Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 2: Văn bản Bánh chưng, bánh giầy (Hướng dẫn học thêm) - Năm học 2012-2013

Tuần 1 ; Tiết 2
Ngày soạn: 25 / 0 8 / 2012
Ngày dạy: 08 / 2012
Văn bản : Bánh chưng, bánh Giầy
 (Hướng dẫn học thêm)
A. Mục tiêu cần đạt: 
Giỳp HS biết cỏch tự đọc và học ở nhà để :
 Hiểu nội dung, ý nghĩa của truyện.
Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của chi tiết tưởng kỡ ảo.
Tỡm hiểu, tập phõn tớch nhõn vật trong truyện truyền thuyết.
 - Kể được truyện.. Bồi dưỡng lũng tự hào dõn tộc .
B.Chuẩn bị 
 - Giáo viên : Đọc sách giáo khoa ngữ văn 6, sách giáo viên ngữ văn 6, sách tham khảo có liên quan đến bài. Tranh minh hoạ .
 - Học sinh: Đọc, chuẩn bị bài ở nhà.
C. Hoạt động dạy và học
* Bài cũ : 1) Thế nào là truyện truyền thuyết ?
 2) Kể các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo trong truyện “Con Rồng cháu Tiên” Và cho biết em thích chi tiết nào nhất, vì sao ?
* Bài mới:
 Giới thiệu bài: Truyền thuyết Bánh trưng, bánh giầy là truyền thuyết giải thích phong tục làm bánh trưng, bánh giầy trong ngày tết, đề cao sự thờ kính trời, đất và tổ tiên của nhân dân, đồng thời ca ngợi tài năng, phẩm chất của cha ông ta trong việc tìm tòi, xây dựng nền văn hóa đậm đà màu sắc, phong vị dân tộc.
Dạy và học bài mới.
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
- GV gọi HS đọc truyện
- Em hóy kể túm tắt truyện
- Hướng dẫn HS tỡm hiểu chỳ thớch: 1, 2, 3, 4, 8, 9, 12, 13
- Theo em, truyện cú thể chia làm mấy phần?
I. Đọc, tỡm hiểu chung
1. Đọc - kể:
- Hựng Vương về già muốn truyền ngụi cho con nào làm vừa ý, nối chớ nhà vua.
- Cỏc ụng lang đua nhau làm cỗ thật hậu, riờng Lang Liờu được thần mỏch bảo, dựng gạo làm hai thứ bỏnh để dõng vua.
- Vua cha chọn bỏnh của lang Liờu để tế trời đất cựng Tiờn Vương và nhường ngụi cho chàng.
- Từ đú nước ta cú tục làm bỏnh chưng, bỏnh giầy vào ngày tết.
2. Chỳ thớch:
3. Bố cục: 3 phần
a. Từ đầu...chứng giỏm
b. Tiếp ....hỡnh trũn
c. Cũn lại
II. Tỡm hiểu văn bản:
- Mở đầu cõu chuyện muốn giới thiờụ với chỳng ta điều gỡ?
- Vua Hựng chọn người nối ngụi trong hoàn cảnh nào?
- ý định của vua ra sao?(qua điểm của vua về việc chọn người nối ngụi)
- Vua chọn người nối ngụi bằng hỡnh thức gỡ?
* GV: Trong truyện dõn gian giải đố là1 trong những loại thử thỏch khú khăn đối với nhõn vật
- Điều kiện và hỡnh thức truyền ngụi cú gỡ đổi mới và tiến bộ so với đương thời?
- Qua đõy, em thấy vua Hựng là vị vua như thế nào?
- Cho HS đọc phần 2
- Để làm vừa ý vua, cỏc ụng Lang đó làm gỡ?
- Vỡ sao Lang Liờu được thần bỏo mộng?
* GV: Cỏc nhõn vật mồ cụi, bất hạnh thường được thần, bụt hiện lờn giỳp đỡ mỗi khi bế tắc.
- Vỡ sao thần chỉ mỏch bảo mà khụng làm giỳp lễ vật cho lang Liờu?
- Kết quả cuộc thi tài giữa cỏc ụng Lang như thế nào?
- Vỡ sao hai thứ bỏnh của lang Liờu được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiờn Vương và Lang Liờu được chọn để nối ngụi vua?
- Truyền thuyết bỏnh chưng, bỏnh giầy cú những ý nghĩa gỡ?
1. Mở truyện: Vua Hựng chọn người nối ngụi
- Hoàn cảnh: giặc ngoài đó yờn, đất nước thỏi bỡnh, ND no ấm, vua đó già muốn truyền ngụi.
- ý của vua: người nối ngụi vua phải nối được chớ vua, khụng nhất thết là con trưởng.
- Hỡnh thức: điều vua đũi hỏi mang tớnh chất một cõu đố để thử tài.
(Khụng hoàn toàn theo lệ truyền ngụi từ cỏc đời trước: chỉ truyền cho con trưởng. Vua chỳ trọng tài chớ hơn trưởng thứ. Đõy là một vị vua anh minh)
2. Diễn biến truyện: Cuộc thi tài giữa cỏc ụng lang
- Cỏc ụng lang thi nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon.
- Lang Liờu:
+ Trong cỏc con vua, chàng là người rhiệt thũi nhất
+ Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lờn chàng ra ở riờng, chăm lo việc đồng ỏng, trồng lỳa, trồng khoai. Lang Liờu thõn thỡ con vua nhưng phận thỡ gần gũi với dõn thường
- Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sỏng tạo của Lang Liờu.
- Từ gợi ý, lang Liờu đó làm ra hai loại bỏnh.
3. Kết thỳc truyện: Kết quả cuộc thi
- Lang Liờu được chọn làm người nối ngụi.
- Hai thứ bỏnh của Lang Liờu vừa cú ý nghĩa thực tế: quớ hạt gạo, trọng nghề nụng (là nghề gốc của đất nước làm cho ND được no ấm) vừa cú ý nghĩa sõu xa: Đề cao sự thờ kớnh Trời, Đất và tổ tiờn của nhõn dõn ta.
- Hai thứ bỏnh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con người cú thể nối chớ vua. Đem cỏi quớ nhất của trời đất của ruộng đồng do chớnh tay mỡnh làm ra mà tiến cỳng Tiờn Vương, dõng lờn vua thỡ đỳng là con người tài năng, thụng minh, hiếu thảo.
* ý nghĩa của truyện:
- Giải thớch nguồn gốc hai loại bỏnh cổ truyền.
- Giải thớch phong tục làm bỏnh chưng, bỏnh giầy và tục thờ cỳng tổ tiờn của người Việt.
- Đề cao nghề nụng trồng lỳa nước.
- Quan niệm duy vật thụ sơ về Trời, Đất.
- Ước mơ vua sỏng, tụi hiền, đất nước thỏi bỡnh, nhõn dõn no ấm.
- Học truyện này, chỳng ta cần ghi nhớ điều gỡ?
- Đúng vai Hựng Vương kể lại truyện bỏnh chưng, bỏnh Giầy?
- Đọc truyện này, em thớch nhất chi tiết nào? Vỡ sao?
* GHI NHỚ: Học sinh đọc ghi nhớ SGK- Tr12
III. LUYỆN TẬP:
1. Tập kể chuyện.
2.í nghĩa của phong tục ngày tết nhõn dõn ta làm bỏnh chưng, bỏnh giầy.
- Đề cao nghề nụng, đề cao sự thờ kớnh Trời, Đất và tổ tiờn của nhõn dõn ta. Cha ụng ta đó xõy dựng phong tục tập quỏn của mỡnh từ những điều giản dị nhưng rất linh thiờng, giàu ý nghió. Quang cảnh ngày tết nhõn dõn ta gúi hai loại bỏnh cũn cú ý nghĩa giữ gỡn truyền thống văn hoỏ đậm đà bản sắc dõn tộc và làm sống lại truyền thuyết Bỏnh chưng, bỏnh giầy.
3. Chỉ ra và phõn tớch một số chi tiết trong truyện mà em thớch nhất.
- Lang Liờu được thần bỏo mộng: đõy là chi tiết thần kỡ làm tăng sức hấp dẫn của truyện, nờu lờn giỏ trị của hạt gạo ở một đất nước mà cư dõn sống bằng nghề nụng, thể hiện cỏi đỏng quớ, cỏi đỏng trõn trọng của sản phẩm do con người làm ra.
- Lời của vua núi về hai loại bỏnh: đõy là cỏch "đọc", cỏch "thưởng thức" nhận xột về văn hoỏ. Những cỏi bỡnh thường, giản dị song lại nhiều ý nghĩa sõu sắc đú cũng chớnh là ý nghió tư tưởng, tỡnh cảm của nhõn dõn về hai loại bỏnh và phong tục làm bỏnh.
IV. Hướng dẫn học ở nhà .
- Học bài, thuộc ghi nhớ.và kể lại truyện sinh động.
- Soạn bài: Từ và cấu tạo từ Tiếng Việt .