Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tiết số 107: Các thành phần chính của câu

Tuaàn : 29 Ngaøy soaïn : 
 Tieát : 107 Ngaøy daïy : 
Tieáng Vieät 
 CAÙC THAØNH PHAÀN CHÍNH CUÛA CAÂU
II. Mục tiêu : 
 - Nắm được khái niệm thành phần chính của câu.
 - Biết vận dụng kiến thức trên để nói, viết câu đúng cấu tạo .
 - II. Kiến thức chuẩnÒ :
1 kiến thức:
- Các thành phần chính của câu.
- Phân biệt thành phần chính và thành phần phụ của câu .
2 Kĩ năng:
- Xác định được chủ ngữ và vị ngữ của câu .
- Đặt được câu có chủ ngữ, vị ngữ phù hợp với yêu cầu cho trước.. 
III. Hướng dẫn thực hiện :
Hoaït ñoäng giaùo vieân
Hoaït ñoäng hoïc sinh
Noäi dung hoaït ñoäng
+ Hoaït ñoäng 1 : Khôûi ñoäng : (5phuùt)
 - OÅn ñònh neà neáp – sæ soá.
Hoûi: Hoaùn duï laø gì ? Cho ví duï ?
 + Coù maáy kieåu hoaùn duï ? Cho ví duï ?
 - GV giôùi thieäu baøi môùi.
- Baùo caùo sæ soá.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe vaø ghi töïa.
 - OÅn ñònh lôùp.
 - Kieåm tra baøi cuõ.
 - Giôùi thieäu baøi môùi. 
+ Hoaït ñoäng 2: Hình thành kiến thức. (20 phuùt)
- Goïi HS nhaéc laïi teân caùc thaønh phaàn caâu em ñaõ hoïc ôû baäc tieåu hoïc.
- Goïi HS ñoïc ví duï SGK.
- Yeâu caàu HS tìm caùc thaønh phaàn caâu noùi treân trong caâu vöøa neâu.
- Goïi HS thöû laàn löôït löôïc boû töøng thaønh phaàn caâu.
- Hoûi: Nhöõng thaønh phaàn naøo baét buoäc phaûi coù maët trong caâu ñeå caâu coù caáu taïo hoaøn chænh vaø dieãn ñaït ñöôïc moät yù troïn veïn ? Nhöõng thaønh phaàn naøo khoâng baét buoäc phaûi coù maët trong caâu?
 - GV nhaän xeùt -> ruùt ra yù chính
- Goïi HS ñoïc laïi ghi nhôù 1.
- Goïi HS ñoïc laïi caâu vöøa phaân tích.
- Hoûi: Vò ngöõ coù theå keát hôïp vôùi nhöõng töø naøo veà phía tröôùc? Vò ngöõ traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi nhö theá naøo?
- GV nhaän xeùt.
- Goïi HS ñoïc caùc caâu ví duï ôû phaàn 2.
Hoûi: Phaân tích caáu taïo cuûa vò ngöõ trong caùc caâu vöøa ñoïc (Vò ngöõ laø töø hay cuïm töø? Neáu laø töø thì thuoäc töø loaïi naøo? Neáu laø cuïm töø thì ñoù laø cuïm töø gì? Moãi caâu coù theå coù maáy vò ngöõ?)?
- GV choát laïi yù 2.
- Goïi HS ñoïc ghi nhôù 2.
- Goïi HS ñoïc laïi caùc ví duï vöøa phaân tích ôû phaàn 2.
Hoûi : Haõy cho bieát moái quan heä giöõa söï vaät neâu ôû chuû ngöõ vôùi haønh ñoäng, ñaëc ñieåm, traïng thaùi.neâu ôû vò ngöõ laø quan heä gì?
Hoûi : Chuû ngöõ coù theå traû lôøi caâu hoûi nhö theá naøo ? Haõy phaân tích caáu taïo cuûa chuû ngöõ trong caùc caâu ñaõ daãn ôû phaàn 1 vaø 2?
- GV choát laïi yù ôû ghi nhôù 3.
- Goïi HS ñoïc ghi nhôù.
- Nhaéc laïi.
- HS ñoïc.
- HS tìm caùc thaønh phaàn trong caâu. 
-HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe.
