Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tuần 1 (chuẩn)

Tuần : 01 Ngày soạn :
Tiết : 1 Ngày dạy : 
CON RỒNG CHÁU TIÊN
(Truyền thuyết)
I. Mục tiêu :
 _ Có hiểu biết bước đầu về thể loại truyền thuyết .
 _ Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về nòi giống dân tộc qua truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên .
 _ Hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện .
 II. KIẾN THỨC CHUẨN :
 1. Kiến thức :
 _ Khái niệm thể loại truyền thuyết .
 _ Nhân vật , sự kiện , cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu .
 _ Bóng dáng lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm văn học dân gian trong thời kì dựng nước .
 2. Kĩ năng :
 _ Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết .
 _ Nhận ra những sự việc chính của truyện .
 _ Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kì ảo tiêu biểu trong truyện .
III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN :
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung hoạt động
+ Hoạt động 1 : Khởi động
- ổn định lớp .
- Kiểm tra sĩ số.
- Giới thiệu sơ lược về chương trình Ngữ Văn.
+ Hoạt động 2: Giới thiệu bài : 
 _ Truyện “Con rồng cháu tiên” là (một truyền thuyết tiêu biểu mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng cũng như truyền thuyết Việt Nam nói chung). Nội dung ý nghĩa của truyện “Con rồng cháu tiên” là gì ? Để thể hiện nội dung ý nghĩa ấy , truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc đáo nào ? Vì sao nhân dân ta , qua bao đời , rất tự hào và yêu thích câu chuyện này ? Tiết học sẽ giúp trả lời những câu hỏi ấy .
 _ Ghi tên bài lên bảng . 
+ Hoạt động 3 : Hướng dẫn HS tìm hiểu chung . 
- Gọi HS đọc chú thích dấu sao ở SGK 
Hỏi : Em hiểu như thề nào về thể loại truyền thuyết ?
- Chốt :
+ Hoạt động 4: Hướng dẫn HS Đọc – hiểu văn bản (phân tích )
- Hướng dẫn HS đọc
- Đọc mẫu 
- Cho HS đọc lại truyện 
- HS đọc từ đầu ..Long Trang
- Nhận xét HS đọc
- HS đọc tiếp đến lên đường
- Nhận xét HS đọc
- HS đọc phần còn lại 
- Nhận xét HS đọc
- Cho HS tìm hiểu các chú thích (1)
(2) (3) (5) (7)
Hỏi : Em hãy tìm chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ?
_ Chốt : Lạc Long Quân và và Aâu Cơ đều là thần . Long Quân là nòi rồng , ở dưới nước , còn thần Long Nữ Aâu Cơ dòng tiên , ở trên núi , thuộc dòng họ Thần Nông – vị thần chủ từ nghề nông , dạy loài người trồng trọt và cày cấy . Lạc Long Quân sức khỏe vô địch , có nhiều phép lạ còn Aâu Cơ xinh đẹp tuyệt trần 
Hỏi : Việc kết duyên của Lạc Long Quân và Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có gì kì lạ? 
 - Chốt :  Aâu cơ sinh ra một cái bọc  như thần sự sinh nở đặc biệt .
Hỏi : Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế nào ?
- Chốt : Lạc Long Quân đưa năm mươi con xuống biển , Aâu Cơ đưa năm mươi con lên núi . Họ chia nhau cai quản các phương . Lạc Long Quân giúp dân diệt trừ Ngư Tinh , Hổ Tinh , Mộc Tinh  những loài yêu quái làm hại dân lành ở vùng biển , đồng bằng , rừng núi , tức những nơi dân ta thuở ấy khai phá , ổn định cuộc sống . Thần còn dạy dân cách trồng trọt , chăn nuôi và cách ăn ở . 
Hỏi : Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kỳ ảo .
- Chốt : - Là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định . Để chỉ các chi tiết này , có khi người ta dùng những khái niệm như chi tiết (hoặc yếu tố ) thần kỳ lạ thường hư cấu , hoang đường . Những chi tiết này tôn vinh nguồn gốc giống nòi , cộng đồng người Việt có cùng chung cội nguồn là con Rồng , cháu Tiên . 
 Trong truyền thuyết Con Rồng , cháu Tiên các chi tiết tưởng tượng , ký ảo có ý nghĩa tô đậm tính chất kỳ ảo , lớn lao , đẹp đẽ của nhân vật sự kiện . Thần kỳ hóa , linh thiêng hóa nguồn gốc giống nòi , dân tộc , để chúng ta thêm tự hào , tin yêu , tôn kính tổ tiên , dân tộc mình 
Hỏi : Em hãy cho biết ý nghĩa của văn bản .
