Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 1: Con rồng cháu tiên (truyền thuyết)

Ngày soạn: 15/8/2010 Tuần1 
Ngày dạy :17/8/2010 Tiết 1 
CON RồNG CHáU TIÊN
(TRUYềN THUYếT)
I . MụCTIÊU CầN ĐạT : Giúp học sinh 
 - Hiểu được định nghĩa sơ lược về truyền thuyết 
 - Hiểu nội dung, ý nghĩa và nghĩa chi tiết tưởng tượng kì ảo 
 - Bước đầu rèn luyện các kĩ năng: Đọc văn bản nghệ thuật,nghe , kể.
 - GDHS lòng yêu nước và tự hào dân tộc về nguồn gốc cao quý của tiếng Việt .
II . CHUẩN Bị:
 GV : Đọc văn bản, tham khảo tài liệu, thiết kế bài dạy 
 Tranh vẽ, bảng phụ.
 HS : Đọc văn bản, tóm tắt . Trả lời câu hỏi phần đọc hiểu văn bản 
III. HOạT ĐộNGTRÊN LớP 
 1. n định tổ chức: (1’)
 2.KTBC : (4’) KT sách vở, đồ dùng học tập của học sinh 
 3.Bài mới : GV giới thiệu bài . 
 - GV cho học sinh quan sát tranh SGK: Bức tranh diễn tả sự việc gì?
 - Đ ã bao giờ các em đặt câu hỏi: Dân tộc ta có nguồn gốc từ đâu chưa?
 Mỗi chúng ta đều thuộc về một dân tộc . Mỗi dân tộc lại có cách lí giải riêng về nguồn gốc của
 mình qua các thần thoại, truyền thuyết . Truyền thuyết Con Rồng Cháu Tiên lí giải nguồn gốc dân
 tộc Việt ta .
TG
HOạT ĐộNG CủA GV Và HS
NộI DUNG BàI GIảNG
11
20
4’
HOạT ĐộNG 1: GVHDHS TìM HIểU CHUNG.
GV. HDHS đọc . GV đọc mẫu 1 đoạn . 
 2 HS nối tiếp đọc đến hết truyện . 
GV. Nhận xét, góp ý việc đọc của HS
HS. Kể lại ngắn gọn câu chuyện .
HS. Đọc phần chú thích (*)SGK .Chú ý chú thích1,2,3,6,7. 
H. Em hiểu truyền thuyết là gì?
 GV sử dụng bảng phụ:
 A . Những câu truyện hoang đường .
 B . Câu truyện với yếu tố hoang đường có liên quan 
 đến các sự kiện, nhân vật lịch sử .
 C . Lịch sử dân tộc, đất nước được phản ánh chân thực
 trong các câu truyện về một hay nhiều nhân vật lịch sử .
 D . Cuộc sống hiện thực được kể lại một cách nghệ thuật.
GVbổ sung: Thực ra tất cả các thể loại, tác phẩm đều có cơ sở lịch sử. Truyền thuyết Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với thần thoại nhưng những yếu tố thần thoại ấy đã được lịch sử hoá. Thể thần thoại cổ đã được biến đổi thành những truyện kể về lịch sử nhằm suy tôn tổ tiên đã có công dựng nước và ca ngợi những sự tích thời dựng nước. 
H.Vì sao văn bản CRCT được gọi là truyềnthuyết? 
H . Phân chia bố cục và nội dung từng đoạn? 
H. Các VB truyền thuyết thường chứa đựng các yếu 
 tố kì ảo . Em hiểu về các yếu tố kì ảo đó ntn? 
HS. Là các chi tiết tưởng tượng không có thật, rất phi 
 thường (Truyền thuyết, cổ tích, thần thoại) .
HOạT ĐộNG 2: HDHS TìM HIểU VĂN BảN 
HS. TìM HIểU ĐOạN 1 
H. Em có nhận xét gì về những chi tiết miêu tả 
 nguồn gốc và hình dạng của LLQ và Âu Cơ?