-Ñoïc laïi ghi nhôù. 
- Ñoïc.
- Traû lôøi caù nhaân .
- Nghe.
- Ñoïc.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe.
- Ñoïc ghi nhôù.
- Ñoïc.
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- HS traû lôøi caù nhaân. 
- Nghe.
- Ñoïc ghi nhôù.
I. Phaân bieät thaønh phaàn chính vôùi thaønh phaàn phuï cuûa caâu :
 VD. Chaúng bao laâu(1),/ toâi(2) /ñaõ trôû thaønh moät chaøng deá thanh nieân nieân cöôøng traùng(3).
(1) : Traïng ngöõ.
(2) : Chuû göõ.
(3) : vò ngöõ.
Ghi nhôù SGK/92.
Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn. Thành phần không bắt buộc có mặt được gọi là thành phần phụ.
II. Vòû ngöõ :
a. .ra ñöùng ôû cöûa hang.
 (Cuïm ñoäng töø)
b. ..naèm saùt beân bôø soâng
 (Cuïm ñoäng töø)
c.laø ngöôøi,..giuùp ngöôøi
 (cuïm dt) (cuïm ñt)
Ghi nhôù SGK/93.
- Vị ngữ là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi làm gì? , làm sao?, như thế nào? Hoặc là gì?
- Vị ngữ thường là động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ, danh từ hoặc cụm danh từ.
- Câu có thể có một hoặc nhiều vị ngữ 
III. Chuû ngöõ: 
 VD: Toâi, Chôï Naêm Caên, Caây tre, tre nöùa mai vaàu: bieåu thò nhöõng söï vaät coù haønh ñoäng, traïng thaùi neâu ôû vò ngöõ. 
Ghi nhôù SGK/93.
- Chủ ngữ là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái ,được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi ai?, con gì? Hoặc cái gì?
- Chủ ngữ thường là danh từ, đại từ,hoặc cụm danh từ.Trong những trường hợp nhất định, động từ, tính từ hoặc cụm động từ, cụm tính từ cũng có thể làm chủ ngữ.
- Câu có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ .
+ Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp. (15 phuùt)
- Goïi HS ñoïc vaø xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp 1 - Goïi HS trình baøy.
- Goïi HS ñoïc vaø xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp 2 cho HS thaûo luaän nhoùm.
- Ñoïc.
- Caù nhaân trình baøy : xaùc ñònh chuû ngöõ, vò ngöõ.
- Ñoïc.
- Ñaïi dieän nhoùm trình baøy.
IV/ Luyện Tập
 Baøi taäp 1: 
Xaùc ñònh chuû ngöõ, vò ngöõ:
 - Toâi (CN, ñaïi töø) /ñaõ trôû thaønh moät chaøng deá thanh nieân cöôøng traùng.(vò ngöõ, cuïm ñoäng töø).
- Ñoâi caøng toâi (CN, cuïm danh töø)/ maãm boùng.(vò ngöõ, tính töø).
- Nhöõng caùi vuoát ôû khoeo, ôû chaân (chuû ngöõ, cuïm danh töø)/ cöù cöùng daàn vaø nhoïn hoaét.(vò ngöõ, hai cuïm tính töø).
- Toâi (CN, ñaïi töø)/ co caúng leân ñaïp phanh phaùch vaøo caùc ngoïn coû.(vò ngöõ, hai cuïm ñoäng töø).
- Nhöõng ngoïn coû (chuû ngöõ, cum danh töø)/ gaãy raïp, y nhö coù nhaùt dao vöøa lia qua (vò ngöõ, cuïm ñoäng töø).
Baøi taäp 2: 
- Trong giôø kieåm tra, em ñaõ cho baïn möôïn buùt.
- Baïn em raát toát.
- Baïn Lan laø lôùp tröôûng.
+ Hoaït ñoäng 4: cuûng coá – Daën doø(5 phuùt)
a/ củng cố
- Goïi HS trình baøy caùc ghi nhôù. 
b/ Hướng dẫn tự học
- Yeâu caàu HS: 
- Hoïc baøi: chuù yù ñeán ba ghi nhôù.
- Chuaån bò: Thi làm thơ 5 chữ.
- Traû lôøi caù nhaân.
- Nghe.