải thích các vết tích còn lại ( đền thờ Gióng, làng cháy)
=> Giải thích sự việc.
- Ca ngợi người anh hùng cứu nước.
=> Bày tỏ thái độ khen.
 Mục đích của tự sự
3. Ghi nhớ 
a. Khái niệm tự sự
- Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc ,sự việc này dẫn đến sự việc kia cuối cùng dẫn đến một kết thúc thể hiện một ý nghĩa.
b. Mục đích của tự sự
- Giúp người kể, giải thích sự việc, tìm hiểu con người , nêu vấn đề, bày tỏ thái độ khen chê.
 IV. Củng cố ( 3’)
 1. Câu nào đúng nhất trong những câu trả lời sau đây cho câu hỏi : Tự sự là gì ?
 A. Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khe chê.
 B. Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc và kết cục của chúng.
 C. Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
 D. Tự sự là trình bày diễn biến sự việc.
 2. Truyền thuyết Thánh Gióng nhằm mục đích gì ?
 A. Giải thích sự việc.
 B. Tìm hiểu con người.
 C. Bày tỏ thái độ khen chê.
 D. Cả 3 trường hợp trên.
 V. Hướng dẫn về nhà ( 2’)
 - Nắm chắc khái niệm văn tự sự,mục đích của văn tự sự.
 - Tìm một số văn bản tự sự đời thường.
 --------------------------------*****************---------------------------