Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Mây và sóng

MÂY VÀ SÓNG
---------–---—---------
 - R .Ta Go -
I / Mục tiêu cần đạt:
Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử và những đặc sắc về nghệ thuật trong việc sáng tạo những cuộc đối thoại tưởng tượng và xây dựng các hình ảnh thiên nhiên của tác giả.
II / Chuẩn bị:
 - Giáo viên: Nghiên cứu SGK, SGV, sách chuẩn kiến thức, kĩ năng, tài liệu có liên quan. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài.
 - Học sinh: SGK, soạn bài theo đinh hướng SGK và sự hướng dẫn của GV.
III / Hoạt động dạy và học
 * Kiểm tra bài cũ : 
 Em hãy chọn câu trả lời đúng nhất:
Câu 1: Bài thơ “Nói với con” được làm theo thể thơ gì ?
 A. Năm chữ. C.Lục bát.
 B. Tám chữ. D. Tự do.
Câu 2: Bài thơ “Nói với con” có giọng điệu như thế nào ?
A. Sôi nổi, mạnh mẽ. C. Tâm tình, tha thiết
B. Ca ngợi, hùng hồn. D. Trầm tĩnh, răn dạy. 
 Câu 3: Qua bài thơ “Nói với con” nhà thơ muốn gởi gắm điều gì ?
A.Tình yêu quê hương sâu nặng.
B.Niềm tự hào về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ của quê hương.
C. Triết lí về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người.
D.Gồn cả 3 ý trên.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
Hoạt động1: Giới thiệu
Trong chương trình ngữ văn THCS em đã học những văn bản nào nói về tình mẹ con ?
- Cổng trường mở ra (Lý Lan)
- Mẹ tôi (Ét-môn-đô-đơ A-mi-xi)
- Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng)
- Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (Nguyễn Khoa Điềm)
- Con cò (Chế Lan Viên)
à Tình cảm gia đình thật ấm áp và đẹp đẽ. Các em đã dược học những tâm sự của cha đối với con, của mẹ đối với con và hôm nay chúng ta sẽ được tiếp cận một lời tâm sự của con với mẹ qua bài thơ ‘Mây và sóng” của đại thi hào Tago(Ấn Độ).
GV: Gọi HS đọc chú thích trang 87 và tóm tắt vài nét về tác giả và tác phẩm.
- GV: Nhấn mạnh một số nét về tác giả, tác phẩm.
- Tago là một người có tâm hồn nhạy cảm. Ông đã gặp nhiều điều không may mắn trong gia đình: Trong 6 năm từ 1902 - 1907 ông đã mất 5 người thân:
 Vợ (1902), 
 Con gái thứ 2 (1904), 
 Cha và anh (1905) 
 Con trai đầu (1907) 
=>Tình cảm gia đình đã trở thành một trong những đề tài quan trọng trong thơ Ta go.
- Tập thơ là tặng vật vô giá của Tago dành cho tuổi thơ được viết từ lòng yêu con trẻ và cả nỗi đau buồn vì mất hai đứa con thân yêu.
- GV: Hướng dẫn HS đọc văn bản. 
 + Đọc giọng thay đổi và phân biệt lời kể, đối thoại.
 + Giọng say sưa,tràn trề hạnh phúc 2 câu cuối đoạn 1và 2 
- GV: Gọi HS đọc văn bản -> GV nhận xét.
- GV: Hướng dẫn HS giải thích một số từ khó qua chú thích.
- GV: Câu thơ trong bài thơ có gì đặc biệt ? Nhận xét về thể thơ ?
- GV Giảng: Thể thơ văn xuôi, câu thơ dài ngắn khác nhau, không vần nhưng vẫn có nhạc điệu do yếu tố lặp lại và nhịp điệu đi bên trong của bài thơ.
I/ Giới thiệu
 1/ Tác giả: 
 - Ra-bin-đra-nat Tago(1861-1941) tại Can- cut-ta, Ấn Độ.
 - Là nhà thơ đầu tiên của Châu Á đạt giải Nobel.
