Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 2: Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giày - Năm học 2009-2010

Ngày soạn: 20/08/2009	
Ngày dạy: 26/08/2009
Tiết: 2
Văn bản
Truyền thuyết:
báNH CHƯNG, BáNH GIàY 
- Tự học có hướng dẫn -
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Qua giờ học giúp học sinh:
- Kiến thức: Hiểu được nd ý nghĩa của truyền thuyết "BC, BG", nhằm giải thích nguồn gốc của BC, BG; phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông, thấy được truyện có nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian.
- Kỹ năng: Rèn kĩ năng đọc, pt truyện. 
- Giáo dục: Tinh thần yêu lđ, sáng tạo trong lđ, yêu quí con người lđ, nét đẹp văn hoá của dân tộc. 
2. Tích hợp: TV; từ và cấu tạo từ ; TLVvăn bản tự sự.
3. Trọng tâm: ý nghĩa của truyện. 
B. Chuẩn bị: - GV: bài soạn, tranh vẽ. 
	 - HS: đọc, trả lời câu hỏi sgk. 
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học. 
Nội dung hoạt động
Tg
Hoạt động của giáo viên
HĐ của HS
* Hđ 1: khởi động
1. Kiểm tra bài cũ: 
2. Giới thiệu bài:
* Hđ 2: đọc - hiểu văn bản
I. Đọc - chú thích
1. Đọc: 
2. Chú thích: 
 a- thể loại : truyền thuyết về thời đại Vua Hùng . 
b- từ khó :
3. Bố cục : 3 phần .
II. Đọc- hiểu văn bản.
1- Giới thiệu truyện: Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hoàn cảnh . 
 - ý của Vua : 
 - Hình thức chọn : 
 -->Vua Hùng có chí lớn, quan điểm tiến bộ, muốn chọn người tài, đức . 
2- Diễn biến truyện: cuộc thi tài giải đố. 
 - Các Lang không đoán được ý Vua làm cỗ thật hậu. 
 - Lang Liêu: nghèo khó lo đồng áng, được thần giúp, mách bảo lấy gạo làm bánh.
- LL nghĩ cách làm bánh bằng những nguyên liệu bình thường trồng cấy được.
--> LL rất thông minh, sáng tạo.
- Vua Hùng chọn hai thứ bánh của Lang Liêu tế trời đất, cúng Tiên Vương, đặt tên bánh truyền ngôi cho LL.
--> KĐ tài đức của LL; Vua Hùng quí trọng nghề nông; quí trọng hạt gạo và sản phảm do chính con người làm ra; tình cảm quí trọng con người lao động.
3- Kết thúc truyện .
 - Tục làm bánh chưng bánh giày ngày tết --> 1 phong tục đẹp giầu ý nghĩa. 
* Hđ 3: tổng kết
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật: Truyện có nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian, gây hấp dẫn. 
2. Nội dung: Ttruyện giải thích nguồn gốc của BC, BG phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông; thể hiện sự thờ kính trời đất, tổ tiên của dt ta. 
* Hđ 1: củng cố - dặn dò
5
10
20
8
2
H. Nêu khái niệm về truyền thuyết? Nêu giá trị nt, nd của truyện ? 
- Nêu cảm xúc của em sau khi học xong truyện "Con Rồng, cháu Tiên"? 
 - LĐ cần cù sáng tạo đã tạo ra những sản phẩm có giá trị văn hoá cổ truyền độc đáo của dt -> truyền thuyết " BC, BG " nói rõ điều đó. 
- GV nêu yêu cầu đọc - gv đọc mẫu 
 - Gọi 3 hs đọc, gv chú ý sửa sai cho hs.
- GV giới thiệu thể loại truyện.
H- Em hãy giải thích nghĩa của các từ : tổ tiên, phúc ấm , tiên vương, ghẻ lạnh , tế 
H- Em phân biệt bố cục 3 phần của truyện? Tóm tắt cốt truyện? 
- GTT: từ đầu đến -> chứng giám .
- DBT: tiếp đến -> xin giám .
- KTT: còn lại . 
H- Phần giới thiệu truyện tg dân gian giới thiệu sự việc gì ? 
H- Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào? ý của Vua và hình thức chọn người nối ngôi? 
- Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, vua tập trung chăm lo cho dân, Vua đã già muốn truyền ngôi.
- ý của vua: người nối ngôi phải nối được chí Vua không nhất thiết phải là con trưởng.
- Hình thức chọn: thử tài . 
H- Qua đó em hiểu vua Hùng là người ntn? 
H- Diễn biến truyện là sự việc gì? 
H- Các Lang và LL có đoán được ý Vua không?
H- Vì sao Lang Liêu được thần giúp đỡ ý nghĩa của sự việc đó? 
(LL: là người thiệt thòi nhất, thân là con Vua nhưng phận rất gần gũi dân thường, nghèo khó, chỉ lo việc đồng áng -> Mơ ước của nd ta: người lao động nghèo được thần linh giúp đỡ) 
H- Thần có mách bảo cụ thể cách làm bánh không? Việc LL nghĩ cách làm bánh và tự làm bánh? 
H- Kết quả của cuộc thi?
H- Việc Vua Hùng chọn 2 thứ bánh của LL tế trời đất, cúng Tiên Vương cung với suy nghĩ của Vua về 2 loại bánh, việc truyền ngôi cho LL có ý nghĩa gì? giúp em hiểu gì về Vua Hùng? 
- GV nêu lời bình: đó là bánh của ý thần, của lòng dân, của chí Vua, cũng là sáng tạo của người anh hùng văn hoá DT. 
H- Truyện được kết thúc bằng sự việc nào? ý nghĩa của sự việc đó? 
H- Truyện có nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian. Đó là những chi tiết nào? 
H- Em hãy nêu ý nghĩa của truyện? 
H- ý nghĩa của phong tục; ngày tết nhân dân ta làm bánh chưng bánh giầy? 
(đề cao nghề nông, giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc văn hoá dt). 
* Luyện tập: Bức tranh vẽ muốn giới thiệu điều gì? 
- Trong truyện em thích nhất chi tiết nào? vì sao? 
- Đọc, phân tích truyện .
- BT nêu cảm nghĩ về truyện BC, BG . 
- Soạn: ST, TT. 
- 2 hs trả lời 
- hs nghe 
- hs đọc bài 
- hs giải thích
- 2 hs tóm tắt truyện 
- hs nêu 
- hs nêu 
- hs thảo luận trình bày 
- hs thảo luận theo nhóm (bàn) trình bày 
- hs nêu 
- hs nêu 
- hs khái quát 
- hs trao đổi trình bày 
- hs nêu 
- hs trả lời giải thích