HS . LLQ và âõu Cơ đều là thần . LLQ thuộc nòi rồng,
 ở dưới nước, có nhiều phép lạ, diệt trừ yêu quái. Âu 
 Cơ thuộc dòng tiên ở trên núi, đẻ ra bọc trăm trứng, 
 nở thành trăm người con khoẻ đẹp 
H. Các chi tiết đó kì ảo có vai trò gì trong truyện? 
GV gợi ý : + Tô đậm tính chất lớn lao, đẹp đẽ của 
 nhân vật, sự kiện 
 + Thần kì hoá, thiêng liêng hoá nguồn gốc 
 giống nòi, gợi niềm tự hào dân tộc . 
 + Làm tăng sức hấp dẫn của truyện .
HS. Quan sát tranh minh hoạ 
H. LLQ đã giúp dân làm những công việc gì?
H. Theo em , sự phi thường đó biểu hiện vẽ đẹp nào ở 
 LLQ ? 
H. Âu Cơ hiện lên với những đặc điểm đáng quý nào
 về giống nòi, nhan sắc và đức hạnh?
HS TìM HIểU ĐOạN 2 
H. LLQ kết duyên cùng Âu Cơ, có nghĩa là vẻ đẹp cao 
 quý của thần tiên được hoà hợp . Theo em, qua mối 
 duyên này, người xưa muốn ta nghĩ gì về nòi giống dân 
 tộc?
HS. Dân tộc có nòi giống cao quý thiêng liêng .
H. Qua sự việc này, người xưa muốn biểu lộ tình cảm 
 nào đối với cội nguồn dân tộc? 
HS. Lòng tôn kính, tự hào về nòi giống CRCT .
H. Âu Cơ sinh con có gì kì lạ?
H. Chi tiết mẹ ÂuCơ sinh ra bọc trăm trứng, nở ra 
 trăm người con khoẻ đẹp có ý nghĩa gì? 
GV giảng, đại ý: Từ “Đồng bào Bác Hồ nói có ý 
 nghĩa là cùng bào thai, mọi người trên đất nước ta đều 
 có chung một nguồn gốc; cái gốc nòi giống ta thật cao 
 quý thiêng liêng . Từ trong cội nguồn dân tộc ta đã là 
 một khối thống nhất .
à Trong tưởng tượng mộc mạc của người Việt Cổ, 
 nguồn gốc dân tộc ta thật cao đẹp, là con cháu Rồng 
 Tiên, là kết quả của một tình yêu, một mối lương 
 duyên Tiên Rồng .	
H. LLQ và Âu Cơ chia con như thế nào? Để làmgì? 
GV nhấn mạnh: Cuộc chia tay xuất phát từ một nguyên 
 nhân thực tế: Rồng quen sống dưới nước, Tiên quen 
 sống ở núi cao . 
H. Qua sự việc cha LLQ, mẹ Âu Cơ mang con lên rừng
 và xuống biển, người xưa muốn thể hiện ý nghĩa gì?
GV gợi ý : 
 + Đó là ý nguyện phát triển cộng đồng dân tộc: làm 
 ăn, mở rộng và giữ vững đất đai .
 + Là ý nguyện đoàn kết, thống nhất dân tộc, mọi người 
 ở mọi vùng đất dều có chung nguồn gốc .
HOạT ĐộNG3: HDHS TổNG KếT
GV. HDHS chia nhóm thảo luận về ý nghĩa truyện . 
HS. Đ ại diện nhóm trình bày . Nhóm khác bổ sung,
 nhận xét .
GV kết luận . Học sinh đọc ghi nhớ SGK.
GV nhấn mạnh: Đ ây là phần tổng kết, khái quát về 
 định nghĩa đề tài truyền thuyết, nghệ thuật và ý nghĩa
 của truyện .
I. TìM HIểU CHUNG
1. ọc văn bản và tìm hiểu 
 chú thích..
2. ịnh nghĩa : 
Chú thích (* ) SGK / 7
Truyền thuyết: Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật được kể.
3. Bố cục:
- Đoạn 1 : Từ đầu? cung 
 điện Long Trang : Việc kết
 hôn của LLQ và âu Cơ .