 - Thơ Tago thể hiện tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lý nồng đượm. 
 2) Tác phẩm
- Xuất xứ: Được viết bằng tiếng Ben Gan, in trong tập Si- su (Trẻ thơ) XB năm 1909.
- Được Tago dịch sang tiếng Anh, in trong tập “Trăng non” XB năm 1915.
 3/ Đọc-Tìm hiểu chú thích
 5/ Thể thơ: Tự do
Hoạt động2 : Tìm hiểu văn bản
II/ Tìm hiểu văn bản
1/ Lời mời gọi của những người sống trên mây, trong sóng.
- GV: Lời mời gọi của những người trên mây, trong sóng có gì đặc biệt ? Thể hiện qua những hình ảnh nào?
- GV: Cách đến với mây và sóng có gì hấp dẫn?
 - Hãy đến nơitầng mây”
 - Hãy đến rìa biểnnâng đi”
- GV: Em có nhận xét gì về lời mời của mây và sóng ? (Chú ý hình ảnh thiên nhiên)
- GV: Chuyển: Thiên nhiên rực rỡ, bí ẩn bao điều mới lạ hấp dẫn với tuổi thơ, dường như khó có thể từ chối lời mời gọi đó được. Vậy điều gì đã khiến em từ chối lời mời gọi của những người trên mây, trong sóng ? Ta sẽ đi tìm hiểu thái độ của em bé
 2/ Thái độ của em bé trước lời mời gọi
- GV: Gọi HS đọc lại lời em bé nói với mây và sóng.
- GV: Trước lời mời gọi của những người trên mây và trong sóng thái độ của em bé như thế nào? Thể hiện qua những chi tiết nào ?
- GV: Lý do nào khiến em bé từ chối lời mời gọi của mây, của sóng ?
-> Lời từ chối và lí do thật dễ thương khiến những người sống trên mây, trên sóng đều ”mỉm cười”. 
* Chuyển: Không đi chơi cùng mây và ca hát cùng sóng, ở nhà một mình em bé đã sáng tạo trò chơi gì ? Có hấp dẫn, thú vị không? chúng ta sẻ đi tìm hiểu trò chơi của em bé.
- GV: Em đã tưởng tượng những trò chơi khác như thế nào? 
- GV: Biện pháp nghệ thuật nào đả được tác giả sử dụng trong trò chơi của em bé ? 
- GV: Gọi HS so sánh giữa cuộc chơi từ lời rủ của mây, sóng và trò chơi do em tưởng tượng ?
-> - Cũng có những hình ảnh thiên nhiên đẹp.
 - Trò chơi tự sáng tạo cũng rất vui nhưng lại hấp dẫn hơn khi được ở cùng mẹ.
à Một sự tưởng tượng phong phú, sát hợp với thiên nhiên thật.
- GV: “ Và không ai chốn nào”: Câu thơ cuối bài vừa là câu kết của phần 2 và là cho cả bài. Tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt
- GV: Giáo dục: Không đi chơi em bé đã tự tạo trò chơi cho mình và mẹ: Vừa thông minh vừa thương mẹ. Trong cuộc sống có rất nhiều bạn đi chơi Game, sinh nhật... dù ba mẹ muốn con ở nhà nhưng vẫn cố đi, có bạn ở nhà thì lại không vui, khó chịu với ba mẹ. => Dẫn dắt học sinh nêu suy nghĩ về Game, tình cảm cha mẹ dành cho con và bổn phận đối với cha, mẹ.
- GV: Thơ Tago thường đậm ý nghĩa triết lý. Vậy theo em qua việc em bé dù không đi chơi nhưng vẫn cảm thấy rất vui thì em có thể rút ra tính triết lý ở bài thơ này là gì? 
->Tính chất triết lý : Hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi, bí ẩn do ai ban cho mà do chính con người khơi nguồn sáng tạo. 
- GV: Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con bài thơ còn có thể gợi cho ta suy nghĩ thêm điều gi?
