Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 110: Câu trần thuật đơn

Tiết 110	 
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Nắm được khái niệm về câu trần thuật đơn
- Vận dụng hiệu quả câu trần thuật đơn trong nói và viết.
II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
 1. Kiến thức
- Đặc điểm ngữ pháp của câu trần thuật đơn.
- Tác dụng của câu trần thuật đơn.
 2. Kỹ năng:
- Nhận diện được câu trần thuật đơn trong văn bản và xác định được chức năng của câu trần thuật đơn.
- Sử dụng câu trần thuật đơn trong nói và viết.
III. CHUẨN BỊ : 
 1 - Giáo viên : Giáo án, sgk, sgv, tích hợp với tập làm văn và Tiếng Việt đã học . 
 2- Học sinh : Soạn bài, sgk, vở ghi.
III. LÊN LỚP: 
 1. Ổn định : 
 2. Kiểm tra bài cũ : 
 ? Chủ ngữ là gì ? Đặt một câu, xác định vị ngữ ? 
 ? Vị ngữ là gì ? Đặt một câu xác định chủ ngữ ? 
 3. Bài mới : HĐ1
Hoạt động 2: Hình thành khái niệm câu trần thuật đơn. 
* HS đọc đoạn văn trên máy chiếu.
? Đoạn văn gồm mấy câu? 9 câu.
? Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, hãy cho biết các câu văn trên dùng để làm gì?
* GV cho hs trả lời mục đích tác dụng của từng câu - PT
? Câu 1, 2, 6, 9 kể và tả về sự việc gì?
- Kể, tả về thái độ của Dế Mèn với Dế Choắt.
* Chiếu 2 văn câu trên máy.
? Câu này dùng để làm gì? giới thiệu về ai? 
? Câu này dùng để làm gì? Nêu ra ý kiến gì? 
* GV kết luận: 2 câu trên vừa dùng để giới thiệu, vừa đưa ra ý kiến cùng với câu kể, tả: 1, 2, 6, 9 ở VD P1 là câu TT
? Câu trần thuật là gì?
* Chuyển ý. Thế nào là câu trần thhuật đơn?
* GV chiếu các VD trên máy. HS PT.
? Hãy xác định CN-VN của các câu trần thuật vừa tìm được?
 * HS phân tích - GV cho chạy máy.
? Hãy xếp các câu TT vừa phân tích thành 2 nhóm câu, nhóm có 1 cụm CV và nhóm có 2 cụm CV?
- N1 gồm: câu 1, 2, 9 có 1 cụm CV.
- N2 gồm: câu 6 có 2 cụm CV. -> câu TT ghép.
-> Như vậy câu 1, 2, 9 là câu TT dùng để giới thiệu, tả và kểlại là câu chỉ có một cụm CV tạo thành-> ta gọi đây là câu TT đơn.
- Câu 9 là câu do 2 cụm CV tạo thành
-> Câu TT ghép.
? Vậy thế nào là câi TT đơn?
? Câu TT đơn dùng để làm gì?
* GV kết luận- HS đọc ghi nhớ
 HĐ3. Hướng dẫn h/s làm bài tập trên máy chiếu.
* GV cho hs đọc y/c của đề bài.
 + Học sinh thảo luận nhóm . 
 + Đại diện nhóm trả lời – học sinh nhận xét . 
* GV: Cùng các nhóm nhận xét, bổ sung.
? Đọc bài tập và cho biết những câu đó thuộc kiểu câu gì và có tác dụng gì?
? Cách giới thiệu nv chính có gì khác với cách giới thiệu nêu ở bài tập 2.
? Ngoài tác dụng giới thiệu n/v, những câu đó còn có tác dụng gì?
 I. Câu trần thuật đơn là gì ? 
 1. Câu trần thuật
- Đoạn văn: 9 câu 
- Câu 4: Câu hỏi ( Câu nghi vấn)
- Câu 3,5,8: Bộc lộ cảm xúc( Câu cảm)
- Câu 7: Cầu khiến ( Câu cầu khiến) 
- Câu 1, 2, 6, 9: Kể, tả, nêu ý kiến (câu TT) 
* Cho câu:
 - Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
-> Giới thiệu nhân vật bà đỡ Trần.
 - Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
-> Nêu ý kiến.
à Câu trần thuật là câu dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến nào đó.
2. Câu trần thuật đơn: 
- Câu 1: 
 Tôi / đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài . 
 C V
- Câu 2 : Tôi / mắng.
 C V
- Câu 6: 
 Chú mày / hôi như cú mèo thế này,
 C V 
 ta / nào chịu được . 
 C V
- Câu 9 : Tôi / về, không một chút bận tâm . 
 C V
à Câu trần thuật đơn: 
 - Câu do một cụm CV tạo thành.
 - Dùng để giới thiệu tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến . 
 * Ghi nhớ : SGK/101 
II. Luyện tập :
1. Bài 1 : 
- Câu 1: câu trần thuật đơn dùng để tả, giới thiệu
- Câu 2 : Dùng để nêu ý kiến nhận xét 
- Câu 3: Là câu TT ghép.
2. Bài 2 : Xác định kiểu câu và nêu tác dụng . 
a. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật Lạc Long Quân.
b. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật con ếch.
c. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật bà đỡ Trần.
3. Bài 3: Cách giới thiệu n/v ở cả 3 VD là giới thiệu n/v phụ trước, từ những việc làm của n/v phụ mới giới thiệu n/v chính. 
4. Bài 4 : Giới thiệu n/v còn miêu tả hoạt động của nhân vật.
5. bài tập 5 (về nhà làm).
Củng cố: 
Thế nào là câu TT đơn. Tác dụng của câu TT đơn?
Hãy đặt một câu TT đơn và nêu tác dụng của câu TT đơn đó.
Hướng dẫn học bài: 
 - H ọc ghi nh ớ v à l àm n ốt b ài t ập cnf l ại.
 - Chuẩn bị tiết: Hoạt động ngữ văn: Thi làm thơ 5 chữ.
 - Soạn tiết 111b ài: Lòng yêu nước.