Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Bài: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Tuần 33
Tiết 125,126
NS: 
ND:
 Tiết 125,126
 VH
I/. Mục tiêu:
Thấy được bức thư được viết xuất phát từ tình yêu thiên nhiên, đất nước đã nêu lên một vấn đề bức xúc có y ùnghĩa to lớn đối với cuộc sống hiện nay : bảo vệ và giữ gìn trong sạch của thiên nhiên, môi trường.
Thấy được tác dụng của việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong bức thư như văn hóa, yếu tố trùng điệp, thủ pháp đối lập với việc diễn đạt ý nghĩa và biểu hiện tình cảm.
Thấy được ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường, thiên nhiên được đặt ra trong văn bản nhật dụng và nghệ thuật tạo nên sức hấp dẫn của văn bản .
II/. Kiến thức chuẩn:
Kiến thức :
Ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường .
Tiếng nói đầy tình cảm và trách nhiệm đối với thiên nhiên, môi trường sống của thủ lĩnh Xi-át –tơn .
Kĩ năng :
 - Biết cách đọc, tìm hiểu nội dung văn bản nhật dụng .
 - Cảm nhận được tình cảm tha thiết với mảnh đất quê hương của vị thủ lĩnh Xi-át-tơn .
 - Phát hiện và nêu được tác dụng của một số phép tu từ trong văn bản .
III/. Hướng dẫn - thực hiện:
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung 
Khởi động .
Ổn định lớp .
Kiểm tra bài cũ :
+ Các lỗi thường gặp khi viết câu.
+ Khi nào chúng ta cần viết đơn ? Các phần quan trọng trong đơn ?
+ Cách viết đơn không theo mẫu ?
Giới thiệu bài mới :
 Mỗi chúng ta ai cũng có tình yêu đối với quê hương, đất nước song cách thể hiện tình yêu quê hương ở mỗi người, mỗi dân tộc có sự khác nhau. Có người yêu quê hương là yêu những vật gần gũi quanh mình, có khi tình yêu quê hương ấy là nỗi đau trước cảnh quê hương bị chiếm đóng. Có người thể hiện tình yêu quê hương bằng sự quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường. Các em sẽ được tìm hiểu vùng đất này qua văn bản “ Bức tranh của thủ lĩnh da đỏ”
Hoạt động 1 : Đọc-hiểu văn bản .
Đọc – tìm hiểu chú thích.
Học sinh đọc phần ê trong SGK.
Hỏi : Em hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của bức thư ?
Cho học sinh đọc các chú thích trong sách giáo khoa ( các chú thích (3), (4), (8), (10), (11) để các em tìm hiểu các từ khó.)
Hỏi : Dựa vào các câu hỏi phần “ Đọc – hiểu văn bản” em thấy văn bản này chia làm mấy phần ? nội dung ?
Hoạt động 2: Phân tích .
Hướng dẫn Hs phân tích văn bản .
Để hiểu được những điều người da đỏ muốn gửi gấm. Chúng ta đi vào phân tích
Hỏi : Hãy chỉ ra những phép so sánh và nhân hóa đã được dùng trong đoạn đầu bức thư?
Hỏi : Từ cách nói như thế, em thấy trong kí ức người da đỏ luôn hiện lên những điều tốt đẹp nào ?
Tạo sao vị thủ lĩnh da đỏ nói rằng “đó là điều thiêng liêng” ?
Hỏi : Từ những suy nghĩ đó em có nhận xét gì về cách sống của người da đỏ?
Gv chốt : Bằng nghệ thuật so sánh, nhân hoá , tác giả cho ta thấy người da đỏ xem đất và thiên nhiên như là mẹ à gắn bó, yêu quí, tôn trọng đất đai, môi trường.
HS hoạt động cá nhân 
- Văn bản chia làm ba phầm.
+ Phần 1 : từ đầu  cha ông chúng tôi : những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.
+ Phần 2 : Tôi biết  sự ràng buộc” : những âu lo của người da đỏ.
+ Phần 3 : còn lại : kiến nghị
- “đất này là bà mẹ”; “những bông hoa ngát hương là người chị, người em” ; “những dòng sông, con suối đâu chỉ là những giọt nước mà còn là máu của tổ tiên”.
ÊThiên nhiên là người thân, là máu thịt
- HS hoạt động cá nhân.
- Những điều đó điều đẹp đẽ, cao quý, không thể tách rời với sự sống của người da đỏ . (là bà mẹ, là người chị, người em)
- Những thứ đó không thể mất, cần phải tôn trọng, gìn giữ.
" Gắn bó, yêu quí, tôn trọng đất đai, môi trường..
- Không yêu đất, chỉ lấy đi từ lòng đất những gì mà họ cần.