- Đoạn 2: Tiếp theo? “Lên 
 đường : Việc sinh con và 
 chia con của LLQ và Âu Cơ .
- Đoạn 3: Phần còn lại: Sự 
 trưởng thành của các con 
 LLQ và âu Cơ .
II . TìM HIểU VĂN BảN
1. Nguồn gốc, hình dạng của
 Lạc Long Quân và Âu Cơ.

oứi ng nguoonfuoonf goỏc vaứ hỡnh daùng cuỷa LLQ vaứ AÂu 
a. Lạc Long Quân: 
- Là con trai thần Long Nữ, sức
 khoẻ vô địch, có nhiều phép
 lạ. 
- Giúp dân diệt trừ yêu quái, 
 khai phá và dạy dân cách 
 trồng trọt, chăn nuôi, cách
 ăn ở .
- > Long Quân mang vẻ đẹp kì
 vĩ, dũng mãnh, nhân hậu.
b. Âu Cơ:
 - Là con thần N ông, xinh đẹp 
 tuyệt trần, yêu thiên nhiên 
 cây cỏ .
- Vẻ đẹp dịu dàng, trong 
 sáng, thơ mộng đáng quý của
 người phụ nữ .
2. Việc kết duyên và chuyện sinh con và chia con của Lạc Long Quân và Âu Cơ: 
- Rồng ở biển cả, Tiên ở núi 
 cao gặp nhau - > yêu nhau 
 -> kết duyên.
- Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng,
 nở ra trăm người con khoẻ 
 mạnh .
 - >Tất cả mọi người Việt Nam 
 đều là anh em ruột thịt do 
 cùng một cha mẹ sinh ra .
= > Hoang đường, kì ảo.
- Chia con: Năm mươi con theo 
 mẹ lên non, năm mươi con 
 theo cha xuống biển . 
 Cai quản 4 phương, gặp khó 
 khăn thì giúp đỡ nhau.
- > Thể hiện ý nguyện đoàn 
 kết, thống nhất của nhân dân
 ta ở mọi miền đất nước.
ị Người Việt tự hào về nguồn 
 gốc của mình là con Rồng, 
 cháu Tiên .
III . TổNG KếT
1 . ý nghĩa truyện 
- Giải thích, suy tôn nguồn gốc 
 cao quý thiêng liêng của cộng 
 đồng người Việt .
- Đề cao nguồn gốc và biểu 
 hiện ý nghĩa đoàn kết của 
 nhân dân ta ở mọi miền tổ 
 quốc . 
2 . GHI NHớ. SGK/8 
 4 . CủNG Cố :( 4’) Bảng phụ 
 1. Em biết những truyện nào cũng giải thích nguồn gốc dân tộc Việt Nam?
 (“Qủa trứng to nở ra con người (Mường), “Qủa bầu mẹ (Khơ Mú)).
 2. ý nghĩa nổi bật của hình tượng Cái bọc trăm trứnglà gì?
 A. Giải thích sự ra đời của các dân tộc Việt Nam .
 B. Ca ngợi sự hình thành Nhà nước Văn Lang . 
 C . Tình yêu đất nước và lòng tự hào dân tộc .
 D . Tình người, tình dân tộc phải yêu thương nhau như anh em một nhà.
 3. Truyền thuyết CRCT bồi đắp cho em những tình cảm nào?
 CON RồNG CHáU TIÊN
 LạC LONG QUÂN ÂU CƠ 
 Có NHIềU PHéP Lạ XINH ĐẹP TUYệT TRầN
 -Nguồn gốc của người Việt
 -ý nguyện đoàn kết của nhân dân 
5. DặN Dò: (2’) 
 - Kể tóm tắt câu chuyện . Nêu ý nghĩa . 
 - Học thuộc định nghĩa . Hiểu được chi tiết tưởng tượng kì ảo và ý nghĩa của chúng 
 - Làm bài tập 1,2,3 SGK / 8 
 - Chuẩn bị bài mới: HDĐT: BáNH CHƯNG, BáNH GIầY 
 + Đọc VB kể tóm tắt nội dung .
 + Đọc phần chú thích, trả lời câu hỏi SGK /12