- Chốt :
_ Cho HS xem tranh
_ Gọi HS đọc ghi nhớ SGK .
+ Hoạt động 5 : Hướng dẫn HS luyện tập . 
- Gọi HS đọc bài tập 1 SGK 
- Cho HS thảo luận nhóm
- Gọi HS trả lời
- Nhận xét – Bổ sung 
Hãy kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên .
+ Hoạt động 6 : Củng cố . 
Hỏi : Em hãy nêu ý nghĩa của truyện Con Rồng cháu Tiên .
 - Nhận xét 
+ Hoạt động 7 : Hướng dẫn tự học 
- Đọc kỹ để nhớ một số chi tiết , sự việc chính trong truyện . 
- Kể lại truyện
- Liên hệ một câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt 
- Đọc thêm P : 8-9 SGK 
- Chuẩn bị bài Bánh chưng , bánh giầy 
- Đọc kỹ truyện 
- Vì sao trong các con vua chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ
- Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời , Đất , Tiên Vương 
_ Chú ý lắng nghe
Ghi tên bài vào vở
Đọc
Dựa vào mục sao trả lời
TT kể về các nhân vật và sự việc có liên quan đến lịch sử thời quá khứ .
- Chú ý theo dõi
-Đọc
-Đọc
-Đọc
- Thảo luận :
- Trình bày ý kiến .
+ Lạc Long Quân và và Aâu Cơ đều là thần .
+ Lạc Long Quân sức khỏe vô địch , có nhiều phép lạ 
+ Aâu Cơ xinh đẹp
Thảo luận
Trả lời
Sinh ra một cái bọc  nở trăm con 
_ Nghiên cứu văn bản 
_ Thảo luận .
_ Trình bày ý kiến
- Thảo luận
- Trình bày ý kiến 
 Không có thật , tác giả dân gian sáng tạo .
- Thảo luận 
- Trình bày ý kiến
 + Kể về nguồn gốc dân tộc , ca ngợi nguồn gốc , ý nguyện đoàn kết .
- Đọc
- Thảo luận nhóm
- Trả lời
- HS: sinh ra
- Kể
- Trả lời
- Lắng nghe 
I. Tìm hiểu chung :
Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự việc có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường mang yếu tố tưởng tượng kì ảo.Truyền thuyết thể hiện thái độvà cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể .
_ “Con rồng cháu tiên” thuộc nhóm các tác phẩm truyền thuyết thời đại Vương giai đoạn đầu .
II. Phân tích :
 1. Nội dung:
 a- Giải thích , ngợi ca nguồn gốc cao quý của dân tộc qua các chi tiết kể về :
 _ Sự xuất thân và hình dáng đặc biệt của + Lạc Long Quân và và Aâu Cơ 
- Sự sinh nở đặc biệt và quan niệm người Việt có chung một nguồn gốc tổ tiên
b- Ngơi ca công lao của Lạc Long Quân và Âu Cơ 
 _ Mở mang bờ cõi ( Xuống biển , lên rừng )
 _ Giúp dân diệt trừ yêu quái , dạy dân cách trồng trọt , chăn nuôi dạy dân phong tục lễ nghi .
2. Nghệ thuật :
 _ Sử dụng các yếu tưởng tượng kỳ ảo kể về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ về việc sinh nở của Aâu cơ .
 _ Xây dựng hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh . 
3. Ý nghĩa văn bản :
 Truyện kể về nguồn gốc dân tộc con Rồng , cháu Tiên , ngợi ca nguồn gốc cao quý của dân tộc và ý nguyện đoàn kết gắn bó của dân tộc ta .
II Luyện tập :
 1. Truyện giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyền thuyết Con Rồng , cháu Tiên :
 - Quả bầu mẹ
 - Quả trứng nở ra con người 
 Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cội nguồn và sự giao lưu văn hóa giữa các tộc người trên đất nước ta .
 2. Kể diễn cảm truyện 
+ Yêu cầu HS kể 
 _ Đúng cốt truyện , chi tiết cơ bản .
 _ Dùng lời văn (nói) của cá nhân để kể .
_ Kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên .
IV Hướng dẫn tự học :
 _ Đọc kỹ để nhớ một số chi tiết , sự việc chính trong truyện .
 _ Kể lại truyện
 _ Liên hệ một câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt .