Giáo án Ngữ văn 6 - Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả - Năm học 2008-2009

Tuần : Ngày soạn : /1 / 2009 
 Tiết : Ngày dạy : / 1 / 2009
 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH 
 VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ.
I. YÊU CẦU : Giúp HS
- Thấy được vai trò của tưởng tượng, quan sát trong văn miêu tả.
- Bước đầu hình thành cho HS kỹ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh.
II. CHUẨN BỊ :
 - GV : Tham khảo tài liệu SGK, SGV, , thiết kế giáo án.
 - HS : Đọc – trả lời câu hỏi SGK.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG HỌC SINH
Hoạt động 1 : Khởi động . (5 phút)
 - Ổn định lớp.
 - Kiểm tra bài cũ.
- Giới thiệu bài mới.
Kiểm tra sỉ số.
- Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
- GV nêu vai trò của quan sát, tưởng tượng, so sánh : Khi miêu tả đòi hỏi người viết phải có một số năng lực nhất định như quan sát, tưởng tượng rồi so sánh nhận xét để làm nổi bật đặc điểm tiêu biểu của sự vật, con ngườiNội dung bài học hôm nay sẽ rèn luyện cho các em những năng lực đó.
- Báo cáo sỉ số.
Thực hiện theo yêu cầu GV
- Nghe, ghi tựa.
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu các thao tác cơ bản khi miêu tả. (15 phút)
Bài tập: 
1.Đặc điểm nổi bật:
 a. Tái hiện hình ảnh ốm yếu, xấu xí của Dế Choắt.
 b. Đặc tả quang cảnh thơ mộng, hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
 c. Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo và mùa xuân.
2.Những đặc điểm thể hiện qua từ ngữ và hình ảnh:
Đoạn 1, 2: (dựa vào bài học).
Đoạn 3: Cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ, hàng ngàn bông hoa.
3. So sánh: dáng gầy gò, dài lêu nghêu của Dế Choắt so sánh với gã nghiện thuốc phiện.
-> Gợi tả: gầy gò, xanh xao, đi đứng xiêu quẹo, lờ đờ
Ghi nhớ : SGK/28
- Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập.
- Cho HS thảo luận: a, b, c.
 (Phân ba nhóm a, b, c)
-Ở câu c cho HS tìm những câu văn có sự liên tưởng và so sánh trong mỗi đoạn và chỉ ra sự độc đáo của nó.
 VD: Hỏi: Em hiểu như thế nào về dáng vẻ gã nghiện thuốc phiện? Tác hại? Gợi cho người đọc hình ảnh chú Dế Choắt như thế nào?
 - GV nhận xét, bổ sung.
- Cho HS đọc BT mục 3.
- Yêu cầu HS :
 +Tìm từ : bỏ đi.
 + Nêu nhận xét.
Hỏi: Vậy muốn miêu tả, người viết cần có những thao tác nào?
-Gọi HS đọc ghi nhớ.
- Cá nhân đọc, xác định yêu cầu BT.
- Thảo luận nhóm.
-> Đại diện nhóm trình bày-> nhận xét.
- Đọc bài tập mục 3.
- Tìm từ bỏ đi.-> nhận xét từ bỏ đi là hình ảnh so sánh, liên tưởng thú vị-> mất sinh động, không gợi trí tưởng tượng. 
- HS trả lời cá nhân. 
- Đọc ghi nhớ SGK. 
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập. .(20 phút)
 Bài tập 1 : Điền từ.
- Gương bầu dục.
- Cong cong.
- Lấp ló.
- Cổ kính.
-Xanh um.
 Bài tập 2 : Các hình ảnh.
- Cả người rung lên một màu nâu bóng mỡ.
 - Đầu to nổi từng tảng rất bướng.
 - Răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.
 - Râu dài uốn cong.
 - Trịnh trọng khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu-> chàng dế cường tráng nhưng ương bướng kiêu căng.
Bài tập 3: HS quan sát + ghi chép.
Bài tập 4: gợi ý:
-Mặt trời như một chiếc mâm lửa.
-Bầu trời trong sáng, mát mẻ như khuôn mặt của bé sau một giấc ngủ ngon.
-Những hàng cây như những bước tường thành cao vút. 
- Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 1.
- Cho HS điền từ thích hợp.
-> GV nhận xét, bổ sung.
- Cho HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 2.
- Gọi HS tìm hình ảnh tiêu biểu của Dế Mèn.
- GV nhận xét, bổ sung.
- BT 3: Yêu cầu HS tự quan sát và tìm những hình ảnh tiêu biểu của ngôi nhà, căn phòng.
-> GV nhận xét, bổ sung.
- Cho HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 4.
- Gợi ý cho HS liên tưởng đến hình ảnh có sự tưong đồng.
- Gọi 5 HS trình bày .
- GV nhận xét.
- HS đọc và xác định yêu cầu bài tập.
- Điền từ.
- Đọc và xác định yêu cầu bài tập 2.
- Liệt kê các đặc điểm nổi bật của Dế Mèn.
- Thảo luận nhóm (2 HS).
-HS trả lời cá nhân sau khi quan sát và tìm.
- Cá nhân đọc và liên tưởng so sánh.
 Hoạt động 4: Củng cố (Luyện tập) – dặn dò. (5 phút)
-Củng cố:
- Dặn dò:
Hỏi: Vậy muốn miêu tả, người viết cần có những thao tác nào?
- GV nhấn mạnh tầm quan trọng của quan sát, tưởng tựong, so sánh trong miêu tả.
-Yêu cầu HS:
 + Nắm ghi nhớ.
 + Chuẩn bị: Bức tranh của em gái tôi.
 + Trả : Sông nước Cà Mau..
- Cá nhân nhắc lại phần ghi nhớ.
- Nghe.
- Thực hiện theo yêu cầu GV.