A/. Tìm hiểu chung:
 (chú thích « SGK . Tr : 138)
B/.Đọc hiểu văn bản
I. Nội dung:
1/ Quan hệ của người da đỏ đối với đất nước và thiên nhiên :
-Đất và thiên nhiên là thiêng liêng, là mẹ của người da đỏ.
-Phép so sánh, nhân hóa => Mối quan hệ mật thiết giữa con người với đất và thiên nhiên .
" gắn bó, yêu quí, tôn trọng đất đai, môi trường.
Hoạt động 2 : Phân tích (tt).
Hỏi : Đọc đoạn văn “ Tôi biết  sự ràng buộc” chúng ta thấy được sự đối lặp trong “ cách sống, thái độ đối với đất”, đối với thiên nhiên giữa người da đỏ, da trắng. Em hãy chỉ ra dự đối lập đó. ?
Hỏi : Từ những chi tiết đó, em có thể cho biết người da đỏ lo lắng điều gì trước khi bán đất cho người da trắng ?
Hỏi : Những lo âu này đã cho ta thấy giữa cách sống của người da trắng và người da đỏ có gì khác nhau ?
Hỏi : Tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để thể hiện những âu lo của mình ?
Gv chốt : bằng Phép đối lập, dùng điệp ngữ tác giả cho ta thấy tác giả khẳng định tầm quan trọng của đất, của thiên nhiên đối với con người .
Hỏi : Qua đó em hiểu thêm điều gì về người da đỏ(tình cảm của họ đối với thiên nhiên, môi trường sống) ?
Hỏi : Vì thế khi quyết định bán đất cho người da trắng, người da đỏ đã đưa ra những điều kiện gì ?
Chuyển : cuối cùng, thủ lĩnh Xi – át – Tơn đã kiến nghị với người da trắng điều gì ?
Hỏi : Thủ lĩnh Xi – at – tơn đã kiến nghị điều gì với người da trắng ?
Hỏi : Vì sao tác giả gọi “Đất là Mẹ”
Hỏi : Em có nhận xét gì về giọng điệu của đoạn thư này so với đoạn trên ?
Hỏi : Các kiến nghị đó kết hợp với sự thay đổi giọng điệu người viết muốn nói điều gì ?
Gv chốt : Qua cách lập luận chặt chẽ, cách so sánh cụ thể, bức thư có ý nghĩa sâu sắc .Tác giả cho ta thấy : Khẳng định mối quan hệ giữa đất , thiên nhiên đối với con người.Nếu người da đỏ buộc phải bán đất thì người da trắng phải đối xử với đất như người da đỏ .Lời cảnh báo : Nếu không thì người da trắng cũng bị tổn hại .--> Gv ghi bảng 
GDMT : Trực tiếp khai thác về đề tài mơi trường .
Ghi nhớ.
Hỏi : Theo em văn bản này đề cập đến vấn đề gì ?
Hỏi : văn bản này được viết cách đây rất lâu nhưng đến nay nó vẫn có một giá trị nhất định ? vì sao như vậy ? giá trị đó là gì ?
Hỏi : Sau khi học xong văn bản này em thấy mình cần phải làm gì với thiên nhiên, môi trường xung quanh. ?
Gv chốt lại các ý chính của ghi nhớ (SGK. Trang 140) 
?“Bức thư ” ra đời cách đây hơn một thế kỷ nhưng vẫn đựoc xem là một trong những văn bản hay nhất nói về môi trường không chỉ vì nó đề cập đến vấn đề chung cho mọi thời đại: quan hệ giữa con người và thiên nhiên mà còn vì ký do gì?
? Đó là những nét nghệ thuật nổi bật nào?
Kết: Và bao trùm lên tất cả, nó đựoc viết bằng sự am hiểu, bằng trai tim yêu thương mãnh liệt dành cho đất đai, môi trường thiên nhiên của tác giả nói riêng và người dân da đỏ nói chung.
- Mãnh đất này là kẻ thù chứ không phải anh em họ.
- Họ cư xử với đất mẹ và anh em bầu trời như những vật mua được, bán đi.
- Hít thở không khí nhưng chẳng để ý đến bầu không khí mà họ hít thở.
- Cả ngàn con trâu rừng bị người da trắng bắn mỗi khi đoàn tàu chạy qua .
- đất đai, môi trường thiên nhiên sẽ bị người da trắng tàn phá.
- Cách sống thực dụng của người da trắng khác cách sống tôn trọng thiên nhiên, gía trị tinh thần của người da đỏ.
- so sánh, đối lập, nhân hóa, điệp từ ngữ.
-HS nghe 
- Yêu quý, có ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên như 
" Ngài phải  hoa đồng cỏ.
- Người da trắng phải đối xử với các muôn thú sống trên mãnh đất này như những người anh, em ?
- Phải biết kính trọng đất đai.
- Phải dạy con cháu : đất đai là mẹ.
- điều xãy ra với đất tức là xãy ra với đứa con của đất.