 + Con người trong cuộc sống vẫn thường gặp những cám dỗ và quyến rũ muốn khước từ chúng cần có những điểm tựa vững chắc mà tình mẫu tử là một trong những điểm tựa ấy.
II/ Tìm hiểu văn bản
1/ Lời mời gọi của những người sống trên mây, trong sóng.
a/ Lời mời gọi của mây
 - Chơi “Từ khi thức dậy -> chiều tà.
- “Bình minh vàng”,“Vầng trăng bạc” 
 Ä Cảnh sắc rực rỡ như cõi tiên.
b Lời mời gọi của sóng
- “Ca hát từ sáng sớm->hoàng hôn” 
 - Ngao du khắp nơi.
Ä Cuộc sống với niềm vui bất tận.
è Đó là những lời mời gọi hết sức hấp dẫn, tràn đầy màu sắc, cuốn hút trẻ thơ
2/ Thái độ của em bé trước lời mời gọi
a/ Thái độ:
 + “Nhưng lµm thÕ nµo m×nh lªn ®ã ®ược ?”
 + “Nhưng lµm thÕ nµo mình ra ngoµi ®ã ®ược ?”
Ä Tò mò, thích thú, hỏi cách để được đi chơi.
b.Lời từ chối của em bé
 - “Mẹ mình đang đợi ở nhà” 
 -“ Làm sao có thể rời mẹ mà đến được ?”
 - “ Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được ?”
-> Câu hỏi tu từ
 Ä Nhấn mạnh chính tình mẫu tử đã níu giữ em không đi chơi với họ.
4/ Trò chơi của bé
Con -> Mây 
 Mẹ -> Trăng 
Con -> Sóng 
Mẹ -> Bến bờ kì lạ -> Ẩn dụ àTấm lòng bao la, bao dung của mẹ.
 -> Trò chơi với mẹ rất hay, thú vị vừa được chơi vừa được gần mẹ.
ð Sử dụng hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng.
Ä Khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt và có ở khắp nơi.
Hoạt động 3: Luyện tập 
III / Luyện tập
1/ Dòng nào sau đây thể hiện đúng nhất nội dung cảm xúc của bài thơ ?
 a/ Tình yêu sâu nặng, tha thiết của con đối vói mẹ.
 b/ Ngợi ca tình mẹ con thiêng liêng bất diệt.
 c/ Tấm lòng yêu thương trân trọng của tác giả đối với trẻ thơ.
 d/ Cả 3 ý trên đều đúng.
2/ Ý kiến nào dưới đây nêu đúng và đầy đủ nhất đặc sắc nghệ thuật của bài thơ ?
 a/ Thơ văn xuôi, lời kể xen đối thoại, phép lặp biến hóa, phát triển.
 b/ Hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng, phép lặp biến hóa.
 c/ Thơ văn xuôi, lời kể xen đối thoại, phép lặp biến hóa, phát triển, hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng.
 d/ Dùng biện pháp lặp nhưng có sự biến hóa và phát triển, xây dựng những hình ảnh thiên nhiên giàu trí tưởng tượng.
III/ Luyện tập
Hoạt động 4: Tổng kết
III/ Tổng kết
1/ Nghệ thuật
2/ Nội dung
 - GV: Chẳng hiểu là vô tình hay cố ý mà trong nền âm nhạc Việt Nam đã từng đón nhận một ca khúc cũng với những hình ảnh so sánh: ”Lòng mẹ bao la như biển thái bình”, ”Lòng mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu”
- GV: Cho HS nghe bài hát ”Lòng mẹ”
III/ Tổng kết
IV/ Củng cố: Yêu cầu HS nhắc lại Ghi nhớ / 89.
V / Dặn dò: 
 - Học bài: Học thuộc lòng bài thơ, ghi nhớ / 89
 - Soạn bài: Chuẩn bị bài ôn tập về thơ
 + Lập bảng hệ thống theo hướng dẫn.
 + Chuẩn bị câu 3, 4, 5, 6 Sgk trang 90 
{ Rút kinh nghiệm:
---------------˜---™-------------