- Đất là nơi sinh ra muôn loài , là nguồn sống của muôn loài. Cái gì con ngừời làm cho đất đai là làm cho ruột thịt của mình.
- Đất là nơi con người làm ăn sinh sống, nuôi dưỡng con người .
- Giọng văn tha thiết vừa danh thép, vừa hùng hồn.
- Vì nó đề cập đến một vấn đề : quan hệ giữa con người và thiên nhiên .
- Vì nó được viết bằng trái tim tha thiết dành cho đất đai, thiên nhiên.
- HS hoạt động cá nhân.
Hs trả lời :
Đề cập đến đất đai, môi trường 
Phù hợp với việc bảo vệ môi trường hiện nay 
Bảo vệ thiên nhiên và môi trường 
- Vì nghệ thuật viết
2/ Cách sống và thái độ đối với đất của người da đỏ và “người da trắng” :
Đất và nước
Người da đỏ
Người da trắng
Là mẹ, là máu thịt.
Là những vật mua được; họ ngấu nghiến và để lại những bãi hoang mạc.
Không gian sống
Ưa thích những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua mặt hồ và đượm hương thơm của phấn thông.
Ở thành phố người da trắng chẳng có nơi nào yên tĩnh, chỉ toàn những tiếng ồn ào lăng mạ.
Không khí
Không khí là của chung và vô cùng quí giá.
Cũng chia sẽ, hít thở không khí nhưng chẳng để ý đến nó
Muông thú
Chỉ giết để duy trì cuộc sống.
Bắn giết cả ngàn con để tiêu khiển.
-Phép đối lập, dùng điệp ngữ để khẳng định tầm quan trọng của đất, của thiên nhiên đối với con người .
3/ Thái độ của thủ lĩnh người da đỏ.
- Khẳng định mối quan hệ giữa đất , thiên nhiên đối với con người .
- Nếu người da đỏ buộc phải bán đất thì người da trắng phải đối xử với đất như người da đỏ .
- Lời cảnh báo : Nếu không thì người da trắng cũng bị tổn hại .
- Lập luận chặt chẽ, cách so sánh cụ thể, bức thư có ý nghĩa sâu sắc .
Qua bức thư trả lời yêu cầu mua bán đất của Tổng thống Mĩ Phreng-klin, thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn 
II./ Nghệ thuật : Bằng một giọng văn đầy sức truyền cảm, bằng lối sử dụng phép so sánh, nhân hóa, điệp ngữ phong phú đa dạng .
III./ Ý nghĩa VB: Đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa toàn nhân loại: Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của chính mình. 
Luyện tập 
Gv hướng dẫn cho Hs chọn một số câu hay của văn bản này , nói về : Không khí, ánh sáng, đất, nước, thực vật, thú vật, à học thuộc lòng .
Hs chọn và ghi nhận
Luyện tập 
Hs thực hiện ở nhà .
Hoạt động 3v Hướng dẫn tự học :
 x Củng cố :
x Dặn dị :
Bài vừa học : Học bài : Các nội dung đã phân tích và phần tổng kết
Chuẩn bị bài mới : Tuần tới văn học học bài “động phong nha” , trả bài : “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” 
Tiết tới : Học bài “Chữa lỗi về chủ ngữ vị ngữ (tt)” ; Trả bài : “Chữa lỗi về chủ ngữ vị ngữ ” .
Bài sẽ trả bài : chữa loiã về VN và CN
-HS trả lời theo câu hỏi của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
-HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
C./ Hướng dẫn tự học :
-Nhơ những hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc của văn bản.
- Sưu tầm một số bài viết về bảo vệ môi trường và thiên nhiên.
3
Bài tập trắc nghiệm:
1. Bức thư đã phê phán những hành động và thái độ gì của ngời da trắng thời đó?
A.Tàn sát những ngời da đỏ.
B.Hủy hoại nền văn hóa của ngời da đỏ.
C.Thờ ơ, tàn nhẫn đối với thiên nhiên và môi trờng sống.
D.Xâm lược các dân tộc khác.
2. Cụm từ “tôi là kẻ hoang dã” đợc lặp lại nhiều lần trong bức th có ý nghĩa nh thế nào ?
A. Thể hiện sự khiêm tốn của vị thủ lĩnh.
B. Nhấn mạnh sự khác biệt của về lối sống của ngời da trắng và da đỏ.
C. Nói lên ngời da đỏ chỉ biết một cách sống là hoà hợp với thiên nhiên.
D. Cả A, B, C.
3. Giá trị bức th của Xi-át-tơn viết ở thế kỷ XIX cho tới hôm nay là gì ?
A. Tình yêu thiên nhiên và bảo vệ môI trờng.
B. Đề cao quá trình đô thị hoá.
C. TháI độ chống chiến tranh.
D. Cả A, B, C.